Istories_eksofyllo

 GRAPHIC NOVELS - Τέσσερις εικονογραφημένες νουβέλες, «ντυμένες» στην πένα! Της Μαρίας Τζαμπούρα

Ανέκαθεν ο τεράστιος όγκος ενός βιβλίου έσπερνε τον τρόμο στα μάτια του μέσου αναγνώστη. Κάτι το παιδικό τραύμα από τα σχολικά χρόνια –αξέχαστος o τόμος της Βυζαντινής Ιστορίας, με όλους τους αυτοκράτορες και τα παρακλάδια τους–, κάτι τα «100 χρόνια μοναξιάς» του Μαρκές, η γενιά μου,

τουλάχιστον, σπανίως ξεπέρασε το ψυχολογικό όριο των τριακοσίων σελίδων, ενώ ανενδοίαστα ξεφύλλιζε δημοσίως περιοδικά ή ό,τι άλλο υπήρχε για διάβασμα υπό τη μορφή τεύχους – σε όγκο πάντα.

Και ύστερα, ήρθαν τα graphic novels! Πολλοί από τον χώρο του κόμικ, όπως ο συγγραφέας Alan Moore («V for Vendetta» και «Watchmen»), πιστεύουν ότι ο όρος αντανακλά μόνο εμπορικούς σκοπούς. Τελευταία, μάλιστα, τείνει να ταυτίζεται με το «ακριβό βιβλίο κόμικ», δηλαδή βιβλίο κόμικ με «χονδρό» δέσιμο, σε αντίθεση με τα «τευχάκια». Όλοι όμως συμφωνούν ότι, όταν αναφερόμαστε έτσι σε ένα βιβλίο κόμικ, στην ουσία πρόκειται για κάτι θετικό, ένα είδους κομπλιμέντου, τίτλος τιμής για τα βιβλία του συγκεκριμένου χώρου.

symbolaio

Συμβόλαιο με τον Θεό και άλλες ιστορίες
Will Eisner
Μτφρ. Βαρβάρα Χατζησάββα
Aπόπειρα 2009
ΣΕΛ. 207, ΤΙΜΗ €18,00
To_paignidi_ton_xelidonion Πεθαίνοντας, φεύγοντας, επιστρέφοντας:
Το παιχνίδι των χελιδονιών

Zeina Abirached
Mτφρ. Βιβή Φωτοπούλου
Βabelart 2009
ΣΕΛ. 186, ΤΙΜΗ €19,09
cash cover_med Johnny Cash
Reinhard Kleist
Μτφρ. Γεωργία Σακάτου
Προλ. Γ.-Ι. Μπαμπασάκης
Οξύ 2009
ΣΕΛ. 224, ΤΙΜΗ €17,50
The_arrival Τhe Arrival
Shaun Tan
Hachette Children's Books 2007
ΣΕΛ. 128, ΤΙΜΗ €16,50

Γραφική νουβέλα, λογοτεχνία σε εικόνες, εικονογραφημένη αφήγηση, όπως κι αν το μεταφράσει ή το εξηγήσει κανείς στα ελληνικά, το σίγουρο είναι ότι ο όρος ανήκει στον «πατέρα» του είδους Will Eisner (1917-2005), ο οποίος και τον πρωτοέγραψε στο εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του έργου του «Το συμβόλαιο με τον Θεό». Αν και στο τεύχος Οκτωβρίου έχουμε ήδη αναφερθεί σε αυτό, το συγκεκριμένο βιβλίο όρισε μια νέα μορφή τέχνης στο κόμικ και δικαιωματικά ανοίγει το δισέλιδο αυτό. Πρόκειται για «μια συλλογή με τέσσερις σχετικές μεταξύ τους ιστορίες, βγαλμένες μέσα από τη μνήμη, που εξελίσσονται σε μια λαϊκή γειτονιά του Mπρονξ», όπως χαρακτηριστικά γράφει στον πρόλογο ο ίδιος ο Eisner, η οποία κυκλοφορεί πλέον στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Aπόπειρα και σε μετάφραση της Bαρβάρας Xατζησάββα.

Η δύναμη της αφήγησης δεν βρίσκεται στον λόγο, αλλά στην ιδέα του δημιουργού 

Από την αρχή που ξεκίνησα το διάβασμα μέχρι το τέλος, είχα την αίσθηση πως διάβαζα λογοτεχνία, κι όπως στους αγαπημένους μου συγγραφείς δεν χωράει τίποτα και κανένας ανάμεσα στις λέξεις, το ίδιο συμβαίνει και με τις εικόνες του Will Eisner. Δεν υπάρχει τίποτα περιττό. Eκτός, ίσως, από την πολλή ανάλυση! Και, μάλλον, αυτό το έντονο στοιχείο της λογοτεχνικής αφήγησης είναι που διαχωρίζει τα graphic novel από τα υπόλοιπα βιβλία κόμικ και το οποίο αρκεί από μόνο του ως σταθερό κριτήριο ένταξης ή όχι στην εν λόγω κατηγορία.

Η δημιουργός Zeina Abirached φαίνεται πως το διαθέτει, και μάλιστα με αρκετά ποιητικό τρόπο. Το ελληνικό κοινό την πρωτογνώρισε στο 13ο Φεστιβάλ Βαβέλ, σε έκθεση-αφιέρωμα στους σύγχρονους Λιβανέζους κομίστες δημιουργούς. Γεννημένη το 1981, έζησε τα παιδικά της χρόνια στα όρια της «πράσινης γραμμής», που χώριζε στα δύο την πόλη της Βηρυτού κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου τους. Το έργο της «Πεθαίνοντας, φεύγοντας, επιστρέφοντας: Το παιχνίδι των χελιδονιών» στηρίζεται ακριβώς σε αυτές τις αναμνήσεις.

Istories_mesaΗ δουλειά της Zeina Abirached έχει πολλά κοινά σημεία με αυτήν της ομότεχνής της Marjane Satrapi. Και οι δύο είχαν επιλέξει προ πολλού το Παρίσι ως τόπο σπουδών και διαμονής, ενώ διηγούνται τη ζωή τους σε μια εμπόλεμη χώρα, με το ίδιο χαρακτηριστικό ασπρόμαυρο σχεδιαστικό μοτίβο. Και από τις δύο απουσιάζει η πολιτική όπως την ξέρουμε. Τα γεγονότα παρουσιάζονται σε σχέση με τους ανθρώπους που τα ζουν, ως συνέπεια ή ως αντίδραση στην καθημερινότητα που περιγράφουν. Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι και οι δύο έχουν επιλέξει την αφήγηση μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Ίσως γιατί σε μια ιστορία πολέμου οι μελλοντικές μάνες τελικά έχουν έναν λόγο παραπάνω. Η επιλογή της εικαστικής αφήγησης αποκλειστικά σε άσπρο και μαύρο υπογραμμίζει τις  αντιθέσεις ενός κόσμου στον οποίο το γκρι δεν υπάρχει ούτε ως χρώμα αλλά ούτε και ως θέση. To lettering της Παυλίνας Καλλίδου είναι μια ξεχωριστή εικαστική δημιουργία από μόνο του και δένει απόλυτα με το έργο.

Oι ζωές των ανθρώπων συνήθως αποτελούν το πιο συναρπαστικό υλικό για μια ιστορία, αφού είναι διαπιστωμένο ότι η πραγματικότητα ξεπερνά και την πιο τρελή φαντασία. Οι βιογραφίες κατέχουν εξέχουσα θέση στην παγκόσμια λογοτεχνία, άρα και στα graphic novels. Ο Γερμανός κομίστας Reinhard Kleist διηγείται με σκληρό, ασπρόμαυρο πενάκι τη ζωή του «άντρα με τα μαύρα», του θρυλικού μουσικού της κάντρι Τζόνι Κας. Από τη θρυλική συναυλία στις φυλακές Folsom, τη σκοτεινή του περίοδο και τη λυτρωτική του επάνοδο, ο δημιουργός σκιαγραφεί ένα πορτρέτο του Κας, όπως έχει περάσει στη συλλογική μουσική μας συνείδηση!

Κοντά ή όχι στην πραγματικότητα του τραγουδιστή, αυτό που έφερε το βραβείο στον Kleist δεν ήταν η ακρίβεια απόδοσης των γεγονότων, αλλά η πίστη με την οποία υπηρετεί την αφήγηση μιας ιστορίας, δηλαδή συναρπαστικά! Καταλυτικό ρόλο στο έργο πρέπει να έπαιξε η ιδιαίτερη σχέση του Kleist με τη μουσική γενικότερα, πράγμα που αποδεικνύεται μέσα από τα πολλά εξώφυλλα δίσκων που κατά καιρούς έχει επιμεληθεί. Στον πρόλογο της γερμανικής έκδοσης ο Franz Dobler σημειώνει: «Συγκινητικό σαν γκόσπελ, σκληρό σαν ροκαμπίλι και ρομαντικό σαν μπαλάντα». Δεν τον αδικώ.

Κι εκεί που και ο πιο ανεπίδεκτος μαθήσεως αναγνώστης είχε κάπως αποσαφηνίσει στο μυαλό του τι εστί graphic novel, έρχεται ο Shaun Tan, και με το έργο του τα ανατρέπει όλα! Γεννημένος στην Αυστραλία το 1974, δημιουργεί το 2007 το –χωρίς λόγια– άλμπουμ του «The Arrival» και κερδίζει πλήθος βραβείων, μεταξύ των οποίων και το Angouleme International Comic Festival Prize for Best Comic Book. Ο Jeff Smith (Bone), ο Graig Thompson (Blankets), o Art Spiegelman κ.ά. έχουν αναφερθεί εγκωμιαστικά στο έργο και όλοι ξέρουμε πόσο δύσκολα βγαίνει καλή κουβέντα από το στόμα συναδέλφων, ανεξαρτήτως επαγγέλματος.

Εκπληκτικής αισθητικής μονοχρωματική δουλειά, η οποία στέλνει στα σπίτια μας όλους εμάς που επιμένουμε να συνδέουμε τα graphic novels με τη λογοτεχνία όπως την ξέρουμε και αποδεικνύει ότι η δύναμη της αφήγησης δεν βρίσκεται στον λόγο, αλλά στη δύναμη της ιδέας που ο δημιουργός θέλει να περάσει. Το «The Arrival» έρχεται βγαλμένο από τα όνειρα, την ιστορία και το ταξίδι ζωής του ανθρώπου-μετανάστη, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Διαχρονικά επίκαιρο, αν και χωρίς λόγια, μιλάει στη γλώσσα όλων.

Τελικά, δεν έχει μεγάλη σημασία ο αριθμός των σελίδων. Αν διαβάζεται απνευστί, είναι σίγουρα graphic novel! Αν, παρ’ ελπίδα, διαβάσατε κάποιο κόμικ που σας άρεσε και δεν ήταν graphic novel, μην ντραπείτε να το ομολογήσετε ανοιχτά. Φωνάξτε το δυνατά και μοιραστείτε το μαζί μας. Μπορεί απλά να ανήκετε στη (σπάνια) κατηγορία ανθρώπων που ξέρουν να διαβάζουν, να τρώνε και να ντύνονται, χωρίς την ασφάλεια μιας επώνυμης μάρκας, μακριά από ετικέτες, έχοντας εμπιστοσύνη στις επιλογές τους!

Μαρίας Τζαμπούρα

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
farenaitΦαρενάιτ 451
Ρέι Μπράντμπερι
Διασκευή Τιμ Χάμιλτον
Μεταίχμιο 2010

Διασκευή σε κόμικς από τον Τιμ Χάμιλτον (Tim Hamilton) του καλτ μυθιστορήματος Φαρενάιτ 451 (Fahrenheit 451) του Ρέι Μπράντμπερι, ο οποίος προλογίζει και την έκδοση. Η συγκεκριμένη διασκευή έχει πάρει διθυραμβικές κριτικές και ο ίδιος ο Μπράντμπερι τη θεωρεί εξαιρετικά πετυχημένη.
cheChe: H βιογραφία
Σιντ Τζέικομπσον
Εικον. Ένρι Κολόν
Μεταίχμιο 2010

Η ζωή του Che σε κόμικς από δύο σπουδαίους δημιουργούς, τον Σιντ Γιάκομπσον και τον Έρνι Κολόν, οι οποίοι έκαναν μεγάλη αίσθηση μεταφέροντας σε κόμικς την 11η Σεπτεμβρίου και τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.
Box_officeBox Office Poison
Alex Robinson
Μτφρ. Μπέλλα Σπυροπούλου
ΚΨΜ 2010

Τρεις δημιουργοί κόμικς, ένας βιβλιοϋπάλληλος, ένας καθηγητής ιστορίας και μια δημοσιογράφος είναι μερικοί από τους ήρωες του απολαυστικού αυτού μυθιστόρηματος που αφηγείται με απόλυτα ρεαλιστικό τρόπο τις ζωές καθημερινών ανθρώπων.

 



Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«1941» του Θανάση Πέτρου (κριτική) – Γκράφικ νόβελ για τα άγρια χρόνια της Κατοχής στη Θεσσαλονίκη

«1941» του Θανάση Πέτρου (κριτική) – Γκράφικ νόβελ για τα άγρια χρόνια της Κατοχής στη Θεσσαλονίκη

Για το graphic novel του Θανάση Πέτρου «1941» (εκδ. Ίκαρος). Στην κεντρική εικόνα, καρέ από το έργο. «Τα βιβλία του Πέτρου εισφέρουν στη διάσωση των ιστορικών μνημών, αλλά και μέσω της διείσδυσής τους σε νεαρότερους αναγνώστες, της εμβάπτισης των νέων σε δραματικά γεγονότα που στο σχολείο θα τα προσπεράσουν με αδιαφ...

Soloúp: «ΖΟRΜΠΑΣ, πράσινη πέτρα ωραιοτάτη» – graphic novel βασισμένο στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη

Soloúp: «ΖΟRΜΠΑΣ, πράσινη πέτρα ωραιοτάτη» – graphic novel βασισμένο στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη

Για το graphic novel του Soloúp «Ζοrμπάς - Πράσινη πέτρα ωραιοτάτη» (εκδ. Διόπτρα), «ένα πληρέστατο έργο αφηγηματικής και εικαστικής τέχνης».

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Όπως και να ορίσει κανείς τα Γκράφικ Νόβελ, είτε ω...

«Sex Story» των Φιλίπ Μπρενό και Λετισιά Κορίν (κριτική) – Όλα όσα θα θέλαμε να ξέρουμε για το σεξ και την ιστορία του (σε κόμικ)

«Sex Story» των Φιλίπ Μπρενό και Λετισιά Κορίν (κριτική) – Όλα όσα θα θέλαμε να ξέρουμε για το σεξ και την ιστορία του (σε κόμικ)

Για το βιβλίο κόμικ των Φιλίπ Μπρενό [Philippe Brenot] και Λετισιά Κορίν [Leaticia Coryn] «Sex Story» (μτφρ. Σταύρος Παπασταύρου, εκδ. Παπαζήση), μια πλούσια και καυστική ιστορία της σεξουαλικότητας, από τους προγόνους μας τους πιθήκους μέχρι τις μέρες μας. 

Γράφει ο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Πολίνα Μπαρσκόβα: «Σε στιγμές πίεσης, οι άνθρωποι αντιδρούμε κάνοντας τέχνη»

Πολίνα Μπαρσκόβα: «Σε στιγμές πίεσης, οι άνθρωποι αντιδρούμε κάνοντας τέχνη»

Η Πολίνα Μπαρσκόβα (Polina Barskova), Ρωσίδα συγγραφέας και ποιήτρια, μιλά με αφορμή την κυκλοφορία της συλλογής αφηγημάτων της «Ζωντανές εικόνες» (μτφρ. Γιούλη Σταματίου, εκδ. Βακχικόν).

Στη Βίκυ Πορφυρίδου

Το βιβλίο σας ...

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Ζαν Νταρό [Jean Darot] «Ο σπορέας» (μτφρ. Ελένη Γ. Γύζη), το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Στίξις.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν γνωρίζαμε τίποτα. Δεν γνωρίζαμε αν οι εξόριστοι...

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα της Λίλας Κονομάρα «Μια τρίχα που γίνεται άλογο», η οποία κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κι όμως κάποτε ήμασταν εμείς, ψιθυρίζει κι αμέσως σκέψεις κα...

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (προδημοσίευση)

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε [Hermann Hesse] «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης), το οποίο κυκλοφορεί στις 7 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην πραγματικό...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

Τι διαβάζουμε τώρα; 6 πολύ καλά βιβλία για την επιστήμη και τον άνθρωπο

Τι διαβάζουμε τώρα; 6 πολύ καλά βιβλία για την επιστήμη και τον άνθρωπο

Τι γνωρίζουμε για τον ανθρώπινο εγκέφαλο; Τι γνωρίζουμε για την κλιματική κρίση στην Ελλάδα; Πώς καταπολεμούμε το ψυχικό τραύμα; Έξι βιβλία που προσφέρουν γνώσεις, αλλά και ελπίδα.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ