alt

Για την τραυματική εκκρεμότητα απέναντι σε δεσμούς αίματος μιλάει το νέο βιβλίο του Χάρη Βλαβιανού «Το αίμα νερό».

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Η λογοτεχνική παραγωγή του Χάρη Βλαβιανού αντιπροσωπεύει ένα πεδίο παραδειγματικής εφαρμογής της διαδικασίας με την οποία το προϋποτιθέμενο ως απαραίτητο βιωματικό υλικό μεταλλάσσεται σε πρωτότυπο όσο και πολύμορφο κειμενικό σύμπαν.

Στάδια ανάπτυξης αυτού του σύμπαντος αποτελούν οι ποιητικές συλλογές του, από τις Υπνοβασίες (1983) μέχρι και τα Σονέτα της συμφοράς (ως «απολογία ζωής και τέχνης», 2011), ενώ μια συγκεντρωτική έκδοση (2013) με τον τίτλο Η εύθραυστη επικράτεια των λέξεων, Ποιήματα 1991-2003 φαίνεται να δηλώνει με έμφαση μια ιδιαίτερη περιοχή στην εξέλιξη αυτού του υπο-/κειμενικού σύμπαντος.

Ένας δραματικός εσωτερικός άνθρωπος αναμετράται με το περιεχόμενο του προσωπικού του χρόνου διασχίζοντας φυσικά και εσωτερικά τοπία.

Βαρύ και πυκνό φορτίο βιωμάτων υπάρχει στα θεμέλια της δομής του νέου βιβλίου του Χ. Βλαβιανού με τον τίτλο Το αίμα νερό και με τον ειδολογικό υπότιτλο Μυθιστόρημα σε σαράντα πέντε πράξεις. Στις αντίστοιχες σαράντα πέντε, περισσότερο ή λιγότερο σύντομες ενότητες ένας δραματικός εσωτερικός άνθρωπος αναμετράται με το περιεχόμενο του προσωπικού του χρόνου διασχίζοντας φυσικά και εσωτερικά τοπία (όπου συναντά δεδομένα ατομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά, πολιτικά, ιστορικά), και ταυτόχρονα αποτιμά το περιεχόμενο και την ένταση των διαπροσωπικών σχέσεων που συνθέτουν το άμεσο βιοτικό περιβάλλον του.

Στο πλαίσιο αυτό ο εσωτερικός άνθρωπος αντιμετωπίζει με στοχαστική αλλά και σαρκαστική διάθεση την αντικειμενική πραγματικότητα σε ό,τι τον αφορά, ενώ προβάλλει ιδιαιτέρως τη σύγκρουση ανάμεσα στην υποκειμενική οπτική για πραγματικά γεγονότα και στην άρνηση του εξωτερικού κόσμου να δεχτεί αυτή την οπτική.

Με κεντρικό άξονα αυτόν τον εσωτερικό άνθρωπο, ο Χ. Βλαβιανός έχει οργανώσει μια πυκνή τοιχογραφία χαρακτήρων, εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, αστικών και φυσικών τοπίων, όπου διασταυρώνονται υπερωκεάνια με αεροπλάνα, η Φωκίωνος Νέγρη στην Αθήνα με το Παριόλι στη Ρώμη και τη Μονή Γρηγορίου στο Άγιον Όρος, ελληνικά οικοτροφεία με αγγλικά κολέγια και βραζιλιάνικες τράπεζες, μια αναγεννησιακή Madonna του Κορρέτζιο με ρολόγια Vacheron και με ένα αυτόγραφο του αρχιμαφιόζου Lucky Luciano, κατοικίες και ξενοδοχεία με νοσοκομεία και φυλακές, όπου κυρίως αναδεικνύονται τραυματικοί δεσμοί συγγενικού αίματος.

Επάνω στην τοιχογραφία αυτή ως βάση, ο Χ. Βλαβιανός με πυκνό και συχνά επιγραμματικό τρόπο αναπτύσσει μια επιχειρηματολογία που αντιστοιχεί σε διαχείριση μειζόνων ζητημάτων, όπως είναι η οργή, η απόγνωση, η πικρία, η εξαπάτηση, η εκδίκηση, η αδιαφορία, η αποστροφή, η εξιλέωση, η λύτρωση, η εξουσία στο πλαίσιο των διαπροσωπικών σχέσεων, η ζωή ως απόρριψη και ο θάνατος ως δώρο.

Με αυτά τα δεδομένα, ο εσωτερικός άνθρωπος φαίνεται να κλυδωνίζεται σε διελκυστίνδες μέσα στο άμεσο περιβάλλον του, το οποίο δίνει την εντύπωση ότι καταρρέει, ενώ ο ίδιος έχει παγιδευτεί σε μια τραυματική εκκρεμότητα απέναντι σε δεσμούς συγγενικού αίματος, πράγμα που αποτυπώνεται στον τίτλο του βιβλίου: Γίνεται ή δεν γίνεται τελικά το αίμα νερό;

Για την οργάνωση της αφήγησης ο Χ. Βλαβιανός έχει αξιοποιήσει το δεύτερο ενικό πρόσωπο. Με τον τρόπο αυτόν φαίνεται να δηλώνεται αφενός η χειραφέτηση του συγγραφέα από μια τυπική αυτοβιογραφική διαδικασία, και αφετέρου η δημιουργική απόδοση στοιχείων από το περιεχόμενο του εσωτερικού ανθρώπου, ο οποίος αναγνωρίζεται έτσι να απευθύνεται προς το κοινωνικό προσωπείο του ή προς το είδωλό του όπως αυτό αντανακλάται μέσα στον καθρέφτη της αντικειμενικής πραγματικότητας.

alt

Αυτό το πυκνό περιεχόμενο που αναπτύσσεται σε εβδομήντα σελίδες, καλύπτει μια μεγάλη χωροχρονική έκταση και ιδιαιτέρως σύνθετες καταστάσεις. Με τον τρόπο αυτόν αιτιολογείται και ο χαρακτηρισμός «μυθιστόρημα» που ο συγγραφέας έχει προσδώσει στο βιβλίο του (εδώ προκύπτει αναπόφευκτη η αναφορά στον Γιώργο Χειμωνά και στο βιβλίο του με τις τριάντα πέντε σελίδες και τον τίτλο Μυθιστόρημα, 1966), και όπου οι «σαράντα πέντε πράξεις» που συμπληρώνουν την ένδειξη «μυθιστόρημα», φαίνεται να αποδίδουν τις στάσεις του εσωτερικού ανθρώπου κατά την οδυνηρή πορεία του μέσα στην αντικειμενική πραγματικότητα με προσωπικούς, συναισθηματικούς οδοδείκτες (για να παραπέμψω και στον Ρίχαρντ Βάγκνερ) καταγόμενους από τοπόσημα του εξωτερικού κόσμου.

Η ταχύτατη ροή της άμεσης, παραστατικής, απερίφραστης, συχνά αφοριστικής αφήγησης διαθέτει πυκνότητα λόγου προερχόμενη από την ποίηση.

Η ταχύτατη ροή της άμεσης, παραστατικής, απερίφραστης, συχνά αφοριστικής αφήγησης διαθέτει πυκνότητα λόγου προερχόμενη από την ποίηση του Χ. Βλαβιανού, από την οποία άλλωστε ο ίδιος μεταφέρει εδώ πληροφορίες ως στοιχεία αυτοδιακειμενικότητας (π.χ. αναφορά στην ποιητική συλλογή Adieu, 1996). Τα στοιχεία πάντως αυτά, ενισχυμένα και με ορισμένα εξωτερικά διακείμενα ως ομολογία εκλεκτικών συγγενειών ή ως τεκμηρίωση σημαινομένων (αναφορά στους ποιητές Τζων Μπέρρυμαν και Φίλιπ Λάρκιν), αποτελούν δομικά υλικά αποφασιστικής σημασίας για την οργάνωση των σκληρών τοπίων του κειμενικού κόσμου και των συνακόλουθων συν-/αισθημάτων του εσωτερικού ανθρώπου.

Είναι σαφές ότι ο Χ. Βλαβιανός προσφέρει ένα ακόμα δείγμα δημιουργικής γραφής που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του γενικού ενδιαφέροντος μιας δημιουργικής ανάγνωσης, καθ’ υπέρβαση της πρώτης ύλης που προέρχεται από τα βιογραφικά δεδομένα του συγγραφέα (και αφορά αποκλειστικά τον ίδιον).

 ΑΛΚΗΣΤΙΣ ΣΟΥΛΟΓΙΑΝΝΗ

*Η κεντρική φωτογραφία του θέματος είναι του Andrei Tarkovsky

 

altΤο αίμα νερό
Μυθιστόρημα σε σαράντα πέντε πράξεις
Χάρης Βλαβιανός
Πατάκης 2014
Σελ. 82, τιμή € 6,90

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΗ ΒΛΑΒΙΑΝΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

Για το συλλογικό έργο «Η φωνή της» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Oscar Keys (Unsplash). 

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

Πενήντα τρεις γράφουσες, μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ο νεαρός Μάνγκο» του Ντάγκλας Στιούαρτ (προδημοσίευση)

«Ο νεαρός Μάνγκο» του Ντάγκλας Στιούαρτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντάγκλας Στιούαρτ [Douglas Stuart] «Ο νεαρός Μάνγκο» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 28 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περίμενε ώσπου να α...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ