aris makropoulos

Για τη νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου και της Ελένης Κοφτερού «Άρης» (εκδ. Κίχλη).

Της Χρύσας Φάντη

Στην επιστολική νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου και της Ελένης Κοφτερού, ένας αστροναύτης, μέλος μιας τριμελούς ομάδας επιστημόνων, καλείται να ζήσει για μεγάλο διάστημα στην έρημη επιφάνεια του πλανήτη Άρη, με σκοπό να την ερευνήσει. Τόσο ο ίδιος όσο και οι συνάδελφοί του, Πιέρ και Ιβάν, είναι επιλεγμένοι για την επιστημονική τους επάρκεια και την αφοσίωση στον σκοπό τους. Πρώτο τους μέλημα, η κατασκευή ενός θόλου με υδροπονικά θερμοκήπια, ώστε να εξασφαλιστεί ο αέρας, το νερό και η τροφή. Θα καταφέρουν, όμως, να επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον όπου δεν υπάρχει τίποτα, εκτός από το χάος και το κενό; Θα μπορέσει η μνήμη και το συναίσθημα να συνεχίσουν να λειτουργούν κάτω από αυτές τις συνθήκες;

«Μη φανταστείς ότι η Γη δεν είναι έρημη χωρίς εσένα»

Εκείνος, στα μηνύματα που στέλνει στην σύντροφό του στη Γη, ομολογεί πως δεν είναι πλέον και τόσο σίγουρος για την απόφασή του να αποδημήσει, δεν θυμάται τον λόγο για τον οποίο βρίσκεται τώρα εδώ. Αλλά και αυτή στην οποία απευθύνεται δεν είναι λιγότερο μπερδεμένη. «Το αντικαθρέφτισμα της παρουσίας σου υπήρξε η απουσία» του γράφει στη δική της επιστολή, μια απουσία, που αποκτούσε υπόσταση μέσα απ’ αυτά που μεταξύ τους μοιράζονταν. «Μη φανταστείς ότι η Γη δεν είναι έρημη χωρίς εσένα» του λέει, παρόλο που η μοναξιά της δεν είναι της ίδιας υφής με την ερημιά στον Άρη. Γι’ αυτό και τον προτρέπει να ακούει τουλάχιστον μουσική.

«Σκέφτομαι τον θόλο σας εκεί, στον Άρη, σαν ένα μικρό ξωκλήσι του σύμπαντος» επιμένει η αγαπημένη του, αλλά δεν τον πείθει.

Ο σύντροφός της, βλέποντας τους συναδέλφους του να πασχίζουν να κρατηθούν στη ζωή –ο Ιβάν με την εμμονική κατάφασή του σ’ αυτό το τίποτα που τους περιβάλλει, κι ο Πιέρ δίνοντας αδιέξοδη μάχη για να το φέρει στα μέτρα του–, δεν έχει αυταπάτες. Σε έναν τόπο χωρίς ούτε ένα λουλούδι, ένα κελάηδισμα, μια αστραπή, η μουσική δεν είναι καταφύγιο, είναι ιεροσυλία. Εδώ που βρίσκεται έχει χαθεί το νόημα, ακόμη κι η ερημιά είναι άυλη, δεν υπάρχει χρώμα, ελπίδα, όνειρο, φαντασία. Δεν υπάρχει λύτρωση ούτε στην ενσωμάτωση ούτε στην εναντίωση, ούτε καν στη δύναμη της αγάπης. «Σκέφτομαι τον θόλο σας εκεί, στον Άρη, σαν ένα μικρό ξωκλήσι του σύμπαντος» επιμένει η αγαπημένη του, αλλά δεν τον πείθει. Στα έρημα ξωκλήσια, στα νησιά της πατρίδας του, δεν ένιωθε μόνος, υπήρχε πάντα μια παρουσία. Στην απόλυτη νέκρα, οποιοδήποτε ανθρώπινο σημάδι δεν έχει καμιά σχέση με τα ίχνη που σβήνει το κύμα σε μια γήινη αμμουδιά. 

kichli makropoulos kofterou aris

Παρά τη φαινομενικά εξωκοσμική ατμόσφαιρα και τον «παραπλανητικό» τίτλο, η νουβέλα του Μακρόπουλου και της Κοφτερού δεν ενδιαφέρεται να μας δώσει ένα ακόμα βιβλίο επιστημονικής φαντασίας αλλά μια σύγχρονη αλληγορία, γραμμένη με τρόπο μυθιστορηματικό. Οι συγγραφείς του, ο πρώτος μέσ’ από τη φωνή του επιστήμονα και η δεύτερη μέσ’ από εκείνη της συντρόφου του, με λόγο πυκνό, λυρικό και ταυτόχρονα στοχαστικό και φιλοσοφημένο, αποτυπώνουν μια καθαρά υπαρξιακού τύπου πολιτική και κοινωνική δυστοπία, όχι πολύ διαφορετική από αυτή που ήδη βιώνουμε ως μέλη και μέτοχοι της σύγχρονης παγκόσμιας κοινότητας..

Στον Άρη, το ζεύγος των ερωτευμένων επιστολογράφων, παρόλη την ανωνυμία του, δεν είναι ένα οποιοδήποτε δίδυμο που ζει, κινείται και επικοινωνεί σε χρόνο απροσδιόριστο και υποθετικό. Δεν είναι οι επιστήμονες Πιέρ και Ιβάν πρόσωπα επινοημένα από κάποιους «μυημένους» στα μυστικά του σύμπαντος ή επικεντρωμένους στη μεταφυσική και στη μελλοντολογία. Είμαστε εμείς, με την απληστία, την άγνοια και την α-γνωσία μας, δούλοι της «προηγμένης» τεχνολογίας, βυθισμένοι στη δίνη μιας εσωτερικής εκμηδένισης και σε μια «ρομποτικού τύπου» ομοιομορφία, ένα βήμα πριν την καταστροφή.


* Η ΧΡΥΣΑ ΦΑΝΤΗ είναι συγγραφέας. Τελευταίο της βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων «Σε θολά νερά» (εκδ. Σμίλη).

Αποσπάσματα από το βιβλίο:

«Οἱ λέξεις ἐδῶ, Ἑλένη, γλιστροῦν ὅπως ἡ ἄμμος μές’ ἀπὸ τὰ δάχτυλα, γιατὶ ὅ,τι περιγράφουν ἔχει πιὰ χαθεῖ. Τί πάει νὰ πεῖ “φύλλο”; Τί πάει νὰ πεῖ “κοχύλι”; Τί πάει νὰ πεῖ “δέντρο”; Τί πάει νὰ πεῖ “πουλί”;» (σελ. 31)

«Σ’ ἕναν πλανήτη χωρὶς ζωὴ φτωχαίνει τραγικὰ ἡ γλώσσα. Ὅλες οἱ σημασίες τῶν λέξεων χάνονται, ἐκτὸς ἀπ’ αὐτὴν τῆς ἐρημιᾶς. Δὲ θὰ ἀφήσω νὰ συμβεῖ αὐτό. Θὰ κάνω ὅ,τι μπορῶ γιὰ νὰ μὴ χάσεις τὸ νόημα ἢ ἔστω τὴν ἀνάμνηση αὐτοῦ τοῦ νοήματος. Τώρα ποὺ σοῦ γράφω, ἕνα σύννεφο κρύβει γιὰ λίγο τὸν ἥλιο κι ἀμέσως μετὰ τρέχει σὰν κυνηγημένο νὰ συναντήσει τὰ ἄλλα ποὺ ἀπομακρύνονται μαζὶ μὲ τὴν πιθανότητα τῆς βροχῆς. Ἴσως σὲ παρηγορεῖ τὸ γεγονὸς πὼς οὔτε στὴ Γῆ ὑπάρχει μιὰ λέξη ποὺ νὰ περιγράφει τὸν ἀπόηχο αὐτῆς τῆς μικρῆς στιγμῆς καθὼς διαπερνᾶ τὰ τοιχώματα τῆς μοναξιᾶς μου». (σελ. 32)

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ