ena feretro kentriki

Για το αστυνομικό «κοινοπρακτικό» μυθιστόρημα των Ανδρέα Αποστολίδη και Κώστα Καλφόπουλου «Ένα φέρετρο για τη Σοφία» (εκδ. Άγρα). 

Της Νίκης Κώτσιου

Δύο έμπειροι συγγραφείς με εξέχουσα παρουσία στον χώρο της αστυνομικής λογοτεχνίας ενώνουν τις δυνάμεις τους και υπογράφουν ένα «κοινοπρακτικό» μυθιστόρημα ιδιαίτερης αξίας. Το Ένα φέρετρο για τη Σοφία (ή και για τη Σόφια) προέκυψε στην αρχή σαν παιχνίδι, όταν ο Ανδρέας Αποστολίδης και ο Κώστας Καλφόπουλος κλήθηκαν να επινοήσουν μια ιστορία-γρίφο, που θα παρουσιαζόταν σε μια διαδραστική ανάγνωση στο θέατρο Τρένο στο Ρουφ.

Παλιομοδίτικη αύρα και μοντέρνα γραφή

Στη συνέχεια, η ιστορία αυτή αναπτύχθηκε σε μια συναρπαστική νουβέλα, η οποία εξελίσσεται σε κοσμοπολίτικο περιβάλλον και περίτεχνα εμπλέκει όλους εκείνους τους απείρως γοητευτικούς πρωταγωνιστές της νουαρ ανθρωπογεωγραφίας: μεγαλοαστούς που προσπαθούν να διασκεδάσουν την πλήξη τους μ’ ένα πλήθος ανορθόδοξους τρόπους, μοιραίες γυναίκες μπλεγμένες σε δυσοίωνες ιστορίες, τυχοδιώκτες επιρρεπείς σε ποτό και ραδιουργίες, διεθνείς ληστές που δοκιμάζονται σε μεγάλα κόλπα, διεφθαρμένους δικηγόρους έτοιμους να συγκαλύψουν ατασθαλίες, αδιάφθορους αστυνομικούς ταγμένους στο καθήκον. Το Ένα φέρετρο για τη Σοφία /Σόφια βασίζεται γερά στις συμβάσεις του είδους αλλά παράγει κάτι ξεχωριστό: Με εντυπωσιακά μοντέρνα γραφή δημιουργεί εκείνες τις ανεπανάληπτες νουάρ ατμόσφαιρες που μαγνητίζουν και εξακολουθητικά παρασύρουν τον αναγνώστη στον αόρατο ιστό τους βυθιζοντάς τον μαγικά στο μυστήριο.

Οι αρχές περιέρχονται προς στιγμή σε αδιέξοδο αλλά η συνδυασμένη έρευνα των στοιχείων που δίνουν οι κάμερες οδηγούν σε κάποια αρχικά συμπεράσματα. 

Περιπετειώδες αφήγημα με παλιομοδίτικη αύρα κι εξόχως σύγχρονο στόρυ, το μυθιστόρημα των Αποστολίδη και Καλφόπουλου αποτελεί την πρώτη «υπόθεση» στην ελληνική αστυνομική λογοτεχνία με τη φόρμα μιας κοινοπρακτικής νουβέλας, που έχει θέμα τη ληστεία κοσμημάτων. Την ώρα που η καλή κοινωνία της Αθήνας ετοιμάζεται να υποδεχθεί σ’ ένα πεντάστερο ξενοδοχείο της Γλυφάδας μια περίφημη παρισινή συλλογή κοσμημάτων, κάποιοι κατορθώνουν να αφαιρέσουν, παρά τα δρακόντεια μέτρα, το μεγαλύτερο κομμάτι της συλλογής. Οι αρχές περιέρχονται προς στιγμή σε αδιέξοδο αλλά η συνδυασμένη έρευνα των στοιχείων που δίνουν οι κάμερες οδηγούν σε κάποια αρχικά συμπεράσματα. Ωστόσο, από τα δεδομένα προκύπτει σύγχυση και νευρικότητα καθώς στην έρευνα εμπλέκονται τα ανεξήγητα δακτυλικά αποτυπώματα της νεκρής Σοφίας και ο ύποπτος θάνατος μιας γηραιάς γερμανίδας. Η εμπλοκή των δύο νεκρών γυναικών  κάνει την υπόθεση ακόμη πιο περίπλοκη και εντείνει το ρυθμό των ανακρίσεων.

Αστυνόμος Καρνέζης: σκληρός μπάτσος φτιαγμένος με αρχετυπικά υλικά

Ο αστυνόμος Καρνέζης είναι αποφασισμένος να λύσει το μυστήριο και δεν ορρωδεί προ ουδενός. Πλασμένος στα πρότυπα του σκληρού μπάτσου, ο Καρνέζης κερδίζει εύκολα τις εντυπώσεις και δημιουργεί έναν αλησμόνητο τύπο. Διαθέτει ευσυνειδησία μαζί με αξεπέραστη αναλυτική ικανότητα και ξέρει να είναι αποτελεσματικός. Από τη χορεία των παρανόμων, ο Ευθυμίου και ο Αντωνίου σκιαγραφούνται με τρόπο αξεπέραστο. Οι συγγραφείς επιφυλάσσουν ειδική μεταχείριση σε αυτούς τους δύο, φιλοτεχνώντας το πορτρέτο τους σε ατμοσφαιρικά κοσμοπολίτικα σκηνικά και στιγμιότυπα, που αποκαλύπτουν πολλά για το ποιόν και τον χαρακτήρα τους. Συναρπαστική και η σκιαγράφηση της μοιραίας αλλά άτυχης Σοφίας, που την προσεγγίζουμε και τη γνωρίζουμε μέσ’ από τα σημαίνοντα βλέμματα και τις μαρτυρίες όσων έτυχε να τη συναναστραφούν. Η υποκειμενική ματιά του κάθε μάρτυρα παράγει κι από μία διαφορετική εικόνα για τη Σοφία, πράγμα που μπερδεύει και αποπροσανατολίζει την έρευνα. Η γυναίκα παραμένει «άπιαστη» και διαφεύγουσα, διαρκώς αινιγματική.

apostolidis kalfopoulos ex


Κείμενο που αναπτύσσει ιλιγγιώδεις ταχύτητες, το Ένα φέρετρο για τη Σοφία/Σόφια διαβάζεται απνευστί. Διαθέτει σφρίγος, νεύρο, σασπένς και μια γοητευτική μπλαζέ απόχρωση, που το κάνει ακόμη περισσότερο ελκυστικό. Αναπτύσσεται σαν κινηματογραφική ταινία δράσης με γρήγορα πλάνα που εναλλάσσονται σε ταχύ ρυθμό επιβάλλοντας εγρήγορση και τεταμένη προσοχή. Ο αναγνώστης παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα μία περιπεπελεγμένη ίντριγκα, που ξεδιπλώνεται μ’ ένα καλοζυγισμένο τέμπο. Τα πρόσωπα είναι τύποι και αρχετυπικές φιγούρες της νουαρ λογοτεχνίας, ιδωμένοι με μια καινούρια, μοντέρνα ματιά. Στη διαμόρφωση της χαρακτηρολογίας, οι συγγραφείς έχουν ενοφθαλμίσει στοιχεία από εμβληματικές νουάρ φυσιογνωμίες με έντονο αποτύπωμα, εύκολα αναγνωρίσιμες από τους μυημένους. Στο τέλος του βιβλίου, υπάρχει «κατάλογος» με όλα εκείνα τα δανεισμένα στοιχεία (ατάκες, τόπους, ονόματα, τραγούδια), που αποκαλύπτουν τη συγγραφική δημιουργικότητα / επινοητικότητα και βοηθούν καίρια στην ιχνηλάτηση μιας έντονης και πολύ ενδιαφέρουσας διακειμενικότητας.

Αν και πρόκειται για ένα «κοινοπρακτικό» μυθιστόρημα γραμμένο από δύο, υπάρχει ομοιογένεια κι ενότητα χωρίς καθόλου να διακρίνονται οι ραφές, καθώς η σύζευξη των ειδών («σκληροτράχηλο» hardboiled απέναντι σε «νουάρ», δηλαδή κυνισμός απέναντι στον πεσσιμισμό) εναλλάσσεται ισορροπημένα στο αφήγημα, σαν σε παρτίδα τέννις, όπως σημειώνει στον πρόλογό του ο Γιάννης Μπασκόζος. Βέβαια, στο δημοσιογραφικό κομμάτι και στα μοτίβα του φλίπερ διακρίνουμε θέλοντας και μη το στίγμα του Καλφόπουλου, «σεσημασμένου» ρέκτη, που έχει αναλύσει εξαντλητικά την κοινωνιολογία των παιχνιδομηχανών και με κάθε ευκαιρία επανέρχεται δριμύτερος, ενώ στα κεφάλαια με το εμπόριο πολυτίμων λίθων και τη δράση των διεθνών συμμοριών είναι εμφανής η σφραγίδα του Ανδρέα Αποστολίδη. 

Η αφήγηση ρέει ασταμάτητη και δημιουργεί μια δίνη, που απορροφά τον αναγνώστη. Όλα υπακούουν σ’ έναν καταιγιστικό ρυθμό που σφυροκοπά με δύναμη και με μια ένταση πρωτοφανή. Ο λόγος κυλά καίριος, οξύς, ευθύβολος, σημαδεύοντας στο ψαχνό. Οι στιχομυθίες ξεδιπλώνονται κοφτές σα χτυπήματα, οι διάλογοι διαθέτουν ενάργεια και δραστικότητα. Με προφανείς λογοτεχνικές αρετές, το κείμενο πάλλεται από ένταση και ζωντάνια παράγοντας εικόνες που σφύζουν από ζωή. Ευσύνοπτο αλλά εμπνευσμένο, στιβαρό και συγχρόνως κομψό μ’ έναν δικό του τρόπο, κοσμοπολίτικο και μοντέρνο, το Ένα φέρετρο για τη Σοφία/Σόφια αποτελεί μια σπουδαία, πρωτότυπη κατάθεση.

* Η ΝΙΚΗ ΚΩΤΣΙΟΥ είναι φιλόλογος.


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Στο Φοίνιξ της Αριζόνας και των Suns, εκεί που κάποτε μεγαλουργούσαν ο Στην Νας και ο Τσαρλς Μπάρκλεϊ, η καλοκαιρινή ζέστη ήταν όπως πάντα αφόρητη. Στο «Motel 6», τα δωμάτια με σκεπαστή βεράντα-διάδρομο έχουν θέα στην πισίνα, κι όμως οι ομπρέλες, οι ξαπλώστρες και το μπλε, βραστό, τίγκα στο χλώριο νερό, δεν έκαναν την υγρασία λιγότερο αποπνικτική. Body builders, barbie γκόμενες (“Come on Barbie, let’s go party…”) με προκλητικά μπικίνι και προσθετική σιλικόνη, πρώην yuppies, ολίγος υπόκοσμος, όλα θαρρείς πως ήταν βγαλμένα από αμερικανική τηλεοπτική παραγωγή του ‘80.

Κανείς από τους πελάτες δεν γνώριζε τον Αντωνίου, έναν Έλληνα με έφεση στις ύποπτες και επικίνδυνες δουλειές, που έχει εγκατασταθεί στο ξενοδοχείο εδώ και δύο μέρες. Η προσμονή ατελείωτη όσο και η ανία. Πώς στην ευχή μπορεί κανείς να σκοτώσει την ώρα του στο περιθωριακό Φοίνιξ; Ο Αντωνίου σκέφτεται να κάνει καμάκι στις Barbie αλλά τον απωθεί ο διάλογος στον οποίο πρέπει να εμπλακεί».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

Για την επανακυκλοφορία του βιβλίου της Γεωργίας Τάτση «Χορός στα ποτήρια» (εκδ. Βακχικόν, δύο νουβέλες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος» (1974-’75) 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Iεροτελεστικός από τη...

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τίλντα Σουίντον, Θεόδωρος Τερζόπουλος, Πάτι Σμιθ & Λένα Πλάτωνος, μεταξύ πολλών άλλων, στο φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Τίλντα Σουίντον, Θεόδωρος Τερζόπουλος, Πάτι Σμιθ & Λένα Πλάτωνος, μεταξύ πολλών άλλων, στο φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Τίλντα Σουίντον, Θεόδωρος Τερζόπουλος, Πάτι Σμιθ & Λένα Πλάτωνος, μεταξύ πολλών άλλων, κοσμούν το φετινό, πλουσιότατο και άκρως ερεθιστικό, πρόγραμμα της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. «Και τώρα, τι κάνουμε; Δεν περιμένουμε. Ούτε συνεχίζουμε αμέριμνοι. Μιλάμε και φωνάζουμε για τις πληγές, που πρέπει να τις νιώ...

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

Για την επανακυκλοφορία του βιβλίου της Γεωργίας Τάτση «Χορός στα ποτήρια» (εκδ. Βακχικόν, δύο νουβέλες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος» (1974-’75) 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Iεροτελεστικός από τη...

Διαβάζοντας με τον Γιώργο Τζαβάρα

Διαβάζοντας με τον Γιώργο Τζαβάρα

Πρόσωπα από το χώρο των τεχνών, των ιδεών και του πολιτισμού, αποκαλύπτουν τον δικό τους αναγνωστικό χαρακτήρα, τη μύχια σχέση τους με το βιβλίο και την ανάγνωση. Σήμερα, ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Γιώργος Τζαβάρας.

Eπιμέλεια: Book Press

Ποιο βι...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ