lapid360

Του Γιώργου Βέη

Τον γεννημένο το 1963, στο Τελ Αβίβ, Yair Lapid, τον έχουν ήδη υποδεχτεί στη γλώσσα μας οι επιμελείς, προνοητικές εκδόσεις «Πόλις», πριν από τέσσερα περίπου χρόνια.

Αναφέρομαι στο πρώτο έργο, με τίτλο Διπλό παιχνίδι, μιας τριλογίας με ήρωα τον επίμονο, υπέρβαρο αλλά ευκίνητο, ικανότατο σκοπευτή, πρώην στέλεχος της Αστυνομίας, σχολαστικό όταν πρέπει, ερωτύλο όταν οι συνθήκες ευνοούν, σαρκαστικό, ενίοτε θύμα μιας άστοργης τύχης, εαυτόν τιμωρούμενον και συχνά πυκνά ειρωνευόμενον, αλλά τελικό νικητή των αντιξοοτήτων της καθημερινότητας ντετέκτιβ Τζος Σίρμαν.

Πολιτικό νουάρ

lapidΔημοσιογράφος, ποιητής, σκηνοθέτης, μεταφραστής, συνθέτης και ιδρυτής του κεντρώου πολιτικού κόμματος «Γες Ατίντ», δηλαδή «Υπάρχει Μέλλον», το οποίο, ως γνωστόν, κατέλαβε τη δεύτερη θέση στην εκλογική αναμέτρηση του Ιανουαρίου του 2013, ο Yair Lapid ανήκει στους συγγραφείς εκείνους, οι οποίοι προσθέτουν εντέχνως στα έντονα στοιχεία της μαύρης ή λεγομένης νουάρ αφήγησης ορισμένες καλώς τεκμηριωμένες θέσεις, καίριες κρίσεις και κρυστάλλινες ατομικές απόψεις καθαρά κοινωνικοπολιτικού χαρακτήρα. Έτσι τα εξωτερικά και τα εσωτερικά τοπία συνυπάρχουν και συνδιαλέγονται αρμονικά, αιτιολογώντας το ένα το άλλο, το ψυχολογικό κλίμα είναι συνήθως παράγωγο της όλης ατμόσφαιρας και συγκεκριμένα της εβραϊκής, όπως συναρτάται μετά την ίδρυση του κράτους του περιπετειώδους Ισραήλ, ενώ οι ειδικότερες συγκρουσιακές σχέσεις, οι οποίες διέπουν τον βίο και την πολιτεία των ηρώων, εντάσσονται κι αυτές εν πολλοίς σ’ ένα πλαίσιο εθνικής συμπεριφοράς.

Η αλληλουχία αιτίων και αιτιατών θα βοηθήσει τελικώς τον Τζος Σίρμαν να φωτίσει το μυστήριο, όχι τόσο ως επ’ αμοιβή άγρυπνος φύλακας του Νόμου, αλλά ως αυθεντικός καρτεσιανός αναλυτής, ο οποίος ξέρει ότι ο ένοχος ενδεχομένως βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, τη στιγμή που εμείς, κοινώς, αγοράζουμε αγρόν! Η εξιχνίαση των εγκλημάτων αναβαθμίζεται έτσι από απλή αστυνομική έρευνα σε στοχαστική επίλυση ιδιαίτερα απαιτητικής εξίσωσης.

Χαρακτήρες με... χαρακτήρα

Επιτηρητές τάφων, οι οποίοι δεν διστάζουν να αδράξουν το μήλο της διαφθοράς, το οποίο τους προτείνει ο Όφις του Άνομου Κέρδους, εν προκειμένω το πολυπόθητο φακελάκι της δωροδοκίας κάτω από το τραπέζι της επίφασης, επήλυδες ομόθρησκοι από τον βορρά, θύματα συνήθως θρησκευτικών διώξεων από γνωστά αυταρχικά καθεστώτα, μητέρες, οι οποίες επιμένουν να μεγαλώνουν χωρίς συζύγους τα παιδιά τους, υπερορθόδοξοι πιστοί, τυπολάτρες αστυνομικοί, αρχομανείς υπηρεσιακοί παράγοντες, πρώην τρόφιμοι φυλακών, οι οποίοι σέβονται και προσέχουν ως κόρη οφθαλμού μια μόνο σχέση, ήτοι την αμιγώς φιλική, άντρες, μάλλον αυτιστικοί, άτομα με ανίατες ψυχώσεις ή αυτοκαταστροφικά σύνδρομα, μοναχικά θήλεα, με καταπιεσμένη λίμπιντο, έτοιμα να δοθούν στον πρώτο εραστή, ο οποίος θα δηλώσει ότι κατανοεί σε βάθος ετερότητες, συναπαρτίζουν τους αντιπροσωπευτικότερους χαρακτήρες του ψυχοσωματικού ψηφιδωτού στο Έκτο αίνιγμα.

Συνοπτικά η υπόθεση του έχει ως εξής: η Αγκάρ Όσμαν αρνείται να αποδεχθεί ως οριστική την εξαφάνιση της εννιάχρονης κόρης της, ονόματι Γεάρα. Οι έρευνες της αστυνομίας, παρά το αρχικό θερμό τους ενδιαφέρον, δεν οδήγησαν πουθενά. Ο Τζος Σίρμαν, ο οποίος, παρά τις πρώτες θυμοειδείς αντιρρήσεις του, θα αναλάβει την υπόθεση. Θα διαπιστώσει όμως ότι συνολικώς έχουν εξαφανιστεί έξι εννιάχρονα κοριτσάκια. Τέσσερα μάλιστα από αυτά βρέθηκαν δολοφονημένα.

Έξι μερόνυχτα διορία

Το περιεχόμενο μας θυμίζει, μεταξύ άλλων, το αστυνομικό αφήγημα της Kim Wozencraft, αμετάφραστο προσώρας στη γλώσσα μας, με τίτλο The Devil’s Backbone, που εκδόθηκε το 2006, όπου ο παιδόφιλος πατέρας αναπτύσσει μιαν εξοντωτική σχέση με την ανήλικη κόρη του. Αντιστοιχίες σαφώς υπάρχουν επίσης και με τις Χαμένες ψυχές του άλλου δόκιμου συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων, Μάικλ Κόλινς, το οποίο έχει επίσης κυκλοφορήσει η «Πόλις», το 2007, σε δημιουργική μετάφραση του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη. Κι εκεί το θύμα είναι ένα κοριτσάκι μόλις τριών ετών. Κι εκεί αποδίδεται τόσο ιδιαίτερη μέριμνα στην ανάδειξη των ανθρωπολογικών χαρακτήρων, όπως απαντούν συγκεκριμένα στις μεσοδυτικές πολιτείες των Η.Π.Α, όσο και στον συστηματικό υπομνηματισμό τού εκεί κοινωνικού-οικονομικού συστήματος αξιών. Βέβαια, εκτός από τον εξαιρετικά ανησυχητικό αριθμό των έξι κοριτσιών, αντί για το ένα των Χαμένων ψυχών, τα ερωτήματα που ανακύπτουν στο Έκτο αίνιγμα διαφέρουν αρκετά. Οι ενδείξεις παρέχουν υλικό για έρευνες στο χώρο των ψυχοπαθών απαγωγέων, των κατά συρροήν δολοφόνων και των αμετανόητων παιδοφίλων. Η ελπίδα πάντως της ανεύρεσης της Γεάρα εν ζωή τροφοδοτεί κατ’ ουσίαν την όλη δράση, η οποία διαρκεί μόνον έξι μερόνυχτα: από το Σάββατο 4υγούστου (αργά το βράδυ) έως την Παρασκευή 10 Αυγούστου (νωρίς το πρωί) 2001.

Αν μάλιστα θελήσουμε να εντοπίσουμε τον λογοτεχνικό πρόγονο του Τζος Σίρμαν, δεν θα πρέπει να τον αναζητήσουμε κατ’ ανάγκην ανάμεσα στα υποκείμενα των «σκληρών» ιστοριών του Ρέιμοντ Τσάντλερ, του Ντάσιελ Χάμετ, του Ρος Μακντόναλντ ή του Έλμορ Λέναρντ. Πιστεύω ότι ο Τζος Σίρμαν κατάγεται ευθέως από τον ευφυή μόνιμο κάτοικο της κομητείας Υoknapatawpha του Μισισιπή, τον αξιότιμο κ. Gavin Stevens, τον οποίο χάρισε στην αιωνιότητα της αστυνομικής γραφής ο νομπελίστας Ουίλιαμ Φόκνερ. Τα κοινά στοιχεία, τα οποία διέπουν τη σκέψη, την οργάνωση της διαλεκτικής συλλογιστικής, τις ποικίλες αντιδράσεις και κυρίως την ανιχνευτική μεθοδολογία, φρονώ, ότι συνηγορούν επ’ αυτού.

Η μετάφραση αποδίδει πολύ καλά τα διαλογικά μέρη, παρακολουθώντας εν γένει με ιδιαίτερη άνεση τους ρυθμούς και τις δομές του ύφους. Οι σημειώσεις πολύτιμες. Στοιχειοθετούν μιαν ολόκληρη εποχή ανακατατάξεων του Ισραήλ, το οποίο, όπως είναι επιφορτισμένο με τη διαφύλαξη της εθνικής του κυριαρχίας και ανεξαρτησίας, παραθεωρεί στην πράξη, μας εξομολογείται εδώ εμμέσως πλην σαφώς ο Yair Lapid, την πρόληψη εγκληματικών πράξεων σαν κι αυτές ακριβώς, οι οποίες προβάλλονται με τόση ενάργεια στο παρόν βιβλίο.

Το βιβλίο, περιττό να το τονίσω, διαβάζεται κυριολεκτικά απνευστί. Είναι αφιερωμένο στη Γιαέλ, την κόρη του συγγραφέα. Πλαγίως όμως και στα δεκατρία κοριτσάκια και στα σαράντα τρία αγοράκια που δολοφονήθηκαν στο Ισραήλ μόνο το 1996. Ας προσμετρηθούν εδώ και οι 1868 επιθέσεις κατά ανηλίκων (εκτός οικογενειακού περιβάλλοντος), οι οποίες διαπιστώθηκαν στην ίδια χώρα μόνο το 1998. (Βλ. σελ. 311, επ. ).

 

lapid_exofylloΤο έκτο αίνιγμα
Yair Lapid
Μετφρ: Αλεξάνδρα Κωσταράκου
Εκδόσεις Πόλις, 2013
Τιμή: € 15,00, σελ. 322

politeia-link

 

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ YAIR LAPID 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ