anaimakta kentriki

Για τη συλλογή διηγημάτων της Μαίρης Καλανδαρίδου «Αναίμακτα» (εκδ. Βακχικόν). 

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Είναι χαρακτηριστικό της νιότης να βγάζει οργή απέναντι στα στραβά και τα ανορθόδοξα της κοινωνίας των μεγάλων. Να είναι πάντα απέναντι και να κρίνει με σφοδρότητα το παγιωμένο σύστημα αξιών και κυρίως τη νοοτροπία ενός κόσμου που σαπίζει χωρίς να το καταλαβαίνει. Κι όταν αυτή η οργή χύνεται μέσα στα αυλάκια της λογοτεχνίας δείχνει πόσα απωθημένα βράζουν, πόσα τραύματα πυορροούν και περιμένουν την ώρα να πάρουν εκδίκηση.

Αυτή η εκδίκηση, όμως, αποδεικνύει ότι τα ηφαίστεια δεν εκρήγνυνται ξαφνικά, αλλά βαθιές γεωλογικές δυνάμεις και υψηλές θερμοκρασίες μάγματος φτάνουν, υπόγεια, ανεπαίσθητα, ύπουλα, στο σημείο της βίαιης εκτόνωσης. Γι’ αυτό, οι σαδιστικές πράξεις των ηρώων τής πρωτοεμφανιζόμενης Μαίρης Καλανδαρίδου δεν είναι ανεξήγητες, αλλά απορρέουν από ψυχικές διεργασίες και καταπιέσεις, οι οποίες για χρόνια στιβάζονταν στα ενδότερα στρώματα της λιθόσφαιράς τους.

Όλα αυτά τα εγκλήματα, που παρουσιάζονται συνήθως στο τέλος κάθε κειμένου, έχουν προετοιμαστεί με πολλές τσεκουριές στο σώμα του διηγήματος. Γρήγορες πινελιές φτάνουν με ίλιγγο στο κέντρο του προβλήματος, στακάτες κουβέντες αναδεικνύουν την παθογένεια της οικογένειας, την αδιαφορία των συζύγων για τις μεταξύ τους σχέσεις...

Τα μικρά της διηγήματα δεν είναι καθόλου αναίμακτα, όπως ο τίτλος επιδιώκει να δηλώσει. Μέσα σ’ αυτά, παρελαύνουν φόνοι, εκδικητικές πράξεις, χαιρεκακίες, επιθετικά ένστικτα, με αποτέλεσμα αμέτρητοι θάνατοι και θανατώσεις να στοιχειώνουν το βιβλίο: ο νεαρός εκπορνευόμενος σκοτώνει τον γηραιό επιβήτορά του, η κόρη τον δυνάστη πατέρα μέσα στο νοσοκομείο, η γυναίκα σπρώχνει από τον 22ο όροφο τον άντρα της στο κενό, η γυναίκα «σιδερώνει» τον βίαιο σύζυγό της. Αλλά και μοιχίες ή σεξουαλικές κακοποιήσεις πληρώνονται με revenge porn ή οδυνηρές εγκαταλείψεις.

vakxikon kalandaridou anaimaktaΌλα αυτά τα εγκλήματα, που παρουσιάζονται συνήθως στο τέλος κάθε κειμένου, έχουν προετοιμαστεί με πολλές τσεκουριές στο σώμα του διηγήματος. Γρήγορες πινελιές φτάνουν με ίλιγγο στο κέντρο του προβλήματος, στακάτες κουβέντες αναδεικνύουν την παθογένεια της οικογένειας, την αδιαφορία των συζύγων για τις μεταξύ τους σχέσεις, την άγρια καταπίεση από τον πατέρα… Έτσι, τέτοια ηλεκτρόδια προκαλούν ψυχική ανάφλεξη, διοχετεύουν τον ηλεκτρισμό τους στην ανθρώπινη ψυχή, και ο σπινθήρας που δημιουργείται είναι ικανός να εξηγήσει την αντι-βία, την αντίδραση, την εκλυόμενη οργή. Τα διηγήματα της Μαίρης Καλανδαρίδου είναι οπλισμένοι πυκνωτές που έχουν συσσωρεύσει ηλεκτρική ενέργεια και με μεθοδικές κινήσεις την απελευθερώνουν καίγοντας και λιώνοντας ό,τι τη δεχτεί.

Η συγγραφέας στην ουσία μετουσιώνει σε λογοτεχνικά εγκλήματα τον θυμό της για όσα συμβαίνουν γύρω της και, για να μην κάνει «άσκοπους φόνους» η ίδια, όπως γράφει χαριτολογώντας στο βιογραφικό της σημείωμα, στήνει αιματηρά σενάρια που διοχετεύουν την ένταση των δακτύλων της. Γι’ αυτό άλλωστε αξίζει η λογοτεχνία –και μέσα σ’ αυτήν η συγκεκριμένη συλλογή διηγημάτων–, καθώς εκτονώνει με δημιουργικό τρόπο τις ορμές και τα πάθη του ανθρώπου. Ορθώνει σενάρια βίας για να αποφορτίσει συγγραφείς και αναγνώστες, ώστε αυτοί να μπορέσουν να δουν σε κάτοπτρο ό,τι μπορεί να βγει ανεξέλεγκτο και αψύ στην πραγματική ζωή. Είναι η ίδια η λειτουργία της τραγωδίας που φτάνει την ανθρώπινη φύση στα άκρα της, ώστε να καθάρει καθετί πιεσμένο, φορτικό και εγκληματικό που εμφιλοχωρεί μέσα μας.


* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

Απόσπασμα από το βιβλίο 

«Με τον Χριστόφορο γνωρίστηκα σε ένα γκέι μπαρ στη Λιοσίων που είχα πάει για ψωνιστήρι. Καθόταν στην κορυφή ενός τραπεζιού, περιτριγυρισμένος από όμορφα αγόρια που κρέμονταν από τα χείλη του. Τον αναγνώρισα αμέσως. Ήταν ήδη γνωστός από την τηλεόραση, αλλά εγώ τον λάτρεψα στο θέατρο. Γελούσε δυνατά και έκανε έντονες χειρονομίες. Τα βλέμματά μας συναντήθηκαν όταν πλησίασα να παραγγείλω το ποτό μου. Σήκωσε το χέρι του που κρατούσε το τσιγάρο και μου έκανε νεύμα να πλησιάσω. Η φωνή του ακούστηκε τραγουδιστή…»

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Σφερδούκλια στο κεφάλι» του Βρασίδα Καραλή & «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Γιαγιά, η πιο βαθιά πατρίδα

«Σφερδούκλια στο κεφάλι» του Βρασίδα Καραλή & «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Γιαγιά, η πιο βαθιά πατρίδα

Για τα αφηγήματα «Σφερδούκλια στο κεφάλι» (εκδ. Δώμα) του Βρασίδα Καραλή και «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» (εκδ. Άγρα) του Θωμά Κοροβίνη. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Δύο συγγραφείς-αφηγητές μιλάνε με τη γιαγιά τους. ...

«Αμαλία, μία πόρνη στα αζήτητα» του Βασίλη Τζανακάρη (κριτική) – Τόσα δίνω, πόσα θες;

«Αμαλία, μία πόρνη στα αζήτητα» του Βασίλη Τζανακάρη (κριτική) – Τόσα δίνω, πόσα θες;

Για το μυθιστόρημα του Βασίλη Τζανακάρη «Αμαλία, μια πόρνη στα αζήτητα» (Ελληνοεκδοτική). Κεντρική εικόνα: Η συνοικία «Μπάρα» στη Θεσσαλονίκη την περίοδο 1916-1918. 

Γράφει η Φανή Κεχαγιά

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

Παρουσίαση του μυθιστορήματος «Όνομα πατρός: Δούναβης» του Κώστα Ακρίβου

Παρουσίαση του μυθιστορήματος «Όνομα πατρός: Δούναβης» του Κώστα Ακρίβου

Παρουσίαση του μυθιστορήματος του Κώστα Ακρίβου «Όνομα πατρός: Δούναβης» την Τρίτη 20 Μαΐου, στις 19:30, στον ΙΑΝΟ της Αθήνας.

Επιμέλεια: Book Press

Την Τρίτη 20 Μαΐου, στις 19:30, η Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS και ο...

Φώτης Τερζάκης: «Ως συμπεριληπτικό όνομα, η

Φώτης Τερζάκης: «Ως συμπεριληπτικό όνομα, η "Ανατολή" είναι ήδη μια ρατσιστική και αποικιοκρατική κατηγορία, ένας τόπος της φαντασίας μας»

Μιλήσαμε με τον Φώτη Τερζάκη με αφορμή την πρόσφατη επανακυκλοφορία της μετάφρασής του της περίφημης μελέτης του Έντουαρντ Σαΐντ (Edward Said) «Οριενταλισμός», από τις εκδόσεις Σάλτο.

Στον Κ.Β. Κατσουλάρη 

Λίγα εί...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Ζαν Νταρό [Jean Darot] «Ο σπορέας» (μτφρ. Ελένη Γ. Γύζη), το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Στίξις.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν γνωρίζαμε τίποτα. Δεν γνωρίζαμε αν οι εξόριστοι...

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα της Λίλας Κονομάρα «Μια τρίχα που γίνεται άλογο», η οποία κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κι όμως κάποτε ήμασταν εμείς, ψιθυρίζει κι αμέσως σκέψεις κα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ