«Τα μικρά μεγάλα» της Μάρσιας Ισραηλίδη (κριτική) – Φωτεινά ποιήματα ανάμεσα σε κατά τόπους νέφη

Για την ποιητική συλλογή της Μάρσιας Ισραηλίδη «Τα μικρά μεγάλα» (εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, το έργο «Heart Shape» του Ali Esmaeilipour.

Γράφει η Μάνια Μεζίτη

Τα μικρά μεγάλα, η πρώτη συλλογή με ποιήματα της Μάρσιας Ισραηλίδη (εκδ. Βακχικόν) χωρίζεται σε δύο μέρη. Τα ποιήματα του πρώτου μέρους είναι μάλλον ευσύνοπτα. Οι τίτλοι έπονται των ποιημάτων. Ως προς το περιεχόμενο αναφέρονται στην εστία και την οικογένεια. Για την ακρίβεια, όχι στο πατρικό σπίτι του υποκειμένου, αλλά στην οικογένεια που το ίδιο δημιούργησε. Αντικείμενα του σπιτιού, όπως το χαλάκι του μπάνιου, το πάπλωμα, δύο γυάλινα ποτήρια και άλλα μικρά καθημερινά πράγματα, μετατρέπονται σε φορείς συναισθημάτων. Η τρυφερότητα, η ασφάλεια, η θαλπωρή και η γαλήνη που αποπνέει η οικογενειακή εστία μεταφέρονται με τα ψίχουλα πάνω στο τραπέζι, τη βρύση που στάζει, το τζάκι. Με αυτόν τον τρόπο η Ισραηλίδη καθιστά τα μικρά μεγάλα.

Ίσως το υποκείμενο νιώθει την ανάγκη να αναφερθεί σε όσα μας δίνονται μέσα στη φρενίτιδα της καθημερινότητας, τα οποία συνήθως δεν προλαβαίνουμε να τα εκτιμήσουμε, ούτε να τα απολαύσουμε.

Φανταζόμαστε ένα σπίτι που βλέπει τη θάλασσα, ακούμε τους ήχους του καλοκαιριού, τα τριζόνια, νιώθουμε το χάδι του ζευγαριού κάτω από τα σκεπάσματα, την ανάσα ενός παιδιού στο μάγουλό μας. Οι εικόνες στην ποίησή της είναι οπτικές, κινητικές και ακουστικές. Μέσω αυτών τονίζεται η σύνδεση, το «μαζί» των μελών της οικογένειας, οι ανέφελες στιγμές τους. Και μοιάζουν παράξενα αυτά τα ευτυχισμένα ποιήματα, σαν να στέκουν μόνα τους στο ξεροβόρι, αφού η ποίηση μας έχει συνηθίσει να μιλάει κυρίως για τη θλίψη και την απώλεια. Ίσως το υποκείμενο νιώθει την ανάγκη να αναφερθεί σε όσα μας δίνονται μέσα στη φρενίτιδα της καθημερινότητας, τα οποία συνήθως δεν προλαβαίνουμε να τα εκτιμήσουμε, ούτε να τα απολαύσουμε.

Αλλά ορθά κάνει, κατά τη γνώμη μου, όταν στο ποίημα «δοχείο με μπισκότα» τονίζει πως είναι ύπουλο πράμα οι προσδοκίες. Η ζωή κατ’ εξακολούθηση μας αποδεικνύει πως ιδίως σε ό,τι αφορά την οικογένεια, πρέπει να διατηρούμε χαμηλές προσδοκίες. Η γαλήνη της θάλασσας από τη μια στιγμή στην άλλη μετατρέπεται σε θύελλα, η βρύση που στάζει σε βασανιστήριο και το κέικ της μαμάς γίνεται κάτι που βαρεθήκαμε να τρώμε. Γι’ αυτό άλλωστε καραδοκεί η ποίηση ως Τέχνη. Και η Ισραηλίδη δείχνει πως έχει συνείδηση: προς το παρόν, όπως λέει η ίδια, αιχμαλωτίζει πεταλούδες / μυρμήγκια / σκαθάρια / και ό,τι άλλο / της έμαθαν / πως είναι μικρό και ακίνδυνο / αργότερα / θα δοκιμάσει μεγαλύτερα ζώα.

Το χαμηλόφωνο ύφος του πρώτου μέρους δίνει τη θέση του σε μια πιο δυνατή γραφή

Το δεύτερο μέρος της συλλογής ξεχωρίζει από το πρώτο με άρρητο αλλά ενδεικτικό τρόπο: οι τίτλοι τώρα μπαίνουν πάνω από τα ποιήματα προσδίδοντάς τους επιπλέον κύρος. Το χαμηλόφωνο ύφος του πρώτου μέρους δίνει τη θέση του σε μια πιο δυνατή γραφή, πιο εξωστρεφή, όχι όμως κραυγαλέα. Η ποιήτρια επιχειρεί να προσεγγίσει τον πόνο, πάντα με διακριτικότητα, ενώ συγχρόνως επιχειρεί και κάποιου βαθμού κοινωνικό σχολιασμό.

Ωστόσο, η Ισραηλίδη ξεκινάει απτόητη και το δεύτερο μέρος της συλλογής αναφερόμενη στις ευχάριστες αναμνήσεις του υποκειμένου από τα παιδικά του χρόνια, δηλαδή, το ποδήλατο, το παιχνίδι στον καναπέ, τον διόλου ευκαταφρόνητο ρόλο της μεγάλης αδερφής, για να περάσει εντέλει, πάντα με κομψότητα και με το χαμόγελο που, όπως γράφει είχε προσκολληθεί, για να περάσει λοιπόν και να σταθεί για λίγο μέσα στη ρωγμή, κάτω από τη χλωμάδα, μέσα στα τρίσβαθα της αίσθησης της πεπερασμένης ύπαρξης των στίχων της Λαϊνά, κάτω από το φως του διανυκτερεύοντος φαρμακείου της Δημουλά.

«Γενιά των κωφαλάλων» μας χαρακτηρίζει η ποιήτρια, μια που παρακολουθούμε όσα συμβαίνουν μέσω της οθόνης, ενώ η συμμετοχική μας δράση περιορίζεται στον καναπέ του σαλονιού.

Και εκεί μέσα στη ρωγμή, με τα παιχνίδια του φωτός, είναι που το υποκείμενο έρχεται αντιμέτωπο με την ασθένεια του σώματος, αλλά και της ψυχής. Εκεί αναγκάζεται να συνδιαλλαγεί με την καρδιολογική κλινική του 5ου και με το συνταγολόγιο του Centrac. Μέσα στη ρωγμή, στο παιχνίδι του θλιβερού φωτός, του θλιβερού φαρμακείου είναι που αποφασίζει και το δηλώνει πως η ποίηση, η οποία παίρνει τη μορφή γάτας που νιαουρίζει, έπεισε το υποκείμενο να την ακολουθήσει.

Όταν το σκοτάδι τελειώνει, η ποιήτρια μας οδηγεί σε δύο ποιήματα στα οποία διακρίνουμε τον προβληματισμό για τη χρήση των κοινωνικών δικτύων και της οθόνης εν γένει, αλλά και για το περιβάλλον. Το πρώτο είναι το ποίημα με τον τίτλο «Ενεργός χρήστης» όπου βλέπουμε την εξέλιξη της τεχνολογίας και τις διαστάσεις που έχει λάβει στη ζωή μας. Τη σύνδεση με τα κοινωνικά δίκτυα που στην ουσία οδηγεί στη μεταξύ μας αποξένωση, αλλά και στην ανεπάρκεια να αντιταχθούμε μέσω της φυσικής παρουσίας σε όσα θεωρούμε πως οφείλουμε αντίρρηση. «Γενιά των κωφαλάλων» μας χαρακτηρίζει η ποιήτρια, μια που παρακολουθούμε όσα συμβαίνουν μέσω της οθόνης, ενώ η συμμετοχική μας δράση περιορίζεται στον καναπέ του σαλονιού.

Τα μικρά μεγάλαΤο άλλο ποίημα, το οποίο κατά τη γνώμη μου παρουσιάζει ενδιαφέρον, είναι το τελευταίο ποίημα της συλλογής, με τίτλο «Βαρβάκειος αγορά». Πρόκειται για ένα vegan ποίημα στο οποίο μέσα από μια βόλτα στη Βαρβάκειο εκφράζεται ο σκεπτικισμός για τη βρώση κρεάτων και ψαριών. Η κλιματική αλλαγή μεταξύ άλλων, όπως ξέρουμε, συνδέεται με την αλόγιστη εκτροφή των ζώων που ως αποτέλεσμα έχει την παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και την αυξημένη κατανάλωση νερού. Αν σκεφτούμε δε, πως η ετήσια κατανάλωση ψαριών παγκοσμίως είναι διπλάσια σε σχέση με την αύξηση του πληθυσμού, τότε ούτε το λαβράκι της Βαρβακείου που μας κλείνει το μάτι δεν πρέπει να καταναλώνουμε.

Εν κατακλείδι, τα ποιήματα της συλλογής της Ισραηλίδη, οδεύουν σταδιακά από το μικρό προς το μεγάλο. Το περιεχόμενο βαραίνει, παρά η μορφή. Ξεκινούν από το προσωπικό για να φτάσουν στο κοινωνικό. Αν και θα έλεγε κανείς πως είναι εμπνευσμένα από τον εσωτερικό χώρο, σταδιακά ανοίγονται και σεργιανούν στο άστυ. Στην πλειονότητά τους είναι ποιήματα εύληπτα, χωρίς υπαινιγμούς και σκοτεινά σημεία. Μπορεί καμιά φορά το φως τους να γκριζάρει, όμως σε γενικές γραμμές, θα τα χαρακτήριζα φωτεινά ποιήματα ανάμεσα σε κατά τόπους νέφη.


 * Η ΜΑΝΙΑ ΜΕΖΙΤΗ είναι μεταφράστρια και ποιήτρια. Τελευταίο της βιβλίο είναι η ποιητική συλλογή «Στόμα» (εκδ. Κουκκίδα).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σκοτεινός καθρέφτης» του Νίκου Λάζαρη (κριτική) – Μια ευσύνοπτη ελεγεία αδελφικής αγάπης

«Σκοτεινός καθρέφτης» του Νίκου Λάζαρη (κριτική) – Μια ευσύνοπτη ελεγεία αδελφικής αγάπης

Για την ποιητική συλλογή του Νίκου Λάζαρη «Σκοτεινός καθρέφτης» (εκδ. Κουκκίδα). Κεντρική εικόνα: © Peter H (Pixabay).

Γράφει ο Αντώνης Μακρυδημήτρης

Ι

Εισα...

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

Για τη συλλογή δοκιμίων της Λουίζ Γκλικ [Louise Glück] «Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Στερέωμα). Στην κεντρική εικόνα, η Λουίζ Γκλικ.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Τη Λουίζ Γ...

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

Για το δοκίμιο του Αλέξη Ζήρα «Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» (εκδ. Θράκα). Στην κεντρική εικόνα, η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου στο σπίτι της ζωγράφου Νέλλης Ανδρικοπούλου (1948).

Γράφει η Χλόη Κουτσουμπέλη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Συνέντευξη με την Αργεντινή συγγραφέα Άνα Μαρία Σούα [Ana María Shua], με αφορμή την ανθολογία διηγημάτων της «Σκυλίσια ζωή και άλλες ακροβασίες» (μτφρ. Άννα Βερροιοπούλου, εκδ. Βακχικόν). Η συγγραφέας θα βρεθεί στην Αθήνα τις επόμενες μέρες, καλεσμένη του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ.

Συνέ...

1ο Φεστιβάλ Διά-δραση στα Ιωάννινα – Τι σημαίνει η σιωπή στην εποχή των θορύβων;

1ο Φεστιβάλ Διά-δραση στα Ιωάννινα – Τι σημαίνει η σιωπή στην εποχή των θορύβων;

Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών διοργανώνει το 1ο Φεστιβάλ «Διά-δραση» από τις 15 έως τις 17 Ιουνίου, με θέμα των συζητήσεων και των καλλιτεχνικών δράσεων τη σιωπή.

Επιμέλεια: Book Press

...

15ο Φεστιβάλ ΛΕΑ: Συζητήσεις και εργαστήρια με συγγραφείς από τη Λατινική Αμερική, την Πορτογαλία και την Ισπανία – Αναλυτικά όλο το πρόγραμμα

15ο Φεστιβάλ ΛΕΑ: Συζητήσεις και εργαστήρια με συγγραφείς από τη Λατινική Αμερική, την Πορτογαλία και την Ισπανία – Αναλυτικά όλο το πρόγραμμα

Το 15ο Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) θα πραγματοποιηθεί από τις 13 έως τις 22 Ιουνίου στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις.

Επιμέλεια: Book Press

Υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνας Σα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ