virginia hall

Για το βιβλίο της Σόνια Παρνέλ [Sonia Purnell] «Μια ασήμαντη γυναίκα» (μτφρ. Θεοδώρα Δαρβίρη, εκδ. Μίνωας). Κεντρική εικόνα: Η κατάσκοπος Βιρτζίνια Χολ. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Η επιβλητική θωριά και το απαράμιλλο στιλ του Τζέιμς Μποντ έθεσε εξαρχής ένα όριο στο συλλογικό φαντασιακό. Μυστικός πράκτορας πρώτης γραμμής θα μπορούσε να είναι μόνο κάποιος που είναι ευειδής, καλοντυμένος, ξέρει από μαρτίνι και χτυπάει εκεί που κανείς δεν το περιμένει. Το όλον: να είναι άντρας. Δεν χωρούσε αμφιβολία επ’ αυτού. Είναι προφανές ότι και ο δημιουργός του 007, ο συγγραφέας Ίαν Φλέμινγκ, δύσκολα θα μπορούσε να σκεφτεί μια γυναίκα στη θέση του Μποντ.

Μπορεί στα κατοπινά χρόνια η βιομηχανία του θεάματος να ενέταξε στο πάνθεο των κινηματογραφικών και τηλεοπτικών κατασκόπων και γυναίκες (μια μορφή συμπερίληψης) εντούτοις ακόμη και στις μέρες μας το επάγγελμα ανδροκρατείται.

Αλήθεια, πόσες Βιρτζίνια Χολ έχουν χαθεί ακριβώς επειδή ήταν γυναίκες; Η συγκεκριμένη επί 73 ολόκληρα χρόνια έμεινε στην αφάνεια για λόγους που θα εξηγηθούν. Φαίνεται, όμως, το πλήρωμα του χρόνου ήρθε για να αποκατασταθεί η αξιοσύνη της, αλλά και η σημαντική συνεισφορά της στον αγώνα που έδωσαν οι Συμμαχικές δυνάμεις κατά του Χίτλερ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μόνο που αυτή η μάχη δεν διεξαγόταν στην πρώτη γραμμή (την περιείχε, βεβαίως), αλλά στο παρασκήνιο. Εκεί όπου οι ειδικευμένοι πράκτορες, λειτουργώντας πάντα υπό σκιά, έλυναν με επιδέξιο τρόπο τους κόμπους της γερμανικής άμυνας. Κάτι τέτοιο έκανε με θαυμαστή επιτυχία η Χολ.

Περιλαμβάνει πλήθος επίσημων εγγράφων, καταγραφών, σημειώσεων, αλλά και συμπερασμάτων που ξεπερνούν τα στενά όρια της κατασκοπείας και της αντικατασκοπείας και φτάνουν έως το –πάντα ακανθώδες– ζήτημα της θέσης της γυναίκας σε έναν κόσμο που φτιάχτηκε από άντρες και υπηρετεί τους άντρες

Το βιβλίο της Σόνια Παρνέλ Μια ασήμαντη γυναίκα (μτφρ. Θεοδώρα Δαρβίση, εκδ. Μίνωας) είναι η βιογραφία της Βιρτζίνια Χολ και περιλαμβάνει πλήθος επίσημων εγγράφων, καταγραφών, σημειώσεων, αλλά και συμπερασμάτων που ξεπερνούν τα στενά όρια της κατασκοπείας και της αντικατασκοπείας και φτάνουν έως το –πάντα ακανθώδες– ζήτημα της θέσης της γυναίκας σε έναν κόσμο που φτιάχτηκε από άντρες και υπηρετεί τους άντρες.

Έμπειρη βιογράφος η Παρνέλ και δημοσιογράφος σημαντικών εφημερίδων (The Economist, The Telegraph και The Sunday Times), θέτει εξαρχής το ερώτημα: πώς γίνεται μια γυναίκα που υπήρξε επικεφαλής ανταρτών και όρθωσε το ανάστημά της σε δύσκολους καιρούς να παραμένει ελάχιστα γνωστή μέχρι σήμερα;

Επικηρυγμένη από την Γκεστάπο 

Η δική της δουλειά συνίσταται στο να ανασυνθέσει τη ζωή και το έργο της Χολ με σκοπό να καταδείξει τη σημασία της, αλλά και να στιγματίσει την πατριαρχική δομή του στρατού, των μυστικών υπηρεσιών και κατ΄ επέκταση των κοινωνιών εκείνης της εποχής (φευ, όχι μόνο εκείνης…). Για τη Χολ ξέρουμε ή, τουλάχιστον, μαθαίνουμε εκ των υστέρων ότι ήταν μια αδάσμαστη και εύστροφη γυναίκα. Αν και έχασε το ένα της πόδι έπειτα από σφοδρό ατύχημα, αυτό δεν την εμπόδισε να καταταγεί στα γαλλικά σώματα διάσωσης.

Στη Βρετανική Κατασκοπευτική Υπηρεσία εντάχθηκε έπειτα από γνωριμία που είχε με έναν κατάσκοπο. Αμέσως έκανε θετική εντύπωση για τη μεθοδικότητά της και την άτρωτη φύση της. Ήταν μια γυναίκα που της άρεσε να δρα in extremis δίχως να σκέφτεται τις προσωπικές της συνέπειες.

Αν και Αμερικανίδα, υπηρέτησε στις μυστικές υπηρεσίες τριών χωρών (ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία), βοηθώντας τους με κάθε τρόπο.

Τα περισσότερα από τα κεφάλαια της βιογραφία είναι αφιερωμένα στις επιτυχίες της Χολ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Για πέντε ολόκληρα χρόνια (1940-45) υπήρξε η «Μαντόνα του βουνού», καθώς ήταν γνωστή για το πώς διαχειριζόταν τους αντάρτες που είχε υπό την εποπτεία της.

Η Γκεστάπο τη θεωρούσε τη σημαντικότερη κατάσκοπο των Συμμάχων και την είχαν επικηρύξει, και για καιρό την αναζητούσε παντού για να την σκοτώσει, δεν κατάφερε όμως ποτέ να τη συλλάβει. Η Χολ αν και Αμερικανίδα, υπηρέτησε στις μυστικές υπηρεσίες τριών χωρών (ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία) βοηθώντας τους με κάθε τρόπο.

Πήρε μέρος σε πολλές επιχειρήσεις, ενώ σε αρκετές από αυτές ήταν επικεφαλής. Σε κάθε περίπτωση, η Χολ επέδειξε κοφτερό μυαλό, απαράμιλλη ευστροφία, ενώ με τη στάση και τις καίριες αποφάσεις της ενέπνεε τον σεβασμό στους αντάρτες και στους κατοίκους των περιοχών που δραστηριοποιούνταν.  Ηταν γνωστή για τους τρόπους που μηχανευόταν ώστε να διαφεύγουν οι αντάρτες από τις ενέδρες των ναζί, ενώ ποτέ δεν παραιτήθηκε από όποια θέση της δόθηκε στον αγώνα κατά των Γερμανών, αλλά και της κυβέρνησης του Βισί στη Γαλλία.

sonia purnell

Η Σόνια Παρνέλ είναι αναγνωρισμένη Βρετανίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας, γνωστή για το αφηγηματικό στιλ γραφής της και τη σχολαστική της έρευνα. Το πρώτο της βιβλίο, η βιογραφία του Μπόρις Τζόνσον με τον τίτλο Just Boris: A Tale of Blond Ambition, ήταν στη μακρά λίστα για το βραβείο Orwell το 2011. Το δεύτερο βιβλίο της, –First Lady στο Ηνωμένο Βασίλειο και Clementine, The Life of Mrs. Winston Churchill στις ΗΠΑ, αποκάλυψε για πρώτη φορά τον ζωτικό ρόλο που έπαιξε στην καριέρα του Ουίνστον Τσόρτσιλ η σύζυγός του Κλέμεντιν–, επιλέχθηκε ως βιβλίο της χρονιάς από τις εφημερίδες The Telegraph και The Independent, ήταν υποψήφιο για το βραβείο Plutarch και θα γίνει ταινία. Για το βιβλίο της Μια ασήμαντη γυναίκα βασίστηκε σε νέες και εκτεταμένες έρευνες σχετικά με τη μυστική ζωή της κατασκόπου Βιρτζίνια Χολ. Η συγγραφέας έχει επίσης εργαστεί στα έντυπα The Economist, The Telegraph και The Sunday Times. Ζει στο Λονδίνο με τον σύζυγό της και τους δύο γιους τους.

Στην D-Day

Οταν έφτασε η μεγάλη στιγμή της D-Day, οι ομάδες μαχητών της αντίστασης βοήθησαν στην αποτροπή των γερμανικών στρατιωτικών δυνάμεων από το να απωθήσουν τις προελαύνουσες Συμμαχικές Δυνάμεις. Μεταξύ αυτών που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο ήταν και η Χολ.

Πώς γίνεται, λοιπόν, να έχαιρε τέτοιας εκτίμησης κι όμως να έχει αποσιωπηθεί ευσχήμως το έργο και το όνομά της; Η Παρνέλ απαντάει πως το γεγονός ότι ήταν γυναίκα υπήρξε ανασχετικός παράγοντας στην πλέρια αποδοχή της. Υπήρξαν φορές που ένας άντρας επικεφαλής αναλάμβανε το έργο που κανονικά θα έπρεπε να φέρεις εις πέρας η Χολ μόνο και μόνο επειδή ήταν άντρας και όχι απαραίτητα πιο έμπειρος ή πιο ικανός.

Θρυλείται πως αρκετές φορές, όταν οι άντρες τα έκαναν «μαντάρα», αναλάμβανε η Χολ δράση για να διορθώσει τα κακώς κείμενα. Ηταν πασιφανές πως δεν γινόταν να δέχεται τα υποτιμητικά σχόλια των ανωτερών της επειδή ήταν γυναίκα.

Θρυλείται, δε, πως αρκετές φορές, όταν οι άντρες τα έκαναν «μαντάρα», αναλάμβανε η Χολ δράση για να διορθώσει τα κακώς κείμενα. Ηταν πασιφανές πως δεν γινόταν να δέχεται τα υποτιμητικά σχόλια των ανωτερών της επειδή ήταν γυναίκα. Από την άλλη, όμως, ποτέ δεν έλαβε το μερίδιο της αναγνώρισης που της άξιζε.

Φυσικά, σ’ αυτό ευθύνεται και η ίδια. Είχε μια έμφυτη δυσανεξία στις τιμές, τις παράτες και τα αξιώματα. Έγινε δεκτή στο Αρχηγείο της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA) στο Λάνγκλεϊ της Βιρτζίνια, και τελικά έγινε η πρώτη γυναίκα που εντάχθηκε στο επιχειρησιακό σκέλος της μυστικής δράσης της υπηρεσίας.

Συνέχισε να δουλεύει για τη CIA, τη στιγμή που για κάποιους ήταν μια αγαπημένη πράκτορας και για άλλους μια παραμελημένη φιγούρα. Τελικά, συνταξιοδοτήθηκε το 1966 κι ενώ πίσω της άφησε μια σπουδαία παρακαταθήκη από σημαίνουσες επιτυχίες, στο τέλος έμεινε στην αφάνεια. Οικεία βουλήσει ή μη.

Το μόνο βραβείο 

minoas purnell mia ashmanth gynaika

Το μόνο αξιοσημείωτο βραβείο που έλαβε η Βιρτζίνια Χολ ήταν για την υπηρεσία της στη γαλλική κατασκοπεία όπου της δόθηκε ο Σταυρός Διακεκριμένων Υπηρεσιών, ενώ αναφέρθηκε σ’ αυτήν ο στρατηγός «Wild Bill» Ντόνοβαν του Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών του Αμερικανικού Στρατού. Ήταν η μόνη γυναίκα που έλαβε αυτό το βραβείο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά ακόμη και τότε, ήταν απρόθυμη να το δεχτεί.

Ακόμη κι αν υποστηρίξει κανείς πως η Χολ δεν υπήρξε ποτέ μια γυναίκα με άμετρες φιλοδοξίες, κάτι που υπέσκαψε την υστεροφημία της, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι οι μυστικές υπηρεσίες ήταν ένα άντρο στο οποίο ελάχιστες γυναίκες μπορούσαν να εισχωρήσουν στα ενδότερά του.

Μα ακόμη κι αν το κατάφερναν, η επιτυχία τους ήταν υπολογισμένη και σταθμισμένη από τους άντρες. Το φύλο, ξεκάθαρα, έπαιζε σημαίνοντα ρόλο στην ανέλιξη ενός πράκτορα ανεξάρτητα από τις επιτυχίες ή τις ικανότητές του κι αυτό η Παρνέλ το επισημαίνει με κάθε τρόπο στο βιβλίο της.

Συνολικά μάς παρέδωσε ένα καλογραμμένο και άρτια τεκμηριωμένο βιβλίο και σίγουρα η απόφασή της να ανασύρει από τη λήθη μια γυναίκα που για 73 χρόνια έμεινε στην αφάνεια, ενώ δεν θα έπρεπε, σημαίνει κάτι για όλους μας. Η μετάφραση της Θεοδώρας Δαρβίρη είναι αξιοπρόσεκτη.

Να σημειωθεί πως το βιβλίο θα μεταφερθεί σύντομα στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη από το Netflix, έχει λάβει το Βραβείο Plutarch (για την καλύτερη βιογραφία του 2020), ενώ ανακηρύχθηκε ως το καλύτερο βιβλίο της χρονιάς από διάφορα σημαντικά Μέσα των ΗΠΑ. 


Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Μπλε ήλιος» (εκδ. Μεταίχμιο).

 

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Το κλίμα αναστρεφόταν ραγδαία, αλλά η Βιρτζίνια εξακολουθούσε να διατρέχει μόνιμο κίνδυνο από τα επανεπομείναντα στοιχεία της Γκεσπάτο που πλέον επιδίδονταν σε όργιο δολοφονιών. Στη Λιόν, ο Κλάους Μπάρμπι δολοφόνησε εκατοντάδες αντιστασιακούς κρατούμενους στη φυλακή Μονλίκ, συμπεριλαμβανομένου και του γοητευτικού νεαρού γιατρού Ροζέ Λε Φορεστιέ, που είχε φροντίσει τους άντρες της Βιρτζίνια στο υψίπεδο αλλά είχε συλληφθεί στις 4 Αυγούστου λίγο πιο έξω από το Λε Πουί. Ηταν τέτοια η σφαγή, που υπήρξαν αναφορές για αίμα που έσταζε από τα ταβάνια της φυλακής. Παρ΄ όλα αυτά, οι θανάσιμες συλλήψεις και η εμμονή του Μπάρμπι να βρει την Βιρτζίνια και άλλους αρχηγούς δεν έλεγε να καταλαγιάσει».

politeia deite to vivlio 250X102

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το όνομά μου είναι Γιώργος Χρονάς» (κριτική) – Μποέμικος τρόπος ζωής, ταξίδια, στέκια, πρόσωπα

«Το όνομά μου είναι Γιώργος Χρονάς» (κριτική) – Μποέμικος τρόπος ζωής, ταξίδια, στέκια, πρόσωπα

Για την αυτοβιογραφία του Γιώργου Χρονά «Το όνομά μου είναι Γιώργος Χρονάς» (εκδ. Οδός Πανός). Κεντρική εικόνα: Ο συγγραφέας με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο.

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

Ο ποιητής και εκδότης Γιώργος Χρονάς (1948), από τους πιο σημαντικ...

«Μαχαίρι» του Σαλμάν Ρούσντι (κριτική) – «Ένα φονικό φάντασμα από το παρελθόν»

«Μαχαίρι» του Σαλμάν Ρούσντι (κριτική) – «Ένα φονικό φάντασμα από το παρελθόν»

Για το βιβλίο του Σαλμάν Ρούσντι [Salman Rushdie] «Μαχαίρι» (μτφρ. Γιώργος Μπλάνας, Δημήτρης Δουλγερίδης, εκδ. Ψυχογιός).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Υπάρχουν βιβλία που οι συγγραφείς προσδοκούν να γράψουν. Αυτά που θεωρητικά...

«Το όνομά μου είναι Γιώργος Χρονάς – Αυτοβιογραφία» (κριτική) – Πρόσωπα, φράσεις, αναπνοές

«Το όνομά μου είναι Γιώργος Χρονάς – Αυτοβιογραφία» (κριτική) – Πρόσωπα, φράσεις, αναπνοές

Για την αυτοβιογραφία του Γιώργου Χρονά «Το όνομά μου είναι Γιώργος Χρονάς» (εκδ. Οδός Πανός). Στην κεντρική εικόνα, ο Γιώργος Χρονάς.

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Όσο τα πρόσωπα μεταλλάσσονται σε σκιές, όσο η μνήμη αναζητάει τα ίχνη που αφήσανε, όσο ο χ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Festen» του Τόμας Βίντερμπεργκ, σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου

«Festen» του Τόμας Βίντερμπεργκ, σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου

Για το «Festen» του Τόμας Βίντερμπεργκ, σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου, στο θέατρο ΑΛΜΑ. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Άλμα» ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος επέλεξε να σκηνοθετήσει τη δύσκολη θεατρική διασκευή της κινηματογραφικής ταινίας «FESTEN» («Οικογενειακή γιορ...

Πέθανε ο συγγραφέας Πάνος Θεοδωρίδης: Η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά τον «Πετεφρή»

Πέθανε ο συγγραφέας Πάνος Θεοδωρίδης: Η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά τον «Πετεφρή»

Ανακοίνωση της Εταιρείας Συγγραφέων για τον θάνατο του μέλους της Πάνου Θεοδωρίδη. 

Επιμέλεια: Book Press

Με λύπη μας πληροφορηθήκαμε τον θάνατο του αρχιτέκτονα και συγγραφέα Πάνου Θεοδωρίδη, σε ηλικία 77 ετών. Γνωστός και με το ψευδώνυμο «Πετεφρή...

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα φύλα υπάρχουν; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ βιολογικού και κοινωνικού φύλου; Υπάρχει φάσμα όσον αφορά το βιολογικό φύλο; Μια προσεκτική εξέταση των παραπάνω ερωτημάτων που αναδύονται στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια.

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ηθική και Ανήθικοι» του Κωνσταντίνου Γιατρά (προδημοσίευση)

«Ηθική και Ανήθικοι» του Κωνσταντίνου Γιατρά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Γιατρά «Ηθική και Ανήθικοι», το οποιο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Stamora Moravita

...
«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Βραζιλιάνας Μοργκάνα Κρέτζμαν [Morgana Kretzmann] «Στη σκόνη» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κωστας Αγοραστός

Ρόδια και Τσιγάρα

...
«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπασμάτων από το μυθιστόρημα του Άρη Μαραγκόπουλου «Απάρνηση», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιφάνεια Ι
(Ο Νικόλας δεν είναι πια εδώ)

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα φύλα υπάρχουν; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ βιολογικού και κοινωνικού φύλου; Υπάρχει φάσμα όσον αφορά το βιολογικό φύλο; Μια προσεκτική εξέταση των παραπάνω ερωτημάτων που αναδύονται στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια.

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ