alt

Για τη συλλογή διηγημάτων της Αρχοντούλας Διαβάτη Σκουλαρίκι στη μύτη (εκδ. Νησίδες).

Του Πέτρου Θεοδωρίδη

Όλο και περισσότερο μου αρέσουν κείμενα κοφτά, κείμενα που περιγράφουν αποχρώσεις συναισθημάτων, στιγμιότυπα, τομές καταστάσεων - τομές από ξυράφι. Γιατί πώς αλλιώς να γράψεις σήμερα, στην εποχή του Facebook και του Internet, όπου η ταχύτητα γίνεται εθιστικό ναρκωτικό, εποχή αξιακού σχετικισμού, μεταιχμιακή εποχή.

Το βιβλίο είναι γραμμένο με γραφή κοφτή σαν λαχανιασμένη ανάσα. Λέξεις και φράσεις σχηματίζουν ένα ημιτελές ψηφιδωτό συναισθημάτων και καταστάσεων.

Η κοινωνία μας βυθίζεται όλο και περισσότερο στη λατρεία του εφήμερου και το βιβλίο της Αρχοντούλας Διαβάτη Σκουλαρίκι στη μύτη, αντιστέκεται θαρρείς σ’ αυτή τη λατρεία, ανιχνεύοντας και αναδεικνύοντας -ειρωνικά τις περισσότερες φορές- το παρελθόν μέσα από το παρόν. Το βιβλίο είναι γραμμένο με γραφή κοφτή σαν λαχανιασμένη ανάσα. Λέξεις και φράσεις σχηματίζουν ένα ημιτελές ψηφιδωτό συναισθημάτων και καταστάσεων που αφορούν στον καιρό μας: η συγγραφέας αναπηδά, χορεύει, περνώντας από το παρελθόν στο παρόν. Φανταστείτε ένα πρόσωπο από το παρελθόν, ένα μικρό κορίτσι της δεκαετίας του ‘70 να κυκλοφορεί ανάμεσά σας παρατηρώντας πρόσωπα, καταστάσεις, συναντήσεις, συναισθήματα και πάθη, να τα αναμιγνύει φτιάχνοντας με τα υλικά του χρόνου μια λιτή σύνθεση. Η αφηγήτρια-συγγραφέας παρατηρεί -με μάτια έκπληκτα- ένα καλειδοσκόπιο εικόνων από το παρελθόν και το παρόν, ενώ αναδύονται μέσα από το κείμενο μυρωδιές, γεύσεις και μνήμες, η διασταύρωση των γενεών, όταν περπατώντας στο «Ανάχωμα» συναντά στο δρόμο «μαθητές βαριεστημένους να πηγαίνουν στο σχολείο τους αγουροξυπνημένοι και σκυθρωποί» ή φωτογραφίες της γυμνής ζωής μας στον «πλανήτη μελαγχολία» ή και πικρή έκπληξη στο «Σκουλαρίκι στη μύτη» και στα ολόπικρα «Γενέθλια της Μαρίας».

Ένα βιβλίο που προσεγγίζει με έναν αιφνιδιαστικό τρόπο το πρόβλημα της εποχής μας, την έλλειψη προετοιμασίας, την αγωνία απέναντι στο θάνατο. Εμείς φοβόμαστε τόσο το θάνατο και δεν τολμάμε να αναφέρουμε το όνομά του. Ο θάνατος σήμερα έχει εγκαταλείψει το σπίτι για το νοσοκομείο και ο ήρωας του αφηγήματος «Η χαμένη Επανάσταση» δεν ξέρει πώς να χειριστεί την αμηχανία του στο νοσοκομείο περιμένοντας. «Δεν ζητάει πολλά τώρα, μόνο να μην είναι αυτός ο άνθρωπος χωρίς ελπίδα, αυτός που δεν θα επιδέχεται ούτε καν μια απέλπιδα χημειοθεραπεία η περίπτωσή του. Δεν ζητάει πολλά, και όλο δίνει υποσχέσεις μυστικά στον εαυτό του – αν. Αν τα αποτελέσματα ανοίξουν ένα παράθυρο, αν –αυτό μονάχα– αν θα δικαιούται κι αυτός μια προοπτική, ε, τότε θ’ αλλάξει ζωή. Θα παρατήσει το γραφείο και την άχαρη ζωή του και θα κυνηγήσει τα όνειρά του. Πώς το ξεφουρνίζει έτσι ετοιμοπαράδοτο αυτό το σχέδιο, κατ’ ευθείαν από τα άρθρα στο διαδίκτυο και τις αναρτήσεις με τα πιο πολλά λάικ στο φέισμπουκ. [….] Αν, μόνο αν ζήσει, θα γίνει άλλος άνθρωπος. Παρακαλάει, εύχεται, ονειρεύεται, σπρώχνει τον καιρό. Βγαίνει κάθε τόσο στον ελεύθερο αέρα, κάνει τσιγάρο –ένας σωρός έγιναν γύρω του τα αποτσίγαρα, μπαγιάτικη μυρωδιά που βαραίνει για λίγο τον αέρα– και μπαίνει πάλι στην αίθουσα, στο μετερίζι του και χαζεύει. Τη Φάρμα των ζώων έχει στο σακίδιό του αλλά πού όρεξη να ανοίξει το βιβλίο…».

Ένα βιβλίο κριτική στην κοινοτοπία και τον κομφορμισμό, τα ζαχαρωμένα like στο fb, την εικονική λάμψη, την ασημόσκονη των ιντερνετικών γενεθλίων.

Ένα βιβλίο κριτική στην κοινοτοπία και τον κομφορμισμό, τα ζαχαρωμένα like στο fb, την εικονική λάμψη, την ασημόσκονη των ιντερνετικών γενεθλίων, το μιας μέρας δώρο, στο αφήγημα «Το μέσο είναι το μήνυμα». Ένα βιβλίο καθώς «βραδιάζει», στην Αρετσού, στο Δημοτικό Αναψυκτήριο και «ένα μικρό πλοίο με σβησμένα φώτα περνάει και φεύγει μακριά» και «η θάλασσα πηγαινοέρχεται πάντοτε μπροστά σε ζευγάρια ηλικιωμένα παιδιά, μοναχικές γυναίκες που καπνίζουν και παρέες συνταξιούχων που πίνουν μπύρες ή τρώνε χοτ ντογκ». Ένα βιβλίο για τη ζωή, μια ζωή «σαν μαύρο ποίημα της Γώγου, με γνώση και τρυφερότητα, ελέγχοντας το φως και τις σκιές, μετρώντας τη ζωή με τα τσιγάρα και τα κουταλάκια του καφέ», «όταν έχεις μια παιδική καρδιά». Ένα βιβλίο για την ραστώνη, για το απομεσήμερο και τους ήχους του «Μπολερό» σε ένα πάρκο στην πλατεία με «τον ήλιο να κρύβεται και να βγαίνει πάλι, μονότονα και ξανά το Μπολερό του Ραβέλ στα αυτόματα παιχνίδια, στο περίπτερο απέναντι: ένας ξεθωριασμένος Ντόναλντ Ντακ, μια αφηρημένη καμηλοπάρδαλη και ένα άλογο ηρωικό ενορχηστρωμένοι, κάθε φορά που ένας μικρός καβαλάρης πετυχαίνει να βάλει το κέρμα στη σχισμή».

Η γραφή της Αρχοντούλας Διαβάτη έχει γεύση πικραμύγδαλου. «Στην Αγαπηνού 8, φίλησα πρώτη μου φορά ένα κορίτσι...». Έτσι ξαφνικά αρχίζει ένα άλλο αφήγημά της. « Δημητρούλα τη λέγανε. Ο δάσκαλος στο σχολείο που πήγαινα είχε την άτιμη συνήθεια να στέλνει – άκουσον άκουσον ραβασάκια στους γονείς όταν σ’ έπιανε αδιάβαστο άτακτο αργοπορημένο, κάτι με α-στερητικό τέλος πάντων. Κι ο δάσκαλος ανάθεσε σ’ αυτήν να φέρει στο σπίτι μου το προδοτικό σημείωμα!»

Ένα βιβλίο που παίζει με τα ιριδίσματα, τα ραγίσματα και τις χαραμάδες του χρόνου, αλλά και με το φόβο του θανάτου.

Το βιβλίο εκπέμπει μια παράξενη θερμότητα σαν αυτή που κάποτε βρίσκουμε στους πάγους. Η συγγραφέας δεν προβάλλει δικά της συναισθήματα. Στα κείμενά της δεν υπάρχει «εγώ» αλλά ούτε «εμείς». Υπάρχουν θρύμματα χρονικών στιγμών και έτσι το πραγματικό αναδύεται σχεδόν αυτούσιο. Τί να 'ναι αυτό το πελώριο, άγνωστο απειλητικό παρόν, από πού μας ήρθε;

Να λοιπόν ένα βιβλίο που θυμίζει ιστορίες του Λούις Κάρολ, ένα βιβλίο που παίζει με τα ιριδίσματα, τα ραγίσματα και τις χαραμάδες του χρόνου, αλλά και με το φόβο του θανάτου, την κοινοτοπία των ανθρώπων, το δέος μπροστά στην ανθρώπινη κατάσταση. Σκουλαρίκι στη μύτη, ένα όμορφο βιβλίο, μια απροσδόκητη συνάντηση της συγγραφέως με τους αναγνώστες.

* Ο ΠΕΤΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός.

altΣκουλαρίκι στη μύτη
Αρχοντούλα Διαβάτη
Νησίδες 2015
Σελ. 80, τιμή εκδότη €8,48

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑΣ ΔΙΑΒΑΤΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (κριτική) – Ιστορίες που δεν βούτηξαν στα μαύρα νερά της λήθης

Για τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο συγγραφέας ως αντηχείο ενός παλλόμενου κόσμου. Ο δημιουργός ως γόνιμος υποδοχέας γεγονότων, αδιαμόρφωτων κατά βάση, όπω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη προτείνεται για την ευρωπαϊκή λίστα βιβλίων της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης Readers of Europe για το 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Το ...

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

Με αφορμή τη συμπλήρωση 140 χρόνων από τη γέννηση του Νίκου Καζαντζάκη, θα διεξαχθεί το Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» στις 10 και 11 Ιουνίου, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος.

Επιμέλεια: ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ