souroupo i charama 3

Για το βιβλίο του Kurt Tucholsky «Σούρουπο ή χάραμα; Δημοκρατία της Βαϊμάρης, αντισημιτισμός, σάτιρα» (μτφρ. Κάτια Αλεβιζοπούλου, Ελένη Βίσκα, Παναγιώτα Καλογερά, Ειρήνη Κορώνη, Αθανασία Σύρρου, Ηρώ Τσατσαρώνη, εκδ. Κριτική). Κεντρική εικόνα: Πίνακας του Richard Ziegler (1927).

Του Γιώργου Σιακαντάρη

Ο Κουρτ Τουχόλσκι δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στη χώρα μας, αν και γι’ αυτόν έχουν γράψει συγγραφείς όπως ο Ηλίας Πετρόπουλος. Αναφορές σ’ αυτόν υπάρχουν διάσπαρτες στο διαδίκτυο και κείμενά του βρίσκονται μόνο σε ανθολογίες. Το Σωματείο Μεταπτυχιακών Σπουδών Γερμανικής Γλώσσας & Λογοτεχνίας και οι εκδόσεις Κριτική ανέλαβαν μια σημαντική πρωτοβουλία, να εκδώσουν τέσσερα χαρακτηριστικά άρθρα του που γράφηκαν από το 1919 έως το 1931. 

Ο γερμανοεβραϊκής καταγωγής Τουχόλσκι γεννήθηκε το 1890 στο Βερολίνο. Αυτός την εποχή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης άφησε το δικό του ιδιαίτερο μείγμα αναρχικής και αριστερής σκέψης, κριτικής, σάτιρας. Ήταν πάντα ένα ανήσυχο πνεύμα που δεν βολευόταν με τις διάφορες κομματικές ταυτότητες. Ήταν όμως αταλάντευτος αντιεθνικιστής, φιλειρηνιστής και αντιναζί. Γι’ αυτό και τον βρίσκουμε να συνεργάζεται αρχικά με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας, στη συνέχεια με το Ανεξάρτητο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και τέλος και με τους κομμουνιστές κατά της ανόδου των ναζί. Εργάστηκε ως δημο­σιογράφος και εκδότης και ήταν συγγραφέας, σατιρικός ποιη­τής, στιχουργός και κριτι­κός. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο εξωτερικό, όπου και παρέμεινε μέχρι τον θάνα­τό του, επιστρέφοντας κατά καιρούς στη Γερμανία.

Ως κριτικός εργάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 για το εβδομα­διαίο περιοδικό Die Weltbühne (Η Παγκόσμια Σκηνή), ενώ αργότερα ανέλαβε την έκδοσή του. Με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία το 1933 κυνηγήθηκε, ενώ τα γραπτά του κάηκαν στην πυ­ρά. Έγραψε με τα ψευδώνυμα Kaspar Hauser, Peter Panter, Theobald Tiger και Ignaz Wrobel. Σταμάτησε να γράφει το 1933 με την άνοδο των ναζί στην εξουσία, κατέφυγε στη Σουηδία και σταμάτησε τις δημοσιεύσεις, χάνοντας τη ση­μαντικότερη πηγή του εισοδήματός του. Το 1933 έγραψε στον Γερμανό εξπρεσιονιστή ποιητή Walter Hasenclever για να εξηγήσει γιατί σταμάτησε να γράφει: «Υποθέτω πως δεν χρειάζεται να σου πω ότι ο κόσμος μας στην Γερμανία, έχει παύσει να υπάρχει, γι’ αυτό απλώς προς στιγμή θα σιωπήσω. Κανείς δεν βγάζει κόκκινη κάρτα στον ωκεανό». Αυτοκτόνησε στο Hindas κοντά στο Gothenburg το 1935 με υπερδόση υπνωτικών χαπιών.

Κανείς δεν ακούει τον παλμό της εποχής και οι άνθρωποι διαπληκτίζονται για πίνακες και παθιάζονται για μουσική, ενώ δίπλα τους εξαφανίζονται τα θεμέλια όλου του πολιτισμού.

Το πρώτο άρθρο της έκδοσης έχει τίτλο «Ημίφως»γράφηκε το 1920 και δημοσιεύτηκε στο Die Weltbühne, ένα περιοδικό που όπως μας πληροφορεί η Παναγιώτα Καλογερά –κάθε κείμενο του Τουχόλσκι συνοδεύεται και με μικρή παρουσίασή του από ένα μέλος της μεταφραστικής ομάδας και του Σωματείου– ήταν το φόρουμ των διανοούμενων της εποχής της Βαϊμάρης. Είναι μια δύσκολη περίοδος της Δημοκρατίας και θα γίνει δυσκολότερη στη συνέχεια. Ο Τουχόλσκι ήδη αντιμετωπίζει με απαισιοδοξία το μέλλον της. Αν και ακόμη δεν είχαν κάνει την εμφάνισή τους οι ναζί, η στρατοκρατική συνείδηση μεγάλου τμήματος της κοινωνίας και ο εθνικισμός, κρυμμένος πάντα πίσω από «πατριωτικά» κουστούμια, η θεωρία της εκ των έσω προδοσίας της πατρίδας αλλά και η φτώχεια και οι ανισότητες έδειχναν σε ευαίσθητες καρδιές και γραφίδες σαν αυτή του Τουχόλσκι πως τα πάντα βρίσκονται στο ημίφως. Εκεί που δεν ξέρεις, αν είναι χάραμα ή σούρουπο, ιδέα που χρησιμοποιείτο ιδιαίτερα και από το σουρεαλιστικό κίνημα και τον Αντρέ Μπρετόν (δες και Adrien Bosc, Καπιτέν, μτφρ. Ανδρέας Παππάς, εκδ. Στερέωμα).

Ο Τουχόλσκι υποστηρίζει πως έχουν χαθεί οι κοινές βάσεις της κοινωνίας, οι οποίες αποτελούν το θεμέλιο για την πολιτισμική δημιουργία. Αυτό όμως δεν οφείλεται μόνο στον πόλεμο. Αυτός επιτάχυνε μια διαδικασία αποσάθρωσης που είχε ξεκινήσει με αργά βήματα πριν το 1914. Κανείς δεν ακούει τον παλμό της εποχής και οι άνθρωποι διαπληκτίζονται για πίνακες και παθιάζονται για μουσική, ενώ δίπλα τους εξαφανίζονται τα θεμέλια όλου του πολιτισμού. Θυμίζει εδώ τον Άνθρωπο χωρίς ιδιότητες του Ρόμπερτ Μούζιλ (μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Οδυσσέας) που ευρισκόμενες λίγο πριν από τον πόλεμο, η ελίτ και η γραφειοκρατία ασχολούνταν μόνο με τον εορτασμό των Ιωβηλαίων του Αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ Α’ της Αυστροουγγαρίας.  Ο μπολσεβικισμός γράφει έχει γίνει το «ανόητο σύνθημα» που είναι στα χείλη κάθε ανόητου εθνικιστή. Σ’ αυτό το κλίμα που η εποχή των αστών έχει παρέλθει, κρύβονται όχι μόνο οι δειλοί αλλά και οι ευαίσθητοι και οι φιλήσυχοι. Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την κατανομή των αγαθών, αλλά σχεδόν τα πάντα. Τελικά η Βαϊμάρη στις αρχές της ήταν μια κοινωνία χωρίς φόρμα, αλλά και με πλασματικό περιεχόμενο. Ένας γυμνός βασιλιάς. Γι’ αυτό και δεν ξέρουμε, αν το ημίφως προαναγγέλλει το σούρουπο ή το χάραμα. 

Kurt Tucholsky

Το δεύτερο κείμενο έχει τίτλο «Βερολίνο, Βερολίνο» και γράφηκε το 1919 σε μια άλλη αριστερή φιλελεύθερη εφημερίδα όπως ήταν η Berlinger Tageblatt. Εδώ με κυρίαρχη τη σάτιρα υποστηρίζει πως το Βερολίνο είναι μια πόλη που κατοικείται από ανθρώπους από το Πόζναν και το Βρότσλαβ. Μια πόλη που οι άνθρωποι δεν εργάζονται αλλά σκοτώνονται στη δουλειά και ζουν σε πέτρινα κουτιά που τα λένε σπίτια. Μια πόλη στην οποία η ζωή τρέχει ανιαρά και αυτό το ονομάζουν δουλειά. Μια πόλη-κούκλα απ’ αυτές που τους ρίχνουν νομίσματα για να κινηθούν, αλλά αυτή δεν κινείται ακόμη και αν τους ρίξουν τα χρήματα. Μια πόλη που συνδυάζει τα μειονεκτήματα μιας αμερικανικής μεγαλούπολης με αυτά μιας μικρής γερμανικής επαρχιακής πόλης. Όσον αφορά τα πλεονεκτήματα αυτά τα βρίσκει κανείς μόνο στους ταξιδιωτικούς οδηγούς. Αν αναλογιστεί κανείς πως το Βερολίνο θεωρείτο η μήτρα πλέον όχι μόνο της Πρωσίας αλλά και του νεογερμανικού εθνικισμού, μια τέτοια απαξίωση της πόλης ήταν καρφί στα μάτια των εθνικιστών. Ποτέ δεν του συγχωρέσαν αυτή την σάτιρα. Η Παναγιώτα Καλογερά συνοψίζει πολύ πετυχημένα τον χαρακτήρα της πόλης όπως αυτός παρουσιάζεται από τον συγγραφέα. 

Το τρίτο κείμενο με τίτλο «Επισκόπηση της εθνικής οικονομίας», γραμμένο πλέον το 1931 στο Die Weltbühne, είναι απολαυστικό. Ο σατιρικός συγγραφέας, γιός τραπεζίτη, γνωρίζει πολύ καλά εκ των ένδον τι σημαίνει οικονομία. Απολαύστε όμως τον ορισμό που δίνει. «Εθνική οικονομία είναι να αναρωτιέται ο κόσμος γιατί δεν έχει χρήματα» (σ. 61). Ή την ατάκα πώς η οικονομία βασίζεται στο πιστωτικό σύστημα, δηλαδή στην εσφαλμένη αντίληψη ότι οι δανειζόμενοι θα επιστρέψουν τα δανεικά. Επίσης ακόμη από τότε διαβλέπει τον ρόλο των μεγάλων εταιρειών και ορίζει τα τραστ ως μια κίνηση όπου όταν οι επιχειρηματίες βαριούνται (δεν παράγουν δηλαδή) καλούν τους άλλους να δεσμευτούν ώστε να μη παράγουν και αυτοί και να κρατούν έτσι τις τιμές ψηλά. «Το ότι ο εργάτης πρέπει να λαμβάνει μισθό για την εργασία του είναι μία θεωρία που έχει πλέον εν γένει εγκαταλειφθεί» (σ. 65). Τι μας θυμίζει, τι μας θυμίζει; Ενώ το χρηματιστήριο «είναι χρήσιμο για να αντικαθιστά τη λέσχη και την ταβέρνα μιας ομάδας αναστατωμένων κυρίων» (σ. 71). Και εδώ υπάρχει κείμενο της Αθανασίας Σύρρου που συνδέει τα γραφόμενα με το περιβάλλον στα οποία αυτά γράφηκαν. 

Αν αναλογιστεί κανείς πως το Βερολίνο θεωρείτο η μήτρα πλέον όχι μόνο της Πρωσίας αλλά και του νεογερμανικού εθνικισμού, μια τέτοια απαξίωση της πόλης ήταν καρφί στα μάτια των εθνικιστών.  

Τέλος το κείμενο «Τι επιτρέπεται στη σάτιρα» γράφηκε τον Ιανουάριο του 1919 στην Berlinger Tageblatt. Η σάτιρα είναι κάτι το θετικό, γιατί σ’ αυτήν αποκαλύπτεται ποιος είναι ανήθικος και ποιος πραγματικά τσαρλατάνος και πηγαίνει σήμερα με τον ένα και αύριο με τον άλλο. Ο δε σατιρικός είναι ένας πληγωμένος ιδεαλιστής που αν και θέλει ο κόσμος να είναι καλός, αυτός είναι ένας κακός που τα βάζει με το κακό. Όσον αφορά αυτούς που δέχονται τα πλήγματα της σάτιρας αυτοί για να είναι αληθινοί οφείλουν να αντέχουν τα γερά κτυπήματα. Ο μικροαστισμός όμως κρατάει τη σάτιρα στα όρια της. Ποια επομένως είναι τα όρια της; Υπάρχει απάντηση στο τι επιτρέπεται στη σάτιρα; Υπάρχει και είναι η εξής: «Η γνήσια σάτιρα καθαρίζει το αίμα: και όποιος έχει υγιές αίμα έχει και καθαρή επιδερμίδα. Τι επιτρέπεται στη σάτιρα; Τα πάντα!» (σ. 89). Η Αθανασία Σύρρου μας τονίζει τις στιγμές ειρωνείας που υπάρχουν σ΄ αυτό το κείμενο. 

Ο Richard Evans έγραφε για την Βαϊμάρη ότι «οι δημοκρατίες που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της καταστροφής βρίσκονται μπροστά στο αδιέξοδο δίλημμα ή να υποκύψουν σ’ αυτόν τον κίνδυνο εμμένοντας στη διατήρηση των δημοκρατικών λειτουργιών ή να παραβιάσουν τις ίδιες τις αρχές τους περιορίζοντας δημοκρατικά δικαιώματα».[1] Μήπως κάπου εκεί βρισκόμαστε και σήμερα;

Ο μικροαστισμός όμως κρατάει τη σάτιρα στα όρια της. Ποια επομένως είναι τα όρια της; Υπάρχει απάντηση στο τι επιτρέπεται στη σάτιρα; Υπάρχει και είναι η εξής: «Η γνήσια σάτιρα καθαρίζει το αίμα: και όποιος έχει υγιές αίμα έχει και καθαρή επιδερμίδα. Τι επιτρέπεται στη σάτιρα; Τα πάντα!»

Τελικά οι απεγνωσμένες προσπάθειες συγγραφέων όπως ο Κουρτ Τουχόλσκι και ο Χάνς Φάλαντα (δες βιβλία του από Gutenberg και Πόλις) για να διασώσουν τον ορθό λόγο, δεν αρκούσαν για να υπερνικήσουν τις δυνάμεις του καλλιτεχνικού και πολιτικού ανορθολογισμού ή με τον όρο του Jeffrey Herf τις δυνάμεις των αντιδραστικών μοντερνιστών. «Το επίτευγμα των οποίων μέσα στη συντηρητική επανάσταση ήταν πώς μετέτρεψαν σε αρετή την ανάγκη οικειοποίησης της τεχνολογίας, μεταφέροντας την από την σφαίρα της Zivilisation στη σφαίρα της Kultur…. Από τα πολιτιστικά ρεύματα της Βαϊμάρης, ο αντιδραστικός μοντερνισμός ήταν το μοναδικό που συνδύαζε τον ανορθολογισμό με τον ενθουσιασμό για την τεχνολογία».[2] Την ίδια περίοδο τα τεχνοκρατικά οράματα εύρισκαν «απήχηση στη λαχτάρα των φιλελεύθερων να χρησιμοποιήσουν τα τεχνολογικά επιτεύγματα για να αυξήσουν την παραγωγικότητα και να κατευνάσουν τις κοινωνικές συγκρούσεις».[3] Και σήμερα οι αυταρχισμοί δικαιολογούνται επικαλούμενοι τις νέες τεχνολογίες και τη ψηφιοποίηση. 

Την πολύ προσεγμένη δίγλωσση έκδοση κλείνει το Επίμετρο της Ελένης Βίσκα για τη Βαϊμάρη και το Επίμετρο της Κάτιας Αλεβιζοπούλου που αφορά βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα. Ας μη παραλείψω το ωραίο γεγονός πως όλοι οι συντελεστές της έκδοσης και της πολύ καλής μετάφρασης είναι γυναίκες.

[1] Evans, Richard., Η έλευση του Γ’ Ράιχ, μτφρ: Κώστας Αντύπας, Αλεξάνδρεια, 2013, σ.452.
[2] Herf, Jeffrey., Αντιδραστικός μοντερνισμός. Τεχνολογία, κουλτούρα και πολιτική στη Βαϊμάρη και στο Τρίτο Ράιχ, μτφρ: Παρασκευάς Ματάλας, ΠΕΚ, 1996, σ. 47
[3] Στο ίδιο., σ. 48.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ είναι συγγραφέας και δρ Κοινωνιολογίας. Τελευταίο βιβλίο του, η μελέτη «Το πρωτείο της δημοκρατίας - Σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» (εκδ. Αλεξάνδρεια).


tucholsky exΣούρουπο ή χάραμα;
Δημοκρατία της Βαϊμάρης, αντισημιτισμός, σάτιρα
KURT TUCHOLSKY
Μτφρ. ΚΑΤΙΑ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ, ΕΛΕΝΗ ΒΙΣΚΑ,
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ, ΕΙΡΗΝΗ ΚΟΡΩΝΗ,
ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΣΥΡΡΟΥ, ΗΡΩ ΤΣΑΤΣΑΡΩΝΗ
ΚΡΙΤΙΚΗ 2021
Σελ. 144, τιμή εκδότη €10,00


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Υπερβάλλει η σάτιρα; Η σάτιρα πρέπει να υπερβάλλει και στη βαθύτερη ουσία της είναι άδικη. Διογκώνει την αλήθεια για να γίνει πιο ξεκάθαρη και δεν μπορεί να λειτουργεί παρά μόνο με τη ρήση της Βίβλου: “Υποφέρουν οι δίκαιοι μετά των αδίκων”. Ωστόσο στους Γερμανούς έχει ριζώσει πλέον βαθιά η δυσάρεστη συνήθεια να μη σκέφτονται και να μην πράττουν ως άτομα αλλά ως συντεχνίες, ως οργανισμοί, και αλλοίμονό σου αν θίξεις ένα από αυτά». (σ. 85)

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μίλα, Πηνελόπη!» της Αγγέλας Καστρινάκη (κριτική)

«Μίλα, Πηνελόπη!» της Αγγέλας Καστρινάκη (κριτική)

Για τη μελέτη της Αγγέλας Καστρινάκη «Μίλα, Πηνελόπη! – Λογοτεχνικές μεταμορφώσεις της μυθικής ηρωίδας στην Ελλάδα και τον Δυτικό κόσμο από τον 19ο αιώνα ώς τις μέρες μας» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Γράφει ο Θόδωρος Σούμας

Η προβληματική τ...

«Για το νόημα της ζωής» του Βίτο Μανκούζο (κριτική) – Αναζητώντας το νόημα στο υπέρτερο, στην απομόνωση της πανδημίας

«Για το νόημα της ζωής» του Βίτο Μανκούζο (κριτική) – Αναζητώντας το νόημα στο υπέρτερο, στην απομόνωση της πανδημίας

Για το βιβλίο του Βίτο Μανκούζο «Για το νόημα της ζωής» (μτφρ. Παναγιώτης Υφαντής, εκδ. Αρμός). Στην κεντρική εικόνα, ο θεολόγος και καθηγητής Βίτο Μανκούζο.

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Ο αμφιλεγόμενος χώρος που γνωρίζουμε σήμ...

«Είμαι το τέρας που σας μιλά» του Πωλ Μπ. Πρεθιάδο (κριτική) – Ένα μανιφέστο για τις δυσκολίες της φυλομετάβασης

«Είμαι το τέρας που σας μιλά» του Πωλ Μπ. Πρεθιάδο (κριτική) – Ένα μανιφέστο για τις δυσκολίες της φυλομετάβασης

Για το βιβλίο του Πωλ Μπ. Πρεθιάδο «Είμαι το τέρας που σας μιλά: Αναφορά σε μια ακαδημία ψυχαναλυτών» (μτφρ. Αναστασία Μελία Ελευθερίου, εκδ. Αντίποδες). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Το κορίτσι από τη Δανία» (2015). 

Γράφει η Ελένη Αβδούλου ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ