
Για το μυθιστόρημα της Μάρως Κακαβέλα «Τίνος είσαι εσύ» (εκδ. Στερέωμα).
Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος
Παιδιά που χάθηκαν, αδέλφια που δεν συναντήθηκαν, σχέσεις που τις χώνεψε η απουσία. Οι οικογενειακές ιστορίες πάντα θα αποτελούν εφαλτήριο δραμάτων για τη λογοτεχνία. Από τη φλέβα του κοινού αίματος, το οποίο λόγω απρόσμενων συγκυριών καταλήγει συχνά ξοδεμένο, αρχίζει να λειτουργεί ο μύθος που πάνω τους χτίζεται ή γκρεμίζεται η ανθρώπινη μοίρα.
Στην τραγωδία του Ευρυπίδη Ιφιγένεια εν Ταύροις, κάποια στιγμή η Ιφιγένεια επίκειται να αναχωρίσει για την Αυλίδα. Υποτίθεται ότι πρόκειται να παντρευτεί τον Αχιλλέα. Την ώρα που αποχαιρετάει τους πάντες παίρνει στα χέρια της τον αδελφό της, Ορέστη, που είναι ακόμη πολύ μικρός.
Χρόνια μετά, τα δύο αδέλφια θα συναντηθούν ξανά στην Ταυρίδα, αλλά δεν θα αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον. Διά της θαυμαστής προοικονομίας που μας πρόσφερε ο Ευρυπίδης, εξυφαίνεται το δράμα μπρος στα μάτια του θεατή που γνωρίζει μεν τα δεδομένα, άρα βρίσκεται σε προνομιακή θέση σε σχέση με τους ήρωες που είναι σε κατάσταση πλήρους άγνοιας, αλλά δεν δύναται να ξεφύγει από τα τεκταινόμενα, καθώς ήδη έχει ταυτιστεί με τα δύο αδέλφια και το ριζικό που έχει γραφτεί πάνω τους.
Τα ανείπωτα κλωθογυρίζουν στα ερμητικά κλεισμένα στόματα. Το παρελθόν, αν και βουβό, έχει τη δύναμη μιας βαριάς σκιάς που κάθεται πάνω από τα κεφάλια των δύο βασικών ηρώων, του Πέτρου Κατσαντώνη και του Ρήγα Ράικου.
Καταχωνιασμένα μυστικά
Στο μυθιστόρημα της Μάρως Κακαβέλα Τίνος είσαι εσύ (εκδ. Στερέωμα) τα κρυμμένα είναι περισσότερα από τα φανερά. Τα ανείπωτα κλωθογυρίζουν στα ερμητικά κλεισμένα στόματα. Το παρελθόν, αν και βουβό, έχει τη δύναμη μιας βαριάς σκιάς που κάθεται πάνω από τα κεφάλια των δύο βασικών ηρώων, του Πέτρου Κατσαντώνη και του Ρήγα Ράικου.
Είναι ετεροθαλή αδέλφια, αλλά δεν έχουν συναντηθεί ποτέ. Ο πρώτος δεν γνωρίζει καν τη σχέση αίματος που τον συνδέει με τον δεύτερο. Ο έτερος ξέρει, αλλά έχει μάθει να καταπίνει τα μυστικά του, καθώς η κλειστή κοινωνία του χωριού στο οποίο μεγάλωσε τον έμαθε να μυρηκάζει, παρά να εκστομίζει αυτά που τον βαραίνουν.
Ο γόρδιος δεσμός θα λυθεί με την παρέμβαση τρίτου. Συγκεκριμένα της αδελφής του Βλάση Κατσαντώνη (πατέρας του Πέτρου). Η κυριαρχική Τούλα, λίγο πριν πεθάνει, γράφει στη διαθήκη της όλη την αλήθεια που σκεπάζει την οικογένεια και υποχρεώνει ουσιαστικά τα δύο παιδιά να συναντηθούν για πρώτη φορά έτσι ώστε να μοιραστεί η περιουσία. Είναι, άραγε, τα τάλαντα που θα προωθήσουν τη δράση; Σε καμία περίπτωση.
Ο Πέτρος Κατσαντώνης, άλλωστε, επί πολλά χρόνια έζησε μέσα στη χλιδή, την αναγνωρισιμότητα και τον φευγαλέο μύθο της δημοσιογραφίας. Υπήρξε ένα «παιδί θαύμα» που όλοι τον λάτρευαν να τον μισούν, ώσπου στο τέλος από μια λάθος απόφαση κατακρημνίστηκε από το βάθρο του. Εχασε όλα τα κοινωνικά προνόμια που του είχαν δοθεί αφειδώς, αναγκάστηκε να αποχωριστεί ακριβά αυτοκίνητα, διασκεδάσεις, γυναίκες και, γενικώς, μια άνετη ζωή, για να καταλήξει ένας αλκοολικός παρίας.
Ωστόσο, σε καμία στιγμή δεν μας δίνει το δικαίωμα να πιστέψουμε πως προσβλέπει σ’ αυτή την κληρονομιά για να επανέλθει στον πρότερο βίο του. Αντίθετα, μας καθιστά κοινωνούς του ανεπίστρεπτου βυθίσματός του προς τον αφανισμό (η υγεία του κρέμεται από μια κλωστή) και, ίσως, το μόνο που μπορεί να του προσφέρει μια μορφή ανακούφισης είναι να πετάξει από πάνω του το οικογενειακό πέπλο και να μάθει την αλήθεια.
Ούτε και ο Ρήγας Ράικος είναι ένας άνθρωπος που είδε την τύχη να του χαμογελάει. Η διαθήκη λειτουργεί ως χρέος για να αποκαλυφθούν όλα όσα είχαν από καιρό καταχωνιαστεί. Είναι η βασική αφορμή για να συναντήσει τον ετεροθαλή αδελφό του και να ενωθούν, έπειτα από χρόνια, τα χνώτα και η κοινή τους ιστορία.
![]() |
Η Μάρω Κακαβέλα γεννήθηκε το 1967 στην Αθήνα, στον Βοτανικό. Σπούδασε μηχανολόγος μηχανικός στο Πανεπιστήμιο Πατρών, Δημοσιογραφία στο Κολλέγιο Δημοσιογραφικών Σπουδών και Σκηνοθεσία στη Σχολή Σταυράκου. Παρακολούθησε κατ’ εξακολούθηση και καθ’ έξιν μαθήματα δημιουργικής γραφής επί τρία συναπτά έτη και ολοκλήρωσε τον τριετή κύκλο θεατρικής γραφής του Θεάτρου Πορεία. Σκόρπια γραπτά της έχουν δημοσιευθεί στο διαδίκτυο. |
Οι διαπλοκές
Eχουν υπάρξει πολλές διαπλοκές μεταξύ των προσώπων που απαρπίζουν το μυθιστόρημα της Κακαβέλα. Ο Βλάσης Κατσαντώνης και η γυναίκα του, Θοδώρα, παιδιά δικά τους δεν έκαναν, αλλά απέκτησαν ένα όταν ο Βλάσης άφησε έγκυο τη Σοφία, γυναίκα του καλύτερού του φίλου, Νικόλα. Το εξωσυζυγικό κρίμα καταχωνιάστηκε, χωνεύτηκε, σαν να μην έγινε. Στο μεταξύ ο ιδεολόγος αριστερός, Νικόλας, αποφασίζει να μεταναστεύσει στην Τσεχοσλοβακία αφήνοντας πίσω τη γυναίκα του με το παιδί τους, τον Ρήγα. Αν και τελικά αποκαλύπτεται το πτώμα του στο ποτάμι το χωριού, άρα δεν έφυγε ποτέ. Κάπως έτσι η Σοφία έχει φέρει στον κόσμο δύο παιδιά που μόνο όταν ενωθούν θα κλείσει η ιστορία των δύο οικογενειών.
Θα συμβεί, δεν υπάρχει ο κίνδυνος κάποιας αποκάλυψης που θα διαλύσει τον μύθο, καθώς το μυθιστόρημα δεν στηρίζεται τόσο στην επικείμενη συνάντηση όσο σ΄ αυτά που προηγήθηκαν (είναι τόσα πολλά) και σε όσα θα συμβούν μετά το σμίξιμο. Μια καταλαγή; Μια ηρεμία; Μια απόφαση για αποχώρηση με ήσυχη τη συνείδηση; Πολλά από αυτά βρίσκουν απάντηση στο βιβλίο.
Σίγουρα η γλώσσα της Κακαβέλα είναι υποβλητική, αν και σε κάποια σημεία κάπως πεποιημένη με αποτέλεσμα να στέκεσαι μπρος σε μια ατσαλάκωτη φόρμα που απομυζά τη δύναμη του περιεχόμενου. Η απόφασή της να ενθέσει μικρά κεφάλαια-ιντερλούδια που περιλαμβάνουν επίσημα έγγραφα, συνταγές έως και μια μικρή κριτική ταινίας, άλλοτε λειτουργεί ωσάν να προλέγει αυτά που θα συμβούν κι άλλοτε δείχνει περιττή. Εχεις την αίσθηση πως δεν θα έλειπαν από το μυθιστόρημα αν δεν υπήρχαν εξαρχής.
Συνολικά έχουμε ένα πρώτο βήμα αξιοσημείωτο, ενδιαφέρον, με ζωντάνια και σφρίγος. Αν και πρόκειται για σχετικά μικρό μυθιστόρημα (μόλις 188 σελίδες), η Κακαβέλα καταφέρνει να φέρει στην επιφάνεια γεγονότα πως έχουν διάρκεια 40 χρόνια και με κάποιο τρόπο ενώνει με ορθό τρόπο τα κομμάτια. Ακόμη κι αν όλα τα δεδομένα που απλώνει στον καμβά της πλοκής δεν βρίσκουν τη λύση ή την εξήγησή τους, σίγουρα πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που αξίζει να του δώσεις πολλές ευκαιρίες.
*Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Μπλε ήλιος» (εκδ. Μεταίχμιο).
Απόσπασμα από το βιβλίο
Ξύπνησα και δεν πονάω πουθενά. Πάει, πέθανα στον ύπνο μου, σκέφτηκα. Τι ανακούφιση. Μένω ακίνητος και κρατάω τα μάτια μου κλεισμένα σφιχτά, μην ακυρωθεί ο θάνατός μου, και επιστρέψω σην κόλαση της καθημερινότητάς μου. Ομως δεν αντέχω, κλέβω ως συνήθως και μισανοίγω το αριστερό. Για μια στιγμή χάνομαι. Δεν αναγνωρίζω τίποτα. Το τελικό στάδιο της αρρώστιας μου, οι παραισθήσεις επανήλθαν. Ανακάθομαι, μπας και καθαρίσει το μυαλό μου και τότε ΄ρχονται όλα καταπάνω μου και με πλακώνουν.