Maya Angelou800

Μια μέρα σαν σήμερα, 28 Μαΐου 2014, πέθανε σε ηλικία 86 ετών η Αμερικανίδα ποιήτρια, πεζογράφος και ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα Μάγια Αγγέλου. 

Του Λεωνίδα Καλούση

H Marguerite Annie Johnson είχε γεννηθεί στο Σαιντ Λούις του Μιζούρι στις 4 Απριλίου 1928. Πολύ μικρή, τριών ετών, στάλθηκε στο Αρκάνσας μαζί με τον κατά ένα χρόνο μεγαλύτερο αδελφό της να ζήσει με τη γιαγιά της από την πλευρά του πατέρα της. Λίγα χρόνια αργότερα θα επιστρέψει στο Σαιντ Λιούις για να ζήσει με τη μητέρα της και εκεί θα κακοποιηθεί σεξουαλικά από τον φίλο της μητέρας της. Ο άνδρας αυτός συνελήφθη, καταδικάστηκε, φυλακίστηκε όμως μόνο για μέρα. Μετά την αποφυλάκισή του δολοφονήθηκε, κατά μια εκδοχή από τους θείους της. Η τραυματική αυτή εμπειρία της προκάλεσε κώφωση και αλαλία για πέντε χρόνια. Σε αυτά τα χρόνια παρηγοριά και καταφύγιό της ήταν τα βιβλία.

AGGELOU EXOFYLLOΣτη ζωή της ήταν πρωτοπόρος. Πολύ μικρή δούλεψε σαν οδηγός τρόλεϊ, μια πρωτιά για γυναίκα και μάλιστα μαύρη. Έγινε μητέρα στα 17 της κι ακολούθησαν χρόνια κατά τα οποία έκανε τα πάντα: μαγείρισσα, πόρνη, χορεύτρια σε νυχτερινά μαγαζιά, τραγουδίστρια, ηθοποιός στην όπερα Porgy and Bess, συντονίστρια σε συνέδρια της βόρειο-χριστιανών και δημοσιογράφος. Ήταν σκηνοθέτης, ηθοποιός, συγγραφέας και παραγωγός παραστάσεων, ταινιών και τηλεοπτικών προγραμμάτων.

Το καλλιτεχνικό της ψευδώνυμο το οφείλει στον πρώτο σύζυγό της, τον ελληνικής καταγωγής ηλεκτρολόγο, πρώην ναυτικό και μουσικό Tosh Angelos. 

Το καλλιτεχνικό της ψευδώνυμο το οφείλει στον πρώτο σύζυγό της, τον ελληνικής καταγωγής ηλεκτρολόγο, πρώην ναυτικό και μουσικό Tosh Angelos. 

Απέκτησε τεράστια αναγνώριση στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και διεθνώς, με την πρώτη αυτοβιογραφία της που κυκλοφόρησε το 1969. Τίτλος της I Know Why the Caged Bird Sings, Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί (μτφρ. Ιωάννα Καρατζαφέρη, εκδ. Πατάκη). Στο βιβλίο περιγράφει τη ζωή της μέχρι τα 17 της χρόνια. 

Το 1982 έγινε η πρώτη καθηγήτρια στο Τμήμα Αμερικανικών Σπουδών στο Wake Forest University της Βόρειας Καρολίνα. Ήταν ενεργό μέλος του Κινήματος των Δικαιωμάτων των Πολιτών και εργάστηκε μαζί με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και τον Μάλκολμ. Μέχρι τα γεράματά της, επισκεπτόταν πανεπιστήμια και μιλούσε στους νέους για τα βιώματά της, για τους αγώνες των Αφροαμερικανών, για τα ανθρώπινα δικαιώματα. 

AGGELOU GORMANΤο 1993, στην ορκωμοσία του Μπιλ Κλίντον, απήγγειλε το ποίημά της «On the Pulse of Morning». Στις αρχές του 2021, η νεαρή Αφροαμερικανή ποιήτρια Αμάντα Γκόρμαν απέτισε φόρο τιμής στην Αγγέλου, όταν στην ορκωμοσία του Τζο Μπάιντεν φόρεσε ένα ζευγάρι σκουλαρίκια εμπνευσμένα από την αυτοβιογραφία της Αγγέλου Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί. 

Τιμήθηκε με πολλά βραβεία. Το 2000 έλαβε, για τη συνολική προσφορά της στην ποίηση το Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών (National Medal of Arts) και το 2010 ο Μπαράκ Ομπάμα της απένημε το Μετάλιο της Ελευθερίας (Presidential Medal of Freedom), την ύψιστη πολιτική διάκριση που προβλέπεται από το αμερικανικό κράτος. 

 

 

 

 

Ο στίχος στον τίτλο είναι από το ποίημα «Ακόμα Ανατέλλω» (μτφρ. Ασημίνα Ξηρογιάννη, απόσπασμα)

[...]
Ακριβώς όπως τα φεγγάρια και όπως οι ήλιοι
Mε τη βεβαιότητα της παλίρροιας
Ακριβώς όπως οι ελπίδες που πηγάζουν από ψηλά
Ακόμα θ’ ανατέλλω.

Θέλατε να με δείτε να σπάω;
Καλυμμένο κεφάλι και χαμηλωμένα μάτια;
Ώμους που πέφτουν κάτω σαν δάκρυα
Aδύναμη από τις οργισμένες μου κραυγές;

Μήπως το αγέρωχό μου ανάστημα σας προσβάλλει;
Δεν σας έρχεται πολύ δύσκολο
Που γελώ σαν να έχω ορυχεία χρυσού
Σκάβοντας στην πίσω αυλή μου;

Μπορείτε να με πυροβολήσετε με τις λέξεις σας
Μπορείτε να με σφάξετε με τη ματιά σας
Μπορείτε να με δολοφονήσετε με το μίσος σας
Αλλά ακόμα, σαν αέρας, θα ανεβαίνω ψηλά. 
[...]

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πέτερ Χάντκε: «Αν ένα έθνος χάσει τους αφηγητές του, χάνει την παιδική του ηλικία»

Πέτερ Χάντκε: «Αν ένα έθνος χάσει τους αφηγητές του, χάνει την παιδική του ηλικία»

Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 6 Δεκεμβρίου 1942, γεννήθηκε στο Γκρίφεν της Αυστρίας ο νομπελίστας λογοτέχνης, θεατρικός συγγραφέας και μεταφραστής Πέτερ Χάντκε [Peter Handke]. Τα βιβλία του κυκλοφορούν στη γλώσσα μας από τις εκδόσεις Εστία, Gutenberg, Κουκκίδα, Άγρα, Εξάντας, Καστανιώτη κ.ά.

...
Κ. Σ. Λιούις: «Αφού μεγαλώσουμε αρκετά, μπορούμε να ξεκινήσουμε ξανά να διαβάζουμε παραμύθια»

Κ. Σ. Λιούις: «Αφού μεγαλώσουμε αρκετά, μπορούμε να ξεκινήσουμε ξανά να διαβάζουμε παραμύθια»

Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 29 Νοέμβρη 1898, γεννήθηκε στο Μπέλφαστ της Βόρειας Ιρλανδίας ο Κ. Σ. Λιούις [C. S. Lewis], δημιουργός της δημοφιλούς σειράς βιβλίων «Τα χρονικά της Νάρνια». Τα έργα του κυκλοφορούν στη γλώσσα μας από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Book Press...

Ουίλιαμ Μπλέικ: «Όσοι συγκρατούν τις επιθυμίες τους το κάνουν επειδή οι επιθυμίες τους είναι αδύναμες»

Ουίλιαμ Μπλέικ: «Όσοι συγκρατούν τις επιθυμίες τους το κάνουν επειδή οι επιθυμίες τους είναι αδύναμες»

Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 28 Νοεμβρίου 1757, γεννήθηκε στο Σόχο του Λονδίνου ο σημαντικός ποιητής, ζωγράφος και χαράκτης Ουίλιαμ Μπλέικ [William Blake]. Τα έργα του κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Νεφέλη, Αρμός, Μεταίχμιο, Βακχικόν, Ερατώ κ.ά.

Επιμέλεια: Book P...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Από τη Θεσσαλονίκη των τελών του 19ου αιώνα στην Αθήνα του Όθωνα και στη Σέριφο του 1916. Επιλέγουμε τέσσερα ιστορικά μυθιστορήματα Ελλήνων συγγραφέων που παίρνουν έμπνευση από πραγματικά ιστορικά γεγονότα για να «χτίσουν» τις ιστορίες τους. Κεντρική εικόνα: Μια όψη της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ου αιώνα (© Ευθύμ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ