«Τα γράμματα της Βιέρα Ούλκμαν» της Μάρως Βαμβουνάκη (κριτική) – Μαρτυρίες μεγάλου πάθους και αυτογνωσίας

Για το μυθιστόρημα της Μάρως Βαμβουνάκη «Τα γράμματα της Βιέρα Ούλκμαν» (εκδ. Ψυχογιός). Στην κεντρική εικόνα, η Τατιάνα Σαμοΐλοβα στην ταινία «Όταν πετούν οι γερανοί» (1957). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Ένα βιβλίο σπαρακτικό, βγαλμένο κατευθείαν από την καρδιά, που μας μιλάει άμεσα και χωρίς πόζες για το μυστήριο του απόλυτου έρωτα. Τίτλος του, «Τα γράμματα της Βιέρα Ούλκμαν» (εκδ. Ψυχογιός), και συγγραφέας του η Μάρω Βαμβουνάκη.

Κι εκεί που νομίζεις ότι τα βιβλία που έχουν στο κέντρο τους μεγάλους και τραγικούς έρωτες έχουν πια εξαντληθεί, και πως ό,τι ήταν να ειπωθεί έχει πια στις μέρες μας ειπωθεί, πέφτει στα χέρια σου το ευσύνοπτο βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη, και το κοντέρ αρχίζει να γράφει από την αρχή.

Ας δούμε πρώτα, πώς μας συστήνεται, η άγνωστη ηρωίδα του βιβλίου, Ρωσίδα, στα χρόνια της κραταιάς Σοβιετικής Ένωσης.

Όλα ξεκινούν με ένα τηλεφώνημα

Όλα ξεκινούν όταν η αφηγήτρια, συγγραφέας, δέχεται ένα τηλεφώνημα από μια άγνωστη γυναίκα που της ζητάει να συναντηθούν, για κάτι σημαντικό. Αρχικά προσπαθεί να την αποφύγει, πιστεύοντας ότι θα είναι κι αυτή μια από τους πολλούς γραφομανείς που γυρεύουν υποστήριξη για τα μέτρια γραπτά τους από κάποιον καταξιωμένο συγγραφέα, αλλά όταν τελικά τη συναντά, τα πράγματα προκύπτουν διαφορετικά.

Η Ταμάρα, καλή γνώστρια των βιβλίων της συγγραφέως, είναι πεπεισμένη ότι κάτι συνδέει τα γράμματα της άγνωστης Ρωσίδας με την Ελληνίδα συγγραφέα.

Η γυναίκα αυτή, ρωσικής καταγωγής, ονόματι Ταμάρα, της αποκαλύπτει ότι έχει βρεθεί στα χέρια της ένα τετράδιο με γραπτά, κάτι ανάμεσα σε επιστολές και ποιήματα, μιας άγνωστης γυναίκας. Η Ταμάρα, καλή γνώστρια των βιβλίων της συγγραφέως, είναι πεπεισμένη ότι κάτι συνδέει τα γράμματα της άγνωστης Ρωσίδας με την Ελληνίδα συγγραφέα. Ότι υπάρχει μια βαθύτερη συγγένεια και ότι αυτά τα κείμενα την αφορούν. Είναι λες και τα έχει γράψει η ίδια.

Πώς ήρθε το τετράδιο στα χέρια της Ταμάρα

Ποια είναι αυτή η γυναίκα που μιλά μέσα από τα γεμάτα πάθος γραπτά, μέσα από τις σπαραξικάρδιες αυτές επιστολές έρωτα και απελπισίας; Και πώς ήρθε το τετράδιο στα χέρια της Ταμάρα;

Όλα άρχισαν σε μια πόλη της Βαλτικής, κοντά στην Αγία Πετρούπολη, που τότε ονομαζόταν Λένινγκραντ, όπου η Ταμάρα βρέθηκε να σπουδάζει και στη συνέχεια να εργάζεται. Εκεί, στο μικρό καμαράκι όπου νοίκιασε, βρήκε αυτό το τετράδιο, κλειδωμένο μέσα στο μικρό σεκρετέρ, με το κλειδί σε εμφανές σημείο.

Ρωτώντας μια γειτόνισσα που έμενε για πολλά χρόνια στην πολυκατοικία, έμαθε για την κοπέλα που έμενε πριν εκεί, μια ισχνή νεαρή που εργαζόταν στο κεντρικό τυπογραφείο ως διορθώτρια. Την έλεγαν, Βιέρα, κι ήταν από το Κίεβο, με καταγωγή από τη Σουηδία. Εκεί, στη δουλειά της, είχε γνωρίσει τον άντρα που άλλαξε για πάντα τη ζωή της...

Ο «Πάβελ»

Ποιος ήταν αυτός ο άντρας; Πώς τον έλεγαν και από πού ήρθε; Γιατί έλειπε συνέχεια; Η Βιέρα, στα γράμματά της, τον αποκαλεί Πάβελ, αλλά όπως η ίδια αποκαλύπτει δεν είναι το αληθινό του όνομα.

Το χειρότερο ήταν ότι κάποια στιγμή ο «Πάβελ» έπεσε σε δυσμένεια από το σοβιετικό καθεστώς και μεταφέρθηκε κάπου μακριά, σε στρατόπεδο ή απομόνωση, έχασε πάντως τα προνόμιά του και τη δυνατότητά του να βρίσκεται στην πόλη.

Ο «Πάβελ» ήταν δημοσιογράφος που εργαζόταν ως ανταποκριτής για εφημερίδες της ασιατικής πλευράς. Λόγω της δουλειάς του, πήγαινε κι ερχόταν. Μόνο που ο άντρας αυτός ήταν παντρεμένος κι είχε μάλιστα κι ένα παιδί που έπασχε από κάποια ανίατη αρρώστια. Το χειρότερο ήταν ότι κάποια στιγμή ο «Πάβελ» έπεσε σε δυσμένεια από το σοβιετικό καθεστώς και μεταφέρθηκε κάπου μακριά, σε στρατόπεδο ή απομόνωση, έχασε πάντως τα προνόμιά του και τη δυνατότητά του να βρίσκεται στην πόλη. Από τότε, κάθε συνάντηση ήταν μια γιορτή, αλλά οι μέρες και οι εβδομάδες της απουσίας μακρύτερες, βαρύτερες, αβάσταχτες.

Το βάρος του χρόνου

Οι περισσότερες από τις επιστολές κυριαρχούνται από ένα μεικτό συναίσθημα ερωτικού πάθους και οργής για την απουσία του αγαπημένου. Όσο και αν ψάχνει στηρίγματα στις αναμνήσεις της, ή σε άλλες περισπάσεις, αργά ή γρήγορα η Βιέρα καταρρέει από το βάρος του χρόνου, καθώς οι σκοτεινές μέρες του ρωσικού βορά πέφτουν η μια πάνω στην άλλη και τη σκεπάζουν, όπως το βαρύ χιόνι σκεπάζει τους δρόμους της πόλης. Ο εαυτός, γίνεται κι αυτός ένα βάρος.

Τα γράμματα της Βιέρα ΟύλκμανΟ πόνος της απουσίας γίνεται πληρότητα

Κι όμως, μετά από την καταβαράθρωση, έρχεται ξανά η ανάταση. Η υπόσχεση της ευτυχίας μοιάζει αληθινή, ο χρόνος χωρίς τον αγαπημένο ξεχνιέται, ο πόνος της απουσίας γίνεται πληρότητα.

Η εναλλαγή των εποχών, εδώ, συμβολίζει αυτήν ακριβώς την κυκλικότητα, την αμφιθυμία που κανοναρχεί τις δύσκολες όπως και τις όμορφες μέρες.

Μια ιστορία που θυμίζει κάθε έρωτα

Η ιστορία της Βιέρα και του Πάβελ της φέρνει μοιραία στο νου εξωσυζυγικές σχέσεις που ισορροπούν πάνω σε ένα φτενό κομμάτι χρόνου και πραγματικότητας, έτσι που το πάθος συχνά παροξύνεται.

Θυμίζει επίσης παθιασμένους έρωτες που βασάνισαν νέους ανθρώπους στα πέτρινα χρόνια, όταν συνήθως ο άντρας βρισκόταν κάπου εξόριστος, και η γυναίκα έπρεπε να υπομένει για μήνες μέχρι να τον αντικρίσει. Θυμίζει όμως και κάθε έρωτα, που πάντα συνυπάρχει με τη βάσανο, με την απουσία, με την επιθυμία που θεριεύει. 


* Ο Κ.Β. Κατσουλάρης είναι συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων «Αφαίας και Τελαμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο).

politeia link more

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Κύπρια πεζογράφος της νέας γενιάς, η ...

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

Για το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη «Θα πέσει η νύχτα» (εκδ. Μεταίχμιο). Κεντρική εικόνα, τμήμα φωτογραφίας του Τάκη Τλούπα, έργο του οποίου κοσμεί και το εξώφυλλο του βιβλίου.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο θεσσαλικό...

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

«Γράφω για να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη, γι’ αυτό και έχω πάντα στο νου μου να διεγείρω το ενδιαφέρον του» μας είπε ο Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες (Juan Gabriel Vásquez), που συμμετέχει στο Φεστιβάλ ΛΕΑ. Με αφορμή το βιβλίο του «Η μετάφραση του κόσμου» (μτφρ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), μιλά για την πολιτική μυθοπλα...

Η γλώσσα, η σημειολογία και το σκοτεινό αίνιγμα του Τρίτου Ράιχ – Τότε και σήμερα

Η γλώσσα, η σημειολογία και το σκοτεινό αίνιγμα του Τρίτου Ράιχ – Τότε και σήμερα

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης επιστρέφει με τον «Σάκο Εκστρατείας» του μιλώντας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, για το μυθιστόρημα του Μάξιμ Μπίλλερ (Maxim Biller) «Ο λάθος χαιρετισμός» (μτφρ. Πελαγία Τσινάρη, εκδ. Πατάκη), καθώς και για τη μελέτη του Βίκτορ ...

Τελευταία μέρα για το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025: Τι θα δούμε σήμερα, Κυριακή 22 Ιουνίου

Τελευταία μέρα για το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025: Τι θα δούμε σήμερα, Κυριακή 22 Ιουνίου

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 ολοκληρώνεται σήμερα με μια θεατρική παράσταση για την ισπανική γλώσσα. Κεντρική εικόνα: Ο Πέδρο Σαλίνας (Pedro Salinas), σημαντικός Ισπανός ποιητής και ένας από τους συγγραφείς του έργου «Doña Gramática» («Η κυρά-Γραμματική») του 1942.

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ