xoris prosopo kentriki

Για το βιβλίο της Κατερίνας Μαλακατέ «Χωρίς πρόσωπο» (εκδ. Μεταίχμιο), μυθιστόρημα ψυχολογικού ρεαλισμού με άκρως ενδιαφέρουσα πλοκή και άφθονο σασπένς

Της Νίκης Κώτσιου

Πάνω σ’ έναν καβγά με τη μάνα του, ο 23χρονος Διονύσης αυτοπυροβολείται. Για δεκαπέντε χρόνια ζει με διαλυμένο το πρόσωπο, φριχτά παραμορφωμένος και απομονωμένος διατηρώντας ως μοναδική επαφή με τον έξω κόσμο μια ιστοσελίδα, όπου καταγράφει τις επώδυνες εμπειρίες του με το ψευδώνυμο 𝜑aceless. Τα κείμενά του στο διαδίκτυο είναι σπαρακτικά και δηλωτικά απελπισίας. Οι ακόλουθοι τον διαβάζουν με κομμένη την ανάσα. Η ιδιάζουσα αυτή επικοινωνία αποτελεί τη μόνη παρηγοριά του Διονύση μέσα στον διαρκή ζόφο, όπου είναι καταδικασμένος να ζει. Η γιατρός Μάνια Αποστόλου τον ενημερώνει για μια καινοτόμα μέθοδο μεταμόσχευσης προσώπου στην Αμερική και τότε αυτός αποφασίζει να αναλάβει ένα ρίσκο που συνεπάγεται αλλεπάλληλες ταλαιπωρίες, σωματικές και ψυχικές, με αβέβαιη και αμφίβολη έκβαση. 

Στο Χωρίς πρόσωπο (εκδ. Μεταίχμιο), τρίτο μυθιστόρημα της Κατερίνας Μαλακατέ (1978), παρακολουθούμε βήμα-βήμα την περιπέτεια του νεαρού ήρωα, που περνάει δια πυρός και σιδήρου προτού κερδίσει το δικαίωμα σε μια εντελώς νέα ζωή, σε μια ζωή με νόημα και ουσία. Ταυτόχρονα, γινόμαστε μάρτυρες της ψυχο-συναισθηματικής ωρίμανσης του πρωταγωνιστή, που μεταβαίνει, από ένα καθεστώς προσκόλλησης και πλήρους εξάρτησης από τη μητέρα του, σε μια διαδικασία αυτονόμησης και ουσιαστικής ανεξαρτητοποίησης.

Το καινούριο του πρόσωπο σηματοδοτεί μια σειρά από σύνθετες ανακατατάξεις και διεργασίες μέσα του και γύρω του, που αφορούν όχι μόνο τον ίδιο αλλά επίσης τους οικείους και όσους ενεπλάκησαν σ’ αυτό το φιλόδοξο σχέδιο.

Η αναπηρία του Διονύση, στα δεκαπέντε χρόνια που διαρκεί, τον καθιστά δέσμιο της δυστυχίας του κι εξαρτημένο ολοκληρωτικά από την οικογένειά του. Παγιδευμένος σε μια καταθλιπτική συνθήκη εγκλεισμού και απομόνωσης εξαιτίας της τερατώδους του εμφάνισης, ο Διονύσης δεν χάνει μόνο το πρόσωπό του αλλά και τον ίδιο τον εαυτό του. Η μεταμόσχευση τού επιτρέπει να ελπίσει, όχι μόνο σε ένα καινούριο πρόσωπο αλλά και σε μια ολοκαίνουρια προοπτική ζωής, οπότε αρπάζει την ευκαιρία και πραγματοποιεί το ταξίδι στην Αμερική προσδοκώντας μια ολική αναγέννηση. Το καινούριο του πρόσωπο σηματοδοτεί μια σειρά από σύνθετες ανακατατάξεις και διεργασίες μέσα του και γύρω του, που αφορούν όχι μόνο τον ίδιο αλλά επίσης τους οικείους και όσους ενεπλάκησαν σ’ αυτό το φιλόδοξο σχέδιο.

Ψυχολογικός ρεαλισμός με άφθονο σασπένς

Μυθιστόρημα ψυχολογικού ρεαλισμού με άκρως ενδιαφέρουσα πλοκή και άφθονο σασπένς, το Χωρίς πρόσωπο εξερευνά μ’ έναν αναπάντεχο τρόπο τα επίπονα στάδια από τα οποία περνά η κατάκτηση της προσωπικής ελευθερίας, ενώ συγχρόνως ανατέμνει όλες εκείνες τις ψυχονοητικές διαδικασίες που σφραγίζουν την ωριμότητα. Ο Διονύσης κατακτά το «πρόσωπό» του μέσα από αλλεπάλληλες, αλγεινές δοκιμασίες που του παρέχουν την αίσθηση ενός ξεχωριστού εαυτού, ενός εαυτού που αναζητά αποδοχή και αγάπη. Είναι φορές που χάνεται και θολώνει, είναι φορές που πελαγοδρομεί και κλυδωνίζεται. Μέσ’ από τον βιωμένο πόνο, σωματικό και ψυχικό, οι αντοχές του ατσαλώνονται ώστε να προχωρήσει ακάθεκτος σε μια συνολική αναδιοργάνωση και αναγέννηση. Η πορεία προς την ουσιαστική ενηλικίωση συντελείται αργά, βασανιστικά και επώδυνα μέσα από διαρκείς απογοητεύσεις, διαψεύσεις και ματαιώσεις. Μαζί του δοκιμάζονται και οι οικείοι αλλά και οι γιατροί του. Για όλους όσους συνδέοναι στενά με τον Διονύση, το αδιανόητο ιατρικό επίτευγμα που λαμβάνει χώρα πάνω στο πρόσωπό του, γίνεται αφετηρία για έντονη ψυχική ζύμωση και ριζικό αναπροσανατολισμό στη ζωή. Κι ενώ η επιστήμη ανοίγει δρόμο σε πρωτοφανείς δυνατότητες, η ενίοτε αγκυλωμένη ανθρώπινη συνείδηση κωλυσιεργεί ή πισωγυρίζει και καθυστερεί με τρόπο ασυγχώρητο.

malakate k

Η Κατερίνα Μαλακατέ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978. Σπούδασε φαρμακευτική στο ΕΚΠΑ. Το 2013 εκδόθηκε η νουβέλα της «Κανείς δεν θέλει να πεθάνει». Το μυθιστόρημά της «Το σχέδιο» (Μελάνι, 2016) ήταν υποψήφιο για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου λογοτέχνη του περιοδικού Κλεψύδρα. Διηγήματά της έχουν συμπεριληφθεί σε ομαδικές συλλογές, καθώς και σε πολλά έντυπα και διαδικτυακά λογοτεχνικά περιοδικά. Διατηρεί το ιστολόγιο diavazontas.blogspot.com, ενώ είναι ιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου Booktalks.

 

 

Οι μονόλογοι σε πρώτο πρόσωπο, που διαδέχονται ο ένας τον άλλο και καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, καθιστούν διάφανη τη σκέψη των προσώπων και τον ψυχικό τους κυματισμό. Μεταπτώσεις, παλινωδίες, εκρήξεις, εξάρσεις και υφέσεις αποδίδονται με μια μοναδική ακρίβεια και ευστοχία, που μαρτυρούν τη βαθιά ανθρωπογνωστική σοφία της συγγραφέως. Οι χαρακτήρες, ανάγλυφοι και ολοζώντανοι, σκιαγραφούνται με πληρότητα και σαφήνεια, μέσ’ από κρίσιμες σκηνές που επιτρέπουν να τους ζυγιάσουμε και να τους κατανοήσουμε. Δεν είναι μόνο ο Διονύσης που αναζητά ένα καινούριο πρόσωπο, για να μπορέσει να υπάρξει, πέρα απ’ τον φόβο και τον πόνο. Παρομοίως, η υπερπροστατευτική μητέρα του αναζητεί κι εκείνη διαφυγές, όπως και η γιατρός του. Οι γυναίκες της ιστορίας αναζητούν περισσότερο οξυγόνο, για να μπορέσουν να ανασάνουν έξω από καλούπια και υποχρεώσεις. Είναι αμφότερες εγκλωβισμένες σε δίκτυα σχέσεων, που τις παγιδεύουν και δεν τους επιτρέπουν να έχουν πρόσβαση στην ευτυχία και την αυτοπραγμάτωση. Οι μονόλογοι της κυρίας Κάλλιας και της Μάνιας αρθρώνουν αιτήματα, που έχουν να κάνουν με απολύτως εύλογες αξιώσεις για μια αυθεντική ζωή, που δεν θα υπαγορεύεται μόνο από κανόνες και στερεότυπα. Ιδίως ο λόγος της Μάνιας, ειλικρινής και πηγαίος, χωρίς να υπεισέρχονται μηχανισμοί αυτολογοκρισίας, συγκροτεί ένα ιδιαίτερα αξιοπρόσεχτο κείμενο με καίριες ψυχολογικές αλήθειες.

Χωρίς εκζήτηση και τερτίπια, χωρίς άχρηστες περιγραφές, χωρίς περιττούς περισπασμούς, το κείμενο της Κατερίνας Μαλακατέ κυλάει γάργαρο μέχρι τέλους.

Μοντέρνο ως σύλληψη και ως εκτέλεση, με πρωτότυπο θέμα και ενδελεχή επεξεργασία των χαρακτήρων, το Χωρίς πρόσωπο αποπνέει τη φρεσκάδα μιας νέας, χαρισματικής δημιουργού, που διαρκώς κατακτά ολοένα και πιο υψηλούς στόχους στη συγγραφή. Το ύφος είναι καθηλωτικό μέσα στην απλότητά του. Η λιτή γλώσσα, ευθύβολη και νευρώδης, διαθέτει μια αιχμηρότητα που ξαφνιάζει. Χωρίς εκζήτηση και τερτίπια, χωρίς άχρηστες περιγραφές, χωρίς περιττούς περισπασμούς, το κείμενο της Κατερίνας Μαλακατέ κυλάει γάργαρο μέχρι τέλους. Πουθενά δεν επιβαρύνεται από στοιχεία ικανά να εμποδίσουν την αβίαστη και συνεχή ροή του.

Μυθιστόρημα μιας πολλαπλώς εμποδισμένης και οδυνηρής «ενηλικίωσης», το Χωρίς πρόσωπο εξερευνά τον εσώτερο εαυτό, τις τροχοπέδες που τον κρατούν μαραζωμένο και συρρικνωμένο, τις βραχυκυκλωμένες σχέσεις που μπλοκάρουν την εξέλιξη και ευδοκίμηση. Η κατάκτηση ενός λειτουργικού, αρμονικού «προσώπου», μιας κοσμοθέασης και μιας διευρυμένης αντίληψης που θα μπορεί να μεταφράζει δημιουργικά τα ερεθίσματα και να ανταποκρίνεται στις έσωθεν και έξωθεν προκλήσεις με τρόπο επωφελή κι εποικοδομητικό, παραμένει το διαρκές ζητούμενο για τον άνθρωπο που ζει σε μια κοινωνία ραγδαία εξελισσόμενη.

* Η ΝΙΚΗ ΚΩΤΣΙΟΥ είναι φιλόλογος.


malakateΧωρίς Πρόσωπο
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΛΑΚΑΤΕ
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 2020
Σελ. 328, τιμή εκδότη €16.60

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΜΑΛΑΚΑΤΕ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«… άμμος» του Μιχάλη Μακρόπουλου (κριτική) – Memento mori

«… άμμος» του Μιχάλη Μακρόπουλου (κριτική) – Memento mori

Για τη νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου «...Άμμος» (εκδ. Κίχλη). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ένας θολός ουρανός, η θάλασσα σαν μια θαμπή μεμβράνη, όλο το σκηνικό εκτεθειμένο σε έναν εμμονικό νοτιά, που όλα τα μεταπλάθει ...

«Τώρα είναι μετά» του Γιάννη Γαβαλά (κριτική) – Η αναζήτηση του καλού μέσα στο παράδοξο

«Τώρα είναι μετά» του Γιάννη Γαβαλά (κριτική) – Η αναζήτηση του καλού μέσα στο παράδοξο

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Γαβαλά «Τώρα είναι μετά» (εκδ. Ροδακιό). 

Γράφει η Ζέτα Κουντούρη 

Αυτοτοσαρκασμός και λεπτή ειρωνεία διατρέχουν το μυθιστόρημα του Γιάννη Γαβαλά με τον παράξενο τίτλο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«You» – Στο μυαλό ενός βιβλιόφιλου σύγχρονου κατά συρροή δολοφόνου

«You» – Στο μυαλό ενός βιβλιόφιλου σύγχρονου κατά συρροή δολοφόνου

Για την τηλεοπτική σειρά «You», που είναι διαθέσιμη σε μεγάλο συνδρομητικό κανάλι, καθώς και για τα μυθιστορήματα της Κάρολαϊν Κέπνες (Caroline Kepnes) που την ενέπνευσαν. 

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

O χαρακ...

«Ο ρόλος των ΜΚΟ στο κοινωνικό κράτος»: Εκδήλωση για το δοκίμιο του Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού»

«Ο ρόλος των ΜΚΟ στο κοινωνικό κράτος»: Εκδήλωση για το δοκίμιο του Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού»

Παρουσίαση του δοκιμίου του επίκουρου καθηγητή Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού: ΜΚΟ και κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα» (εκδόσεις Τόπος) την Τρίτη, 20 Μαΐου, στις 7:30 μ.μ. στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Επιμέλεια: Book Press

...
Βραβείο Κλεψύδρα 2025: Ανακοινώθηκε η μακρά λίστα – Τα βιβλία και οι συγγραφείς τους

Βραβείο Κλεψύδρα 2025: Ανακοινώθηκε η μακρά λίστα – Τα βιβλία και οι συγγραφείς τους

Ανακοινώθηκε η μακρά Λίστα του Λογοτεχνικού Βραβείου Κλεψύδρα 2025 που αφορά βιβλία που κυκλοφόρησαν το έτος 2024. Στην κεντρική εικόνα, από πρόσφατη βράβευση.

Επιμέλεια: Book Press

Στη μακρά Λίστα του Λογοτεχνικού Βραβείου Κλεψύδρα 2025 που αφορά βιβλ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ