baladeur

Για την ποιητική και φωτογραφική συλλογή του Γιώργου Ν. Θεοχάρη «Αστικά βήματα» (εκδ. ΑΩ). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία του Thorsten Koch.

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Αναπαράσταση συναισθημάτων με λόγο και εικόνα

Σελίδες γεμάτες στιχο-μυθίες και φωτο-γραφήματα χαρακτηρίζει την πρόσφατη δουλειά του (ποιητική όσο και φωτογραφική) ο Γιώργος Ν. Θεοχάρης στο προλογικό του σημείωμα. Επιλέγει να περπατήσει μέσα στο αστικό τοπίο της πόλης της Αθήνας, συχνά στο γκρίζο χρώμα της, στο σκληρό μα και τρυφερό σκηνικό μέσα στο οποίο ενταγμένοι συνηθίσαμε να ζούμε αλλά και να το αγαπάμε. Και πράγματι είναι αγαπητική και τρυφερή η ματιά του αρχιτέκτονα, ζωγράφου, φωτογράφου και ποιητή, που εδώ καταθέτει εικόνες και λέξεις σε αγαστή συνύπαρξη, προκειμένου να φανεί το πρόσωπο αυτής της ευάλωτης, ερωτικής, εύφλεκτης, γοητευτικής, διαχρονικής και άχρονης πόλης.

Εβδομήντα ποιήματα συνοδεύουν εβδομήντα πέντε φωτογραφίες (μαζί με αυτές του εξώφυλλου και οπισθόφυλλου), με τέτοιο τρόπο που να μην αποφασίζεις αν πρόκειται για ένα φωτογραφικό λεύκωμα που περιγράφει σενάρια ζωής ή για λέξεις που εμπεριέχουν ευκρινείς τις εικόνες τους. Όπως κι αν τα δούμε τα Αστικά βήματα, μας προσκαλούν σε ένα συναρπαστικό ταξίδι μέσα στην αγαπημένη πόλη. Γιατί και το γκρίζο αστικό σκηνικό έχει μέσα του τη δυναμική των λέξεων για να μας προσφέρει την ποιητική του εκδοχή. Και οι ποιητικές λέξεις, με τη σειρά τους, ξεφεύγουν από την ακινησία των σελίδων για να αποδώσουν την «κίνηση» της εικόνας.

Με εικόνες και λέξεις συνδέει λειτουργικά τα άψυχα και τα έμψυχα στοιχεία της πόλης δημιουργώντας ένα θίασο, στον οποίο όλοι συμμετέχουν, από συνήθεια ή όχι, από επιλογή ή από ανάγκη.

Η θεματική του Θεοχάρη καθοδηγείται από τις λεπτομέρειες που η ματιά του απομονώνει, ανακαλύπτοντας πίσω από την επαναληπτικότητα των εικόνων της απρόσωπης, επιφανειακά, μεγαλούπολης, κάτω από την γκρίζα επικάλυψη της φθοράς του χρόνου και της εγκατάλειψης, την εσωτερική δύναμη της ύλης να επιζήσει και διαχρονικά να αποτυπώσει την αληθινή εικόνα της πόλης αλλά και των κατοίκων της. Με εικόνες και λέξεις συνδέει λειτουργικά τα άψυχα και τα έμψυχα στοιχεία της πόλης δημιουργώντας ένα θίασο, στον οποίο όλοι συμμετέχουν, από συνήθεια ή όχι, από επιλογή ή από ανάγκη. Στους στίχους του το φαιό, γκρίζο διασπάται από ευφάνταστες πινελιές από τα γκράφιτι στους τοίχους – κι ας παραμένει, όπως λέει, ασπρόμαυρη η μνήμη μας. Τα παράθυρα των κτηρίων περιμένουν υπομονετικά την ανθρώπινη επιλογή να τα ανοίξει, να τους δώσει μια πνοή αέρα και ζωής (Εσύ τ’ ανοίγεις./ Εσύ τ’ αφήνεις κλειστά, «Εσύ διαλέγεις»).

Προσπαθεί να προσδιορίσει το φως, ακόμα κι όταν αυτό κρύβεται πίσω από τα ψηλά κτήρια· η ποίηση του Θεοχάρη δεν είναι ανέλπιδη και σκοτεινή, ίσα ίσα επιτρέπει μικρές ρωγμές στο σκοτεινό τοπίο, σηκώνει τα μάτια στον ουρανό, ακόμα κι όταν τα ψεύτικα τεχνητά φώτα τον τυφλώνουν. Φαντάζεται τον κόσμο να κυκλοφορεί με πολύχρωμα ρούχα, κάνοντας την ανατροπή στο μοναχικό, γκρίζο μιας χώρας που γυρεύει δεκανίκι. Οι ανθρώπινες φιγούρες στις φωτογραφίες του, σε πρώτο πλάνο ή στο φόντο των κτηρίων και των δρόμων, θέλουν να κλέψουν τη εντύπωση, να δηλώσουν ακόμα ζωντανές παρουσίες, ονειρεύονται το ταξίδι, ακόμα και όταν πατούν πάνω σε σκουριασμένες ράγες απάτητες χρόνια από τρένο. Πάνω στην πόρτα του εγκαταλελειμμένου σπιτιού, βλέποντας ακόμα να διασώζεται το ρόπτρο, γράφει για την ελπίδα μιας ανταπόκρισης σε μάταιο κάλεσμα.

aw astika vimataΟ Θεοχάρης γράφει μια ποίηση γεμάτη αντιθέσεις, παίζει με την κλίμακα του γκρίζου ως το μαύρο, αφήνοντας τους στίχους του να προσθέτουν κάθε φορά το χρώμα που λείπει. Αλλά και όταν οι ίδιοι οι στίχοι μυρίζουν απελπισία, έρχεται η εικόνα να ανοίξει μια ρωγμή στο φως. Τα ψηλά κτήρια ορθώνονται, κάτω από τη γωνία της φωτογραφικής του λήψης, να αγγίξουν τον ουρανό, να σκίσουν τον φυσικό χώρο, αυτά τα υλικά δημιουργήματα της ανθρώπινης οίησης. Βλέπεις, διαβάζεις και αναρωτιέσαι ποιος θα κερδίσει στο τέλος. Η απόγνωση και το αδιέξοδο αποτυπώνονται στις ανθρώπινες φιγούρες, τις αφημένες στη μοναξιά τους, με τις μάσκες, με τον φόβο μιας συνάντησης. Συγκλονιστική η φωτογραφία με τον βιαστικό άνθρωπο χωρίς μάσκα να «συμβαδίζει» με τη μορφή που φοράει την αντιασφυξιογόνο μάσκα και τρέχει στο γκράφιτι του τοίχου κάνοντας πράξη το σύνθημα: RUN FEAR RUN.

Ιδιαίτερη η ματιά, τόσο του φωτογράφου όσο και του ποιητή, με τα πιο λιτά και εύστοχα υλικά αποδίδει όλη την ουσία του κόσμου μέσα τον οποίο καλούμαστε να ζήσουμε και –γιατί όχι;– αν μπορέσουμε να τον αγαπήσουμε. Στα τελευταία ποιήματα της συλλογής φτιάχνει τη εικόνα της ιδανικής πόλης, μιας πόλης διάφανης, που μέσα της να είναι ορατός, λιγότερο μόνος, ζωντανός. Ανακαλύπτει μέσα από τα σκουπίδια της, τις ατέλειες, την ασχήμια της, όσα αξίζει να αγαπηθούν, αυτά που ίσως τη μετασχηματίσουν σε έναν παράδεισο, ας είναι και υποκειμενικός. Άλλωστε όλα είναι μια προσωπική εκδοχή του πραγματικού ή και του εφικτού. Ο κόσμος του Θεοχάρη (εικόνες και λέξεις) μιλάει γι’ αυτήν ακριβώς την ελπίδα μιας προσωπικής ανατροπής του σκηνικού. Εξαιρετικής αισθητικής η έκδοση, αποδίδει με τις ασπρόμαυρες εικόνες και τις λέξεις, τόσο το σκληρό σκηνικό όσο και την ελπίδα μιας άλλης οπτικής.


* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας. Το νέο της βιβλίο, η μελέτη «Ο ποιητὴς διάγει εσώκλειστος – Οι “τόποι” στην ποίηση του Κώστα Θ. Ριζάκη» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις του Φοίνικα.

Αποσπάσματα

Το θέμα είναι να προλάβεις
να βάλεις το στίγμα σου
στο τεράστιο χαρτί του χρόνου
κι ύστερα μετράμε πόσο μεγάλη
θα ’ναι η κουκκίδα σου
(«Το στίγμα»)

[…]
Εγώ την πόλη μου κρυφοκοιτάζω
μέσα από τη γρίλια
της υποκειμενικότητάς μου.
Την αγαπώ σαν έφηβος ντροπαλός.
Χαϊδεύω τα ψεγάδια της.
Με τους μεθυσμένους αλήτες της
τραγουδώ και ψάχνω στις βιτρίνες
τα φτερά των αγγέλων.
Να δω από ψηλά τις γειτονιές της.
Να βρω τα μυστικά της εκείνα,
που θα με κάνουν να νιώσω
πως είναι ο παράδεισός μου.
(«Η πόλη μου»)

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πιστή και ενάρετη νύχτα» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

«Πιστή και ενάρετη νύχτα» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

Για το ποιητικό έργο της Λουίζ Γκλικ [Louise Glück] «Πιστή και ενάρετη νύχτα» (μτφρ. Χάρης Βλαβιανός, Δήμητρα Κωτούλα, εκδ. Στερέωμα).

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Δημιουργός του έργου Πιστή και ενάρετη νύχτα είναι η ...

«Πράξεις των Αποστόλων» του Ιωάννη Πανουτσόπουλου (κριτική) – Η θέση του ανθρώπου στην κοσμική σούπα

«Πράξεις των Αποστόλων» του Ιωάννη Πανουτσόπουλου (κριτική) – Η θέση του ανθρώπου στην κοσμική σούπα

Για την ποιητική συλλογή του Ιωάννη Πανουτσόπουλου «Πράξεις των Αποστόλων» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, έργο της Valerie Hegarty.

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Για ένα «σύννεφο με παντελόνια»

...
«Τελευταίο σκοτάδι» του Αργύρη Παλούκα (κριτική) – Ολιγόστιχα ποιήματα, πυκνές συνθέσεις

«Τελευταίο σκοτάδι» του Αργύρη Παλούκα (κριτική) – Ολιγόστιχα ποιήματα, πυκνές συνθέσεις

Για την ποιητική συλλογή του Αργύρη Παλούκα «Τελευταίο σκοτάδι» (εκδ. Κριτική). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Yan Palmer. 

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Είχαμε ήδη την ευκαιρία να αξιολογήσουμε προϊόντα λογοτεχν...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ