THEOTOKAS PHOTO 728

Μια μέρα σαν σήμερα, 30 Οκτωβρίου 1966, πέθανε στην Αθήνα ο λογοτέχνης Γεώργιος Θεοτοκάς. Ήταν 61 ετών και η αιτία του αιφνίδιου θανάτου του ήταν αδιάγνωστος καρκίνος στο ήπαρ. 

Του Λεωνίδα Καλούση

Ο Γεώργιος Θεοτοκάς είχε γεννηθεί στις 27 Αυγούστου 1905 στην Κωνσταντινούπολη, γιος του δικηγόρου Μιχαήλ Θεοτοκά από τη Χίο και της επίσης Χιώτισας Ανδρονίκης Νομικού, κόρης εμπόρου. Αποφοίτησε από το  Εθνικό Ελληνογαλλικό Λύκειο της Κωνσταντινούπολης και το 1922 με την Μικρασιατική Καταστροφή η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αθήμα. Σπούδασε στη Νομική Σχολή της Αθήνας και το 1927, μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, έφυγε για το Παρίσι και εν συνεχεία το Λονδίνο όπου συνέχισε τις σπουδές του στο δίκαιο, την λογοτεχνία και τη φιλοσοφία. 

Από το 1929, εγκατεστημένος πια στην Αθήνα ξεκινά να εργάζεται ως δικηγόρο και την ίδια χρονιά, σε ηλικία μόλις 24 ετών, εκδίδει το πρώτο του βιβλίο χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Ορέστης Διγενής, το δοκίμιο «Ελέυθερο Πνεύμα», ένα κείμενο που χαρακτηρίζεται από νεανική ορμητικότητα, τόλμη και φερεσκάδα ιδεών και που θα μελετηθεί πολύ ενώ, λίγο καιρό μετά την έκδοσή του, θα βαπτιστεί «μανιφέστο της γενιάς του '30», «το πρώτο τεκμήριο της αυτογνωσίας της» κατά τον διαπρεπή φιλόλογο και ιστορικό της νεοελληνικής λογοτεχνίας Κ. Θ. Δημαρά.

Η αρχική εκδοχή του πρώτου μυθιστορήματός του με τίτλο Αργώ κυκλοφόρησε το 1933. Η αναγνώριση με το Βραβείο Πεζογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών ήρθε το 1939 για το μυθιστόρημά του Το Δαιμόνιο. Τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του Λεωνής και δέκα χρόνια αργότερα, το 1950, το εμβληματικό έργο του Ασθενείς και Οδοιπόροι. Μετά τον θάνατό του, το 1970 εκδόθηκε το μυθιστόρημα Οι Καμπάνες. Σε μια μεταγενέστερη έκδοση γράφει στον πρόλογό του για την απήχηση και την πρόσληψη που είχε η Αργώ

«Σαν άρχισα αυτό το βιβλίο, η μοναδική μου πρόθεση ήταν να ζωντανέψω μερικά ανθρώπινα πλάσματα που τριγυρνούσανε στη φαντασία μου και βασάνιζαν τις ώρες της σχόλης μου. Κατόπι, σαν προχώρησε η δουλειά, μου ήρθε η όρεξη να δώσω με αυτήν την ευκαιρία, μια γενική κάπως έκθεση της ελληνικής ζωής και των προβλημάτων της εποχής μας. Έτσι η Αργώ πήρε διαστάσεις που δεν τις περίμενα.»

THEOTOKAS SEFERHS

Γεώργιος Θεοτοκάς και Γιώργος Σεφέρης, Ιανουάριος 1941 στην Αθήνα.

Στις 22 Νοεμβρίου 1940 παρουσιάστηκε εθελοντής στο Γουδί αλλά του αρνήθηκαν την κατάταξη. Κατατάχθηκε εκ νέου ένα μήνα αργότερα και τελικά αποστρατεύτηκε τον Ιανουάριο 1941. Από το 1944 αποκτά στενή σχέση με τον Γεώργιο Παπανδρέου κι αρχίζει να ασχολείται κι ο ίδιος με την πολιτική. Πολιτεύτηκε μια φορά χωρίς επιτυχία, το 1955 όταν έθεσε υποψηφιότητα για βουλευτής Χίου. Σε μια επιστολή του Σεφέρη προς τον Θεοτοκά, (Σεφέρης – Θεοτοκάς, 1930-1966, εκδ. Ερμής, Επιμέλεια Γιώργος Σαββίδης) γραμμένη το 1931 διαβάζουμε:

«Δεν θέλω να σου καταστρέψω το θάρρος σου. Απεναντίας, αυτά θα σου τα’ γραφα πολύ αργότερα, αν μου περνούσε από τον νουπως θα μπορούσε να βρεις κάτι διαλυτικό στα γραφόμενά μου. Ίσως να μην έχω καταλάβει καλά το δαιμόνιό σου. Όμως καλύτερα δεν ειν’ έτσι, νά’ χουμε φίλους που μας κρίνουν, παρά φίλους που μας χειροκροτούν. Ίσως ακόμη να τα ‘γραψα όλα αυτά, γιατί με φοβίζουν οι μεγάλες λέξεις ( το ξέρεις αυτό) “πολιτικοκοινωνική θεωρία”, “αντικατάσταση του καπιταλισμού”. Προτιμώ την απλή λέξη Αργώ, που περιμένω με ανυπομονησία να τη δω να ταξιδεύει με τον αγέρα πρίμο στα πανιά της».

Ο Θεοτοκάς έγραψε επίσης θεατρικά έργα, ταξιδιωτικά δοκίμια ενώ αρθρογραφούσε επί σειρά ετών. 

Διατέλεσε διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου (1945-1946 και 1952-1953). Με την ιδιότητά του αυτή προσκλήθηκε για πολύμηνη διαμονή στην Αμερική στο πλαίσιο προγράμματος μορφωτικών ανταλλαγών ενώ ταξίδεψε και στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Το 1963 συμμετείχε μαζί με τον Ευάγγελο Παπανούτσο στην Υποεπιτροπή Παιδείας της Ενώσεως Κέντρου, η οποία συνέταξε ένα πλήρες σχέδιο για το εκπαιδευτικό σύστημα σε περίπτωση που η «Ένωση Κέντρου» ανελάμβανε την εξουσία.Το 1964 διορίστηκε πρόεδρος του Δ.Σ. του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. 

THEOTOKAS ANDREADH

Με την δεύτερη σύζυγό του, Κοραλία Ανδρειάδη εν πλω προς την Πάτμο, το 1963.

Το 1948 είχε παντρευτεί με την βυζαντινολόγο Ναυσικά Στεργίου, η οποία πέθανε το 1959. Το 1961 γνωρίστηκε με την ποιήτρια Κοραλία Ανδρειάδη με την οποία παντρεύτηκε λίγους μήνες πριν τον αιφνίδιο θάνατό του.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πέτερ Χάντκε: «Αν ένα έθνος χάσει τους αφηγητές του, χάνει την παιδική του ηλικία»

Πέτερ Χάντκε: «Αν ένα έθνος χάσει τους αφηγητές του, χάνει την παιδική του ηλικία»

Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 6 Δεκεμβρίου 1942, γεννήθηκε στο Γκρίφεν της Αυστρίας ο νομπελίστας λογοτέχνης, θεατρικός συγγραφέας και μεταφραστής Πέτερ Χάντκε [Peter Handke]. Τα βιβλία του κυκλοφορούν στη γλώσσα μας από τις εκδόσεις Εστία, Gutenberg, Κουκκίδα, Άγρα, Εξάντας, Καστανιώτη κ.ά.

...
Κ. Σ. Λιούις: «Αφού μεγαλώσουμε αρκετά, μπορούμε να ξεκινήσουμε ξανά να διαβάζουμε παραμύθια»

Κ. Σ. Λιούις: «Αφού μεγαλώσουμε αρκετά, μπορούμε να ξεκινήσουμε ξανά να διαβάζουμε παραμύθια»

Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 29 Νοέμβρη 1898, γεννήθηκε στο Μπέλφαστ της Βόρειας Ιρλανδίας ο Κ. Σ. Λιούις [C. S. Lewis], δημιουργός της δημοφιλούς σειράς βιβλίων «Τα χρονικά της Νάρνια». Τα έργα του κυκλοφορούν στη γλώσσα μας από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Book Press...

Ουίλιαμ Μπλέικ: «Όσοι συγκρατούν τις επιθυμίες τους το κάνουν επειδή οι επιθυμίες τους είναι αδύναμες»

Ουίλιαμ Μπλέικ: «Όσοι συγκρατούν τις επιθυμίες τους το κάνουν επειδή οι επιθυμίες τους είναι αδύναμες»

Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 28 Νοεμβρίου 1757, γεννήθηκε στο Σόχο του Λονδίνου ο σημαντικός ποιητής, ζωγράφος και χαράκτης Ουίλιαμ Μπλέικ [William Blake]. Τα έργα του κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Νεφέλη, Αρμός, Μεταίχμιο, Βακχικόν, Ερατώ κ.ά.

Επιμέλεια: Book P...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Από τη Θεσσαλονίκη των τελών του 19ου αιώνα στην Αθήνα του Όθωνα και στη Σέριφο του 1916. Επιλέγουμε τέσσερα ιστορικά μυθιστορήματα Ελλήνων συγγραφέων που παίρνουν έμπνευση από πραγματικά ιστορικά γεγονότα για να «χτίσουν» τις ιστορίες τους. Κεντρική εικόνα: Μια όψη της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ου αιώνα (© Ευθύμ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ