alt

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό» (εκδ. Πατάκη).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ο αμερικάνος συγγραφέας Άντονι Μάρα στο μυθιστόρημά του Ο τσάρος της αγάπης και της τέκνο (2015, ελλ. έκδοση: Ίκαρος 2016) θέτει ζητήματα που αναφέρονται στη Σοβιετική Ένωση, αλλά κυρίως στο πώς πέρασε στη μετασοβιετική εποχή, εστιάζοντας στην Τσετσενία. Η Σώτη Τριανταφύλλου κάνει κάτι ανάλογο με επίκεντρο τη Δημοκρατία της Γεωργίας, εκεί στον Καύκασο της δεκαετίας του ’80. 

Οι συνεντεύξεις που παίρνει η Ιρίνα τη φέρνουν σε επαφή με γηραιότερους συγγενείς των «ενόχων», οι οποίοι εκπροσωπούν –από άλλη σκοπιά ο καθένας– την πίστη στη σοβιετική κοινωνία που δεν χωρά αμφιβολίες. Τα παιδιά είναι ένοχα πρώτα απ’ όλα επειδή είχαν δυτικά πρότυπα και παρεξέκλιναν από τον υγιή τρόπο ζωής που η ΕΣΣΔ υπαγορεύει.

Το ιστορικό άνυσμα του βιβλίου καλύπτει στην ουσία τα γεγονότα λίγο μετά τον θάνατο του Λεονίντ Μπρέζνιεφ (10.11.1982) και τον πόλεμο στο Αφγανιστάν μέχρι το πυρηνικό δυστύχημα του Τσέρνομπιλ (26.4.1986) και τελικά την άνοδο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και την περεστρόικα, που έφερε και τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η ηρωίδα Ιρίνα Νόζατζε είναι νεαρή δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Χρονικά της Σοβιετικής Γεωργίας» και εμπλέκεται έμμεσα σε μια αεροπειρατεία που έγινε στις 29 Νοεμβρίου 1982. Και λέω έμμεσα, γιατί τρεις φίλοι της, το πρώην αγόρι της Ίβανε Λουκασβίλι και δυο άλλοι, όπως κι ο αυτόχειρας Σίμονι Κάρλιτζε, επιχείρησαν έτσι να αυτομολήσουν στη Δύση. Η ίδια, κόντρα στην επίσημη θέση, προσπαθεί να διερευνήσει το γεγονός, ψάχνοντας τα μεγάλα ερωτηματικά που εγείρει. 

Το μυθιστόρημα αρθρώνεται πάνω σ’ αυτήν ακριβώς την αναζήτηση της αλήθειας πίσω από τη φαινομενική υπαιτιότητα των τεσσάρων νέων. Πώς έγινε αυτή η αεροπειρατεία, πώς πέρασαν τα όπλα από τον έλεγχο, ήταν όντως αυτά αληθινά και πώς ήξεραν οι αρχές γι’ αυτήν πριν γίνει, ώστε να έχουν έναν ένοπλο μέσα στο πιλοτήριο; Οι συνεντεύξεις που παίρνει η Ιρίνα τη φέρνουν σε επαφή με γηραιότερους συγγενείς των «ενόχων», οι οποίοι εκπροσωπούν –από άλλη σκοπιά ο καθένας– την πίστη στη σοβιετική κοινωνία που δεν χωρά αμφιβολίες. Τα παιδιά είναι ένοχα πρώτα απ’ όλα επειδή είχαν δυτικά πρότυπα και παρεξέκλιναν από τον υγιή τρόπο ζωής που η ΕΣΣΔ υπαγορεύει: ροκ συγκροτήματα, δυτικοευρωπαϊκές και αμερικάνικες ταινίες, view master με πορνογραφικό υλικό κ.λπ.

Οι αντιθέσεις διατρέχουν το έργο και τονίζουν ότι η δεκαετία του 1980 ήταν ένα πεδίο ζυμώσεων.

Στην ουσία, με κέντρο την αεροπειρατεία, που έγινε για να φύγουν από το αυταρχικό καθεστώς προς την ελευθερία, ξεδιπλώνονται διαλεκτικές σχέσεις ανάμεσα στο νέο και το παλιό, τη νέα ανατρεπτική ή αντικομφορμιστική έστω γενιά ή τον φιλελεύθερο πολίτη που απλώνεται ανήσυχα έξω από το μαντρί και τον σοβιετικό πειθήνιο σύντροφο και φυσικά ανάμεσα στην ιδιαιτερότητα της Γεωργίας, και κάθε Δημοκρατίας, και τη Ρωσία που εκφράζει τη σκληρή κεντρική γραμμή. Οι αντιθέσεις διατρέχουν το έργο και τονίζουν ότι η δεκαετία του 1980 ήταν ένα πεδίο ζυμώσεων, που ρέπει συνεχώς από το προηγούμενο καθεστώς στην γκλάσνοστ και την περεστρόικα, στη διάλυση εντέλει της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας προς μια νέα μετακομμουνιστική κοινωνία.

alt
Η Σώτη Τριανταφύλλου ταξίδεψε στην Τυφλίδα πριν
ολοκληρώσει το μυθιστόρημά της Το λούνα παρκ
στο ιερό βουνό.





Παρά τη συνεχώς παρούσα στα έργα της Σώτης Τριανταφύλλου αντίφαση ανάμεσα στην ελληνική γλώσσα, που σκέφτεται ελληνικά, και τη φωνή των ηρώων, που είναι εν προκειμένω γεωργιανή, όλα τα υπόλοιπα, αληθοφανή και ρεαλιστικά, δημιουργούν τον μικρό και μεγάλο διάκοσμο για να πείσουν τον αναγνώστη ότι παρακολουθεί όντως ένα σοβιετικό έργο. Από τα έργα της ρωσικής λογοτεχνίας που στίζουν το μυθιστόρημα μέχρι τις λεπτομέρειες της καθημερινότητας κι από τα ρούχα ως τα κάρα στον δρόμο, όλα –δεν ξέρω για κάποιον πιο ψαγμένο αν θα άφηναν ρωγμές– δίνουν το στίγμα της δεκαετίας σε έναν σοβιετικό πλανήτη, όπου κυριαρχεί η κομμουνιστική συνείδηση, ο αποκλεισμός έστω κι εν μέρει από την υπόλοιπη υφήλιο, ο έλεγχος των ειδήσεων κ.λπ. Έτσι, τρέχουμε μαζί με την Ιρίνα στο τρένο της εποχής που ξεκίνησε από τον σοβιετικό σταθμό του και τελικά θα βρεθεί σε έναν άλλο γαλαξία μέσω της γκορμπατσοφικής μεταρρύθμισης. Οι κραδασμοί κατά τη διάρκεια της διαδρομής ενισχύουν τη θέση ότι όλα αλλάζουν.

Η Σώτη Τριανταφύλλου πείθει ότι το συγκεκριμένο πολιτισμικό σενάριο έχει βάση, όχι μόνο επειδή πού και πού η Γεωργία θυμίζει την Ελλάδα και τη νοοτροπία της, αλλά κυρίως επειδή αναπαριστά ρεαλιστικά όσο και αλληγορικά τη μετάβαση στην πιο κρίσιμη δεκαετία της σύγχρονης Ρωσίας, αλλά και ολόκληρου του σοσιαλιστικού κόσμου.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου. 
Τελευταίο του βιβλίο, η μελέτη «Βιβλιογραφία για τον Νίκο Καζαντζάκη» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

 Στην κεντρική εικόνα: Άγαλμα του Λένιν στην «Πλατεία Λένιν» της Τυφλίδας. Πλέον, η πλατεία έχει μετονομαστεί σε «Πλατεία Ελευθερίας».


altΤο λούνα παρκ στο ιερό βουνό
Σώτη Τριανταφύλλου
Πατάκης 2019
Σελ. 352, τιμή εκδότη €16,60

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο τελευταίος Άλυπος» της Ελένης Γκίκα (κριτική)

«Ο τελευταίος Άλυπος» της Ελένης Γκίκα (κριτική)

Για το αστυνομικό μυθιστόρημα της Ελένης Γκίκα «Ο τελευταίος Άλυπος» (εκδ. Αρμός). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από τη σειρά  «Klim» (2015).

Γράφει ο Γιώργος Ρούσκας

Δεν έχω πεισθεί ότι ...

«Brandy Sour» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Το Ledra Palace της Λευκωσίας υπογράφει την Ιστορία

«Brandy Sour» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Το Ledra Palace της Λευκωσίας υπογράφει την Ιστορία

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Brandy Sour» (εκδ. Πατάκη). Στην κεντρική εικόνα, καρτ ποστάλ που απεικονίζει το Λήδρα Πάλας (Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο, φωτογραφία του Κυρακού Ζαρταριάν, περ. 1954).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...
«Το αλάτι του Bad Ischl» του Κώστα Μαυρουδή (κριτική)

«Το αλάτι του Bad Ischl» του Κώστα Μαυρουδή (κριτική)

Για το βιβλίο με πεζά κείμενα του Κώστα Μαυρουδή «Το αλάτι του Bad Ischl» (εκδ. Κίχλη).

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Αυτό που χαρακτηρίζει τα κείμενα του Κώστα Μαυρουδή, ως γνήσιου «εστέτ», αισθητή της γραφής, είναι ότι ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού «Τα θαύματα του κόσμου», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

XVI
Η Κοκκινοσκουφίτσα στον Βασιλικό Κήπο ...

«Επιτάφιος Θρήνος- Εννέα παραλλαγές»: Η έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Κονταράτου στην Εθνική Βιβλιοθήκη

«Επιτάφιος Θρήνος- Εννέα παραλλαγές»: Η έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Κονταράτου στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Η έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Κονταράτου, «Επιτάφιος Θρήνος- Εννέα παραλλαγές» που παρουσιάζεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος είναι μια σύγχρονη ματιά πάνω στο θέμα της απώλειας και του πένθους. Η έκθεση είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Φίλιππου Τσιμπόγλου (1956-2023).

Επιμέλεια: Book Press ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού «Τα θαύματα του κόσμου», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

XVI
Η Κοκκινοσκουφίτσα στον Βασιλικό Κήπο ...

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Ο άλλος αδερφός», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 22 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τύµµα τύµµατι τεῖσαι»
...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ