Αθώα πλάσματα, του Αλέξη Σταμάτη

Για το μυθιστόρημα του Αλέξη Σταμάτη «Αθώα πλάσματα» (εκδ. Καστανιώτη).

Της Τέσυς Μπάιλα

Υπάρχουν άραγε αθώα πλάσματα; Αυτό μοιάζει να αναρωτιέται ο Αλέξης Σταμάτης στο νέο του βιβλίο που φέρει αυτόν ακριβώς τον κυριολεκτικό και ταυτόχρονα μεταφορικό τίτλο. Πόση αθωότητα μπορεί να κρύβεται στη πιο μυστική κρύπτη της ζωής ενός ανθρώπου; Και όταν ανοίξει αυτή, τι πραγματικά θα αντικρίσει; Πόση εσωτερική διαπάλη θα χρειαστεί για να καταφέρει να αναδομήσει τον εαυτό του όταν θα έχει δει το εσωτερικό της;

Αθώα πλάσματα αντιμάχονται διαρκώς τις προσωπικές τους αμαρτίες σε ένα μυθιστόρημα στο οποίο από την πρώτη στιγμή διαφαίνεται με σαφήνεια ότι αυτό που σηματοδοτεί τελικά τη ζωή όλων μας είναι η προαιώνια μάχη ανάμεσα στο καλό και στο κακό...

«Υπάρχει μια μυστική κρύπτη στη ζωή κάθε ανθρώπου, που την κρατά κλεισμένη. Ξέρει ότι υπάρχει εντός του, ξέρει ότι μπορεί να μπει όποτε θέλει, αλλά δεν τολμά ποτέ. Γιατί; Γιατί είναι βέβαιος ότι από εκεί θα ορμήσουν όλα τα πράγματα που φοβήθηκε από τότε που γεννήθηκε έως τώρα και θα τον κατασπαράξουν...»

Μια υπαρξιακή ανησυχία ξεπηδά από τις σελίδες αυτού του βιβλίου. Αθώα πλάσματα αντιμάχονται διαρκώς τις προσωπικές τους αμαρτίες σε ένα μυθιστόρημα στο οποίο από την πρώτη στιγμή διαφαίνεται με σαφήνεια ότι αυτό που σηματοδοτεί τελικά τη ζωή όλων μας είναι η προαιώνια μάχη ανάμεσα στο καλό και στο κακό, στην ακμή και στην πτώση, στον έρωτα και στην απώλεια, στον έρωτα και στον θάνατο. Στηριγμένη η πλοκή σε αυτούς τους αφηγηματικούς άξονες καταφέρνει να προσδιορίσει με ακρίβεια πώς καταλύονται τα όρια ανάμεσα στον θύτη και το θύμα και πώς η αγιοσύνη συμβαδίζει με το τραύμα, ίσως περισσότερο από ό,τι με το θαύμα.

Οι ήρωες του βιβλίου βρίσκονται αντιμέτωποι με την πρόκληση της υπέρβασης που θα γίνει η αφορμή να αντικρίσουν κατάματα την αληθινή τους ταυτότητα. Οι στενές σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσά τους κλιμακώνουν την αλληλούφανση των τραυματισμών τους, την ετερότητα των υπαρξιακών τους προβλημάτων και ταυτόχρονα την αναγνωστική ένταση, γραμμένη σε ύφος νουάρ. Μέσα από τις σχέσεις αυτές οι ήρωες θα κατανοήσουν την απαράμιλλη δύναμη των θαυμάτων που κρύβονται μέσα τους. Αλλά για να φτάσουν στην κάθαρση θα πρέπει να αποδομήσουν όσα γνωρίζουν για τον ίδιο τους τον εαυτό, να τον γνωρίσουν ως τα βάθη, να ακούσουν τον αντίλαλο των σκέψεών τους, την ηχώ των αποφάσεων και των πράξεών τους, αφού όπως γράφει ο Αλέξης Σταμάτης:

«Θα είμαστε πάντα ο εαυτός μας και η ηχώ μας. Η ηχώ των λέξεων, των πράξεών μας. Μέχρι να πεθάνουμε· έτσι κι αλλιώς, όλοι θα πεθάνουμε».

Ο Αλέξης Σταμάτης γεννήθηκε στην Αθήνα.
Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και έκανε
μεταπτυχιακά Αρχιτεκτονικής και Κινηματογράφου
στο Λονδίνο. Το πρώτο του μυθιστόρημα,
Ο έβδομος ελέφαντας (εκδ. Κέδρος) κυκλοφόρησε
το 1998 και μέχρι σήμερα έχει γράψει περισσότερα
από 15 μυθιστορηματα.

Οι ανεπούλωτες πληγές ενός άντρα, του Στέφανου, από τον συναισθηματικό τραυματισμό του πριν από μερικά χρόνια θα γίνουν η αφορμή για την απόφασή του να ανιχνεύσει τη μοναχικότητα της Μαριάννας, όταν η ίδια του ζητήσει να παρακολουθήσει την πορεία της. Μια πορεία ανατρεπτική. Θα τον αναγκάσει να πάρει μέρος σε μια περιπέτεια εσωτερικών αναμοχλεύσεων που ούτε να διανοηθεί δεν θα μπορούσε. Η διαδρομή που θα ακολουθήσει θα τον οδηγήσει στην εκχώρηση του εαυτού του στην προσπάθειά του να μπει στην περιπέτεια ενός άλλου. Και κυρίως στην αντίληψη του εσώτερου εαυτού του.

Ο Αλέξης Σταμάτης υπογράφει με μοναδικό τρόπο και λόγο ευθύβολο μια σθεναρή υπαρξιακή αναμέτρηση με τις αξίες εκείνες που διέπουν την ανθρώπινη φύση. Η αφήγησή του παίρνει τη μορφή μιας υποστασιακής καταβύθισης στον έρωτα και στον θάνατο, εκείνο το αντιφατικό δίπολο που διέπει τις σχέσεις των ανθρώπων και λειτουργεί ως κινητήριος δύναμη κάθε υπαρκτικής του αγωνίας, και ενός συνειδησιακού μετεωρισμού ανάμεσα στο καλό και στο κακό, στο τραύμα και στην αθωότητα, στην αγιοσύνη και στην αμαρτία, για να καταλήξει στο συμπέρασμα πως: «Η ζωή μας είναι ζωή αθώων πλασμάτων. Ζωή που θέλει το φως…».

* Η ΤΕΣΥ ΜΠΑΪΛΑ είναι συγγραφέας.
Τελευταίο της βιβλίο, το μυθιστόρημα «Τις νυχτες έπαιζε με τις σκιές» (εκδ. Ψυχογιός).

Αθώα πλάσματα