istories pou den eipa kentriki

Για τη συλλογή διηγημάτων της Τατιάνας Κίρχοφ «Ιστορίες που (δεν) είπα στον ψυχολόγο μου» (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ψυχολόγοι, ψυχαναλυτές, ψυχίατροι, ψυχοθεραπευτές έχουν περάσει πολλές φορές το κατώφλι κι έχουν βρεθεί στα δωμάτια της λογοτεχνίας, όπως είναι ο Χόρχε Μπουκάι ή ο Ίρβιν Γιάλομ. Αλλά κι εδώ στην Ελλάδα η Φωτεινή Τσαλίκογλου, η Μαριαλένα Σπυροπούλου, ο Αθανάσιος Αλεξανδρίδης, ο Ηλίας Γκότσης κ.ά. (δεν ξεχνώ φυσικά και τον ψυχαναλυτή ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο) έχουν μπολιάσει τα λογοτεχνικά τους κείμενα με εμπειρίες, γνώσεις και οπτικές γωνίες, που εκπορεύονται από τα ψυχικά τραύματα ασθενών τους ή από τις σκέψεις που γεννά η πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ψυχής. Έτσι, πολλά διηγήματα ή μυθιστορήματα περιστρέφονται γύρω από μια ιδιαίτερη ψυχοπαθολογία, που δρέπει λογοτεχνικές δάφνες όταν αυτοί ως πεζογράφοι τη χειριστούν ανάλογα.

Ρητά κάνει το ίδιο η τριανταδυάχρονη Τατιάνα Κίρχοφ, που βάζει τους έντεκα αφηγητές της να αντιμετωπίζουν ποικίλα ψυχολογικά προβλήματα, συνήθως οξέα, τα οποία λένε ή όχι στον ψυχολόγο τους. Βέβαια, η αφήγηση σε καθένα από τα ισάριθμα διηγήματα δεν απευθύνεται σ’ αυτόν αλλά σε κάποιον άλλον, στον οποίο κάθε (αντι)ήρωας εξολομολογείται τα εσώψυχά του. Η ιδιότητα της συγγραφέως ως ψυχολόγου και η θεατρική εμπειρία της γέννησαν κείμενα όπου κάθε αφηγητής σκιαγραφείται ολόγλυφα, τόσο ως ψυχική οντότητα όσο και ως απτό ανθρώπινο ον, που κινείται, δρα, αντιδρά και μιλά ανάλογα με τη θέση του.

Η ιδιότητα της συγγραφέως ως ψυχολόγου και η θεατρική εμπειρία της γέννησαν κείμενα όπου κάθε αφηγητής σκιαγραφείται ολόγλυφα, τόσο ως ψυχική οντότητα όσο και ως απτό ανθρώπινο ον, που κινείται, δρα, αντιδρά και μιλά ανάλογα με τη θέση του.

Οι χαρακτήρες της Τατιάνας Κίρχοφ ακολουθούν δύο πορείες: άλλοι χειροτερεύουν και φτάνουν σε αδιέξοδο κι άλλοι αυτοθεραπεύονται ή ψυχοθεραπεύονται, άλλοι καταπλακώνονται από το άχθος τους κι άλλοι βρίσκουν λύση είτε μόνοι τους είτε με τη βοήθεια ειδικού. Ο δευτερότοκος λ.χ. γιος στέλνει γράμμα στους γονείς του, για να τους εκφράσει το παράπονό του που πάντα τον θεωρούσαν ασήμαντο σε σχέση με τον πρωτότοκο. Κι έπειτα αυτοκτονεί! («Δεύτερος»). Ή ο παππούς συμπάσχει με την κόρη του, που γέννησε ένα θνησιγενές γεμάτο προβλήματα μωρό, και δίνει λύση… σκοτώνοντάς το («Αποφάσεις»). Από την άλλη, η τελειόφοιτος της Νομικής Σχολής ήθελε πάντα να γίνει ηθοποιός, παρόλο που μεγάλωσε σε ένα αυταρχικό επαρχιώτικο σπίτι. Τελικά το πέτυχε, γλιτώνοντας από τα ψυχολογικά της τραύματα («Ανώνυμη»). Ή η αρρωστοφοβία της μάνας περνά σταδιακά στην κόρη, η οποία τελικά συνειδητοποιεί ότι η μόνη αρρώστια της είναι η ίδια η επίδραση της μητέρας, κι έτσι αποβάλλει τις εμμονές της και λυτρώνεται («Το σύνδρομο του καλού κοριτσιού»).

kirchhoff
Η Τατιάνα Κίρχοφ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1988. Σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Kingston University του Λονδίνου και είναι διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ. Ασχολείται επαγγελματικά με την ψυχολογία, ενώ ταυτόχρονα έχει κάνει σπου­δές υποκριτικής και έχει εργαστεί ως ηθοποιός και θεατρική συγγραφέας.

 

Ποιος φταίει εν τέλει για τις πλείστες διαταραχές που βιώνουν οι άνθρωποι του εικοστού πρώτου αιώνα; Μήπως η κινδυνολογία και το παγκόσμιο χάος; Μήπως η εγχώρια οικονομική κρίση και οι παρενέργειές της στην καθημερινότητα; Μήπως το κοινωνικό και πολιτικοοικονομικό σύστημα που οδηγεί στην παράνοια;

Η Τατιάνα Κίρχοφ εστιάζει σχεδόν αποκλειστιά στα τραύματα που ανοίγει το νοσηρό οικογενειακό περιβάλλον κι έτσι εντάσσεται στο πλαίσιο της σύγχρονης λογοτεχνίας, η οποία διερευνά (και καταδικάζει) τις παθογένειες της σύγχρονης (αλλά και παλιότερης) οικογένειας. Ο δίχως κατανόηση σύζυγος, ο αυταρχικός πατέρας, η υποχόνδρια μητέρα, οι γονείς που τρέφουν ελπίδες καταξίωσης και τις φορτώνουν στα παιδιά τους, που δεν αναγνωρίζουν την αξία τους, που συγκρίνουν και υποβαθμίζουν τις επιτυχίες του ενός σε μια άδικη σύγκριση με το άλλο, που επιβαρύνουν την ανατροφή τους με τα δικά τους συμπλέγματα…

Η οικογένεια με άλλα λόγια ως φορέας εξουσίας καταπιέζει το άτομο και ως φορέας διαπαιδαγώγησης το γεμίζει με «πρέπει» και δεσμούς, τους οποίους αυτό δεν μπορεί να σηκώσει. Η γνωστή φράση του Λέοντος Τολστόι «Όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες μοιάζουν μεταξύ τους. Κάθε δυστυχισμένη οικογένεια, όμως, είναι δυστυχισμένη με τον δικό της τρόπο» εξηγεί την ποικιλία των ατόμων που κουβαλάνε τον δικό τους σταυρό, ο οποίος εκδηλώνεται με άγχη, καταθλίψεις και αυτοκαταστροφικές τάσεις. Τα ψυχικά βάρη του καθενός συνδέονται πρώτιστα με τους ανθρώπους του σπιτιού (γονείς, συντρόφους κ.λπ.).

Οι μονόλογοι της Τατιάνας Κίρχοφ είναι στην ουσία λανθάνοντες διάλογοι προς έναν αφανή αποδέκτη, με θεατρικότητα και λελογισμένο προφορικό λόγο.

Οι μονόλογοι της Τατιάνας Κίρχοφ είναι στην ουσία λανθάνοντες διάλογοι προς έναν αφανή αποδέκτη, με θεατρικότητα και λελογισμένο προφορικό λόγο. Έτσι όλα γίνονται πιο παραστατικά, πιο εύληπτα, ενώ αναδύεται και έκδηλα ο εσωτερικός κόσμος ατόμων που πάσχουν ψυχικά. Μήπως τελικά όλη η λογοτεχνία –ή τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος της– δεν διερευνά τέτοιες ιδιαίτερες («διαταραγμένες») προσωπικότητες; Από την αυτοκτονία της Άννα Καρένινα μέχρι τον κυριαρχικό τύπο που αυτοτιμωρείται, όπως ο Καπετάν Μιχάλης, κι από το οιδιπόδειο σύμπλεγμα έως τον διχασμένο Ισμαήλ Φερίκ Πασά ή τον αφελή θρησκόληπτο Χρυσοβαλάντη.

Η διηγηματογράφος μπαίνει δυναμικά στον λογοτεχνικό στίβο και μένει να δούμε και στο μέλλον αν όλα αυτά είναι απλώς επεξεργασμένα βιώματα ή βαθύτερες ανησυχίες που θα εξελιχθούν σε ένα πιθανό δεύτερο βιβλίο της.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

Στην κεντρική εικόνα: Η Mia Wasikowska και ο Gabriel Byrne στον πρώτο κύκλο της σειράς “In Treatment”.


kirchofΙστορίες που (δεν) είπα στον ψυχολόγο μου
ΤΑΤΙΑΝΑ ΚΙΡΧΟΦ
ΠΟΛΙΣ 2020
Σελ. 200, τιμή εκδότη €15.00 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ιερεμιάδα» της Χλόης Κουτσουμπέλη (κριτική) – Μια δυστοπία με πολιτικές διαστάσεις

«Ιερεμιάδα» της Χλόης Κουτσουμπέλη (κριτική) – Μια δυστοπία με πολιτικές διαστάσεις

Για το μυθιστόρημα της Χλόης Κουτσουμπέλη «Ιερεμιάδα» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Blindness» που στηρίζεται στο μυθιστόρημα του Ζοζέ Σαραμάγκου «Περί τυφλότητας». 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

...
«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Από τη Θεσσαλονίκη των τελών του 19ου αιώνα στην Αθήνα του Όθωνα και στη Σέριφο του 1916. Επιλέγουμε τέσσερα ιστορικά μυθιστορήματα Ελλήνων συγγραφέων που παίρνουν έμπνευση από πραγματικά ιστορικά γεγονότα για να «χτίσουν» τις ιστορίες τους. Κεντρική εικόνα: Μια όψη της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ου αιώνα (© Ευθύμ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ