istories pou den eipa kentriki

Για τη συλλογή διηγημάτων της Τατιάνας Κίρχοφ «Ιστορίες που (δεν) είπα στον ψυχολόγο μου» (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ψυχολόγοι, ψυχαναλυτές, ψυχίατροι, ψυχοθεραπευτές έχουν περάσει πολλές φορές το κατώφλι κι έχουν βρεθεί στα δωμάτια της λογοτεχνίας, όπως είναι ο Χόρχε Μπουκάι ή ο Ίρβιν Γιάλομ. Αλλά κι εδώ στην Ελλάδα η Φωτεινή Τσαλίκογλου, η Μαριαλένα Σπυροπούλου, ο Αθανάσιος Αλεξανδρίδης, ο Ηλίας Γκότσης κ.ά. (δεν ξεχνώ φυσικά και τον ψυχαναλυτή ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο) έχουν μπολιάσει τα λογοτεχνικά τους κείμενα με εμπειρίες, γνώσεις και οπτικές γωνίες, που εκπορεύονται από τα ψυχικά τραύματα ασθενών τους ή από τις σκέψεις που γεννά η πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ψυχής. Έτσι, πολλά διηγήματα ή μυθιστορήματα περιστρέφονται γύρω από μια ιδιαίτερη ψυχοπαθολογία, που δρέπει λογοτεχνικές δάφνες όταν αυτοί ως πεζογράφοι τη χειριστούν ανάλογα.

Ρητά κάνει το ίδιο η τριανταδυάχρονη Τατιάνα Κίρχοφ, που βάζει τους έντεκα αφηγητές της να αντιμετωπίζουν ποικίλα ψυχολογικά προβλήματα, συνήθως οξέα, τα οποία λένε ή όχι στον ψυχολόγο τους. Βέβαια, η αφήγηση σε καθένα από τα ισάριθμα διηγήματα δεν απευθύνεται σ’ αυτόν αλλά σε κάποιον άλλον, στον οποίο κάθε (αντι)ήρωας εξολομολογείται τα εσώψυχά του. Η ιδιότητα της συγγραφέως ως ψυχολόγου και η θεατρική εμπειρία της γέννησαν κείμενα όπου κάθε αφηγητής σκιαγραφείται ολόγλυφα, τόσο ως ψυχική οντότητα όσο και ως απτό ανθρώπινο ον, που κινείται, δρα, αντιδρά και μιλά ανάλογα με τη θέση του.

Η ιδιότητα της συγγραφέως ως ψυχολόγου και η θεατρική εμπειρία της γέννησαν κείμενα όπου κάθε αφηγητής σκιαγραφείται ολόγλυφα, τόσο ως ψυχική οντότητα όσο και ως απτό ανθρώπινο ον, που κινείται, δρα, αντιδρά και μιλά ανάλογα με τη θέση του.

Οι χαρακτήρες της Τατιάνας Κίρχοφ ακολουθούν δύο πορείες: άλλοι χειροτερεύουν και φτάνουν σε αδιέξοδο κι άλλοι αυτοθεραπεύονται ή ψυχοθεραπεύονται, άλλοι καταπλακώνονται από το άχθος τους κι άλλοι βρίσκουν λύση είτε μόνοι τους είτε με τη βοήθεια ειδικού. Ο δευτερότοκος λ.χ. γιος στέλνει γράμμα στους γονείς του, για να τους εκφράσει το παράπονό του που πάντα τον θεωρούσαν ασήμαντο σε σχέση με τον πρωτότοκο. Κι έπειτα αυτοκτονεί! («Δεύτερος»). Ή ο παππούς συμπάσχει με την κόρη του, που γέννησε ένα θνησιγενές γεμάτο προβλήματα μωρό, και δίνει λύση… σκοτώνοντάς το («Αποφάσεις»). Από την άλλη, η τελειόφοιτος της Νομικής Σχολής ήθελε πάντα να γίνει ηθοποιός, παρόλο που μεγάλωσε σε ένα αυταρχικό επαρχιώτικο σπίτι. Τελικά το πέτυχε, γλιτώνοντας από τα ψυχολογικά της τραύματα («Ανώνυμη»). Ή η αρρωστοφοβία της μάνας περνά σταδιακά στην κόρη, η οποία τελικά συνειδητοποιεί ότι η μόνη αρρώστια της είναι η ίδια η επίδραση της μητέρας, κι έτσι αποβάλλει τις εμμονές της και λυτρώνεται («Το σύνδρομο του καλού κοριτσιού»).

kirchhoff
Η Τατιάνα Κίρχοφ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1988. Σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Kingston University του Λονδίνου και είναι διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ. Ασχολείται επαγγελματικά με την ψυχολογία, ενώ ταυτόχρονα έχει κάνει σπου­δές υποκριτικής και έχει εργαστεί ως ηθοποιός και θεατρική συγγραφέας.

 

Ποιος φταίει εν τέλει για τις πλείστες διαταραχές που βιώνουν οι άνθρωποι του εικοστού πρώτου αιώνα; Μήπως η κινδυνολογία και το παγκόσμιο χάος; Μήπως η εγχώρια οικονομική κρίση και οι παρενέργειές της στην καθημερινότητα; Μήπως το κοινωνικό και πολιτικοοικονομικό σύστημα που οδηγεί στην παράνοια;

Η Τατιάνα Κίρχοφ εστιάζει σχεδόν αποκλειστιά στα τραύματα που ανοίγει το νοσηρό οικογενειακό περιβάλλον κι έτσι εντάσσεται στο πλαίσιο της σύγχρονης λογοτεχνίας, η οποία διερευνά (και καταδικάζει) τις παθογένειες της σύγχρονης (αλλά και παλιότερης) οικογένειας. Ο δίχως κατανόηση σύζυγος, ο αυταρχικός πατέρας, η υποχόνδρια μητέρα, οι γονείς που τρέφουν ελπίδες καταξίωσης και τις φορτώνουν στα παιδιά τους, που δεν αναγνωρίζουν την αξία τους, που συγκρίνουν και υποβαθμίζουν τις επιτυχίες του ενός σε μια άδικη σύγκριση με το άλλο, που επιβαρύνουν την ανατροφή τους με τα δικά τους συμπλέγματα…

Η οικογένεια με άλλα λόγια ως φορέας εξουσίας καταπιέζει το άτομο και ως φορέας διαπαιδαγώγησης το γεμίζει με «πρέπει» και δεσμούς, τους οποίους αυτό δεν μπορεί να σηκώσει. Η γνωστή φράση του Λέοντος Τολστόι «Όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες μοιάζουν μεταξύ τους. Κάθε δυστυχισμένη οικογένεια, όμως, είναι δυστυχισμένη με τον δικό της τρόπο» εξηγεί την ποικιλία των ατόμων που κουβαλάνε τον δικό τους σταυρό, ο οποίος εκδηλώνεται με άγχη, καταθλίψεις και αυτοκαταστροφικές τάσεις. Τα ψυχικά βάρη του καθενός συνδέονται πρώτιστα με τους ανθρώπους του σπιτιού (γονείς, συντρόφους κ.λπ.).

Οι μονόλογοι της Τατιάνας Κίρχοφ είναι στην ουσία λανθάνοντες διάλογοι προς έναν αφανή αποδέκτη, με θεατρικότητα και λελογισμένο προφορικό λόγο.

Οι μονόλογοι της Τατιάνας Κίρχοφ είναι στην ουσία λανθάνοντες διάλογοι προς έναν αφανή αποδέκτη, με θεατρικότητα και λελογισμένο προφορικό λόγο. Έτσι όλα γίνονται πιο παραστατικά, πιο εύληπτα, ενώ αναδύεται και έκδηλα ο εσωτερικός κόσμος ατόμων που πάσχουν ψυχικά. Μήπως τελικά όλη η λογοτεχνία –ή τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος της– δεν διερευνά τέτοιες ιδιαίτερες («διαταραγμένες») προσωπικότητες; Από την αυτοκτονία της Άννα Καρένινα μέχρι τον κυριαρχικό τύπο που αυτοτιμωρείται, όπως ο Καπετάν Μιχάλης, κι από το οιδιπόδειο σύμπλεγμα έως τον διχασμένο Ισμαήλ Φερίκ Πασά ή τον αφελή θρησκόληπτο Χρυσοβαλάντη.

Η διηγηματογράφος μπαίνει δυναμικά στον λογοτεχνικό στίβο και μένει να δούμε και στο μέλλον αν όλα αυτά είναι απλώς επεξεργασμένα βιώματα ή βαθύτερες ανησυχίες που θα εξελιχθούν σε ένα πιθανό δεύτερο βιβλίο της.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

Στην κεντρική εικόνα: Η Mia Wasikowska και ο Gabriel Byrne στον πρώτο κύκλο της σειράς “In Treatment”.


kirchofΙστορίες που (δεν) είπα στον ψυχολόγο μου
ΤΑΤΙΑΝΑ ΚΙΡΧΟΦ
ΠΟΛΙΣ 2020
Σελ. 200, τιμή εκδότη €15.00 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

«Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά (κριτική) – Νέα πρότυπα συμβίωσης, νέοι προβληματισμοί

Για το μυθιστόρημα «Διπλή ζωή» του Κώστα Λογαρά, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

Πριν από επτά χρόνια ο Δημήτρης Παπανικολάου διαπίστωνε, στην ομότιτλη μελέτη του, ότι Κάτι τρέχει με την οικογένεια&nbs...

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

«Άδειος τόπος» του Γιάννη Νικολούδη (κριτική) – Φωνές που συντάσσονται με τη φωνή της ίδιας της γης

Για τη νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη «Άδειος τόπος» (εκδ. Πατάκη). 

Γράφει ο Κωνσταντίνος Βλαχογιάννης

Η νουβέλα του Γιάννη Νικολούδη ...

«Αυτός ο χειμώνας» του Δημήτρη Καρακίτσου (κριτική) – Το μυστικό κάλεσμα της φύσης

«Αυτός ο χειμώνας» του Δημήτρη Καρακίτσου (κριτική) – Το μυστικό κάλεσμα της φύσης

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη Καρακίτσου «Αυτός ο χειμώνας» (εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Χιόνι πάνω στο χιόνι και σιωπή. Ένα χωριό, το Περιβόλι, κοντά στα Γρεβε...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ