ersoz gurbetelli

Για το ημερολόγιο της Γκουρμπετελλί Ερσόζ (Gurbetelli Ersöz) «Κέντησα την καρδιά μου στα βουνά – Το ημερολόγιο μιας Κούρδισσας αντάρτισσας, 1995 - 1997» (μτφρ. Μουράτ Ισσί, εκδ. Άγρα). Εικόνα: Η Ερσόζ. 

Γράφει η Κάτια Ζαγορίτου 

Η δημοσίευση του ημερολογίου της Γκουρμπετελλί Ερσόζ στα ελληνικά τον Μάιο του 2025 έρχεται σε μια συγκυρία όπου λαμβάνουν χώρα συγκλονιστικές εξελίξεις για το κουρδικό κίνημα. Επιπλέον, μια δεύτερη συγκυρία σχετίζεται με την ημερομηνία της παρουσίασης του βιβλίου στην Αθήνα, η οποία πραγματοποιήθηκε την Ημέρα Κουρδικής Γλώσσας, στις 15 Μαΐου. Η ημερομηνία αυτή συνδέεται με τη 15η Μαΐου 1932, όπου ξεκίνησε η έκδοση του κουρδικού περιοδικού Hawar στη Δαμασκό υπό τη διεύθυνση του Celadet Alî Bedirxan, στο οποίο χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το λατινικό αλφάβητο για την κουρδική γλώσσα (κουρμάντζι).1

agra ersoz kentisa tin kardia mou sta vouna

Στο παρόν άρθρο θα επιχειρήσουμε, αρχικά, μια συνοπτική αποτύπωση του ιστορικού πλαισίου της εποχής που γράφει η Γκουρμπετελλί Ερσόζ, εστιάζοντας στο κουρδικό γυναικείο κίνημα, καθώς η εποχή εκείνη έχει μεγάλη σημασία για την εξέλιξή του και, δεύτερον, θα προσεγγίσουμε την προσωπικότητα της Γκουρμπετελλί μέσα από τη γραφή της.

politeia deite to vivlio 250X102

Το ημερολόγιο της Ερσόζ μας βοηθά να γνωρίσουμε, έστω μέσα από μια πολύ σύντομη χρονική περίοδο, τόσο πτυχές της αντάρτισσας Ζεϋνέπ και της Γκουρμπέτ, όσο και του Κουρδικού κινήματος και του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), της ζωής στο αντάρτικο στα βουνά και εν γένει μιας πολύ σημαντικής περιόδου για το κουρδικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα. Το ημερολόγιο της Ερσόζ, όπως τονίζει ο μεταφραστής του έργου Μουράτ Ισσί, καταφέρνει να φωτίσει μια ιστορική -απαγορευμένη και εμποδισμένη- περίοδο μέσω της γραφής της (σ. 45).

Τα πολιτικά ημερολόγια των οποίων η αντικειμενικότητα μπορεί να αμφισβητηθεί, όχι όμως η πραγματικότητά τους, μοιάζουν με ρεπορτάζ και στην περίπτωση της Ερσόζ αυτό γίνεται ακόμα πιο έκδηλο αν αναλογιστεί κανείς ότι πριν ενταχθεί στο αντάρτικο υπήρξε η πρώτη γυναίκα αρχισυντάκτρια στην ιστορία του τουρκικού τύπου.2 Το ημερολόγό της ξεκινάει στις 27 Ιουλίου 1995 και διακόπτεται στις 8 Οκτωβρίου του 1997, όταν πέφτει μάρτυρας. Γράφει σχεδόν κάθε μέρα, πλην εξαιρέσεων, και εκτός από τα γραπτά της περιλαμβάνει ποιήματά της και γράμματα συντρόφων της, σαν ντοκουμέντα. Παράλληλα, το ημερολόγιό της είναι και ένα πανανθρώπινο βιβλίο που μιλάει για τις ανησυχίες, τα ερωτήματα, τα τραύματα -«μόνο εμείς ξέρουμε τα ηφαίστεια μέσα μας που δεν μπορεί να τα σβήσει κανείς», όπως λέει η ίδια (σ. 202)- και τα όσα βασανίζουν ανθρώπους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη.

Το κουρδικό κίνημα κατά τη δεκαετία του 1990

Η περίοδος που γράφει η Γκουρμπετελλί Ερσόζ το ημερολόγιό της εντάσσεται στη δεκαετία του 1990, κατά την οποία «το κουρδικό κίνημα κατάφερε να ακουστεί» (σ. 14) και συνέβησαν πολλά σημαντικά γεγονότα στο ευρύτερο Κουρδιστάν. Πρώτον, της συγγραφής του ημερολογίου έχει προηγηθεί η ανακοίνωση της πρώτης, αλλά βραχύβιας, μονομερούς παύσης πυρός τον Μάρτιο του 1993 από το PKK στο Μπαρέλιας του Λιβάνου, που πρότεινε, μεταξύ άλλων, το δρόμο της διαπραγμάτευσης για την επίλυση του κουρδικού ζητήματος.

Κατά το συνέδριο αυτό, η Ερσόζ διορίστηκε αξιωματικός της γυναικείας διμοιρίας του Τάγματος Εκπαίδευσης του Κεντρικού Στρατηγείου, ενώ προωθήθηκε περισσότερο το γυναικείο ζήτημα

Δεύτερον, μαίνεται κουρδικός εμφύλιος πόλεμος στο Ιρακινό Κουρδιστάν μεταξύ του Δημοκρατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (KDP) και της Πατριωτικής Ένωσης του Κουρδιστάν (PUK), ο οποίος ξεκίνησε το 1994 και διήρκησε μέχρι το 1998 όπου έληξε με τη Συμφωνία της Ουάσιγκτον. Τρίτον, το Δεκέμβριο του 1995, διεξήχθη το πρώτο μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού συνέδριο του PKK, το 5o Συνέδριο, κατά το οποίο πάρθηκαν κρίσιμες αποφάσεις με σημαντικότερη εξ’ αυτών την επίσημη εγκατάλειψη του στόχου δημιουργίας Κουρδικού κράτους από το πρόγραμμα του Κόμματος. Κατά το συνέδριο αυτό, η Ερσόζ διορίστηκε αξιωματικός της γυναικείας διμοιρίας του Τάγματος Εκπαίδευσης του Κεντρικού Στρατηγείου, ενώ προωθήθηκε περισσότερο το γυναικείο ζήτημα (σ. 188).

Τέταρτον, κατά τη δεκαετία του 1990, η Τουρκία συνεργάζεται με το KDP και από κοινού επιτίθενται εναντίον του PKK. Πέμπτον, τον Ιούλιο του 1996 έγινε απόπειρα δολοφονίας κατά του Οτσαλάν στη Δαμασκό. Υπενθυμίζεται πως το PKK είχε τη διασυνοριακή του βάση στη Συρία από το 1979 ως το 1998. Και έκτον, μεταξύ 1990 και 1993 έχουν σημειωθεί κουρδικές εξεγέρσεις στα αστικά κέντρα («Serhildan» στα κουρδικά), οι οποίες οδήγησαν στην αύξηση της ορατότητας και την πολιτικοποίηση πολλών Κουρδισσών, καθώς επίσης και στην ένταξη πολλών εξ ’αυτών στο PKK. Χαρακτηριστικά, το 1993, το ένα τρίτο των μελών του PKK ήταν γυναίκες.3 Η περίοδος αυτή υπήρξε, λοιπόν, σημαντική για την συγκρότηση αυτόνομων γυναικείων δομών, με σημαντικότερη εξέλιξη τη δημιουργία γυναικείου στρατού το 1995.

Η Ερσόζ παρέχει πληροφορίες για την εσωκομματική οργάνωση του PΚK, πλούσια και λεπτομερή περιγραφή της ζωής των ανταρτών -από τη στρατιωτική εκπαίδευση ως την καθημερινότητα-, τις σχέσεις του PKK με το KDP, μεταξύ των οποίων υπήρχαν συγκρούσεις, όπως καταγράφει η ίδια, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 1995. Μας εξιστορεί την ιστορική μέρα, 20 Οκτωβρίου 1995, που εξέπεμψε για πρώτη φορά ο ραδιοφωνικός σταθμός Med-Radio, αλλά και την αντίσταση του Γκάρε τον Ιούνιο του 1997, που προσέδωσε μεγάλο κύρος στο PKK πολιτικά και στρατιωτικά διεθνώς και προκάλεσε τον θαυμασμό και τη συμπάθεια λαϊκών μαζών στο Ιρακινό Κουρδιστάν και στο Μπακούρ (Βόρειο Κουρδιστάν).

Κουρδικό γυναικείο κίνημα

Παράλληλα, το ημερολόγιο της Ερσόζ αποτελεί σημαντική συνεισφορά και για την ιστορία της ανάπτυξης του κουρδικού γυναικείου κινήματος. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται η γνωριμία της με την Σάρα, τη Σακινέ Τζανσίζ -μια εκ των δύο γυναικών που υπήρξαν ιδρυτικά μέλη του PKK και σπουδαία αγωνίστρια, η οποία δολοφονήθηκε το 2013 στο Παρίσι- και η αναφορά της στη σπηλιά στα βουνά του Κουρδιστάν όπου πραγματοποιήθηκε το πρώτο Εθνικό Γυναικείο Κογκρέσο. Το συνέδριο αυτό διεξήχθη μεταξύ 8 και 18 Μαρτίου το 1995 και κατά τη διάρκειά του ιδρύθηκε η Ένωση Ελεύθερων Γυναικών του Κουρδιστάν (YAJK), που σήμερα είναι γνωστή ως YJA-Star (Μονάδες Ελεύθερων Γυναικών - Αστέρι) και αποτελεί τον πρώτο κουρδικό αυτόνομο γυναικείο αντάρτικο στρατό. Η Ερσόζ ήταν σε αυτή την σπηλιά τον Αύγουστο του 1995 και αναφέρει πως «οι αφίσες του Συνεδρίου είναι ακόμη κρεμασμένες» (σ. 111).

Επιπλέον, καταδεικνύει τον πόλεμο εξουσίας μεταξύ γυναικών και ανδρών στον Ζαπ μεταξύ 1995 και 1996, και τις προσπάθειες υποβάθμισης και εργαλειοποίησης των γυναικών εντός του κινήματος

Γράφει επίσης για την Πρώτη Εθνική Γυναικεία Συνδιάσκεψη που διεξήχθη έναν χρόνο μετά, μεταξύ 30 Μαρτίου και 17 Απριλίου του 1996, στον Ζαπ και μας εξηγεί την ιστορική της σημασία και τι συζητήθηκε κατά τη συνδιάσκεψη αυτή. Επιπλέον, καταδεικνύει τον πόλεμο εξουσίας μεταξύ γυναικών και ανδρών στον Ζαπ μεταξύ 1995 και 1996, και τις προσπάθειες υποβάθμισης και εργαλειοποίησης των γυναικών εντός του κινήματος – προσπάθειες που ωστόσο οι ίδιες οι γυναίκες κατάφεραν να αναχαιτίσουν. Καταγράφει την απαξίωση, την υποτίμηση, τη χειραγώγηση, τον αποκλεισμό και την τοποθέτηση των γυναικών σε εφεδρεία, και την αντιμετώπισή τους ως υφιστάμενες. Παράλληλα, αναδεικνύει τον φόβο αναφορικά με την αυτονόμησή τους, φανερώνοντας έτσι την ανθεκτικότητα των βαθιά ριζωμένων πατριαρχικών αντιλήψεων σε σχέση με τη γυναίκα και επιτρέποντάς μας να κατανοήσουμε πως ο αγώνας των Κουρδισσών γυναικών μέσα στο κίνημα ήταν εξίσου τραχύς και δύσβατος όσο τα βουνά του Κουρδιστάν.

Ταυτόχρονα, υπογραμμίζει τα προβλήματα που αντιμετώπιζε και το ίδιο το γυναικείο απελευθερωτικό κίνημα, όπως για παράδειγμα το πρόβλημα της ηγεσίας, ενώ παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τη δομή και την οργανωτική λειτουργία της Ένωσης Ελεύθερων Γυναικών του Κουρδιστάν, την οποία βρίσκει πολύ μπερδεμένη, με περίπλοκη οργανωτική λειτουργία και ανάγκη για συνεχή ανασυγκρότηση. Η σημασία των γυναικών και της νεολαίας ως επαναστατικά υποκείμενα τονίζεται στο κείμενο της τον Μάιο του 1997, ενώ μας ενημερώνει πως τον Σεπτέμβριο του 1997 ο γυναικείος στρατός έχει αναλάβει τον συντονισμό του πολέμου εκείνης της περιόδου, τονίζοντας έτσι τη θέση των γυναικών στο κουρδικό αντάρτικο.

Γκουρμπέτ

Η Γκουρμπετελλί Ερσόζ διακατέχεται από ένα αίσθημα καθήκοντος να γράψει για τους αντάρτες και τις αντάρτισσες τη Χώρας του Ήλιου, του Κουρδιστάν, λέγοντας χαρακτηριστικά «θα γράψω για όλους […] όλοι σας είστε ήρωες στο ιστορικό αφήγημα του Κουρδιστάν και αξίζετε να γράψουν για σας» (σ. 86). Παρουσιάζει ωστόσο ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι θέλει να (κατά)γράψει όχι μόνο τα ωραία της αντάρτικης ζωής, αλλά και τα άσχημα, όπως η ίδια αναφέρει (σ. 136), και έτσι θα τολμούσαμε να πούμε ότι αποδομεί την εικόνα των σκληροτράχηλων σε συναισθηματικό και σωματικό επίπεδο ανταρτών, μιλώντας για τα δάκρυά τους όταν αποχωρίζονται και όταν ξανασυναντιούνται, για τη σωματική κόπωση και καταπόνηση, όπως για τους πόνους της όταν ανεβαίνουν και κατεβαίνουν τα βουνά, όντας σε συνεχή κίνηση -γιατί «έτσι είναι στο αντάρτικο» (σ. 88)-, για τα σωματικά όρια και την υπέρβασή τους, τον παγετό στο βουνό, τις κακουχίες, τα προβλήματα υγείας που προκαλούνται από το συγκεκριμένο περιβάλλον και τις συνθήκες.

Ο λόγος της ποιητικός, γεμάτος συναίσθημα, λυρισμό και πλαστικότητα, με πλούσιες παρομοιώσεις και μεταφορές, ενώ δεν της λείπει επ’ ουδενί το χιούμορ.

Ανησυχεί για τον κίνδυνο απώλειας του πάθους για τη ζωή, όπως διαπιστώνει για κάποιους συντρόφους της στο αντάρτικο, και την εξουσία και το πώς αλλάζει, μεθάει τον άνθρωπο, και χάνει τον αυτοέλεγχό του, ενώ θίγει το θέμα των συναισθημάτων στον πόλεμο και την ανάγκη να συζητιέται. Γράφει όμως και για την συντροφικότητα, τη συντροφική αγάπη, το νοιάξιμο προς την οικογένεια και τους συντρόφους και τις συντρόφισσές της, την αγάπη για τη φύση, καθώς και τα γέλια τους με την κατάστασή τους. Τα λόγια της Μπαχάρ, μιας συντρόφισσας της οποίας το γράμμα παραθέτει, αντανακλούν τις σκέψεις αυτές: «Η επανάστασή μας δεν είναι μόνο εθνική, ταξική και στρατιωτική, αλλά η μεγαλύτερη συναισθηματική επανάσταση της ανθρωπότητας […] είναι μια συναρτημένη με το χρόνο επανάσταση» (σ. 104).

Η Ερσόζ είναι ιδιαίτερα οξυδερκής, βαθιά ευαίσθητη και συναισθηματική. Ο λόγος της ποιητικός, γεμάτος συναίσθημα, λυρισμό και πλαστικότητα, με πλούσιες παρομοιώσεις και μεταφορές, ενώ δεν της λείπει επ’ ουδενί το χιούμορ. Η αγάπη της για τη φύση είναι ανεξάντλητη και παρούσα σε όλο το ημερολόγιο της. Εξίσου παρούσα είναι και η αγάπη της για την αντάρτισσα αδερφή της Ρεβσέν και κυρίως για τον μάρτυρα αδερφό της, τον Αγκίρ,4 η οποία σε συνδυασμό με τον πόνο που νιώθει, διαπερνά όλο το ημερολόγιο της, σχεδόν κάθε ημέρα που γράφει. Δεν γίνεται να μη συγκινηθεί κανείς από τον λόγο της όταν μιλάει μέσω του ημερολογίου της στον αδερφό της.

Παρούσα στο ημερολόγιο είναι και η αυτοκριτική της, βασική πρακτική άλλωστε εντός του PKK.

Έκδηλη είναι και η δημοσιογραφική της φλέβα στο πώς καταγράφει τα γεγονότα, όπως για παράδειγμα τους τουρκικούς βομβαρδισμούς και τις δασικές πυρκαγιές, μια τακτική που χρησιμοποιούσε και χρησιμοποιεί η Τουρκία εναντίον των θέσεων των ανταρτών. Τονίζει και η ίδια άλλωστε πολλές φορές στο ημερολόγιό της τη δημοσιογραφική της πλευρά στην ανάγκη της να ενημερώνεται τακτικά για τις διεθνείς ειδήσεις. Έτσι, δεν παραλείπει να αναφέρει στο ημερολόγιό της γεγονότα της περιφερειακής και διεθνούς επικαιρότητας, συμβάλλοντας έτσι στην κατανόηση της μεγαλύτερης εικόνας. Ενδεικτικά, τον Ιούνιο του 1996 αναφέρει τη συγκέντρωση τουρκικών δυνάμεων στα συροτουρκικά σύνορα ως απειλή κατά της Συρίας προκειμένου να σταματήσει τη βοήθεια της προς το PKK. Παρούσα στο ημερολόγιο είναι και η αυτοκριτική της, βασική πρακτική άλλωστε εντός του PKK.

Το ημερολόγιο της Γκουρμπετελλί Ερσόζ υπό το φως του σήμερα

Το ημερολόγιο της Ερσόζ, ως καταγραφή μιας σημαντικής για το κουρδικό κίνημα ιστορικής περιόδου, μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη ανάγνωση των πρόσφατων εξελίξεων.5 «Ξέρω», λέει σχεδόν προφητικά η Ερσόζ, στο ημερολόγιο της στις 31 Αυγούστου 1995 «ότι η δεκαετία του 2000 θα είναι μεγαλειώδης για την επανάσταση του Κουρδιστάν, άσχετα από τα χρόνια που συμμετείχα εγώ στον αγώνα και πιστεύω ότι μπορώ να συνεισφέρω στην επανάσταση», και συνεχίζει παρακάτω απευθυνόμενη στους γονείς της: «ονειρεύομαι να συναντηθούμε τις ελεύθερες μέρες, αλλά πιστεύω ότι θα είναι σε διαφορετικές συνθήκες και με άλλη μορφή» (σ. 150, 153).

Το πολιτικό ημερολόγιο της Ερσόζ μπορεί πράγματι να φωτίσει πτυχές του κουρδικού απελευθερωτικού κινήματος, οι οποίες μπορούν να συμβάλουν σε μια προσεχτικότερη και ψύχραιμη ανάγνωση των όσων συμβαίνουν σήμερα και σε αρκετούς εξωτερικούς παρατηρητές ίσως να μοιάζουν ακατανόητα. Τον Ιανουάριο του 1996, γράφει: «Οπωσδήποτε ο πιο δύσκολος πόλεμος και το πιο δύσκολο έργο στον κόσμο είναι να δημιουργήσεις ξανά ένα λαό με τους ανθρώπους του, να τον στρατικοποιήσεις, να τον κάνεις αυτάρκη, να τον κάνεις να πολεμά για τον εαυτό του, να επικεντρώνεται στη νίκη, να ισχυροποιήσεις τη βούλησή του, να του εξασφαλίσεις τη διανοητική περηφάνεια για να επικεντρωθεί στο στόχο του» (δική μας έμφαση) (σ. 198). Η επανακατάκτηση της περηφάνιας, μετά από βαθιά τραύματα που επέφερε η άγρια καταστολή των κουρδικών εξεγέρσεων που ακολούθησαν την σύσταση του τουρκικού κράτους (1923), συνδέεται σε μεγάλο βαθμό και σε πολλά επίπεδα με τον αγώνα του PKK, κυρίως κατά τη δεκαετία του 1990. Επιπλέον, η αναφορά της Ερσόζ στην ικανότητα του πολέμου, του ένοπλου αγώνα να μεταμορφώνει το υποκείμενο που αγωνίζεται, θυμίζει αναμφισβήτητα τον Φραντς Φανόν, ο οποίος έχει αναλύσει εκτενώς τη μετασχηματιστική δύναμη και τον ρόλο της βίας, στο αντιαποικιακό πλαίσιο, ως απαραίτητου μέσου για την επανάκτηση αρχικά της αξιοπρέπειας και του αυτοσεβασμού και εν συνεχεία της απελευθέρωσης.

Κλείνοντας, ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει και στην εξαιρετική δουλειά του μεταφραστή του έργου, του Μουράτ Ισσί, ο οποίος έχει καταφέρει να αποδώσει με εξαιρετική γλωσσική μαεστρία το λυρισμό και το ύφος της γραφής της Γκουρμπετελλί Ερσόζ. Το μεταφραστικό εγχείρημα, όπως επισημαίνει και ο ίδιος στο σημείωμα του στο βιβλίο, αποδείχθηκε ιδιαιτέρως απαιτητικό, αφενός λόγω του τουρκοκουρδικού ιδιώματος που χρησιμοποιεί η Ερσόζ, και αφετέρου λόγω της πολυπλοκότητας που ενέχει η απόδοση και ερμηνεία της ιδιαίτερης γλώσσας των ανταρτών και δη της γλώσσας που χρησιμοποιεί η Ερσόζ ενστερνιζόμενη μια συγκεκριμένη πολιτική γραμμή (σ. 49-50). Θα προσθέσω στις δυσκολίες, οι οποίες όμως αποδείχθηκαν εκ του αποτελέσματος προκλήσεις τις οποίες αντιμετώπισε με εξαιρετική ικανότητα ο Ισσί, το ότι η ελληνική γλώσσα δεν είναι η μητρική του. Τέλος, πολύτιμες είναι και οι πλούσιες υποσημειώσεις του που φωτίζουν πλείστα ζητήματα και οι οποίες υπάρχουν μόνο στην ελληνική έκδοση του ημερολογίου της Γκουρμπετελλί Ερσόζ.

* Η ΚΑΤΙΑ ΖΑΓΟΡΙΤΟΥ είναι υποψήφια διδάκτορας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων (ΠΕΔΙΣ) του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και ερευνήτρια στο Κέντρο Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών (ΚΕΜΜΙΣ).

Jordi Tejel, Syria’s Kurds: History, Politics and Society, Routledge, 2009, σ. 22
Στην εφημερίδα Οζγκιούρ Γκιουντέμ (Özgür Gündem), βλ. σημείωση μεταφραστή 1, σ. 14-15.
Aliza Marcus, Blood and Belief: The PKK and the Kurdish Fight for Independence, New York University Press, 2007, σ. 173.
Ο αδερφός της Γκουρμπετελλί λεγόταν Ορχάν Ερσόζ, το κωδικό του όνομα ήταν Αγκίρ (Agir), το οποίο στα κουρδικά (κουρμάντζι) σημαίνει φωτιά. Έπεσε ως μάρτυρας στις 30 Αυγούστου 1994, σχεδόν ένα χρόνο πριν ξεκινήσει να γράφει η Γκουρμπετελλί το ημερολόγιο της.
Οι εξελίξεις αυτές αφορούν, μεταξύ άλλων, την έναρξη νέας ειρηνευτικής διαδικασίας για την επίλυση του Κουρδικού ζητήματος στην Τουρκία, την έκκληση του φυλακισμένου ηγέτη του PKK Αμπντουλάχ Οτσαλάν για παύση πυρός, αφοπλισμό και σύγκληση συνεδρίου για διάλυση του PKK το Φεβρουάριο του 2025 και την ανακοίνωση του ίδιου του PKK στις 12 Μαΐου 2025 για παύση του ένοπλου αγώνα και διάλυση του κόμματος.


Δυο λόγια για τη συγγραφέα

Η Γκουρμπετελλί Ερσόζ, γεννημένη το 1965, ήταν χημικός, δημοσιογράφος και αρχισυντάκτρια στην κουρδική εφημερίδα Οζγκιούρ Γιουντέμ, η πρώτη γυναίκα αρχισυντάκτρια στην ιστορία του τουρκικού Τύπου. Συνελήφθη, φυλακίστηκε και βασανίστηκε δύο φορές – το 1990 στη φυλακή της Μαλάτυα και το 1994 στη φυλακή Σάγκματζιλαρ.

Το 1995 αποφάσισε να πάρει τα όπλα και να ενταχθεί στο αντάρτικο του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (P.K.K.). Το προσωπικό της ημερολόγιο του ένοπλου αγώνα ξεκινά στις 27 Ιουλίου 1995 και διακόπτεται στις 8 Οκτωβρίου 1997, όταν η Γκουρμπέτ πέφτει νεκρή στη μάχη, χτυπημένη από τα πυρά ενός άρματος Λέπαρντ, κατασκευασμένου στο Κάσσελ της Γερμανίας. Μετά την πρώτη του έκδοση στη Γερμανία το 1998, το ημερολόγιο της Γκουρμπέτ δημοσιεύτηκε στην πρωτότυπη γλώσσα του, τα τουρκικά, το 2014, αλλά στην Τουρκία απαγορεύεται ως σήμερα η κυκλοφορία του.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πένα, πενάκι, δηλητήριο» του Όσκαρ Ουάιλντ (κριτική) – Η βιογραφία του Τόμας Γκρίφιθς Γουέινραϊτ, ενός δανδή δηλητηριαστή

«Πένα, πενάκι, δηλητήριο» του Όσκαρ Ουάιλντ (κριτική) – Η βιογραφία του Τόμας Γκρίφιθς Γουέινραϊτ, ενός δανδή δηλητηριαστή

Για τη βιογραφία του Τόμας Γκρίφιθς Γουέινραϊτ από τον Όσκαρ Ουάιλντ (Oscar Wilde) «Πένα, πενάκι, δηλητήριο – Σπουδή στο πράσινο» (μτφρ. Ευαγγελία Κουλιζάκη, εκδ. Στερέωμα).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τόμας Γκρίφιθς Γουέινρα...

«Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής» των Γκρέγκορι Τζουσντάνις και Πίτερ Τζέφρις (κριτική) – Τα πολλαπλά είδωλα του Αλεξανδρινού

«Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής» των Γκρέγκορι Τζουσντάνις και Πίτερ Τζέφρις (κριτική) – Τα πολλαπλά είδωλα του Αλεξανδρινού

Για τη βιογραφία του Κ.Π. Καβάφη από τους Γρηγόρη Τζουσδάνη (Gregory Jusdanis) και Παναγιώτη Τσαφαρά (Peter Jeffreys) «Κωνσταντίνος Καβάφης. Ο άνθρωπος και ο ποιητής» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Η ανακωχή» του Πρίβο Λέβι (κριτική) – Bασανιστική πορεία προς την ανθρωπινότητα

«Η ανακωχή» του Πρίβο Λέβι (κριτική) – Bασανιστική πορεία προς την ανθρωπινότητα

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Πρίμο Λέβι (Primo Levi) «Η ανακωχή» (μτφρ. Άννα Παπασταύρου, εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Μέσα στην αχανή τρύπα της ανθρώπινης κόλασης που οι ναζί ολετήρες οραματίστηκαν και δημιο...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας Κύπρου: Στον Κυριάκο Μαργαρίτη το βραβείο Μυθιστορήματος

Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας Κύπρου: Στον Κυριάκο Μαργαρίτη το βραβείο Μυθιστορήματος

Απονεμήθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας Κύπρου για εκδόσεις του 2024. Τα βιβλία που τιμήθηκαν στις κατηγορίες Ποίησης, Μυθιστορήματος, Διηγήματος, Δοκιμίου και Νέου Λογοτέχνη. Κεντρική εικόνα: Ο Κυριάκος Μαργαρίτης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Ανάμεσα σε τόσους δρόμους» του Πάμπλο Χοφρέ – Ένα μακρύ υπερποιητικό ταξίδι

«Ανάμεσα σε τόσους δρόμους» του Πάμπλο Χοφρέ – Ένα μακρύ υπερποιητικό ταξίδι

Για την ποιητική συλλογή του Χιλιανού Πάμπλο Χοφρέ (Pablo Jofré) «Ανάμεσα σε τόσους δρόμους – Συγκεντρωμένα ποιήματα 2009-2019 (δίγλωσση έκδοση, ελληνικά-ισπανικά)» (μτφρ. Μαρία Καραλή, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Σαιξπηρικόν). Εικόνα: Εξώφυλλο της χιλιανής έκδο...

Κείμενα «με τη βοήθεια» Τεχνητής Νοημοσύνης: Πώς παράγονται και πώς ξεχωρίζουν – Κάποιες σκέψεις

Κείμενα «με τη βοήθεια» Τεχνητής Νοημοσύνης: Πώς παράγονται και πώς ξεχωρίζουν – Κάποιες σκέψεις

Πώς γράφει η Τεχνητή Νοημοσύνη; Πώς αναπαριστά την πραγματικότητα, και πώς, από «εργαλείο», καταλήγει να εργαλειοποιεί τον χρήστη της; Θα μπορούσε ποτέ ένα πρόγραμμα ΤΝ να γράψει όπως ο Φλομπέρ; Εικόνα: Από την ταινία «Her» (2013). 

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός&nb...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η φωλιά» του Γιώργου Ψωμιάδη (προδημοσίευση)

«Η φωλιά» του Γιώργου Ψωμιάδη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το ομότιτλο διήγημα της συλλογής διηγημάτων του Γιώργου Ψωμιάδη «Η φωλιά», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 19 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Κίχλη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ἡ φωλιὰ 

Τὸ φορτη...

«Ο δρόμος προς τα αστέρια» της Ίνβιλ Χ. Ρισχέι (προδημοσίευση)

«Ο δρόμος προς τα αστέρια» της Ίνβιλ Χ. Ρισχέι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ίνβιλ Χ. Ρισχέι [Ingvild H. Rishøi] «Ο δρόμος προς τα αστέρια» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 13 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Ζήτω η Άγκαθα Κρίστι» της Μάρως Δούκα (προδημοσίευση)

«Ζήτω η Άγκαθα Κρίστι» της Μάρως Δούκα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το νέο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα «Ζήτω η Άγκαθα Κρίστι», το οποίο θα κυκλοφορήσει στα τέλη Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στον Ορέστη

Ολιγ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 12 βιβλία σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 12 βιβλία σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας

Δώδεκα βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που μόλις εκδόθηκαν. Τρία από αυτά είναι επανεκδόσεις.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Βασίλης Γκουρογιάννης, ...

Ημερολόγια καρκίνου, η γραφή που θεραπεύει: Λορντ και Νικολαΐδου, δύο γυναίκες, δύο καταγραφές της εμπειρίας με τη νόσο

Ημερολόγια καρκίνου, η γραφή που θεραπεύει: Λορντ και Νικολαΐδου, δύο γυναίκες, δύο καταγραφές της εμπειρίας με τη νόσο

Παράλληλη ανάγνωση των προσωπικών ημερολογίων, δύο συγγραφέων που νόσησαν με καρκίνο του μαστού. Πρόκειται για τα: «Ημερολόγια καρκίνου» (μτφρ. Ισμήνη Θεοδωροπούλου, εκδ. Κείμενα) της Όντρι Λορντ και «Καλά και σήμερα» (εκδ. Μεταίχμιο, 2015) της Σοφίας Νικολαΐδου.

Γράφει η Φανή Χατζή

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία από την πρώτη λογοτεχνική σοδειά του φθινοπώρου

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία από την πρώτη λογοτεχνική σοδειά του φθινοπώρου

Δεκαπέντε βιβλία μεταφρασμένες πεζογραφίας τα οποία εκδόθηκαν πρόσφατα προμηνύουν ένα συναρπαστικό αναγνωστικό χειμώνα.

Γράφει η Φανή Χατζή

Το φθινόπωρο εγκαινιάζει πάντα μια φρενήρη εκδοτική σεζόν που κλιμακώνεται λίγο πριν από τις γιορτές. Βουτώντας ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ