afto to vradi

Για τη συλλογή διηγημάτων του Διονύση Μαρίνου Όπως και αν έρθει αυτό το βράδυ (εκδ. Μελάνι)

Της Διώνης Δημητριάδου

Τη ζωή μας είχε πάψει προ καιρού να τη χαρακτηρίζει μια συμμετρία. Ήμασταν κομμάτια, ο καθένας μέσα του κι ακόμη πιο μέσα. 

Οι ήρωες των διηγημάτων του Διονύση Μαρίνου απέχουν από την αποδεκτή έννοια της συμμετρίας. Είτε με την τρέχουσα σημασία των συμμετρικών μεγεθών είτε με την κυριολεκτική συν μέτρω (όπως κι αν τους δούμε) ξεφεύγουν, περισσεύουν, ξεχύνονται έξω από τα συμβατικά όρια μιας ζωής σύμμετρης. Αυτή ως εκδοχή ζωής και επιλογή τους δεν είναι κατ’ ανάγκη απορριπτέα, ιδίως αν τη συγκρίνουμε με τον αντίποδά της, μια ζωή αποκλεισμένη από κάθε επινοητική ανατροπή, από κάθε έκπληξη και αντιστροφή των δεδομένων της. Ωστόσο ετούτη η ασυμμετρία εμφανίζεται περίκλειστη στους τοίχους των σπιτιών, σαν μια εσωτερική απόρριψη των καθιερωμένων και κοινών τόπων που καθορίζουν τις ζωές των άλλων. Και οι ήρωες των μικρών αυτών ιστοριών οδηγούν την απόρριψη της κοινοτοπίας ως τα άκρα, ακόμα κι αν η επικίνδυνη αυτή ισορροπία στο κενό καταργεί στην ουσία τη ζωή τους την ίδια.

Ένας εφιαλτικός κόσμος, άλλοτε πολυπρόσωπος και άλλοτε απελπιστικά μοναχικός, χωρίς κραυγές και εξάρσεις στις περισσότερες των περιπτώσεων, με τον εφιάλτη όμως ατόφιο. 

Ψάχνοντας τους εσωτερικούς συνδέσμους, τα λεπτά και δυσδιάκριτα νήματα που δένουν τις ιστορίες και τους ήρωές τους μεταξύ τους θαρρώ πως κυρίως εντοπίζονται στο κλίμα, στην ατμόσφαιρα που ο ικανότατος ως προς αυτό συγγραφέας δημιουργεί. Πρόκειται για έναν μικρόκοσμο που οι ήρωες διαμορφώνουν -άλλοτε από δική τους βούληση και άλλοτε χωρίς να ερωτηθούν-, συχνά παραισθητικό στις εικόνες του, ο οποίος με τη σειρά του αναπόφευκτα τους διαμορφώνει και αυτούς ενσωματώνοντάς τους στην ακινησία του ή αλλού στην παράλογη κίνησή του. Στην ουσία ένας εφιαλτικός κόσμος, άλλοτε πολυπρόσωπος και άλλοτε απελπιστικά μοναχικός, χωρίς κραυγές και εξάρσεις στις περισσότερες των περιπτώσεων, με τον εφιάλτη όμως ατόφιο. Μια προσομοίωση πανικού, για να χρησιμοποιήσω τη φράση που ο συγγραφέας βάζει στο στόμα ενός ήρωά του, προσεγγίζοντας έτσι μια καφκική ερμηνεία του λόγου. Και αυτό είναι κάτι που προσέχεις αμέσως, σε αγγίζει η αίσθηση της δυστοπίας σε μικρογραφία, όση μπορεί να χωρέσει σε μικρά διαμερίσματα, σε κλειστοφοβικά δωμάτια. Τα σπίτια κρύβουν τα δικά τους μυστικά, αποκαλύπτοντας ίχνη της κακοφορμισμένης τους πληγής στους ενοίκους τους. Και αυτοί αποφασίζουν είτε να αδιαφορήσουν περικλείοντας ακόμα περισσότερο τον ζωτικό τους χώρο στο ελάχιστο ασφαλές επίπεδο, είτε να ενσωματωθούν στη δυστοπική εικόνα. Άλλοτε προτιμούν να δημιουργήσουν τον δικό τους κόσμο, με τα προσωπικά τους επιθυμητά δεδομένα, χωρίς να έχει καμία σημασία το ότι αυτός απέχει από την πραγματικότητα. Άλλωστε ποια είναι η όντως πραγματικότητα; Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι μια μόνον είναι η αληθινή όψη του κόσμου; Οι περισσότερες εκδοχές του αληθινού στηρίζονται στην προσωπική οπτική που ανέχεται ως αλήθεια ο καθένας. Απλώς ο Διονύσης Μαρίνος τόλμησε να πει τα πράγματα με το όνομά τους.

[…] Ήταν μαύρο και ορθάνοιχτο και μας κοιτούσε στα μάτια. Όπως το κοιτούσαμε κι εμείς. Ούτε πεθαμένο ούτε ζωντανό. Ούτε ξένο αλλά ούτε και γνωστό. Κάτι μας θύμιζε αλλά δεν ήμασταν και σίγουροι. Η γυναίκα μου είπε, σου μοιάζει. Εγώ που το κοίταξα καλύτερα, από διαφορετικές γωνίες, ήμουν σίγουρος πως ήταν ίδια η γυναίκα μου όταν την πρωτογνώρισα. Και μετά άρχισε να ακούγεται αυτός ο ήχος. Τώρα τον ακούγαμε και οι δύο την ίδια χρονική στιγμή. Εμείς, αυτό, και ο ήχος. Αρχίσαμε να ξετυλίγουμε το χαλί και καλύψαμε το πάτωμα. Ο ήχος μουγγάθηκε για λίγο και μετά άρχισε ξανά.

Από τότε ζούμε κανονικά σε αυτό το σπίτι.

Το συνηθίσαμε. Πρέπει να παίρνεις τα πράγματα όπως σου έρχονται. Να μη ρωτάς κείνο και το άλλο. Να μη σκοτίζεσαι με αυτά που δεν αλλάζουν. Το χαλί δεν το ξανασηκώσαμε και ούτε πρόκειται.

Καμιά φορά ακούμε τον ήχο μέσα στα άγρια μεσάνυχτα.

Σηκωνόμαστε όπως είμαστε, με τις πιτζάμες και τα νυχτικά και πηγαίνουμε στο σαλόνι.

Ορισμένες φορές χορεύουμε αγκαζέ στον ρυθμό.

Και μετά πηγαίνουμε ξαλαφρωμένοι για ύπνο.

(Αυτός ο ήχος) 

Καμιά φορά επαναστατούν θέλοντας να επιβεβαιώσουν τη διάθεσή τους για το ασύμμετρο αλλά επιθυμητό. Τότε τα πράγματα όντως ξεφεύγουν από τη συμβατική αποδοχή που δομεί την ομοιομορφία της ζωής. Αλλά τότε κι αυτοί δεν έχουν άλλη επιλογή. Έχουν περάσει στην αντίπερα όχθη.

[…] σηκώνομαι, ανοίγω τα παράθυρα, τραβάω τις κουρτίνες, ισιώνω τη φωνή, τα ρούχα μου, να μην καταλάβει κανείς τίποτα, ο κόσμος περνάει, τους σταματάω με τις φωνές μου, με κοιτούν απ’ τα μπαλκόνια, ο Αργύρης μού γνέφει τρομαγμένος, ούτε ξέρω τι λέω. Σήμερα παντρεύω την κόρη μου, λέω, σήμερα τους λέω, ελάτε να τη δείτε. Βγαίνω στον δρόμο, αφήνω την πόρτα ανοιχτή. Τους καλώ να έρθουν στο σπίτι, έχουμε γιορτή, να πιουν ένα κρασί, να τους φιλέψω για το καλό. Ο κόσμος απομακρύνεται από κοντά μου, δεν μου δίνει σημασία, λες και είμαι αόρατη. Με περνάνε, ούτε που ξέρω για τι πράγμα με περνάνε. Ελάτε, τους λέω, ελάτε να δείτε τη νύφη.

(Ο γάμος) 

Στο τελευταίο διήγημα της συλλογής με τον τίτλο Μαύρα νερά, θα συναντήσουμε την πιο υπερβατική γραφή από όλες του βιβλίου. Ταυτόχρονα θα κατανοήσουμε μέσω αυτής και όλες τις υπόλοιπες. Πρόκειται για μια εσώψυχη «συνομιλία» με τον Μίλτο Σαχτούρη, αυτόν τον κληρονόμο πουλιών που πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάει. Γιατί είναι ο αρμόδιος να ρυθμίζει το φως των άστρων στον κακοποιημένο ουρανό, γιατί μόνον αυτός μπορεί να καρφώνει τη μνήμη μας με τις λέξεις του.

[…] αφήστε τους κρότους που ακούμε μέσα στη νύχτα, λες και κάποιος καρφώνει σε ξύλο. Η κυρία του πέμπτου λέει πως ειδικά αυτό μόνο εσείς μπορείτε να το κάνετε διότι έτσι λέει κάνατε και στο μνήμα σας. Με τίποτα δεν μπορώ να την πείσω ότι δεν έχετε πεθάνει.

Το μαύρο και το κόκκινο χρώμα της εξπρεσιονιστικής γραφής του ποιητή Μίλτου Σαχτούρη, το παιχνίδι του πραγματικού με το υπερρεαλιστικό τοπίο, ο συμβολισμός του και φυσικά το υπαρξιακό αδιέξοδο μιας ζωής χαμένης μέσα σ’ έναν κόσμο που δεν την εννοεί, όλα μαζί σαν να ενώνονται εδώ σ’ αυτό το ολιγοσέλιδο κείμενο-κατάθεση του Διονύση Μαρίνου για να δώσουν το νόημα που λείπει, που το νιώθεις διαβάζοντας τη γραφή του αλλά έρχεται η επιβεβαίωση της νοητικής σου πρόσληψης τώρα στο τέλος του βιβλίου. Ο ιδιόμορφος κόσμος που αποτελεί το τοπίο των διηγημάτων του πατάει ανάμεσα στο αισθητό και στο αόρατο ή το ανεπαίσθητο. Όσο για τα χρώματά του αυτά δεν θα μπορούσαν να είναι άλλα από το μαύρο και το κόκκινο επίσης.

[…] ο κύριος Δημήτρης στον δεύτερο, ακριβώς, ο στρατιωτικός, λέει πως έχασε τον λαγό του. Ότι πέρασε, λέει, κάτω από την πόρτα που έχασκε, ότι γλίστρησε στα σκαλιά πατώντας τις παπαρούνες και από τότε χάθηκε. Ε, τρελός λαγός θα ήταν, του είπα και από τότε μου κρατάει μούτρα.

Κι αυτός ο τρελός λαγός, σαν να ξέφυγε από τους στίχους του Σαχτούρη και κυκλοφορεί στις σελίδες του βιβλίου των διηγημάτων. Είναι αυτός που δίνει την ποθητή συμμετρία στους ασύμμετρους με τα κοινά δεδομένα ήρωες, και τους ενσωματώνει σε μια κοινή εικόνα που διατρέχει όλο το βιβλίο. Μπορεί να είναι ο ήρωας κάθε φορά ή πίσω απ’ αυτόν ο δημιουργός του. Άλλωστε και ο Σαχτούρης, όταν ρωτήθηκε ποιος είναι ο τρελός λαγός των ποιημάτων του, απάντησε φυσικά: εγώ!

 * Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας.

afto to vradi MarinosΌπως και αν έρθει αυτό το βράδυ
Διονύσης Μαρίνος
Μελάνι 2017
Σελ. 150, τιμή εκδότη €10,60

politeia link more

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΜΑΡΙΝΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

«Συνθετική ορμόνη» της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου (κριτική) – Η γυναικεία γραφή ως πράξη αντίστασης ενάντια στην αποσιώπηση

«Συνθετική ορμόνη» της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου (κριτική) – Η γυναικεία γραφή ως πράξη αντίστασης ενάντια στην αποσιώπηση

Για το μυθιστόρημα της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου «Συνθετική ορμόνη» (εκδ. Καστανιώτη).

Γράφει η Νατάσσα Ρεμούνδου-Χάουλι

Η ...

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Για τη νουβέλα της Γιώτας Ιωαννίδου «Coffee time» και τη συλλογή διηγημάτων της Λεύκης Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Χιροσίμα» του Τζον Χέρσι – 80 χρόνια από όταν έσβησε ο κόσμος διαβάζουμε το βιβλίο που αποκάλυψε τη φρίκη

«Χιροσίμα» του Τζον Χέρσι – 80 χρόνια από όταν έσβησε ο κόσμος διαβάζουμε το βιβλίο που αποκάλυψε τη φρίκη

Για το βιβλίο του Τζον Χέρσι (John Hersey) «Χιροσίμα» (μτφρ. Νίκος Αγγελόπουλος, εκδ. Σάλτο). Ογδόντα χρόνια συμπληρώνονται στις 6 Αυγούστου από τη ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας. Κεντρική εικόνα: Η Χιροσίμα, αμέσως μετά (πηγή: Britannica).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

Θλίψη στον χώρο του βιβλίου: Πέθανε ο εκδότης Παύλος Παπαχριστοφίλου

Θλίψη στον χώρο του βιβλίου: Πέθανε ο εκδότης Παύλος Παπαχριστοφίλου

Ο Παύλος Παπαχριστοφίλου, ιδιοκτήτης και πρόεδρος επί σειρά ετών των εκδόσεων «Ελληνικά Γράμματα» και ιδρυτής των εκδόσεων «Πεδίο», πέθανε ξαφνικά σήμερα τα ξημερώματα. Οι εκδόσεις «Πεδίο» ανακοίνωσαν τον θάνατό του.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Τα χρόνια» της Ανί Ερνό σε σκηνοθεσία Ελίνε Άρμπο (κριτική) – Όταν προσωπική και συλλογική ιστορία γίνονται ένα

«Τα χρόνια» της Ανί Ερνό σε σκηνοθεσία Ελίνε Άρμπο (κριτική) – Όταν προσωπική και συλλογική ιστορία γίνονται ένα

Για την παράσταση «Τα χρόνια», βασισμένη στο μυθιστόρημα της Ανί Ερνό (Annie Ernaux), σε σκηνοθεσία Ελίνε Άρμπο, στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. © εικόνας: Fred Debrock

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ