lapid360

Του Γιώργου Βέη

Τον γεννημένο το 1963, στο Τελ Αβίβ, Yair Lapid, τον έχουν ήδη υποδεχτεί στη γλώσσα μας οι επιμελείς, προνοητικές εκδόσεις «Πόλις», πριν από τέσσερα περίπου χρόνια.

Αναφέρομαι στο πρώτο έργο, με τίτλο Διπλό παιχνίδι, μιας τριλογίας με ήρωα τον επίμονο, υπέρβαρο αλλά ευκίνητο, ικανότατο σκοπευτή, πρώην στέλεχος της Αστυνομίας, σχολαστικό όταν πρέπει, ερωτύλο όταν οι συνθήκες ευνοούν, σαρκαστικό, ενίοτε θύμα μιας άστοργης τύχης, εαυτόν τιμωρούμενον και συχνά πυκνά ειρωνευόμενον, αλλά τελικό νικητή των αντιξοοτήτων της καθημερινότητας ντετέκτιβ Τζος Σίρμαν.

Πολιτικό νουάρ

lapidΔημοσιογράφος, ποιητής, σκηνοθέτης, μεταφραστής, συνθέτης και ιδρυτής του κεντρώου πολιτικού κόμματος «Γες Ατίντ», δηλαδή «Υπάρχει Μέλλον», το οποίο, ως γνωστόν, κατέλαβε τη δεύτερη θέση στην εκλογική αναμέτρηση του Ιανουαρίου του 2013, ο Yair Lapid ανήκει στους συγγραφείς εκείνους, οι οποίοι προσθέτουν εντέχνως στα έντονα στοιχεία της μαύρης ή λεγομένης νουάρ αφήγησης ορισμένες καλώς τεκμηριωμένες θέσεις, καίριες κρίσεις και κρυστάλλινες ατομικές απόψεις καθαρά κοινωνικοπολιτικού χαρακτήρα. Έτσι τα εξωτερικά και τα εσωτερικά τοπία συνυπάρχουν και συνδιαλέγονται αρμονικά, αιτιολογώντας το ένα το άλλο, το ψυχολογικό κλίμα είναι συνήθως παράγωγο της όλης ατμόσφαιρας και συγκεκριμένα της εβραϊκής, όπως συναρτάται μετά την ίδρυση του κράτους του περιπετειώδους Ισραήλ, ενώ οι ειδικότερες συγκρουσιακές σχέσεις, οι οποίες διέπουν τον βίο και την πολιτεία των ηρώων, εντάσσονται κι αυτές εν πολλοίς σ’ ένα πλαίσιο εθνικής συμπεριφοράς.

Η αλληλουχία αιτίων και αιτιατών θα βοηθήσει τελικώς τον Τζος Σίρμαν να φωτίσει το μυστήριο, όχι τόσο ως επ’ αμοιβή άγρυπνος φύλακας του Νόμου, αλλά ως αυθεντικός καρτεσιανός αναλυτής, ο οποίος ξέρει ότι ο ένοχος ενδεχομένως βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, τη στιγμή που εμείς, κοινώς, αγοράζουμε αγρόν! Η εξιχνίαση των εγκλημάτων αναβαθμίζεται έτσι από απλή αστυνομική έρευνα σε στοχαστική επίλυση ιδιαίτερα απαιτητικής εξίσωσης.

Χαρακτήρες με... χαρακτήρα

Επιτηρητές τάφων, οι οποίοι δεν διστάζουν να αδράξουν το μήλο της διαφθοράς, το οποίο τους προτείνει ο Όφις του Άνομου Κέρδους, εν προκειμένω το πολυπόθητο φακελάκι της δωροδοκίας κάτω από το τραπέζι της επίφασης, επήλυδες ομόθρησκοι από τον βορρά, θύματα συνήθως θρησκευτικών διώξεων από γνωστά αυταρχικά καθεστώτα, μητέρες, οι οποίες επιμένουν να μεγαλώνουν χωρίς συζύγους τα παιδιά τους, υπερορθόδοξοι πιστοί, τυπολάτρες αστυνομικοί, αρχομανείς υπηρεσιακοί παράγοντες, πρώην τρόφιμοι φυλακών, οι οποίοι σέβονται και προσέχουν ως κόρη οφθαλμού μια μόνο σχέση, ήτοι την αμιγώς φιλική, άντρες, μάλλον αυτιστικοί, άτομα με ανίατες ψυχώσεις ή αυτοκαταστροφικά σύνδρομα, μοναχικά θήλεα, με καταπιεσμένη λίμπιντο, έτοιμα να δοθούν στον πρώτο εραστή, ο οποίος θα δηλώσει ότι κατανοεί σε βάθος ετερότητες, συναπαρτίζουν τους αντιπροσωπευτικότερους χαρακτήρες του ψυχοσωματικού ψηφιδωτού στο Έκτο αίνιγμα.

Συνοπτικά η υπόθεση του έχει ως εξής: η Αγκάρ Όσμαν αρνείται να αποδεχθεί ως οριστική την εξαφάνιση της εννιάχρονης κόρης της, ονόματι Γεάρα. Οι έρευνες της αστυνομίας, παρά το αρχικό θερμό τους ενδιαφέρον, δεν οδήγησαν πουθενά. Ο Τζος Σίρμαν, ο οποίος, παρά τις πρώτες θυμοειδείς αντιρρήσεις του, θα αναλάβει την υπόθεση. Θα διαπιστώσει όμως ότι συνολικώς έχουν εξαφανιστεί έξι εννιάχρονα κοριτσάκια. Τέσσερα μάλιστα από αυτά βρέθηκαν δολοφονημένα.

Έξι μερόνυχτα διορία

Το περιεχόμενο μας θυμίζει, μεταξύ άλλων, το αστυνομικό αφήγημα της Kim Wozencraft, αμετάφραστο προσώρας στη γλώσσα μας, με τίτλο The Devil’s Backbone, που εκδόθηκε το 2006, όπου ο παιδόφιλος πατέρας αναπτύσσει μιαν εξοντωτική σχέση με την ανήλικη κόρη του. Αντιστοιχίες σαφώς υπάρχουν επίσης και με τις Χαμένες ψυχές του άλλου δόκιμου συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων, Μάικλ Κόλινς, το οποίο έχει επίσης κυκλοφορήσει η «Πόλις», το 2007, σε δημιουργική μετάφραση του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη. Κι εκεί το θύμα είναι ένα κοριτσάκι μόλις τριών ετών. Κι εκεί αποδίδεται τόσο ιδιαίτερη μέριμνα στην ανάδειξη των ανθρωπολογικών χαρακτήρων, όπως απαντούν συγκεκριμένα στις μεσοδυτικές πολιτείες των Η.Π.Α, όσο και στον συστηματικό υπομνηματισμό τού εκεί κοινωνικού-οικονομικού συστήματος αξιών. Βέβαια, εκτός από τον εξαιρετικά ανησυχητικό αριθμό των έξι κοριτσιών, αντί για το ένα των Χαμένων ψυχών, τα ερωτήματα που ανακύπτουν στο Έκτο αίνιγμα διαφέρουν αρκετά. Οι ενδείξεις παρέχουν υλικό για έρευνες στο χώρο των ψυχοπαθών απαγωγέων, των κατά συρροήν δολοφόνων και των αμετανόητων παιδοφίλων. Η ελπίδα πάντως της ανεύρεσης της Γεάρα εν ζωή τροφοδοτεί κατ’ ουσίαν την όλη δράση, η οποία διαρκεί μόνον έξι μερόνυχτα: από το Σάββατο 4υγούστου (αργά το βράδυ) έως την Παρασκευή 10 Αυγούστου (νωρίς το πρωί) 2001.

Αν μάλιστα θελήσουμε να εντοπίσουμε τον λογοτεχνικό πρόγονο του Τζος Σίρμαν, δεν θα πρέπει να τον αναζητήσουμε κατ’ ανάγκην ανάμεσα στα υποκείμενα των «σκληρών» ιστοριών του Ρέιμοντ Τσάντλερ, του Ντάσιελ Χάμετ, του Ρος Μακντόναλντ ή του Έλμορ Λέναρντ. Πιστεύω ότι ο Τζος Σίρμαν κατάγεται ευθέως από τον ευφυή μόνιμο κάτοικο της κομητείας Υoknapatawpha του Μισισιπή, τον αξιότιμο κ. Gavin Stevens, τον οποίο χάρισε στην αιωνιότητα της αστυνομικής γραφής ο νομπελίστας Ουίλιαμ Φόκνερ. Τα κοινά στοιχεία, τα οποία διέπουν τη σκέψη, την οργάνωση της διαλεκτικής συλλογιστικής, τις ποικίλες αντιδράσεις και κυρίως την ανιχνευτική μεθοδολογία, φρονώ, ότι συνηγορούν επ’ αυτού.

Η μετάφραση αποδίδει πολύ καλά τα διαλογικά μέρη, παρακολουθώντας εν γένει με ιδιαίτερη άνεση τους ρυθμούς και τις δομές του ύφους. Οι σημειώσεις πολύτιμες. Στοιχειοθετούν μιαν ολόκληρη εποχή ανακατατάξεων του Ισραήλ, το οποίο, όπως είναι επιφορτισμένο με τη διαφύλαξη της εθνικής του κυριαρχίας και ανεξαρτησίας, παραθεωρεί στην πράξη, μας εξομολογείται εδώ εμμέσως πλην σαφώς ο Yair Lapid, την πρόληψη εγκληματικών πράξεων σαν κι αυτές ακριβώς, οι οποίες προβάλλονται με τόση ενάργεια στο παρόν βιβλίο.

Το βιβλίο, περιττό να το τονίσω, διαβάζεται κυριολεκτικά απνευστί. Είναι αφιερωμένο στη Γιαέλ, την κόρη του συγγραφέα. Πλαγίως όμως και στα δεκατρία κοριτσάκια και στα σαράντα τρία αγοράκια που δολοφονήθηκαν στο Ισραήλ μόνο το 1996. Ας προσμετρηθούν εδώ και οι 1868 επιθέσεις κατά ανηλίκων (εκτός οικογενειακού περιβάλλοντος), οι οποίες διαπιστώθηκαν στην ίδια χώρα μόνο το 1998. (Βλ. σελ. 311, επ. ).

 

lapid_exofylloΤο έκτο αίνιγμα
Yair Lapid
Μετφρ: Αλεξάνδρα Κωσταράκου
Εκδόσεις Πόλις, 2013
Τιμή: € 15,00, σελ. 322

politeia-link

 

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ YAIR LAPID 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

Για το μυθιστόρημα του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ [Mohamed Mbougar Sarr] «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Πατάκη), που τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη διάκριση των γαλλικών γραμμάτων, το βραβείο Goncourt, για το 2021. Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας. 

...
«Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» του Μπάρι Χάνα (κριτική) – Λογοτεχνία των αντιθέσεων για μια συναρπαστική ανάγνωση

«Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» του Μπάρι Χάνα (κριτική) – Λογοτεχνία των αντιθέσεων για μια συναρπαστική ανάγνωση

Για τη συλλογή διηγημάτων του Μπάρι Χάνα [Barry Hannah] «Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Καστανιώτη). Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας Μπάρι Χάνα.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Οι Ψεύτες...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ