alt

Για το βιβλίο της Φωτεινή Τσαλίκογλου «Οι παράξενες ιστορίες της κυρίας Φι» (εκδ. Καστανιώτη).

Της Τέσυς Μπάιλα

Πενήντα μία σπονδυλωτές ιστορίες για την τέχνη τού να ενδίδεις στο απροσδόκητο ή καλύτερα πώς να πιστεύεις στο θαύμα, συνθέτουν το νέο βιβλίο της Φωτεινής Τσαλίκογλου. Πρόκειται για αλληγορικές ιστορίες μικρής έκτασης που ουσιαστικά «φωτίζουν» την ψυχοσύνθεση των ηρώων, εισδύοντας στον εσώτερο κόσμο τους και φέρνοντας στην επιφάνεια την καθαρότητα που απαιτεί το απροσδόκητο για να φανερωθεί. Οι μικρές αμφίσημες αυτές ιστορίες μοιάζουν πραγματικά με μικρές φωτογραφίες, τις οποίες η συγγραφέας –και καθηγήτρια Ψυχολογίας– Φωτεινή Τσαλίκογλου παίρνει, για να κρατήσει στο αρχείο της τις λεπταίσθητες εκείνες ισορροπίες που δυναμώνουν ή αποδομούν τους ήρωές της.

Η κυρία Φι είναι η ενσάρκωση του ανθρώπου που δεν το βάζει εύκολα κάτω. Σηκώνει ανάστημα κάθε φορά, όταν οι περιστάσεις την καταβάλλουν και εφορμά εκ νέου στην αρένα της ζωής νιώθοντας πώς όσο απίθανο και να μοιάζει το μέλλον εκείνη θα σταθεί με αξιοπρέπεια.

Σε όλες τις ιστορίες η κυρία Φι και ο καταθλιπτικός γιος της είναι οι πρωταγωνιστές. Άνθρωποι που μάχονται να επιβιώσουν μέσα από τραυματικές εμπειρίες που έχουν επιφέρει πόνο, απώλεια, συντριβή, μελαγχολία, θλίψη, καταστροφή, θάνατο αλλά και γέλιο. Η κυρία Φι είναι η ενσάρκωση του ανθρώπου που δεν το βάζει εύκολα κάτω. Σηκώνει ανάστημα κάθε φορά, όταν οι περιστάσεις την καταβάλλουν και εφορμά εκ νέου στην αρένα της ζωής νιώθοντας πώς όσο απίθανο και να μοιάζει το μέλλον εκείνη θα σταθεί με αξιοπρέπεια στοχεύοντας στην επίγευση της έκπληξής που της επιφυλάσσει. Επειδή η ζωή είναι γεμάτη εκπλήξεις και εμείς οφείλουμε να τις βιώσουμε.

Είναι η ελπίδα μια έντιμη απάντηση στον αγώνα της ζωής; Και αν ναι, πόσο δικαιούται κανείς να τη διατηρεί; Η κυρία Φι πάντως δεν παραιτείται. Η λύπη δεν γίνεται ο διακινητής των συναισθημάτων της. Χαρακτηριστικός είναι ο διάλογος της κυρίας Φι με την Παναγία στη σελίδα 29, όταν τη ρωτάει για το τι μπορεί να γίνει με τον γιο της κι εκείνη της απαντά:

– Δεν υπάρχουν πολλά να γίνουν.
– Πες μου κάτι από τα λίγα που μένουν, παρακάλεσε η κυρία Φι.

Προτιμάει να ακούσει τους ήχους της σιωπής και να απομαγνητίσει τη φωνή τους. «Οι άνθρωποι συνήθως δεν ομιλούν, σφυρίζουν σαν τα κουτά πουλιά» γράφει παραφράζοντας τον Μποντλέρ και «ενδίδει κάθε τόσο στη σαγήνη της σιωπής». Και σε άλλο σημείο γράφει νιώθοντας ότι ο υπέρτατος κύκλος της ζωής είναι ένα μυστικό που εκείνη οφείλει να το γνωρίσει τελικά: «Κατάρρευση-αναγέννηση, πτώση-ανόρθωση, είναι οι εκδοχές ενός ίδιου πράγματος». Άλλωστε: «Οι μεγάλες απώλειες ακινητοποιούν το χρόνο. Είναι ένα από τα κρυφά δώρα που μας χαρίζουν οι μεγάλες συμφορές».

alt
Στην πλούσια εργογραφία της Φωτεινής Τσαλίκογλου
ξεχωρίζουν δύο ιδιαίτερα βιβλία. Το Μήπως; (εκδ.
Καστανιώτη), ένα βιβλίο που έγραψε μαζί με τη
Μαργαρίτα Καραπάνου και περιλαμβάνει 32 πρωινές
συνομιλίες τους. Και το Δε μ' αγαπάς. Μ' αγαπάς – Τα
γράμματα της Μαργαρίτας Λυμπεράκη στην κόρη της
Μαργαρίτα Καραπάνου (εκδ. Καστανιώτη).


Μοιάζει να έχει προικίσει την ηρωίδα της η συγγραφέας με τη μεγάλη δύναμη της μετάλλαξης των πραγμάτων. Της διαρκούς μεταμόρφωσης όλων όσα συμβαίνουν γύρω της διεκδικώντας για την ίδια την αισιοδοξία μιας οξυδερκούς ματιάς στη ζωή που προλαβαίνει να εξουδετερώνει εκείνα που δεν μπορεί να δεχτεί η συνείδησή της· την ασχήμια των γεγονότων και την οδύνη των απωλειών. Επειδή μόνο έτσι η ζωή γίνεται πιο υποφερτή και αποκτά ένα υπερβατικό νόημα. Οι άνθρωποι γύρω μας αλλάζουν, η ευγένεια της ψυχής αχρηστεύει τις απώλειες και τον πόνο, ακόμα και τον θάνατο. Η θλίψη αφανίζεται και η ζωή γιατρεύεται, έστω και προσωρινά πριν από την τελική της μεταστροφή, αρκεί να μπορεί κάποιος να πιστέψει ότι το θαύμα συντελείται φτάνει να πιστέψεις σ’ αυτό, να ανοίξεις τα μάτια της δική σου ψυχής, να την ετοιμάσεις να το δεχτεί, όσο μακρινό και αν φαντάζει.

Με την τρυφερότητα που διακρίνει τη γραφή της και την ποιητική υφή η Τσαλίκογλου γράφει αυτές τις παράξενες ιστορίες –διανθίζοντάς τες με φράσεις υψηλής αισθητικής και στοχασμού που επιτρέπουν την κατανόηση βαθύτερων εννοιών και αξίζουν την αυθύπαρκτη αξιολόγησή τους– για να δείξει σε όλους ότι ακόμη και στις πιο τραγικές στιγμές αξίζει να προσπαθήσουμε ώστε να δούμε να εξαφανίζονται η αναξιοπιστία και η σκαιότητα, η χυδαιότητα και η αφροσύνη. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να αλλάξει ο κόσμος εν τω βάθει, καθολικά και ανυπέρβλητα. Ακόμη και αν μοιάζει ουτοπικό το μήνυμα αυτό, το σίγουρο είναι ότι είναι αισιόδοξο και αναγκαίο καθώς η κυρία Φι δημιουργεί έναν δικό της τόπο όπου η ευδαιμονία ανασταίνεται μέσα στη σιωπή και στις φωνές των ανθρώπων, εκεί όπου οφείλουμε να αφουγκραστούμε τις αλήθειες αυτού του κόσμου.

* Η ΤΕΣΥ ΜΠΑΪΛΑ είναι συγγραφέας. 
Τελευταίο της βιβλίο, το μυθιστόρημα «Τις νυχτες έπαιζε με τις σκιές» (εκδ. Ψυχογιός).

 Στην κεντρική εικόνα: πίνακας © Maria Krul.


altΟι παράξενες ιστορίες της κυρίας Φι
Φωτεινή Τσαλίκογλου
Καστανιώτης 2019
Σελ. 162, τιμή εκδότη €8,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΤΣΑΛΙΚΟΓΛΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

Για το συλλογικό έργο «Η φωνή της» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Oscar Keys (Unsplash). 

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

Πενήντα τρεις γράφουσες, μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ