istories pou den eipa kentriki

Για τη συλλογή διηγημάτων της Τατιάνας Κίρχοφ «Ιστορίες που (δεν) είπα στον ψυχολόγο μου» (εκδ. Πόλις).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ψυχολόγοι, ψυχαναλυτές, ψυχίατροι, ψυχοθεραπευτές έχουν περάσει πολλές φορές το κατώφλι κι έχουν βρεθεί στα δωμάτια της λογοτεχνίας, όπως είναι ο Χόρχε Μπουκάι ή ο Ίρβιν Γιάλομ. Αλλά κι εδώ στην Ελλάδα η Φωτεινή Τσαλίκογλου, η Μαριαλένα Σπυροπούλου, ο Αθανάσιος Αλεξανδρίδης, ο Ηλίας Γκότσης κ.ά. (δεν ξεχνώ φυσικά και τον ψυχαναλυτή ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο) έχουν μπολιάσει τα λογοτεχνικά τους κείμενα με εμπειρίες, γνώσεις και οπτικές γωνίες, που εκπορεύονται από τα ψυχικά τραύματα ασθενών τους ή από τις σκέψεις που γεννά η πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ψυχής. Έτσι, πολλά διηγήματα ή μυθιστορήματα περιστρέφονται γύρω από μια ιδιαίτερη ψυχοπαθολογία, που δρέπει λογοτεχνικές δάφνες όταν αυτοί ως πεζογράφοι τη χειριστούν ανάλογα.

Ρητά κάνει το ίδιο η τριανταδυάχρονη Τατιάνα Κίρχοφ, που βάζει τους έντεκα αφηγητές της να αντιμετωπίζουν ποικίλα ψυχολογικά προβλήματα, συνήθως οξέα, τα οποία λένε ή όχι στον ψυχολόγο τους. Βέβαια, η αφήγηση σε καθένα από τα ισάριθμα διηγήματα δεν απευθύνεται σ’ αυτόν αλλά σε κάποιον άλλον, στον οποίο κάθε (αντι)ήρωας εξολομολογείται τα εσώψυχά του. Η ιδιότητα της συγγραφέως ως ψυχολόγου και η θεατρική εμπειρία της γέννησαν κείμενα όπου κάθε αφηγητής σκιαγραφείται ολόγλυφα, τόσο ως ψυχική οντότητα όσο και ως απτό ανθρώπινο ον, που κινείται, δρα, αντιδρά και μιλά ανάλογα με τη θέση του.

Η ιδιότητα της συγγραφέως ως ψυχολόγου και η θεατρική εμπειρία της γέννησαν κείμενα όπου κάθε αφηγητής σκιαγραφείται ολόγλυφα, τόσο ως ψυχική οντότητα όσο και ως απτό ανθρώπινο ον, που κινείται, δρα, αντιδρά και μιλά ανάλογα με τη θέση του.

Οι χαρακτήρες της Τατιάνας Κίρχοφ ακολουθούν δύο πορείες: άλλοι χειροτερεύουν και φτάνουν σε αδιέξοδο κι άλλοι αυτοθεραπεύονται ή ψυχοθεραπεύονται, άλλοι καταπλακώνονται από το άχθος τους κι άλλοι βρίσκουν λύση είτε μόνοι τους είτε με τη βοήθεια ειδικού. Ο δευτερότοκος λ.χ. γιος στέλνει γράμμα στους γονείς του, για να τους εκφράσει το παράπονό του που πάντα τον θεωρούσαν ασήμαντο σε σχέση με τον πρωτότοκο. Κι έπειτα αυτοκτονεί! («Δεύτερος»). Ή ο παππούς συμπάσχει με την κόρη του, που γέννησε ένα θνησιγενές γεμάτο προβλήματα μωρό, και δίνει λύση… σκοτώνοντάς το («Αποφάσεις»). Από την άλλη, η τελειόφοιτος της Νομικής Σχολής ήθελε πάντα να γίνει ηθοποιός, παρόλο που μεγάλωσε σε ένα αυταρχικό επαρχιώτικο σπίτι. Τελικά το πέτυχε, γλιτώνοντας από τα ψυχολογικά της τραύματα («Ανώνυμη»). Ή η αρρωστοφοβία της μάνας περνά σταδιακά στην κόρη, η οποία τελικά συνειδητοποιεί ότι η μόνη αρρώστια της είναι η ίδια η επίδραση της μητέρας, κι έτσι αποβάλλει τις εμμονές της και λυτρώνεται («Το σύνδρομο του καλού κοριτσιού»).

kirchhoff
Η Τατιάνα Κίρχοφ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1988. Σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Kingston University του Λονδίνου και είναι διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ. Ασχολείται επαγγελματικά με την ψυχολογία, ενώ ταυτόχρονα έχει κάνει σπου­δές υποκριτικής και έχει εργαστεί ως ηθοποιός και θεατρική συγγραφέας.

 

Ποιος φταίει εν τέλει για τις πλείστες διαταραχές που βιώνουν οι άνθρωποι του εικοστού πρώτου αιώνα; Μήπως η κινδυνολογία και το παγκόσμιο χάος; Μήπως η εγχώρια οικονομική κρίση και οι παρενέργειές της στην καθημερινότητα; Μήπως το κοινωνικό και πολιτικοοικονομικό σύστημα που οδηγεί στην παράνοια;

Η Τατιάνα Κίρχοφ εστιάζει σχεδόν αποκλειστιά στα τραύματα που ανοίγει το νοσηρό οικογενειακό περιβάλλον κι έτσι εντάσσεται στο πλαίσιο της σύγχρονης λογοτεχνίας, η οποία διερευνά (και καταδικάζει) τις παθογένειες της σύγχρονης (αλλά και παλιότερης) οικογένειας. Ο δίχως κατανόηση σύζυγος, ο αυταρχικός πατέρας, η υποχόνδρια μητέρα, οι γονείς που τρέφουν ελπίδες καταξίωσης και τις φορτώνουν στα παιδιά τους, που δεν αναγνωρίζουν την αξία τους, που συγκρίνουν και υποβαθμίζουν τις επιτυχίες του ενός σε μια άδικη σύγκριση με το άλλο, που επιβαρύνουν την ανατροφή τους με τα δικά τους συμπλέγματα…

Η οικογένεια με άλλα λόγια ως φορέας εξουσίας καταπιέζει το άτομο και ως φορέας διαπαιδαγώγησης το γεμίζει με «πρέπει» και δεσμούς, τους οποίους αυτό δεν μπορεί να σηκώσει. Η γνωστή φράση του Λέοντος Τολστόι «Όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες μοιάζουν μεταξύ τους. Κάθε δυστυχισμένη οικογένεια, όμως, είναι δυστυχισμένη με τον δικό της τρόπο» εξηγεί την ποικιλία των ατόμων που κουβαλάνε τον δικό τους σταυρό, ο οποίος εκδηλώνεται με άγχη, καταθλίψεις και αυτοκαταστροφικές τάσεις. Τα ψυχικά βάρη του καθενός συνδέονται πρώτιστα με τους ανθρώπους του σπιτιού (γονείς, συντρόφους κ.λπ.).

Οι μονόλογοι της Τατιάνας Κίρχοφ είναι στην ουσία λανθάνοντες διάλογοι προς έναν αφανή αποδέκτη, με θεατρικότητα και λελογισμένο προφορικό λόγο.

Οι μονόλογοι της Τατιάνας Κίρχοφ είναι στην ουσία λανθάνοντες διάλογοι προς έναν αφανή αποδέκτη, με θεατρικότητα και λελογισμένο προφορικό λόγο. Έτσι όλα γίνονται πιο παραστατικά, πιο εύληπτα, ενώ αναδύεται και έκδηλα ο εσωτερικός κόσμος ατόμων που πάσχουν ψυχικά. Μήπως τελικά όλη η λογοτεχνία –ή τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος της– δεν διερευνά τέτοιες ιδιαίτερες («διαταραγμένες») προσωπικότητες; Από την αυτοκτονία της Άννα Καρένινα μέχρι τον κυριαρχικό τύπο που αυτοτιμωρείται, όπως ο Καπετάν Μιχάλης, κι από το οιδιπόδειο σύμπλεγμα έως τον διχασμένο Ισμαήλ Φερίκ Πασά ή τον αφελή θρησκόληπτο Χρυσοβαλάντη.

Η διηγηματογράφος μπαίνει δυναμικά στον λογοτεχνικό στίβο και μένει να δούμε και στο μέλλον αν όλα αυτά είναι απλώς επεξεργασμένα βιώματα ή βαθύτερες ανησυχίες που θα εξελιχθούν σε ένα πιθανό δεύτερο βιβλίο της.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

Στην κεντρική εικόνα: Η Mia Wasikowska και ο Gabriel Byrne στον πρώτο κύκλο της σειράς “In Treatment”.


kirchofΙστορίες που (δεν) είπα στον ψυχολόγο μου
ΤΑΤΙΑΝΑ ΚΙΡΧΟΦ
ΠΟΛΙΣ 2020
Σελ. 200, τιμή εκδότη €15.00 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

Για τη συλλογή διηγημάτων της Εύας Στάμου «Η επίσκεψη» (εκδ. Αρμός). « Δεν μας είναι άγνωστες, δεν πρόκειται να μας διηγηθούν κάτι που ενδεχομένως δεν έχουμε φανταστεί ή δεν έχουμε ξανακούσει. Είναι αυτό που συνηθίζουμε να λέμε "γυναίκες της διπλανής πόρτας"». Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Edgar Degas «Γυναίκα...

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ