Istories_eksofyllo

 GRAPHIC NOVELS - Τέσσερις εικονογραφημένες νουβέλες, «ντυμένες» στην πένα! Της Μαρίας Τζαμπούρα

Ανέκαθεν ο τεράστιος όγκος ενός βιβλίου έσπερνε τον τρόμο στα μάτια του μέσου αναγνώστη. Κάτι το παιδικό τραύμα από τα σχολικά χρόνια –αξέχαστος o τόμος της Βυζαντινής Ιστορίας, με όλους τους αυτοκράτορες και τα παρακλάδια τους–, κάτι τα «100 χρόνια μοναξιάς» του Μαρκές, η γενιά μου,

τουλάχιστον, σπανίως ξεπέρασε το ψυχολογικό όριο των τριακοσίων σελίδων, ενώ ανενδοίαστα ξεφύλλιζε δημοσίως περιοδικά ή ό,τι άλλο υπήρχε για διάβασμα υπό τη μορφή τεύχους – σε όγκο πάντα.

Και ύστερα, ήρθαν τα graphic novels! Πολλοί από τον χώρο του κόμικ, όπως ο συγγραφέας Alan Moore («V for Vendetta» και «Watchmen»), πιστεύουν ότι ο όρος αντανακλά μόνο εμπορικούς σκοπούς. Τελευταία, μάλιστα, τείνει να ταυτίζεται με το «ακριβό βιβλίο κόμικ», δηλαδή βιβλίο κόμικ με «χονδρό» δέσιμο, σε αντίθεση με τα «τευχάκια». Όλοι όμως συμφωνούν ότι, όταν αναφερόμαστε έτσι σε ένα βιβλίο κόμικ, στην ουσία πρόκειται για κάτι θετικό, ένα είδους κομπλιμέντου, τίτλος τιμής για τα βιβλία του συγκεκριμένου χώρου.

symbolaio

Συμβόλαιο με τον Θεό και άλλες ιστορίες
Will Eisner
Μτφρ. Βαρβάρα Χατζησάββα
Aπόπειρα 2009
ΣΕΛ. 207, ΤΙΜΗ €18,00
To_paignidi_ton_xelidonion Πεθαίνοντας, φεύγοντας, επιστρέφοντας:
Το παιχνίδι των χελιδονιών

Zeina Abirached
Mτφρ. Βιβή Φωτοπούλου
Βabelart 2009
ΣΕΛ. 186, ΤΙΜΗ €19,09
cash cover_med Johnny Cash
Reinhard Kleist
Μτφρ. Γεωργία Σακάτου
Προλ. Γ.-Ι. Μπαμπασάκης
Οξύ 2009
ΣΕΛ. 224, ΤΙΜΗ €17,50
The_arrival Τhe Arrival
Shaun Tan
Hachette Children's Books 2007
ΣΕΛ. 128, ΤΙΜΗ €16,50

Γραφική νουβέλα, λογοτεχνία σε εικόνες, εικονογραφημένη αφήγηση, όπως κι αν το μεταφράσει ή το εξηγήσει κανείς στα ελληνικά, το σίγουρο είναι ότι ο όρος ανήκει στον «πατέρα» του είδους Will Eisner (1917-2005), ο οποίος και τον πρωτοέγραψε στο εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του έργου του «Το συμβόλαιο με τον Θεό». Αν και στο τεύχος Οκτωβρίου έχουμε ήδη αναφερθεί σε αυτό, το συγκεκριμένο βιβλίο όρισε μια νέα μορφή τέχνης στο κόμικ και δικαιωματικά ανοίγει το δισέλιδο αυτό. Πρόκειται για «μια συλλογή με τέσσερις σχετικές μεταξύ τους ιστορίες, βγαλμένες μέσα από τη μνήμη, που εξελίσσονται σε μια λαϊκή γειτονιά του Mπρονξ», όπως χαρακτηριστικά γράφει στον πρόλογο ο ίδιος ο Eisner, η οποία κυκλοφορεί πλέον στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Aπόπειρα και σε μετάφραση της Bαρβάρας Xατζησάββα.

Η δύναμη της αφήγησης δεν βρίσκεται στον λόγο, αλλά στην ιδέα του δημιουργού 

Από την αρχή που ξεκίνησα το διάβασμα μέχρι το τέλος, είχα την αίσθηση πως διάβαζα λογοτεχνία, κι όπως στους αγαπημένους μου συγγραφείς δεν χωράει τίποτα και κανένας ανάμεσα στις λέξεις, το ίδιο συμβαίνει και με τις εικόνες του Will Eisner. Δεν υπάρχει τίποτα περιττό. Eκτός, ίσως, από την πολλή ανάλυση! Και, μάλλον, αυτό το έντονο στοιχείο της λογοτεχνικής αφήγησης είναι που διαχωρίζει τα graphic novel από τα υπόλοιπα βιβλία κόμικ και το οποίο αρκεί από μόνο του ως σταθερό κριτήριο ένταξης ή όχι στην εν λόγω κατηγορία.

Η δημιουργός Zeina Abirached φαίνεται πως το διαθέτει, και μάλιστα με αρκετά ποιητικό τρόπο. Το ελληνικό κοινό την πρωτογνώρισε στο 13ο Φεστιβάλ Βαβέλ, σε έκθεση-αφιέρωμα στους σύγχρονους Λιβανέζους κομίστες δημιουργούς. Γεννημένη το 1981, έζησε τα παιδικά της χρόνια στα όρια της «πράσινης γραμμής», που χώριζε στα δύο την πόλη της Βηρυτού κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου τους. Το έργο της «Πεθαίνοντας, φεύγοντας, επιστρέφοντας: Το παιχνίδι των χελιδονιών» στηρίζεται ακριβώς σε αυτές τις αναμνήσεις.

Istories_mesaΗ δουλειά της Zeina Abirached έχει πολλά κοινά σημεία με αυτήν της ομότεχνής της Marjane Satrapi. Και οι δύο είχαν επιλέξει προ πολλού το Παρίσι ως τόπο σπουδών και διαμονής, ενώ διηγούνται τη ζωή τους σε μια εμπόλεμη χώρα, με το ίδιο χαρακτηριστικό ασπρόμαυρο σχεδιαστικό μοτίβο. Και από τις δύο απουσιάζει η πολιτική όπως την ξέρουμε. Τα γεγονότα παρουσιάζονται σε σχέση με τους ανθρώπους που τα ζουν, ως συνέπεια ή ως αντίδραση στην καθημερινότητα που περιγράφουν. Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι και οι δύο έχουν επιλέξει την αφήγηση μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Ίσως γιατί σε μια ιστορία πολέμου οι μελλοντικές μάνες τελικά έχουν έναν λόγο παραπάνω. Η επιλογή της εικαστικής αφήγησης αποκλειστικά σε άσπρο και μαύρο υπογραμμίζει τις  αντιθέσεις ενός κόσμου στον οποίο το γκρι δεν υπάρχει ούτε ως χρώμα αλλά ούτε και ως θέση. To lettering της Παυλίνας Καλλίδου είναι μια ξεχωριστή εικαστική δημιουργία από μόνο του και δένει απόλυτα με το έργο.

Oι ζωές των ανθρώπων συνήθως αποτελούν το πιο συναρπαστικό υλικό για μια ιστορία, αφού είναι διαπιστωμένο ότι η πραγματικότητα ξεπερνά και την πιο τρελή φαντασία. Οι βιογραφίες κατέχουν εξέχουσα θέση στην παγκόσμια λογοτεχνία, άρα και στα graphic novels. Ο Γερμανός κομίστας Reinhard Kleist διηγείται με σκληρό, ασπρόμαυρο πενάκι τη ζωή του «άντρα με τα μαύρα», του θρυλικού μουσικού της κάντρι Τζόνι Κας. Από τη θρυλική συναυλία στις φυλακές Folsom, τη σκοτεινή του περίοδο και τη λυτρωτική του επάνοδο, ο δημιουργός σκιαγραφεί ένα πορτρέτο του Κας, όπως έχει περάσει στη συλλογική μουσική μας συνείδηση!

Κοντά ή όχι στην πραγματικότητα του τραγουδιστή, αυτό που έφερε το βραβείο στον Kleist δεν ήταν η ακρίβεια απόδοσης των γεγονότων, αλλά η πίστη με την οποία υπηρετεί την αφήγηση μιας ιστορίας, δηλαδή συναρπαστικά! Καταλυτικό ρόλο στο έργο πρέπει να έπαιξε η ιδιαίτερη σχέση του Kleist με τη μουσική γενικότερα, πράγμα που αποδεικνύεται μέσα από τα πολλά εξώφυλλα δίσκων που κατά καιρούς έχει επιμεληθεί. Στον πρόλογο της γερμανικής έκδοσης ο Franz Dobler σημειώνει: «Συγκινητικό σαν γκόσπελ, σκληρό σαν ροκαμπίλι και ρομαντικό σαν μπαλάντα». Δεν τον αδικώ.

Κι εκεί που και ο πιο ανεπίδεκτος μαθήσεως αναγνώστης είχε κάπως αποσαφηνίσει στο μυαλό του τι εστί graphic novel, έρχεται ο Shaun Tan, και με το έργο του τα ανατρέπει όλα! Γεννημένος στην Αυστραλία το 1974, δημιουργεί το 2007 το –χωρίς λόγια– άλμπουμ του «The Arrival» και κερδίζει πλήθος βραβείων, μεταξύ των οποίων και το Angouleme International Comic Festival Prize for Best Comic Book. Ο Jeff Smith (Bone), ο Graig Thompson (Blankets), o Art Spiegelman κ.ά. έχουν αναφερθεί εγκωμιαστικά στο έργο και όλοι ξέρουμε πόσο δύσκολα βγαίνει καλή κουβέντα από το στόμα συναδέλφων, ανεξαρτήτως επαγγέλματος.

Εκπληκτικής αισθητικής μονοχρωματική δουλειά, η οποία στέλνει στα σπίτια μας όλους εμάς που επιμένουμε να συνδέουμε τα graphic novels με τη λογοτεχνία όπως την ξέρουμε και αποδεικνύει ότι η δύναμη της αφήγησης δεν βρίσκεται στον λόγο, αλλά στη δύναμη της ιδέας που ο δημιουργός θέλει να περάσει. Το «The Arrival» έρχεται βγαλμένο από τα όνειρα, την ιστορία και το ταξίδι ζωής του ανθρώπου-μετανάστη, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Διαχρονικά επίκαιρο, αν και χωρίς λόγια, μιλάει στη γλώσσα όλων.

Τελικά, δεν έχει μεγάλη σημασία ο αριθμός των σελίδων. Αν διαβάζεται απνευστί, είναι σίγουρα graphic novel! Αν, παρ’ ελπίδα, διαβάσατε κάποιο κόμικ που σας άρεσε και δεν ήταν graphic novel, μην ντραπείτε να το ομολογήσετε ανοιχτά. Φωνάξτε το δυνατά και μοιραστείτε το μαζί μας. Μπορεί απλά να ανήκετε στη (σπάνια) κατηγορία ανθρώπων που ξέρουν να διαβάζουν, να τρώνε και να ντύνονται, χωρίς την ασφάλεια μιας επώνυμης μάρκας, μακριά από ετικέτες, έχοντας εμπιστοσύνη στις επιλογές τους!

Μαρίας Τζαμπούρα

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
farenaitΦαρενάιτ 451
Ρέι Μπράντμπερι
Διασκευή Τιμ Χάμιλτον
Μεταίχμιο 2010

Διασκευή σε κόμικς από τον Τιμ Χάμιλτον (Tim Hamilton) του καλτ μυθιστορήματος Φαρενάιτ 451 (Fahrenheit 451) του Ρέι Μπράντμπερι, ο οποίος προλογίζει και την έκδοση. Η συγκεκριμένη διασκευή έχει πάρει διθυραμβικές κριτικές και ο ίδιος ο Μπράντμπερι τη θεωρεί εξαιρετικά πετυχημένη.
cheChe: H βιογραφία
Σιντ Τζέικομπσον
Εικον. Ένρι Κολόν
Μεταίχμιο 2010

Η ζωή του Che σε κόμικς από δύο σπουδαίους δημιουργούς, τον Σιντ Γιάκομπσον και τον Έρνι Κολόν, οι οποίοι έκαναν μεγάλη αίσθηση μεταφέροντας σε κόμικς την 11η Σεπτεμβρίου και τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.
Box_officeBox Office Poison
Alex Robinson
Μτφρ. Μπέλλα Σπυροπούλου
ΚΨΜ 2010

Τρεις δημιουργοί κόμικς, ένας βιβλιοϋπάλληλος, ένας καθηγητής ιστορίας και μια δημοσιογράφος είναι μερικοί από τους ήρωες του απολαυστικού αυτού μυθιστόρηματος που αφηγείται με απόλυτα ρεαλιστικό τρόπο τις ζωές καθημερινών ανθρώπων.

 



Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«1922: Το τέλος ενός ονείρου» & «1923: Εχθρική πατρίδα» του Θανάση Πέτρου (κριτική) – Το μεγάλο επίτευγμα ενός κομίστα

«1922: Το τέλος ενός ονείρου» & «1923: Εχθρική πατρίδα» του Θανάση Πέτρου (κριτική) – Το μεγάλο επίτευγμα ενός κομίστα

Κείμενο με αφορμή την ανάγνωση των δύο graphic novel του Θανάση Πέτρου «1922: Το τέλος ενός ονείρου» & «1923: Εχθρική πατρίδα» (εκδ. Ίκαρος).

Του Ηλία Καφάογλου

Το πενάκι του Θανάση Πέτρου, στο 1922, εξεικονίζει την καθημερινή επίπονη...

«Ξημέρωσε ο θεός τη μέρα» των Τάσου Ζαφειριάδη και Θανάση Πέτρου

«Ξημέρωσε ο θεός τη μέρα» των Τάσου Ζαφειριάδη και Θανάση Πέτρου

Για το γκράφικ νόβελ «Ξημέρωσε ο θεός τη μέρα», των Τάσου Ζαφειριάδη και Θανάση Πέτρου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

Του Κώστα Δρουγαλά

Το graphic novel Ξημέρωσε ο θεός τη μέρα είναι βασισμένο στην ηχογραφημένη αφήγηση του παππού το...

Πάλι ο πατέρας, ο κακός ο λύκος

Πάλι ο πατέρας, ο κακός ο λύκος

Για τα γραφιστικά διηγήματα του Soloúp «Ο συλλέκτης – Έξι διηγήματα για έναν κακό λύκο» (εκδ. Ίκαρος).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ