«Τα γράμματα της Βιέρα Ούλκμαν» της Μάρως Βαμβουνάκη (κριτική) – Μαρτυρίες μεγάλου πάθους και αυτογνωσίας

Για το μυθιστόρημα της Μάρως Βαμβουνάκη «Τα γράμματα της Βιέρα Ούλκμαν» (εκδ. Ψυχογιός). Στην κεντρική εικόνα, η Τατιάνα Σαμοΐλοβα στην ταινία «Όταν πετούν οι γερανοί» (1957). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Ένα βιβλίο σπαρακτικό, βγαλμένο κατευθείαν από την καρδιά, που μας μιλάει άμεσα και χωρίς πόζες για το μυστήριο του απόλυτου έρωτα. Τίτλος του, «Τα γράμματα της Βιέρα Ούλκμαν» (εκδ. Ψυχογιός), και συγγραφέας του η Μάρω Βαμβουνάκη.

Κι εκεί που νομίζεις ότι τα βιβλία που έχουν στο κέντρο τους μεγάλους και τραγικούς έρωτες έχουν πια εξαντληθεί, και πως ό,τι ήταν να ειπωθεί έχει πια στις μέρες μας ειπωθεί, πέφτει στα χέρια σου το ευσύνοπτο βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη, και το κοντέρ αρχίζει να γράφει από την αρχή.

Ας δούμε πρώτα, πώς μας συστήνεται, η άγνωστη ηρωίδα του βιβλίου, Ρωσίδα, στα χρόνια της κραταιάς Σοβιετικής Ένωσης.

Όλα ξεκινούν με ένα τηλεφώνημα

Όλα ξεκινούν όταν η αφηγήτρια, συγγραφέας, δέχεται ένα τηλεφώνημα από μια άγνωστη γυναίκα που της ζητάει να συναντηθούν, για κάτι σημαντικό. Αρχικά προσπαθεί να την αποφύγει, πιστεύοντας ότι θα είναι κι αυτή μια από τους πολλούς γραφομανείς που γυρεύουν υποστήριξη για τα μέτρια γραπτά τους από κάποιον καταξιωμένο συγγραφέα, αλλά όταν τελικά τη συναντά, τα πράγματα προκύπτουν διαφορετικά.

Η Ταμάρα, καλή γνώστρια των βιβλίων της συγγραφέως, είναι πεπεισμένη ότι κάτι συνδέει τα γράμματα της άγνωστης Ρωσίδας με την Ελληνίδα συγγραφέα.

Η γυναίκα αυτή, ρωσικής καταγωγής, ονόματι Ταμάρα, της αποκαλύπτει ότι έχει βρεθεί στα χέρια της ένα τετράδιο με γραπτά, κάτι ανάμεσα σε επιστολές και ποιήματα, μιας άγνωστης γυναίκας. Η Ταμάρα, καλή γνώστρια των βιβλίων της συγγραφέως, είναι πεπεισμένη ότι κάτι συνδέει τα γράμματα της άγνωστης Ρωσίδας με την Ελληνίδα συγγραφέα. Ότι υπάρχει μια βαθύτερη συγγένεια και ότι αυτά τα κείμενα την αφορούν. Είναι λες και τα έχει γράψει η ίδια.

Πώς ήρθε το τετράδιο στα χέρια της Ταμάρα

Ποια είναι αυτή η γυναίκα που μιλά μέσα από τα γεμάτα πάθος γραπτά, μέσα από τις σπαραξικάρδιες αυτές επιστολές έρωτα και απελπισίας; Και πώς ήρθε το τετράδιο στα χέρια της Ταμάρα;

Όλα άρχισαν σε μια πόλη της Βαλτικής, κοντά στην Αγία Πετρούπολη, που τότε ονομαζόταν Λένινγκραντ, όπου η Ταμάρα βρέθηκε να σπουδάζει και στη συνέχεια να εργάζεται. Εκεί, στο μικρό καμαράκι όπου νοίκιασε, βρήκε αυτό το τετράδιο, κλειδωμένο μέσα στο μικρό σεκρετέρ, με το κλειδί σε εμφανές σημείο.

Ρωτώντας μια γειτόνισσα που έμενε για πολλά χρόνια στην πολυκατοικία, έμαθε για την κοπέλα που έμενε πριν εκεί, μια ισχνή νεαρή που εργαζόταν στο κεντρικό τυπογραφείο ως διορθώτρια. Την έλεγαν, Βιέρα, κι ήταν από το Κίεβο, με καταγωγή από τη Σουηδία. Εκεί, στη δουλειά της, είχε γνωρίσει τον άντρα που άλλαξε για πάντα τη ζωή της...

Ο «Πάβελ»

Ποιος ήταν αυτός ο άντρας; Πώς τον έλεγαν και από πού ήρθε; Γιατί έλειπε συνέχεια; Η Βιέρα, στα γράμματά της, τον αποκαλεί Πάβελ, αλλά όπως η ίδια αποκαλύπτει δεν είναι το αληθινό του όνομα.

Το χειρότερο ήταν ότι κάποια στιγμή ο «Πάβελ» έπεσε σε δυσμένεια από το σοβιετικό καθεστώς και μεταφέρθηκε κάπου μακριά, σε στρατόπεδο ή απομόνωση, έχασε πάντως τα προνόμιά του και τη δυνατότητά του να βρίσκεται στην πόλη.

Ο «Πάβελ» ήταν δημοσιογράφος που εργαζόταν ως ανταποκριτής για εφημερίδες της ασιατικής πλευράς. Λόγω της δουλειάς του, πήγαινε κι ερχόταν. Μόνο που ο άντρας αυτός ήταν παντρεμένος κι είχε μάλιστα κι ένα παιδί που έπασχε από κάποια ανίατη αρρώστια. Το χειρότερο ήταν ότι κάποια στιγμή ο «Πάβελ» έπεσε σε δυσμένεια από το σοβιετικό καθεστώς και μεταφέρθηκε κάπου μακριά, σε στρατόπεδο ή απομόνωση, έχασε πάντως τα προνόμιά του και τη δυνατότητά του να βρίσκεται στην πόλη. Από τότε, κάθε συνάντηση ήταν μια γιορτή, αλλά οι μέρες και οι εβδομάδες της απουσίας μακρύτερες, βαρύτερες, αβάσταχτες.

Το βάρος του χρόνου

Οι περισσότερες από τις επιστολές κυριαρχούνται από ένα μεικτό συναίσθημα ερωτικού πάθους και οργής για την απουσία του αγαπημένου. Όσο και αν ψάχνει στηρίγματα στις αναμνήσεις της, ή σε άλλες περισπάσεις, αργά ή γρήγορα η Βιέρα καταρρέει από το βάρος του χρόνου, καθώς οι σκοτεινές μέρες του ρωσικού βορά πέφτουν η μια πάνω στην άλλη και τη σκεπάζουν, όπως το βαρύ χιόνι σκεπάζει τους δρόμους της πόλης. Ο εαυτός, γίνεται κι αυτός ένα βάρος.

Τα γράμματα της Βιέρα ΟύλκμανΟ πόνος της απουσίας γίνεται πληρότητα

Κι όμως, μετά από την καταβαράθρωση, έρχεται ξανά η ανάταση. Η υπόσχεση της ευτυχίας μοιάζει αληθινή, ο χρόνος χωρίς τον αγαπημένο ξεχνιέται, ο πόνος της απουσίας γίνεται πληρότητα.

Η εναλλαγή των εποχών, εδώ, συμβολίζει αυτήν ακριβώς την κυκλικότητα, την αμφιθυμία που κανοναρχεί τις δύσκολες όπως και τις όμορφες μέρες.

Μια ιστορία που θυμίζει κάθε έρωτα

Η ιστορία της Βιέρα και του Πάβελ της φέρνει μοιραία στο νου εξωσυζυγικές σχέσεις που ισορροπούν πάνω σε ένα φτενό κομμάτι χρόνου και πραγματικότητας, έτσι που το πάθος συχνά παροξύνεται.

Θυμίζει επίσης παθιασμένους έρωτες που βασάνισαν νέους ανθρώπους στα πέτρινα χρόνια, όταν συνήθως ο άντρας βρισκόταν κάπου εξόριστος, και η γυναίκα έπρεπε να υπομένει για μήνες μέχρι να τον αντικρίσει. Θυμίζει όμως και κάθε έρωτα, που πάντα συνυπάρχει με τη βάσανο, με την απουσία, με την επιθυμία που θεριεύει. 


* Ο Κ.Β. Κατσουλάρης είναι συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων «Αφαίας και Τελαμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο).

politeia link more

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όχι δεν χωριζόμαστε» του Γιώργου Στόγια (κριτική) – Ενίοτε συμβαίνουν «ατυχήματα»

«Όχι δεν χωριζόμαστε» του Γιώργου Στόγια (κριτική) – Ενίοτε συμβαίνουν «ατυχήματα»

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Στόγια «Όχι δεν χωριζόμαστε» (εκδ. Μελάνι). Κεντρική εικόνα: © Tegan Mierle (Unsplash).

Γράφει ο Νίκος Σαλτερής

Ο Γιώργος Στόγιας, γεννημένος στην Αθήνα (1973) σπούδασε στην Κρήτη και στη...

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Συνέντευξη με την Αργεντινή συγγραφέα Άνα Μαρία Σούα [Ana María Shua], με αφορμή την ανθολογία διηγημάτων της «Σκυλίσια ζωή και άλλες ακροβασίες» (μτφρ. Άννα Βερροιοπούλου, εκδ. Βακχικόν). Η συγγραφέας θα βρεθεί στην Αθήνα τις επόμενες μέρες, καλεσμένη του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ.

Συνέ...

1ο Φεστιβάλ Διά-δραση στα Ιωάννινα – Τι σημαίνει η σιωπή στην εποχή των θορύβων;

1ο Φεστιβάλ Διά-δραση στα Ιωάννινα – Τι σημαίνει η σιωπή στην εποχή των θορύβων;

Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών διοργανώνει το 1ο Φεστιβάλ «Διά-δραση» από τις 15 έως τις 17 Ιουνίου, με θέμα των συζητήσεων και των καλλιτεχνικών δράσεων τη σιωπή.

Επιμέλεια: Book Press

...

15ο Φεστιβάλ ΛΕΑ: Συζητήσεις και εργαστήρια με συγγραφείς από τη Λατινική Αμερική, την Πορτογαλία και την Ισπανία – Αναλυτικά όλο το πρόγραμμα

15ο Φεστιβάλ ΛΕΑ: Συζητήσεις και εργαστήρια με συγγραφείς από τη Λατινική Αμερική, την Πορτογαλία και την Ισπανία – Αναλυτικά όλο το πρόγραμμα

Το 15ο Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) θα πραγματοποιηθεί από τις 13 έως τις 22 Ιουνίου στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις.

Επιμέλεια: Book Press

Υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνας Σα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ