KORTW portrait

Για το μυθιστόρημα «Μισό παιδί» του Αύγουστου Κορτώ (εκδόσεις Πατάκη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο σαρανταδυάχρονος Αύγουστος Κορτώ, μέσα σε είκοσι δύο χρόνια ενεργής συγγραφικής δράσης, έχει αποδειχτεί εκπληκτικά παραγωγικός γραφομανής, αφού εκτός από τα πολυάριθμα μυθιστορήματά του, έχει γράψει ποίηση, θέατρο, ευθυμογραφήματα, παιδική λογοτεχνία κι έχει μεταφράσει δεκάδες έργα της αγγλόφωνης ως επί το πλείστον πεζογραφίας. Η τεράστια βιβλιοπαραγωγή του μπορεί να εκληφθεί ως η δημιουργική πνοή που εγείρει απέναντι στις αυτοκαταστροφικές του τάσεις, ως η πλέον πρόσφορη δύναμη, για να ξεπεράσει τις προσωπικές του εμμονές και τους ανυπόφορους δαίμονές του.

Τα θέματά του απλώνονται από το αστυνομικό μυστήριο ώς τις ανθρώπινες σχέσεις κι από τις προσωπικές (αυτοβιογραφικές) του περιπέτειες μέχρι τη φθορά της ανθρώπινης ζωής. Αυτά τα θέματα τα αναπτύσσει με πηγαίο ταλέντο, αφηγηματική δεινότητα, χειμαρρώδη λόγο, στιλπνή γραφή, κινηματογραφικές-θεατρικές σκηνές και μια ρητή συχνά διακειμενικότητα, με την οποία καταφεύγει λ.χ. στην α λα παστίς μίμηση της Άγκαθα Κρίστι στο «Ανιμάλ» ή στην ιχνηλάτηση της βιβλικής αφήγησης στη «Δέσποινα». Θα έλεγα ότι πλάθει πολιτισμικά σενάρια, όχι εθνικού χαρακτήρα όπως η Σώτη Τριανταφύλλου, αλλά κοινωνικού (συχνά σεξουαλικού), σενάρια που επιχειρούν να δουν την πραγματικότητα από τη λοξή ματιά ιδιαίτερων χαρακτήρων.

Κυρίαρχο θέμα στα έργα του είναι οι ποικίλες όψεις της σεξουαλικότητας, συχνά στις πιο ακραίες της μορφές –ο Κορτώ δεν είναι άνθρωπος του μέτρου, όπως δηλώνει ο ίδιος-, καθώς καταγίνεται με σεξουαλικές εμμονές, ευφάνταστα βίτσια και τραγικά αδιέξοδα. Έχει γράψει μια σειρά από έργα με εμφανές ερωτικό περιεχόμενο, το οποίο είναι βιτσιόζικο, προκλητικό και γενναιόδωρα αποκαλυπτικό. Ο συγγραφέας δηλώνει ανοικτά ότι είναι ομοφυλόφιλος, ακτιβιστής για τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, κι ενδιαφέρεται σε πολλά του βιβλία για τη ζωή ανθρώπων που δεν είναι ετεροφυλόφιλοι, με ποικίλες εκδοχές βίου και σεξουαλικής ζωής. Είναι τα άτομα με ποικίλο σεξουαλικό προσανατολισμό αυτά που κερδίζουν την προσοχή του, αφού πολλοί χαρακτήρες του είναι (ή θα είναι) λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι, τρανς (διαφυλικοί) και κουίρ ή ακόμα και ίντερσεξ (μεσόφυλοι ή ερμαφρόδιτοι).

Ο Αύγουστος Κορτώ υποδεικνύει πώς ένα άτομο, που δεν εμπίπτει στον μέσο όρο ως προς τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, ενδέχεται να βιώσει το σαθρό πρόσωπο της κοινωνίας, ακόμα και των συνομηλίκων του, οι οποίοι δεν διακρίνονται εντέλει ούτε από την αθωότητα της ηλικίας ούτε από την αγνότητα της ελληνικής επαρχίας.

Στο «Τετράγωνο» (2000) λ.χ. η καθηγήτρια πανεπιστημίου Μαργκερίτ ερωτεύεται την Ελίζ, μια φοιτήτριά της, που θέλγει με την ανδρόγυνη ομορφιά της· στον «Δαιμονιστή» (2007) οι διαδοχικές συνευρέσεις ενός μεταφυσικού πλάσματος το κάνουν να μεταφέρεται από σώμα σε σώμα, κυρίως μέσω δολοφονικών ομοφυλοφιλικών ερώτων· στο “Όταν κοιμούνται οι φίλοι μου” (2021) ο Μανόλης κι ο Γιάννης είναι ομοφυλόφιλοι και εκδίδονται περιστασιακά για να κερδίσουν χρήματα.

PATAKIS KORTW MISO PAIDI EXWFYLLOΣτο τελευταίο του μυθιστόρημα ο τίτλος Μισό παιδί (σκόπιμα) δεν είναι σαφής, κι η σημασία του αποκαλύπτεται στο τέλος του έργου, όταν εξιχνιάζεται και το μυστήριο μιας πολλαπλής δολοφονίας. Σε ένα χωριό του Έβρου, το Χρυσοδέντρι, ο δεκαεπτάχρονος Αντώνης Ράπτης εισβάλλει με ούζι στο σχολείο, εκτελεί τον καθηγητή και μέντορά του Θοδωρή Βρανά και δώδεκα συμμαθητές του, συμπεριλαμβανομένης της κοπέλας του Ματίνας Μαστρογιάννη, ενώ ένας, ο δέκατος τρίτος γλιτώνει σε παραλυτική μορφή. Ο ίδιος ο δράστης περιλούζεται με βενζίνη και αυτοπυρπολείται. Τη διερεύνηση αναλαμβάνει ο ομοδιηγητικός αφηγητής Φίλιππος Σέξτος, συγγραφέας, ο οποίος από προσωπικό ενδιαφέρον μεταβαίνει στην περιοχή και μιλά με ντόπιους, όπως τον εξάδελφο του Βρανά Γεράσιμο ή τη Μάρω, τη μάνα του δολοφόνου και αυτόχειρα.

Η πορεία προς τη διαλεύκανση του πρωτόγνωρου εγκλήματος δεν μένει μόνο στο παρόν και στο άμεσο παρελθόν, αλλά εκτείνεται με αναδρομές ειδικά στη ζωή της Μάρως και στη γέννηση του μικρού της μωρού, όταν αυτή ήταν δεκατριών χρονών, από έναν πατέρα που την περιμάζεψε από τον δρόμο αλλά την έκλεισε στο σπίτι και τη χρησιμοποιούσε σαν σκλάβα. Η αποκάλυψη για την ταυτότητα του Αντώνη, που τον συνδέει με ανάλογους χαρακτήρες σε βιβλία όπως τα «Μάιρα Μπρέκινριτζ» του Γκορ Βιντάλ, «Ορλάντο» της Virginia Woolf, «Υπόθεση Τουάιμπορν» του Patrick White, «Middlesex» του Τζέφρυ Ευγενίδης και «Το κορίτσι από τη Δανία» του David Ebershoff, είναι και το κλειδί για τη λύση του μυστηρίου.

Με αυτήν την ταυτότητα -που δεν αξίζει για τον μελλοντικό αναγνώστη να την αποκαλύψω- διασταυρώνονται ο κακοποιητικός πατέρας με την εξοργιστική παιδαγωγική που άσκησε, αλλά και ο ρατσισμός τον οποίο ο νεαρός βίωσε στο μικρό χωριό της ελληνικής υπαίθρου. Η τελική, λοιπόν, δολοφονική δράση του Αντώνη εδράζεται στο μακρινό παρελθόν των πρώτων ετών της ζωής του (ενδοοικογενειακή βία, ανάρμοστη ανατροφή, μονήρεις πρωτοβουλίες) αλλά και στο άμεσο παρελθόν, μέχρι και δυο μέρες πριν από το έγκλημα, με τη ρατσιστική γελοιοποίηση του μετέπειτα δράστη.

(...) όταν καταφέρνει –όπως εδώ- να συζεύξει τα προσωπικά τραύματα, την κοινωνική παθογένεια και τη δεινή αφηγηματική του δύναμη σε μια άρτια μυθοπλαστική σύνθεση, δίνει στον αναγνώστη έργα με λογοτεχνικότητα, αιχμηρότητα και διαχρονικότητα.

Ο Αύγουστος Κορτώ υποδεικνύει πώς ένα άτομο, που δεν εμπίπτει στον μέσο όρο ως προς τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, ενδέχεται να βιώσει το σαθρό πρόσωπο της κοινωνίας, ακόμα και των συνομηλίκων του, οι οποίοι δεν διακρίνονται εντέλει ούτε από την αθωότητα της ηλικίας ούτε από την αγνότητα της ελληνικής επαρχίας. Έτσι, πάνω στο εμφανές φονικό, το οποίο μετατρέπει τον Αντώνη από θύμα σε θύτη, καταγγέλλεται η πολυποίκιλη βία που πηγάζει από τις παθογένειες του ανθρώπου και της κοινωνίας και οδηγεί σε μικρές ή μεγάλες καταστροφές. Η διάσταση μεταξύ φύλου και γένους του φονιά είναι το πεδίο πάνω στο οποίο εκβάλλουν η αλαζονική προσωπικότητα του πατέρα, ο οποίος μεγαλώνει ένα άτομο με βιωμένα ψυχολογικά τραύματα, και η ρατσιστική στάση των εφήβων ενός επαρχιακού και δη συντηρητικού μέρους, στο οποίο η παρέκκλιση, ειδικά η σεξουαλική, εύκολα τίθεται στο στόχαστρο. Ουσίες και οινοπνεύματα… απλώς εντείνουν τη συμπεριφορά όλων.

Ο Αύγουστος Κορτώ όταν καταφέρνει –όπως εδώ- να συζεύξει τα προσωπικά τραύματα, την κοινωνική παθογένεια και τη δεινή αφηγηματική του δύναμη σε μια άρτια μυθοπλαστική σύνθεση, δίνει στον αναγνώστη έργα με λογοτεχνικότητα, αιχμηρότητα και διαχρονικότητα. Σίγουρα το «Μισό παιδί» είναι ένα από τα πολύ καλά του μυθιστορήματα.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

 


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Η Μάγδα, όταν τα βάλαν κάτω, ήταν της άποψης ότι οι μπάτσοι μπορεί και να τα κουκούλωναν, για να μην ξεσηκωθεί το Χρυσοδένδρι –και όχι μόνο: μια τέτοια αποκάλυψη θα απέβαινε τρομερά διχαστική: απ’ τη μια εκείνοι που θα υποστήριζαν ότι η δολοφονία ήταν συνέπεια της βίας που είχε ασκηθεί στον Ράπτη –μια εύλογη πράξη αυτοδικίας του θύματος σε βάρος των θυτών- κι απ’ την άλλη οι γνωστοί μισάνθρωποι κρετίνοι, που θα έσκουζαν για τις βλαβερές συνέπειες της ανωμαλίας. Ακόμα και με το ενδεχόμενο ψυχωσικής συνδρομής απ’ την ενέσιμη τεστοστερόνη, υπάρχει η πιθανότητα η κοινότητα […] να δεχθεί σοβαρό πλήγμα.»

politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

Για το συλλογικό έργο «Η φωνή της» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Oscar Keys (Unsplash). 

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

Πενήντα τρεις γράφουσες, μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

03 Σεπτεμβρίου 2023 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

23 σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως

Πρόγραμα σημαντικών εκδηλώσεων στην Κεντρική Σκηνή «Μελίνα Μερκούρη» στη διάρκεια όλων των ημερών του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως. Επιμέλεια: Book Press

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ