paidia

Για το μυθιστόρημα της Μάρως Κακαβέλα «Τίνος είσαι εσύ» (εκδ. Στερέωμα). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος 

Παιδιά που χάθηκαν, αδέλφια που δεν συναντήθηκαν, σχέσεις που τις χώνεψε η απουσία. Οι οικογενειακές ιστορίες πάντα θα αποτελούν εφαλτήριο δραμάτων για τη λογοτεχνία. Από τη φλέβα του κοινού αίματος, το οποίο λόγω απρόσμενων συγκυριών καταλήγει συχνά ξοδεμένο, αρχίζει να λειτουργεί ο μύθος που πάνω τους χτίζεται ή γκρεμίζεται η ανθρώπινη μοίρα.

Στην τραγωδία του Ευρυπίδη Ιφιγένεια εν Ταύροις, κάποια στιγμή η Ιφιγένεια επίκειται να αναχωρίσει για την Αυλίδα. Υποτίθεται ότι πρόκειται να παντρευτεί τον Αχιλλέα. Την ώρα που αποχαιρετάει τους πάντες παίρνει στα χέρια της τον αδελφό της, Ορέστη, που είναι ακόμη πολύ μικρός.

Χρόνια μετά, τα δύο αδέλφια θα συναντηθούν ξανά στην Ταυρίδα, αλλά δεν θα αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον. Διά της θαυμαστής προοικονομίας που μας πρόσφερε ο Ευρυπίδης, εξυφαίνεται το δράμα μπρος στα μάτια του θεατή που γνωρίζει μεν τα δεδομένα, άρα βρίσκεται σε προνομιακή θέση σε σχέση με τους ήρωες που είναι σε κατάσταση πλήρους άγνοιας, αλλά δεν δύναται να ξεφύγει από τα τεκταινόμενα, καθώς ήδη έχει ταυτιστεί με τα δύο αδέλφια και το ριζικό που έχει γραφτεί πάνω τους.

Τα ανείπωτα κλωθογυρίζουν στα ερμητικά κλεισμένα στόματα. Το παρελθόν, αν και βουβό, έχει τη δύναμη μιας βαριάς σκιάς που κάθεται πάνω από τα κεφάλια των δύο βασικών ηρώων, του Πέτρου Κατσαντώνη και του Ρήγα Ράικου.

Καταχωνιασμένα μυστικά

Στο μυθιστόρημα της Μάρως Κακαβέλα Τίνος είσαι εσύ (εκδ. Στερέωμα) τα κρυμμένα είναι περισσότερα από τα φανερά. Τα ανείπωτα κλωθογυρίζουν στα ερμητικά κλεισμένα στόματα. Το παρελθόν, αν και βουβό, έχει τη δύναμη μιας βαριάς σκιάς που κάθεται πάνω από τα κεφάλια των δύο βασικών ηρώων, του Πέτρου Κατσαντώνη και του Ρήγα Ράικου.

Είναι ετεροθαλή αδέλφια, αλλά δεν έχουν συναντηθεί ποτέ. Ο πρώτος δεν γνωρίζει καν τη σχέση αίματος που τον συνδέει με τον δεύτερο. Ο έτερος ξέρει, αλλά έχει μάθει να καταπίνει τα μυστικά του, καθώς η κλειστή κοινωνία του χωριού στο οποίο μεγάλωσε τον έμαθε να μυρηκάζει, παρά να εκστομίζει αυτά που τον βαραίνουν.

Ο γόρδιος δεσμός θα λυθεί με την παρέμβαση τρίτου. Συγκεκριμένα της αδελφής του Βλάση Κατσαντώνη (πατέρας του Πέτρου). Η κυριαρχική Τούλα, λίγο πριν πεθάνει, γράφει στη διαθήκη της όλη την αλήθεια που σκεπάζει την οικογένεια και υποχρεώνει ουσιαστικά τα δύο παιδιά να συναντηθούν για πρώτη φορά έτσι ώστε να μοιραστεί η περιουσία. Είναι, άραγε, τα τάλαντα που θα προωθήσουν τη δράση; Σε καμία περίπτωση.

Ο Πέτρος Κατσαντώνης, άλλωστε, επί πολλά χρόνια έζησε μέσα στη χλιδή, την αναγνωρισιμότητα και τον φευγαλέο μύθο της δημοσιογραφίας. Υπήρξε ένα «παιδί θαύμα» που όλοι τον λάτρευαν να τον μισούν, ώσπου στο τέλος από μια λάθος απόφαση κατακρημνίστηκε από το βάθρο του. Εχασε όλα τα κοινωνικά προνόμια που του είχαν δοθεί αφειδώς, αναγκάστηκε να αποχωριστεί ακριβά αυτοκίνητα, διασκεδάσεις, γυναίκες και, γενικώς, μια άνετη ζωή, για να καταλήξει ένας αλκοολικός παρίας.

Ωστόσο, σε καμία στιγμή δεν μας δίνει το δικαίωμα να πιστέψουμε πως προσβλέπει σ’ αυτή την κληρονομιά για να επανέλθει στον πρότερο βίο του. Αντίθετα, μας καθιστά κοινωνούς του ανεπίστρεπτου βυθίσματός του προς τον αφανισμό (η υγεία του κρέμεται από μια κλωστή) και, ίσως, το μόνο που μπορεί να του προσφέρει μια μορφή ανακούφισης είναι να πετάξει από πάνω του το οικογενειακό πέπλο και να μάθει την αλήθεια.

Ούτε και ο Ρήγας Ράικος είναι ένας άνθρωπος που είδε την τύχη να του χαμογελάει. Η διαθήκη λειτουργεί ως χρέος για να αποκαλυφθούν όλα όσα είχαν από καιρό καταχωνιαστεί. Είναι η βασική αφορμή για να συναντήσει τον ετεροθαλή αδελφό του και να ενωθούν, έπειτα από χρόνια, τα χνώτα και η κοινή τους ιστορία.

maro kakavela

Η Μάρω Κακαβέλα γεννήθηκε το 1967 στην Αθήνα, στον Βοτανικό. Σπούδασε μηχανολόγος μηχανικός στο Πανεπιστήμιο Πατρών, Δημοσιογραφία στο Κολλέγιο Δημοσιογραφικών Σπουδών και Σκηνοθεσία στη Σχολή Σταυράκου. Παρακολούθησε κατ’ εξακολούθηση και καθ’ έξιν μαθήματα δημιουργικής γραφής επί τρία συναπτά έτη και ολοκλήρωσε τον τριετή κύκλο θεατρικής γραφής του Θεάτρου Πορεία. Σκόρπια γραπτά της έχουν δημοσιευθεί στο διαδίκτυο.

Οι διαπλοκές

Eχουν υπάρξει πολλές διαπλοκές μεταξύ των προσώπων που απαρπίζουν το μυθιστόρημα της Κακαβέλα. Ο Βλάσης Κατσαντώνης και η γυναίκα του, Θοδώρα, παιδιά δικά τους δεν έκαναν, αλλά απέκτησαν ένα όταν ο Βλάσης άφησε έγκυο τη Σοφία, γυναίκα του καλύτερού του φίλου, Νικόλα. Το εξωσυζυγικό κρίμα καταχωνιάστηκε, χωνεύτηκε, σαν να μην έγινε. Στο μεταξύ ο ιδεολόγος αριστερός, Νικόλας, αποφασίζει να μεταναστεύσει στην Τσεχοσλοβακία αφήνοντας πίσω τη γυναίκα του με το παιδί τους, τον Ρήγα. Αν και τελικά αποκαλύπτεται το πτώμα του στο ποτάμι το χωριού, άρα δεν έφυγε ποτέ. Κάπως έτσι η Σοφία έχει φέρει στον κόσμο δύο παιδιά που μόνο όταν ενωθούν θα κλείσει η ιστορία των δύο οικογενειών.

stereoa kakavela tinos eisai esyΘα συμβεί, δεν υπάρχει ο κίνδυνος κάποιας αποκάλυψης που θα διαλύσει τον μύθο, καθώς το μυθιστόρημα δεν στηρίζεται τόσο στην επικείμενη συνάντηση όσο σ΄ αυτά που προηγήθηκαν (είναι τόσα πολλά) και σε όσα θα συμβούν μετά το σμίξιμο. Μια καταλαγή; Μια ηρεμία; Μια απόφαση για αποχώρηση με ήσυχη τη συνείδηση; Πολλά από αυτά βρίσκουν απάντηση στο βιβλίο.

Σίγουρα η γλώσσα της Κακαβέλα είναι υποβλητική, αν και σε κάποια σημεία κάπως πεποιημένη με αποτέλεσμα να στέκεσαι μπρος σε μια ατσαλάκωτη φόρμα που απομυζά τη δύναμη του περιεχόμενου. Η απόφασή της να ενθέσει μικρά κεφάλαια-ιντερλούδια που περιλαμβάνουν επίσημα έγγραφα, συνταγές έως και μια μικρή κριτική ταινίας, άλλοτε λειτουργεί ωσάν να προλέγει αυτά που θα συμβούν κι άλλοτε δείχνει περιττή. Εχεις την αίσθηση πως δεν θα έλειπαν από το μυθιστόρημα αν δεν υπήρχαν εξαρχής.

Συνολικά έχουμε ένα πρώτο βήμα αξιοσημείωτο, ενδιαφέρον, με ζωντάνια και σφρίγος. Αν και πρόκειται για σχετικά μικρό μυθιστόρημα (μόλις 188 σελίδες), η Κακαβέλα καταφέρνει να φέρει στην επιφάνεια γεγονότα πως έχουν διάρκεια 40 χρόνια και με κάποιο τρόπο ενώνει με ορθό τρόπο τα κομμάτια. Ακόμη κι αν όλα τα δεδομένα που απλώνει στον καμβά της πλοκής δεν βρίσκουν τη λύση ή την εξήγησή τους, σίγουρα πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που αξίζει να του δώσεις πολλές ευκαιρίες.


Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Μπλε ήλιος» (εκδ. Μεταίχμιο).


Απόσπασμα από το βιβλίο


Ξύπνησα και δεν πονάω πουθενά. Πάει, πέθανα στον ύπνο μου, σκέφτηκα. Τι ανακούφιση. Μένω ακίνητος και κρατάω τα μάτια μου κλεισμένα σφιχτά, μην ακυρωθεί ο θάνατός μου, και επιστρέψω σην κόλαση της καθημερινότητάς μου. Ομως δεν αντέχω, κλέβω ως συνήθως και μισανοίγω το αριστερό. Για μια στιγμή χάνομαι. Δεν αναγνωρίζω τίποτα. Το τελικό στάδιο της αρρώστιας μου, οι παραισθήσεις επανήλθαν. Ανακάθομαι, μπας και καθαρίσει το μυαλό μου και τότε ΄ρχονται όλα καταπάνω μου και με πλακώνουν.

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«… άμμος» του Μιχάλη Μακρόπουλου (κριτική) – Memento mori

«… άμμος» του Μιχάλη Μακρόπουλου (κριτική) – Memento mori

Για τη νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου «...Άμμος» (εκδ. Κίχλη). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ένας θολός ουρανός, η θάλασσα σαν μια θαμπή μεμβράνη, όλο το σκηνικό εκτεθειμένο σε έναν εμμονικό νοτιά, που όλα τα μεταπλάθει ...

«Τώρα είναι μετά» του Γιάννη Γαβαλά (κριτική) – Η αναζήτηση του καλού μέσα στο παράδοξο

«Τώρα είναι μετά» του Γιάννη Γαβαλά (κριτική) – Η αναζήτηση του καλού μέσα στο παράδοξο

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Γαβαλά «Τώρα είναι μετά» (εκδ. Ροδακιό). 

Γράφει η Ζέτα Κουντούρη 

Αυτοτοσαρκασμός και λεπτή ειρωνεία διατρέχουν το μυθιστόρημα του Γιάννη Γαβαλά με τον παράξενο τίτλο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ