alt

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό» (εκδ. Πατάκη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο αμερικάνος συγγραφέας Άντονι Μάρα στο μυθιστόρημά του Ο τσάρος της αγάπης και της τέκνο (2015, ελλ. έκδοση: Ίκαρος 2016) θέτει ζητήματα που αναφέρονται στη Σοβιετική Ένωση, αλλά κυρίως στο πώς πέρασε στη μετασοβιετική εποχή, εστιάζοντας στην Τσετσενία. Η Σώτη Τριανταφύλλου κάνει κάτι ανάλογο με επίκεντρο τη Δημοκρατία της Γεωργίας, εκεί στον Καύκασο της δεκαετίας του ’80. 

Οι συνεντεύξεις που παίρνει η Ιρίνα τη φέρνουν σε επαφή με γηραιότερους συγγενείς των «ενόχων», οι οποίοι εκπροσωπούν –από άλλη σκοπιά ο καθένας– την πίστη στη σοβιετική κοινωνία που δεν χωρά αμφιβολίες. Τα παιδιά είναι ένοχα πρώτα απ’ όλα επειδή είχαν δυτικά πρότυπα και παρεξέκλιναν από τον υγιή τρόπο ζωής που η ΕΣΣΔ υπαγορεύει.

Το ιστορικό άνυσμα του βιβλίου καλύπτει στην ουσία τα γεγονότα λίγο μετά τον θάνατο του Λεονίντ Μπρέζνιεφ (10.11.1982) και τον πόλεμο στο Αφγανιστάν μέχρι το πυρηνικό δυστύχημα του Τσέρνομπιλ (26.4.1986) και τελικά την άνοδο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και την περεστρόικα, που έφερε και τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η ηρωίδα Ιρίνα Νόζατζε είναι νεαρή δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Χρονικά της Σοβιετικής Γεωργίας» και εμπλέκεται έμμεσα σε μια αεροπειρατεία που έγινε στις 29 Νοεμβρίου 1982. Και λέω έμμεσα, γιατί τρεις φίλοι της, το πρώην αγόρι της Ίβανε Λουκασβίλι και δυο άλλοι, όπως κι ο αυτόχειρας Σίμονι Κάρλιτζε, επιχείρησαν έτσι να αυτομολήσουν στη Δύση. Η ίδια, κόντρα στην επίσημη θέση, προσπαθεί να διερευνήσει το γεγονός, ψάχνοντας τα μεγάλα ερωτηματικά που εγείρει. 

Το μυθιστόρημα αρθρώνεται πάνω σ’ αυτήν ακριβώς την αναζήτηση της αλήθειας πίσω από τη φαινομενική υπαιτιότητα των τεσσάρων νέων. Πώς έγινε αυτή η αεροπειρατεία, πώς πέρασαν τα όπλα από τον έλεγχο, ήταν όντως αυτά αληθινά και πώς ήξεραν οι αρχές γι’ αυτήν πριν γίνει, ώστε να έχουν έναν ένοπλο μέσα στο πιλοτήριο; Οι συνεντεύξεις που παίρνει η Ιρίνα τη φέρνουν σε επαφή με γηραιότερους συγγενείς των «ενόχων», οι οποίοι εκπροσωπούν –από άλλη σκοπιά ο καθένας– την πίστη στη σοβιετική κοινωνία που δεν χωρά αμφιβολίες. Τα παιδιά είναι ένοχα πρώτα απ’ όλα επειδή είχαν δυτικά πρότυπα και παρεξέκλιναν από τον υγιή τρόπο ζωής που η ΕΣΣΔ υπαγορεύει: ροκ συγκροτήματα, δυτικοευρωπαϊκές και αμερικάνικες ταινίες, view master με πορνογραφικό υλικό κ.λπ.

Οι αντιθέσεις διατρέχουν το έργο και τονίζουν ότι η δεκαετία του 1980 ήταν ένα πεδίο ζυμώσεων.

Στην ουσία, με κέντρο την αεροπειρατεία, που έγινε για να φύγουν από το αυταρχικό καθεστώς προς την ελευθερία, ξεδιπλώνονται διαλεκτικές σχέσεις ανάμεσα στο νέο και το παλιό, τη νέα ανατρεπτική ή αντικομφορμιστική έστω γενιά ή τον φιλελεύθερο πολίτη που απλώνεται ανήσυχα έξω από το μαντρί και τον σοβιετικό πειθήνιο σύντροφο και φυσικά ανάμεσα στην ιδιαιτερότητα της Γεωργίας, και κάθε Δημοκρατίας, και τη Ρωσία που εκφράζει τη σκληρή κεντρική γραμμή. Οι αντιθέσεις διατρέχουν το έργο και τονίζουν ότι η δεκαετία του 1980 ήταν ένα πεδίο ζυμώσεων, που ρέπει συνεχώς από το προηγούμενο καθεστώς στην γκλάσνοστ και την περεστρόικα, στη διάλυση εντέλει της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας προς μια νέα μετακομμουνιστική κοινωνία.

alt
Η Σώτη Τριανταφύλλου ταξίδεψε στην Τυφλίδα πριν
ολοκληρώσει το μυθιστόρημά της Το λούνα παρκ
στο ιερό βουνό.





Παρά τη συνεχώς παρούσα στα έργα της Σώτης Τριανταφύλλου αντίφαση ανάμεσα στην ελληνική γλώσσα, που σκέφτεται ελληνικά, και τη φωνή των ηρώων, που είναι εν προκειμένω γεωργιανή, όλα τα υπόλοιπα, αληθοφανή και ρεαλιστικά, δημιουργούν τον μικρό και μεγάλο διάκοσμο για να πείσουν τον αναγνώστη ότι παρακολουθεί όντως ένα σοβιετικό έργο. Από τα έργα της ρωσικής λογοτεχνίας που στίζουν το μυθιστόρημα μέχρι τις λεπτομέρειες της καθημερινότητας κι από τα ρούχα ως τα κάρα στον δρόμο, όλα –δεν ξέρω για κάποιον πιο ψαγμένο αν θα άφηναν ρωγμές– δίνουν το στίγμα της δεκαετίας σε έναν σοβιετικό πλανήτη, όπου κυριαρχεί η κομμουνιστική συνείδηση, ο αποκλεισμός έστω κι εν μέρει από την υπόλοιπη υφήλιο, ο έλεγχος των ειδήσεων κ.λπ. Έτσι, τρέχουμε μαζί με την Ιρίνα στο τρένο της εποχής που ξεκίνησε από τον σοβιετικό σταθμό του και τελικά θα βρεθεί σε έναν άλλο γαλαξία μέσω της γκορμπατσοφικής μεταρρύθμισης. Οι κραδασμοί κατά τη διάρκεια της διαδρομής ενισχύουν τη θέση ότι όλα αλλάζουν.

Η Σώτη Τριανταφύλλου πείθει ότι το συγκεκριμένο πολιτισμικό σενάριο έχει βάση, όχι μόνο επειδή πού και πού η Γεωργία θυμίζει την Ελλάδα και τη νοοτροπία της, αλλά κυρίως επειδή αναπαριστά ρεαλιστικά όσο και αλληγορικά τη μετάβαση στην πιο κρίσιμη δεκαετία της σύγχρονης Ρωσίας, αλλά και ολόκληρου του σοσιαλιστικού κόσμου.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου. 
Τελευταίο του βιβλίο, η μελέτη «Βιβλιογραφία για τον Νίκο Καζαντζάκη» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

 Στην κεντρική εικόνα: Άγαλμα του Λένιν στην «Πλατεία Λένιν» της Τυφλίδας. Πλέον, η πλατεία έχει μετονομαστεί σε «Πλατεία Ελευθερίας».


altΤο λούνα παρκ στο ιερό βουνό
Σώτη Τριανταφύλλου
Πατάκης 2019
Σελ. 352, τιμή εκδότη €16,60

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Αλλοτεκοίτη» του Νίκου Ξένιου (κριτική)

«Αλλοτεκοίτη» του Νίκου Ξένιου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Ξένιου «Αλλοτεκοίτη – Εκεί που χάθηκε η βλάστηση» (εκδ. Κριτική). Κεντρική εικόνα: Η Μόνικα Βίτι στην «Κόκκινη έρημο» του Μικελάντζελο Αντονιόνι.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

«Κι αν σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές / Είναι...

«Μια Μαρίνα Τζάφου» του Σωτήρη Δημητρίου (κριτική) – Mάρτυρες της ανθρώπινης κωμωδίας

«Μια Μαρίνα Τζάφου» του Σωτήρη Δημητρίου (κριτική) – Mάρτυρες της ανθρώπινης κωμωδίας

Για τη συλλογή διηγημάτων του Σωτήρη Δημητρίου «Μια Μαρίνα Τζάφου» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Προξενιό της Άννας». 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Ο Σωτήρης Δημητρίου στη με...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Για την παράσταση «Ο γλάρος» σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Διαμαντή στο Θέατρο Σημείο και την παράσταση «Πλατόνοφ» σε σκηνοθεσία Δανάης Σπηλιώτη στο Νέο Θέατρο Θησείον. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Ο γλάρος». Φωτογραφία © Σταύρος Χαμπάκης. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος ...

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, μεγάλο αφιέρωμα στον Μάρκο Καμπάνη από τις 15 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 18 Φεβρουαρίου 2024.

Επιμέλεια: Book Press

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζει από τις 15 Δεκεμβρίου 2023 έως τις ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...
«Η καρδερίνα» της Ντόνα Ταρτ (προδημοσίευση)

«Η καρδερίνα» της Ντόνα Ταρτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ντόνα Ταρτ [Donna Tartt] «Η καρδερίνα» (νέα μτφρ. Μιχάλης Δελέγκος), το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στον επάνω όροφο έκανε παγωνιά, καθώς τα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...
13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

Αρκετοί σκηνοθέτες ασχολήθηκαν κάποια στιγμή στη ζωή τους με τη συγγραφή μυθοπλασίας και σε αυτό το άρθρο ξεχωρίσαμε δεκατρείς από αυτούς, που έχουν εκδώσει ερεθιστικά μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων που κυκλοφορούν στη γλώσσα μας. Στην κεντρική φωτογραφία, ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι [Pier Paolo Pasolini].

...
Τρεις νέες ποιητικές φωνές από τις εκδόσεις Ιωλκός

Τρεις νέες ποιητικές φωνές από τις εκδόσεις Ιωλκός

Τρεις ποιητικές συλλογές που μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός και με τις οποίες τρεις νέοι ποιητές κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση.

Επιμέλεια: Book Press

Στην ποιητική συλλογή του Γιάννη Ξέστερνου  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ