lapid360

Του Γιώργου Βέη

Τον γεννημένο το 1963, στο Τελ Αβίβ, Yair Lapid, τον έχουν ήδη υποδεχτεί στη γλώσσα μας οι επιμελείς, προνοητικές εκδόσεις «Πόλις», πριν από τέσσερα περίπου χρόνια.

Αναφέρομαι στο πρώτο έργο, με τίτλο Διπλό παιχνίδι, μιας τριλογίας με ήρωα τον επίμονο, υπέρβαρο αλλά ευκίνητο, ικανότατο σκοπευτή, πρώην στέλεχος της Αστυνομίας, σχολαστικό όταν πρέπει, ερωτύλο όταν οι συνθήκες ευνοούν, σαρκαστικό, ενίοτε θύμα μιας άστοργης τύχης, εαυτόν τιμωρούμενον και συχνά πυκνά ειρωνευόμενον, αλλά τελικό νικητή των αντιξοοτήτων της καθημερινότητας ντετέκτιβ Τζος Σίρμαν.

Πολιτικό νουάρ

lapidΔημοσιογράφος, ποιητής, σκηνοθέτης, μεταφραστής, συνθέτης και ιδρυτής του κεντρώου πολιτικού κόμματος «Γες Ατίντ», δηλαδή «Υπάρχει Μέλλον», το οποίο, ως γνωστόν, κατέλαβε τη δεύτερη θέση στην εκλογική αναμέτρηση του Ιανουαρίου του 2013, ο Yair Lapid ανήκει στους συγγραφείς εκείνους, οι οποίοι προσθέτουν εντέχνως στα έντονα στοιχεία της μαύρης ή λεγομένης νουάρ αφήγησης ορισμένες καλώς τεκμηριωμένες θέσεις, καίριες κρίσεις και κρυστάλλινες ατομικές απόψεις καθαρά κοινωνικοπολιτικού χαρακτήρα. Έτσι τα εξωτερικά και τα εσωτερικά τοπία συνυπάρχουν και συνδιαλέγονται αρμονικά, αιτιολογώντας το ένα το άλλο, το ψυχολογικό κλίμα είναι συνήθως παράγωγο της όλης ατμόσφαιρας και συγκεκριμένα της εβραϊκής, όπως συναρτάται μετά την ίδρυση του κράτους του περιπετειώδους Ισραήλ, ενώ οι ειδικότερες συγκρουσιακές σχέσεις, οι οποίες διέπουν τον βίο και την πολιτεία των ηρώων, εντάσσονται κι αυτές εν πολλοίς σ’ ένα πλαίσιο εθνικής συμπεριφοράς.

Η αλληλουχία αιτίων και αιτιατών θα βοηθήσει τελικώς τον Τζος Σίρμαν να φωτίσει το μυστήριο, όχι τόσο ως επ’ αμοιβή άγρυπνος φύλακας του Νόμου, αλλά ως αυθεντικός καρτεσιανός αναλυτής, ο οποίος ξέρει ότι ο ένοχος ενδεχομένως βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, τη στιγμή που εμείς, κοινώς, αγοράζουμε αγρόν! Η εξιχνίαση των εγκλημάτων αναβαθμίζεται έτσι από απλή αστυνομική έρευνα σε στοχαστική επίλυση ιδιαίτερα απαιτητικής εξίσωσης.

Χαρακτήρες με... χαρακτήρα

Επιτηρητές τάφων, οι οποίοι δεν διστάζουν να αδράξουν το μήλο της διαφθοράς, το οποίο τους προτείνει ο Όφις του Άνομου Κέρδους, εν προκειμένω το πολυπόθητο φακελάκι της δωροδοκίας κάτω από το τραπέζι της επίφασης, επήλυδες ομόθρησκοι από τον βορρά, θύματα συνήθως θρησκευτικών διώξεων από γνωστά αυταρχικά καθεστώτα, μητέρες, οι οποίες επιμένουν να μεγαλώνουν χωρίς συζύγους τα παιδιά τους, υπερορθόδοξοι πιστοί, τυπολάτρες αστυνομικοί, αρχομανείς υπηρεσιακοί παράγοντες, πρώην τρόφιμοι φυλακών, οι οποίοι σέβονται και προσέχουν ως κόρη οφθαλμού μια μόνο σχέση, ήτοι την αμιγώς φιλική, άντρες, μάλλον αυτιστικοί, άτομα με ανίατες ψυχώσεις ή αυτοκαταστροφικά σύνδρομα, μοναχικά θήλεα, με καταπιεσμένη λίμπιντο, έτοιμα να δοθούν στον πρώτο εραστή, ο οποίος θα δηλώσει ότι κατανοεί σε βάθος ετερότητες, συναπαρτίζουν τους αντιπροσωπευτικότερους χαρακτήρες του ψυχοσωματικού ψηφιδωτού στο Έκτο αίνιγμα.

Συνοπτικά η υπόθεση του έχει ως εξής: η Αγκάρ Όσμαν αρνείται να αποδεχθεί ως οριστική την εξαφάνιση της εννιάχρονης κόρης της, ονόματι Γεάρα. Οι έρευνες της αστυνομίας, παρά το αρχικό θερμό τους ενδιαφέρον, δεν οδήγησαν πουθενά. Ο Τζος Σίρμαν, ο οποίος, παρά τις πρώτες θυμοειδείς αντιρρήσεις του, θα αναλάβει την υπόθεση. Θα διαπιστώσει όμως ότι συνολικώς έχουν εξαφανιστεί έξι εννιάχρονα κοριτσάκια. Τέσσερα μάλιστα από αυτά βρέθηκαν δολοφονημένα.

Έξι μερόνυχτα διορία

Το περιεχόμενο μας θυμίζει, μεταξύ άλλων, το αστυνομικό αφήγημα της Kim Wozencraft, αμετάφραστο προσώρας στη γλώσσα μας, με τίτλο The Devil’s Backbone, που εκδόθηκε το 2006, όπου ο παιδόφιλος πατέρας αναπτύσσει μιαν εξοντωτική σχέση με την ανήλικη κόρη του. Αντιστοιχίες σαφώς υπάρχουν επίσης και με τις Χαμένες ψυχές του άλλου δόκιμου συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων, Μάικλ Κόλινς, το οποίο έχει επίσης κυκλοφορήσει η «Πόλις», το 2007, σε δημιουργική μετάφραση του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη. Κι εκεί το θύμα είναι ένα κοριτσάκι μόλις τριών ετών. Κι εκεί αποδίδεται τόσο ιδιαίτερη μέριμνα στην ανάδειξη των ανθρωπολογικών χαρακτήρων, όπως απαντούν συγκεκριμένα στις μεσοδυτικές πολιτείες των Η.Π.Α, όσο και στον συστηματικό υπομνηματισμό τού εκεί κοινωνικού-οικονομικού συστήματος αξιών. Βέβαια, εκτός από τον εξαιρετικά ανησυχητικό αριθμό των έξι κοριτσιών, αντί για το ένα των Χαμένων ψυχών, τα ερωτήματα που ανακύπτουν στο Έκτο αίνιγμα διαφέρουν αρκετά. Οι ενδείξεις παρέχουν υλικό για έρευνες στο χώρο των ψυχοπαθών απαγωγέων, των κατά συρροήν δολοφόνων και των αμετανόητων παιδοφίλων. Η ελπίδα πάντως της ανεύρεσης της Γεάρα εν ζωή τροφοδοτεί κατ’ ουσίαν την όλη δράση, η οποία διαρκεί μόνον έξι μερόνυχτα: από το Σάββατο 4υγούστου (αργά το βράδυ) έως την Παρασκευή 10 Αυγούστου (νωρίς το πρωί) 2001.

Αν μάλιστα θελήσουμε να εντοπίσουμε τον λογοτεχνικό πρόγονο του Τζος Σίρμαν, δεν θα πρέπει να τον αναζητήσουμε κατ’ ανάγκην ανάμεσα στα υποκείμενα των «σκληρών» ιστοριών του Ρέιμοντ Τσάντλερ, του Ντάσιελ Χάμετ, του Ρος Μακντόναλντ ή του Έλμορ Λέναρντ. Πιστεύω ότι ο Τζος Σίρμαν κατάγεται ευθέως από τον ευφυή μόνιμο κάτοικο της κομητείας Υoknapatawpha του Μισισιπή, τον αξιότιμο κ. Gavin Stevens, τον οποίο χάρισε στην αιωνιότητα της αστυνομικής γραφής ο νομπελίστας Ουίλιαμ Φόκνερ. Τα κοινά στοιχεία, τα οποία διέπουν τη σκέψη, την οργάνωση της διαλεκτικής συλλογιστικής, τις ποικίλες αντιδράσεις και κυρίως την ανιχνευτική μεθοδολογία, φρονώ, ότι συνηγορούν επ’ αυτού.

Η μετάφραση αποδίδει πολύ καλά τα διαλογικά μέρη, παρακολουθώντας εν γένει με ιδιαίτερη άνεση τους ρυθμούς και τις δομές του ύφους. Οι σημειώσεις πολύτιμες. Στοιχειοθετούν μιαν ολόκληρη εποχή ανακατατάξεων του Ισραήλ, το οποίο, όπως είναι επιφορτισμένο με τη διαφύλαξη της εθνικής του κυριαρχίας και ανεξαρτησίας, παραθεωρεί στην πράξη, μας εξομολογείται εδώ εμμέσως πλην σαφώς ο Yair Lapid, την πρόληψη εγκληματικών πράξεων σαν κι αυτές ακριβώς, οι οποίες προβάλλονται με τόση ενάργεια στο παρόν βιβλίο.

Το βιβλίο, περιττό να το τονίσω, διαβάζεται κυριολεκτικά απνευστί. Είναι αφιερωμένο στη Γιαέλ, την κόρη του συγγραφέα. Πλαγίως όμως και στα δεκατρία κοριτσάκια και στα σαράντα τρία αγοράκια που δολοφονήθηκαν στο Ισραήλ μόνο το 1996. Ας προσμετρηθούν εδώ και οι 1868 επιθέσεις κατά ανηλίκων (εκτός οικογενειακού περιβάλλοντος), οι οποίες διαπιστώθηκαν στην ίδια χώρα μόνο το 1998. (Βλ. σελ. 311, επ. ).

 

lapid_exofylloΤο έκτο αίνιγμα
Yair Lapid
Μετφρ: Αλεξάνδρα Κωσταράκου
Εκδόσεις Πόλις, 2013
Τιμή: € 15,00, σελ. 322

politeia-link

 

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ YAIR LAPID 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

Για το μυθιστόρημα της Ρουθ Οζέκι [Ruth Ozeki] «Το βιβλίο της μορφής και του κενού» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Τhe Book of Henry». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

Για το βιβλίο του Άντονυ Ντορ [Anthony Doerr] «Νεφελοκοκκυγία» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα (2021).

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

...
«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

Για την παράσταση του Πορτογάλου σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες [Tiago Rodriguez] «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» που ανέβηκε στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Κεντρική εικόνα: © Joseph Bandere.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος  ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ