manos250

Το σύνολο ποιητικών συνθέσεων του Μάνου Ελευθερίου με τον τίτλο Ο νοητός λύκος ανήκει στα προϊόντα δημιουργικής γραφής που προσφέρουν δυνατότητες προσέγγισης τόσο στο επίπεδο της κειμενικής παραστατικής επιφάνειας, όσο και κυρίως στο επίπεδο της βαθείας δομής του κειμένου σύμφωνα με τη διαστρωμάτωση των συνδηλώσεων αυτού. 

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Με αυτή την υπόθεση εργασίας, αναγνωρίζεται για άλλη μια φορά η στοχαστική οπτική του Ελευθερίου σε ό,τι αφορά την κριτική αντιμετώπιση της αντικειμενικής πραγματικότητας με βάση το βιωματικό και γνωστικό φορτίο ως υλικό για την οργάνωση του κειμενικού κόσμου, όπου κυριαρχούν αφενός ο διάλογος ανάμεσα στον κόσμο της τέχνης και στον κόσμο της φύσης, και αφετέρου ο χρόνος στη διάσταση του προσωπικού και του γενικού παρελθόντος. Σ’ αυτό το πλαίσιο ο αναδρομικός έλεγχος του βίου οδηγεί στην ανάκληση του πολυκύμαντου περιεχομένου της μνήμης και της συνείδησης και επομένως στην ανάπτυξη του εξίσου πολυκύμαντου περιεχομένου του εσωτερικού ανθρώπου.

Οι σκέψεις ως προϊόν της ανθρώπινης διανοίας κατά τη ροή του χρόνου κατατρώγουν τον εσωτερικό άνθρωπο και με αυτή τη διαδικασία τον κάνουν να βλέπει μακριά, να διακρίνει και να επισκέπτεται τις περιοχές της φαντασίας και του ονείρου, καθώς και τα πεδία της νέκυιας. Κυρίως η νέκυια προβάλλεται ως «βιοτικός» τόπος που προσφέρει αυτογνωσία, έλεγχο βίου και μνήμης, πρόκληση για την (ανέφικτη, πάντως, όπως τελικά αποδεικνύεται) αποκατάσταση ή θεραπεία του παρελθόντος.

Η μεταφορά, οι συνδηλώσεις και οι γραμματικές εικόνες λειτουργούν ως βασικοί δείκτες του ύφους του Ελευθερίου και προσδιορίζουν την ποιότητα ενός λόγου άμεσου, παραβολικού, πνευματώδους, με τη στερεή δομή της αφηγηματικότητας και την ευέλικτη ροή του ρυθμού.

Εξάλλου, ως βασικοί υφολογικοί μηχανισμοί για την οργάνωση του κειμενικού κόσμου του βιβλίου αναγνωρίζονται το μεταγλωσσικό υλικό και τα διακείμενα. Στην πρώτη περίπτωση ο Ελευθερίου φαίνεται αφενός να χρησιμοποιεί τη μορφολογία των λέξεων ως σήμα επικοινωνίας για τη μετάδοση του μηνύματος, και αφετέρου να δηλώνει τη σχέση του με την τέχνη (του λόγου, αλλά και γενικότερα).

Σε ό,τι αφορά τα διακείμενα, ο Ελευθερίου αξιοποιεί εκλεκτικές συγγένειες για τη διάρθρωση του σημασιολογικού τοπίου και κυρίως για τη σηματοδότηση της εισόδου σ’ αυτό με μια μακρά σειρά εναρκτήριων παραθεμάτων από τη λόγια γραπτή και τη λαϊκή προφορική παράδοση που φαίνεται να δηλώνουν τον ορίζοντα αλλά και την καταγωγή του κειμενικού κόσμου.

lykosΤα εναρκτήρια παραθέματα προειδοποιούν για την ανάπτυξη των ένδεκα, περισσότερο ή λιγότερο εκτενών ποιητικών συνθέσεων του βιβλίου, εκ των οποίων η πρώτη λειτουργεί ως πρόλογος. Οι ποιητικές αυτές συνθέσεις, οργανωμένες σε στροφές των έξι ελεύθερων στίχων με έντονο ρυθμό, στον οποίον συμβάλλουν ποικίλες παρηχήσεις με την εμπλοκή και της ομοιοκαταληξίας (ενίοτε ως αποτέλεσμα διασκελισμού λέξεων σε συνεχόμενους στίχους), και με ιδιαίτερους περιγραφικούς και συνδηλωτικούς τίτλους, δημιουργούν την εντύπωση ότι αντιστοιχούν στο προοίμιο και στα στάδια εξέλιξης του κειμενικού κόσμου. Η ενδέκατη ποιητική σύνθεση φέρει τον τίτλο «Ο νοητός λύκος» που έχει αναχθεί σε τίτλο του βιβλίου ως συνόλου. Υπ’ αυτή την έννοια, ο τίτλος με το βιωματικό και συνδηλωτικό αντίκρισμα που είναι σαφές ότι διαθέτει, λειτουργεί ως κορύφωση ή στέψη στη δομή του κειμενικού κόσμου, και παράλληλα εξασφαλίζει διαδρομές για τη δημιουργική ανάγνωση.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Παπαρούνες του Γενάρη» του Δημήτριου Ρογγίτη (κριτική)

«Παπαρούνες του Γενάρη» του Δημήτριου Ρογγίτη (κριτική)

Δημήτριος Ρογγίτης, «Παπαρούνες του Γενάρη», Ενύπνιο, 2024. «Ποιήματα που αγγίζουν τις πιο λεπτές χορδές της συναισθηματικής εμπειρίας».

Γράφει ο Γιώργος Χαριτάτος

Η ποίηση είναι, ίσως, η πιο δύσκολη τέχνη. Κι αυτό, διότι εκτός από τα αρχετυπικά χ...

Τρεις ελληνικές ποιητικές επιλογές στο κλείσιμο του χρόνου

Τρεις ελληνικές ποιητικές επιλογές στο κλείσιμο του χρόνου

Τρεις ποιητικές επιλογές καθώς το 2024 εκπνέει. «Ετερόλεκτον», του Παναγιώτη Ι. Ηλιόπουλου (εκδ. Ιωλκός, 2023), «Οι ψυχές των ψαριών», της Σάντις Βασιλείου (εκδ. Θράκα, 2024), «Η μικροϊστορία μιας αναλαμπής», της Ιωάννας Παππά (εκδ. Μάγμα, 2024).

 Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας

...
«Ίκαροι – Ο φτερωτός ήρωας και τα πρόσωπά του μέσα στον χρόνο» - Ανθολογία, προλεγόμενα-μετάφραση Κώστας Κουτσουρέλης (κριτική)

«Ίκαροι – Ο φτερωτός ήρωας και τα πρόσωπά του μέσα στον χρόνο» - Ανθολογία, προλεγόμενα-μετάφραση Κώστας Κουτσουρέλης (κριτική)

Για την ανθολογία ποιημάτων «Ίκαροι – Ο φτερωτός ήρωας και τα πρόσωπά του μέσα στον χρόνο», με ανθολόγηση – προλεγόμενα & μετάφραση του Κώστα Κουτσουρέλη, για τις εκδόσεις Σμίλη. Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας «Τοπίο με την πτώση του Ίκαρου» 1558, του Πίτερ Μπρέχελ.

Γράφει η Λίλα Τρουλινού ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φραντς Κάφκα, ο δάσκαλος του Φίλιπ Ροθ

Φραντς Κάφκα, ο δάσκαλος του Φίλιπ Ροθ

Μια σύντομη και κατατοπιστική μελέτη για τη σημαντική επιρροή που άσκησε ο Φραντς Κάφκα (Franz Kafka) στον Φίλιπ Ροθ (Philip Roth). 

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

Ο Φραν...

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

Στο 65ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συνομιλεί με τον ποιητή και φιλόσοφο Νίκο Ερηνάκη. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά την Πέμπτη, 6 Φεβρουαρίου, στις 7.00μμ.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τιμητική εκδήλωση για τον Κώστα Κρυστάλλη με αφορμή τα «Άπαντά» του – Υπό την αιγίδα της Εταιρείας Συγγραφέων

Τιμητική εκδήλωση για τον Κώστα Κρυστάλλη με αφορμή τα «Άπαντά» του – Υπό την αιγίδα της Εταιρείας Συγγραφέων

Τιμητική εκδήλωση για τον Κώστα Κρυστάλλη στην Αίθουσα τελετών της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας υπό την αιγίδα της Εταιρείας Συγγραφέων και της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας. Αφορμή, η κυκλοφορία του τόμου «Κώστας Κρυστάλλης: Άπαντα - Ένας πρόωρα επαναστατημένος» (εκδ. Κ. & Μ. Σταμούλη).&nb...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός. Τρεις δημιουργοί καταθέτουν τα νέα τους έργα και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά.

Επιμέλεια: Book Press

Δημήτρης Βασιλάκης,  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ