KORTW portrait

Για το μυθιστόρημα «Μισό παιδί» του Αύγουστου Κορτώ (εκδόσεις Πατάκη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο σαρανταδυάχρονος Αύγουστος Κορτώ, μέσα σε είκοσι δύο χρόνια ενεργής συγγραφικής δράσης, έχει αποδειχτεί εκπληκτικά παραγωγικός γραφομανής, αφού εκτός από τα πολυάριθμα μυθιστορήματά του, έχει γράψει ποίηση, θέατρο, ευθυμογραφήματα, παιδική λογοτεχνία κι έχει μεταφράσει δεκάδες έργα της αγγλόφωνης ως επί το πλείστον πεζογραφίας. Η τεράστια βιβλιοπαραγωγή του μπορεί να εκληφθεί ως η δημιουργική πνοή που εγείρει απέναντι στις αυτοκαταστροφικές του τάσεις, ως η πλέον πρόσφορη δύναμη, για να ξεπεράσει τις προσωπικές του εμμονές και τους ανυπόφορους δαίμονές του.

Τα θέματά του απλώνονται από το αστυνομικό μυστήριο ώς τις ανθρώπινες σχέσεις κι από τις προσωπικές (αυτοβιογραφικές) του περιπέτειες μέχρι τη φθορά της ανθρώπινης ζωής. Αυτά τα θέματα τα αναπτύσσει με πηγαίο ταλέντο, αφηγηματική δεινότητα, χειμαρρώδη λόγο, στιλπνή γραφή, κινηματογραφικές-θεατρικές σκηνές και μια ρητή συχνά διακειμενικότητα, με την οποία καταφεύγει λ.χ. στην α λα παστίς μίμηση της Άγκαθα Κρίστι στο «Ανιμάλ» ή στην ιχνηλάτηση της βιβλικής αφήγησης στη «Δέσποινα». Θα έλεγα ότι πλάθει πολιτισμικά σενάρια, όχι εθνικού χαρακτήρα όπως η Σώτη Τριανταφύλλου, αλλά κοινωνικού (συχνά σεξουαλικού), σενάρια που επιχειρούν να δουν την πραγματικότητα από τη λοξή ματιά ιδιαίτερων χαρακτήρων.

Κυρίαρχο θέμα στα έργα του είναι οι ποικίλες όψεις της σεξουαλικότητας, συχνά στις πιο ακραίες της μορφές –ο Κορτώ δεν είναι άνθρωπος του μέτρου, όπως δηλώνει ο ίδιος-, καθώς καταγίνεται με σεξουαλικές εμμονές, ευφάνταστα βίτσια και τραγικά αδιέξοδα. Έχει γράψει μια σειρά από έργα με εμφανές ερωτικό περιεχόμενο, το οποίο είναι βιτσιόζικο, προκλητικό και γενναιόδωρα αποκαλυπτικό. Ο συγγραφέας δηλώνει ανοικτά ότι είναι ομοφυλόφιλος, ακτιβιστής για τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, κι ενδιαφέρεται σε πολλά του βιβλία για τη ζωή ανθρώπων που δεν είναι ετεροφυλόφιλοι, με ποικίλες εκδοχές βίου και σεξουαλικής ζωής. Είναι τα άτομα με ποικίλο σεξουαλικό προσανατολισμό αυτά που κερδίζουν την προσοχή του, αφού πολλοί χαρακτήρες του είναι (ή θα είναι) λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι, τρανς (διαφυλικοί) και κουίρ ή ακόμα και ίντερσεξ (μεσόφυλοι ή ερμαφρόδιτοι).

Ο Αύγουστος Κορτώ υποδεικνύει πώς ένα άτομο, που δεν εμπίπτει στον μέσο όρο ως προς τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, ενδέχεται να βιώσει το σαθρό πρόσωπο της κοινωνίας, ακόμα και των συνομηλίκων του, οι οποίοι δεν διακρίνονται εντέλει ούτε από την αθωότητα της ηλικίας ούτε από την αγνότητα της ελληνικής επαρχίας.

Στο «Τετράγωνο» (2000) λ.χ. η καθηγήτρια πανεπιστημίου Μαργκερίτ ερωτεύεται την Ελίζ, μια φοιτήτριά της, που θέλγει με την ανδρόγυνη ομορφιά της· στον «Δαιμονιστή» (2007) οι διαδοχικές συνευρέσεις ενός μεταφυσικού πλάσματος το κάνουν να μεταφέρεται από σώμα σε σώμα, κυρίως μέσω δολοφονικών ομοφυλοφιλικών ερώτων· στο “Όταν κοιμούνται οι φίλοι μου” (2021) ο Μανόλης κι ο Γιάννης είναι ομοφυλόφιλοι και εκδίδονται περιστασιακά για να κερδίσουν χρήματα.

PATAKIS KORTW MISO PAIDI EXWFYLLOΣτο τελευταίο του μυθιστόρημα ο τίτλος Μισό παιδί (σκόπιμα) δεν είναι σαφής, κι η σημασία του αποκαλύπτεται στο τέλος του έργου, όταν εξιχνιάζεται και το μυστήριο μιας πολλαπλής δολοφονίας. Σε ένα χωριό του Έβρου, το Χρυσοδέντρι, ο δεκαεπτάχρονος Αντώνης Ράπτης εισβάλλει με ούζι στο σχολείο, εκτελεί τον καθηγητή και μέντορά του Θοδωρή Βρανά και δώδεκα συμμαθητές του, συμπεριλαμβανομένης της κοπέλας του Ματίνας Μαστρογιάννη, ενώ ένας, ο δέκατος τρίτος γλιτώνει σε παραλυτική μορφή. Ο ίδιος ο δράστης περιλούζεται με βενζίνη και αυτοπυρπολείται. Τη διερεύνηση αναλαμβάνει ο ομοδιηγητικός αφηγητής Φίλιππος Σέξτος, συγγραφέας, ο οποίος από προσωπικό ενδιαφέρον μεταβαίνει στην περιοχή και μιλά με ντόπιους, όπως τον εξάδελφο του Βρανά Γεράσιμο ή τη Μάρω, τη μάνα του δολοφόνου και αυτόχειρα.

Η πορεία προς τη διαλεύκανση του πρωτόγνωρου εγκλήματος δεν μένει μόνο στο παρόν και στο άμεσο παρελθόν, αλλά εκτείνεται με αναδρομές ειδικά στη ζωή της Μάρως και στη γέννηση του μικρού της μωρού, όταν αυτή ήταν δεκατριών χρονών, από έναν πατέρα που την περιμάζεψε από τον δρόμο αλλά την έκλεισε στο σπίτι και τη χρησιμοποιούσε σαν σκλάβα. Η αποκάλυψη για την ταυτότητα του Αντώνη, που τον συνδέει με ανάλογους χαρακτήρες σε βιβλία όπως τα «Μάιρα Μπρέκινριτζ» του Γκορ Βιντάλ, «Ορλάντο» της Virginia Woolf, «Υπόθεση Τουάιμπορν» του Patrick White, «Middlesex» του Τζέφρυ Ευγενίδης και «Το κορίτσι από τη Δανία» του David Ebershoff, είναι και το κλειδί για τη λύση του μυστηρίου.

Με αυτήν την ταυτότητα -που δεν αξίζει για τον μελλοντικό αναγνώστη να την αποκαλύψω- διασταυρώνονται ο κακοποιητικός πατέρας με την εξοργιστική παιδαγωγική που άσκησε, αλλά και ο ρατσισμός τον οποίο ο νεαρός βίωσε στο μικρό χωριό της ελληνικής υπαίθρου. Η τελική, λοιπόν, δολοφονική δράση του Αντώνη εδράζεται στο μακρινό παρελθόν των πρώτων ετών της ζωής του (ενδοοικογενειακή βία, ανάρμοστη ανατροφή, μονήρεις πρωτοβουλίες) αλλά και στο άμεσο παρελθόν, μέχρι και δυο μέρες πριν από το έγκλημα, με τη ρατσιστική γελοιοποίηση του μετέπειτα δράστη.

(...) όταν καταφέρνει –όπως εδώ- να συζεύξει τα προσωπικά τραύματα, την κοινωνική παθογένεια και τη δεινή αφηγηματική του δύναμη σε μια άρτια μυθοπλαστική σύνθεση, δίνει στον αναγνώστη έργα με λογοτεχνικότητα, αιχμηρότητα και διαχρονικότητα.

Ο Αύγουστος Κορτώ υποδεικνύει πώς ένα άτομο, που δεν εμπίπτει στον μέσο όρο ως προς τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, ενδέχεται να βιώσει το σαθρό πρόσωπο της κοινωνίας, ακόμα και των συνομηλίκων του, οι οποίοι δεν διακρίνονται εντέλει ούτε από την αθωότητα της ηλικίας ούτε από την αγνότητα της ελληνικής επαρχίας. Έτσι, πάνω στο εμφανές φονικό, το οποίο μετατρέπει τον Αντώνη από θύμα σε θύτη, καταγγέλλεται η πολυποίκιλη βία που πηγάζει από τις παθογένειες του ανθρώπου και της κοινωνίας και οδηγεί σε μικρές ή μεγάλες καταστροφές. Η διάσταση μεταξύ φύλου και γένους του φονιά είναι το πεδίο πάνω στο οποίο εκβάλλουν η αλαζονική προσωπικότητα του πατέρα, ο οποίος μεγαλώνει ένα άτομο με βιωμένα ψυχολογικά τραύματα, και η ρατσιστική στάση των εφήβων ενός επαρχιακού και δη συντηρητικού μέρους, στο οποίο η παρέκκλιση, ειδικά η σεξουαλική, εύκολα τίθεται στο στόχαστρο. Ουσίες και οινοπνεύματα… απλώς εντείνουν τη συμπεριφορά όλων.

Ο Αύγουστος Κορτώ όταν καταφέρνει –όπως εδώ- να συζεύξει τα προσωπικά τραύματα, την κοινωνική παθογένεια και τη δεινή αφηγηματική του δύναμη σε μια άρτια μυθοπλαστική σύνθεση, δίνει στον αναγνώστη έργα με λογοτεχνικότητα, αιχμηρότητα και διαχρονικότητα. Σίγουρα το «Μισό παιδί» είναι ένα από τα πολύ καλά του μυθιστορήματα.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

 


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Η Μάγδα, όταν τα βάλαν κάτω, ήταν της άποψης ότι οι μπάτσοι μπορεί και να τα κουκούλωναν, για να μην ξεσηκωθεί το Χρυσοδένδρι –και όχι μόνο: μια τέτοια αποκάλυψη θα απέβαινε τρομερά διχαστική: απ’ τη μια εκείνοι που θα υποστήριζαν ότι η δολοφονία ήταν συνέπεια της βίας που είχε ασκηθεί στον Ράπτη –μια εύλογη πράξη αυτοδικίας του θύματος σε βάρος των θυτών- κι απ’ την άλλη οι γνωστοί μισάνθρωποι κρετίνοι, που θα έσκουζαν για τις βλαβερές συνέπειες της ανωμαλίας. Ακόμα και με το ενδεχόμενο ψυχωσικής συνδρομής απ’ την ενέσιμη τεστοστερόνη, υπάρχει η πιθανότητα η κοινότητα […] να δεχθεί σοβαρό πλήγμα.»

politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

«Τράνταγμα» του Νικόλα Ευαντινού (κριτική) – Διευρύνοντας τα όρια της προσωπικής εμπειρίας

«Τράνταγμα» του Νικόλα Ευαντινού (κριτική) – Διευρύνοντας τα όρια της προσωπικής εμπειρίας

Για τη συλλογή διηγημάτων του Νικόλα Ευαντινού «Τράνταγμα» (εκδ. Κέδρος). 

Γράφει ο Νίκος Χρυσός

Παρότι πρώτο πεζογραφικό βιβλίο του, το ...

«O κόκκινος καθηγητής» του Διονύση Χαριτόπουλου (κριτική) – Το χρονικό ενός θυμωμένου παιδιού

«O κόκκινος καθηγητής» του Διονύση Χαριτόπουλου (κριτική) – Το χρονικό ενός θυμωμένου παιδιού

Για το χρονικό του Διονύση Χαριτόπουλου «Ο κόκκινος καθηγητής» (εκδ. Τόπος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Πειραιάς των ανθρώπων της βιοπάλης, αλλά και των τυχοδιωκτών, που δεν διστάζουν να διαβούν τον Ρουβίκωνα και να παρανο...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Η Αθηνά Ψυλλιά τιμήθηκε με το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις) για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ (Raduan Nassar), που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. © για τις εικόνες: Sissy Morfi 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

Για το δοκίμιο του Γιώργου Σιακαντάρη «Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; – Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» (εκδ. Αλεξάνδρεια). 

Γράφει ο Λάμπρος Α. Φλιτούρης

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μάς βομβαρδίζου...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ