alt

Για τη συλλογή διηγημάτων της Αρχοντούλας Διαβάτη Σκουλαρίκι στη μύτη (εκδ. Νησίδες).

Του Πέτρου Θεοδωρίδη

Όλο και περισσότερο μου αρέσουν κείμενα κοφτά, κείμενα που περιγράφουν αποχρώσεις συναισθημάτων, στιγμιότυπα, τομές καταστάσεων - τομές από ξυράφι. Γιατί πώς αλλιώς να γράψεις σήμερα, στην εποχή του Facebook και του Internet, όπου η ταχύτητα γίνεται εθιστικό ναρκωτικό, εποχή αξιακού σχετικισμού, μεταιχμιακή εποχή.

Το βιβλίο είναι γραμμένο με γραφή κοφτή σαν λαχανιασμένη ανάσα. Λέξεις και φράσεις σχηματίζουν ένα ημιτελές ψηφιδωτό συναισθημάτων και καταστάσεων.

Η κοινωνία μας βυθίζεται όλο και περισσότερο στη λατρεία του εφήμερου και το βιβλίο της Αρχοντούλας Διαβάτη Σκουλαρίκι στη μύτη, αντιστέκεται θαρρείς σ’ αυτή τη λατρεία, ανιχνεύοντας και αναδεικνύοντας -ειρωνικά τις περισσότερες φορές- το παρελθόν μέσα από το παρόν. Το βιβλίο είναι γραμμένο με γραφή κοφτή σαν λαχανιασμένη ανάσα. Λέξεις και φράσεις σχηματίζουν ένα ημιτελές ψηφιδωτό συναισθημάτων και καταστάσεων που αφορούν στον καιρό μας: η συγγραφέας αναπηδά, χορεύει, περνώντας από το παρελθόν στο παρόν. Φανταστείτε ένα πρόσωπο από το παρελθόν, ένα μικρό κορίτσι της δεκαετίας του ‘70 να κυκλοφορεί ανάμεσά σας παρατηρώντας πρόσωπα, καταστάσεις, συναντήσεις, συναισθήματα και πάθη, να τα αναμιγνύει φτιάχνοντας με τα υλικά του χρόνου μια λιτή σύνθεση. Η αφηγήτρια-συγγραφέας παρατηρεί -με μάτια έκπληκτα- ένα καλειδοσκόπιο εικόνων από το παρελθόν και το παρόν, ενώ αναδύονται μέσα από το κείμενο μυρωδιές, γεύσεις και μνήμες, η διασταύρωση των γενεών, όταν περπατώντας στο «Ανάχωμα» συναντά στο δρόμο «μαθητές βαριεστημένους να πηγαίνουν στο σχολείο τους αγουροξυπνημένοι και σκυθρωποί» ή φωτογραφίες της γυμνής ζωής μας στον «πλανήτη μελαγχολία» ή και πικρή έκπληξη στο «Σκουλαρίκι στη μύτη» και στα ολόπικρα «Γενέθλια της Μαρίας».

Ένα βιβλίο που προσεγγίζει με έναν αιφνιδιαστικό τρόπο το πρόβλημα της εποχής μας, την έλλειψη προετοιμασίας, την αγωνία απέναντι στο θάνατο. Εμείς φοβόμαστε τόσο το θάνατο και δεν τολμάμε να αναφέρουμε το όνομά του. Ο θάνατος σήμερα έχει εγκαταλείψει το σπίτι για το νοσοκομείο και ο ήρωας του αφηγήματος «Η χαμένη Επανάσταση» δεν ξέρει πώς να χειριστεί την αμηχανία του στο νοσοκομείο περιμένοντας. «Δεν ζητάει πολλά τώρα, μόνο να μην είναι αυτός ο άνθρωπος χωρίς ελπίδα, αυτός που δεν θα επιδέχεται ούτε καν μια απέλπιδα χημειοθεραπεία η περίπτωσή του. Δεν ζητάει πολλά, και όλο δίνει υποσχέσεις μυστικά στον εαυτό του – αν. Αν τα αποτελέσματα ανοίξουν ένα παράθυρο, αν –αυτό μονάχα– αν θα δικαιούται κι αυτός μια προοπτική, ε, τότε θ’ αλλάξει ζωή. Θα παρατήσει το γραφείο και την άχαρη ζωή του και θα κυνηγήσει τα όνειρά του. Πώς το ξεφουρνίζει έτσι ετοιμοπαράδοτο αυτό το σχέδιο, κατ’ ευθείαν από τα άρθρα στο διαδίκτυο και τις αναρτήσεις με τα πιο πολλά λάικ στο φέισμπουκ. [….] Αν, μόνο αν ζήσει, θα γίνει άλλος άνθρωπος. Παρακαλάει, εύχεται, ονειρεύεται, σπρώχνει τον καιρό. Βγαίνει κάθε τόσο στον ελεύθερο αέρα, κάνει τσιγάρο –ένας σωρός έγιναν γύρω του τα αποτσίγαρα, μπαγιάτικη μυρωδιά που βαραίνει για λίγο τον αέρα– και μπαίνει πάλι στην αίθουσα, στο μετερίζι του και χαζεύει. Τη Φάρμα των ζώων έχει στο σακίδιό του αλλά πού όρεξη να ανοίξει το βιβλίο…».

Ένα βιβλίο κριτική στην κοινοτοπία και τον κομφορμισμό, τα ζαχαρωμένα like στο fb, την εικονική λάμψη, την ασημόσκονη των ιντερνετικών γενεθλίων.

Ένα βιβλίο κριτική στην κοινοτοπία και τον κομφορμισμό, τα ζαχαρωμένα like στο fb, την εικονική λάμψη, την ασημόσκονη των ιντερνετικών γενεθλίων, το μιας μέρας δώρο, στο αφήγημα «Το μέσο είναι το μήνυμα». Ένα βιβλίο καθώς «βραδιάζει», στην Αρετσού, στο Δημοτικό Αναψυκτήριο και «ένα μικρό πλοίο με σβησμένα φώτα περνάει και φεύγει μακριά» και «η θάλασσα πηγαινοέρχεται πάντοτε μπροστά σε ζευγάρια ηλικιωμένα παιδιά, μοναχικές γυναίκες που καπνίζουν και παρέες συνταξιούχων που πίνουν μπύρες ή τρώνε χοτ ντογκ». Ένα βιβλίο για τη ζωή, μια ζωή «σαν μαύρο ποίημα της Γώγου, με γνώση και τρυφερότητα, ελέγχοντας το φως και τις σκιές, μετρώντας τη ζωή με τα τσιγάρα και τα κουταλάκια του καφέ», «όταν έχεις μια παιδική καρδιά». Ένα βιβλίο για την ραστώνη, για το απομεσήμερο και τους ήχους του «Μπολερό» σε ένα πάρκο στην πλατεία με «τον ήλιο να κρύβεται και να βγαίνει πάλι, μονότονα και ξανά το Μπολερό του Ραβέλ στα αυτόματα παιχνίδια, στο περίπτερο απέναντι: ένας ξεθωριασμένος Ντόναλντ Ντακ, μια αφηρημένη καμηλοπάρδαλη και ένα άλογο ηρωικό ενορχηστρωμένοι, κάθε φορά που ένας μικρός καβαλάρης πετυχαίνει να βάλει το κέρμα στη σχισμή».

Η γραφή της Αρχοντούλας Διαβάτη έχει γεύση πικραμύγδαλου. «Στην Αγαπηνού 8, φίλησα πρώτη μου φορά ένα κορίτσι...». Έτσι ξαφνικά αρχίζει ένα άλλο αφήγημά της. « Δημητρούλα τη λέγανε. Ο δάσκαλος στο σχολείο που πήγαινα είχε την άτιμη συνήθεια να στέλνει – άκουσον άκουσον ραβασάκια στους γονείς όταν σ’ έπιανε αδιάβαστο άτακτο αργοπορημένο, κάτι με α-στερητικό τέλος πάντων. Κι ο δάσκαλος ανάθεσε σ’ αυτήν να φέρει στο σπίτι μου το προδοτικό σημείωμα!»

Ένα βιβλίο που παίζει με τα ιριδίσματα, τα ραγίσματα και τις χαραμάδες του χρόνου, αλλά και με το φόβο του θανάτου.

Το βιβλίο εκπέμπει μια παράξενη θερμότητα σαν αυτή που κάποτε βρίσκουμε στους πάγους. Η συγγραφέας δεν προβάλλει δικά της συναισθήματα. Στα κείμενά της δεν υπάρχει «εγώ» αλλά ούτε «εμείς». Υπάρχουν θρύμματα χρονικών στιγμών και έτσι το πραγματικό αναδύεται σχεδόν αυτούσιο. Τί να 'ναι αυτό το πελώριο, άγνωστο απειλητικό παρόν, από πού μας ήρθε;

Να λοιπόν ένα βιβλίο που θυμίζει ιστορίες του Λούις Κάρολ, ένα βιβλίο που παίζει με τα ιριδίσματα, τα ραγίσματα και τις χαραμάδες του χρόνου, αλλά και με το φόβο του θανάτου, την κοινοτοπία των ανθρώπων, το δέος μπροστά στην ανθρώπινη κατάσταση. Σκουλαρίκι στη μύτη, ένα όμορφο βιβλίο, μια απροσδόκητη συνάντηση της συγγραφέως με τους αναγνώστες.

* Ο ΠΕΤΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός.

altΣκουλαρίκι στη μύτη
Αρχοντούλα Διαβάτη
Νησίδες 2015
Σελ. 80, τιμή εκδότη €8,48

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑΣ ΔΙΑΒΑΤΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ