Maya Angelou800

Μια μέρα σαν σήμερα, 28 Μαΐου 2014, πέθανε σε ηλικία 86 ετών η Αμερικανίδα ποιήτρια, πεζογράφος και ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα Μάγια Αγγέλου. 

Του Λεωνίδα Καλούση

H Marguerite Annie Johnson είχε γεννηθεί στο Σαιντ Λούις του Μιζούρι στις 4 Απριλίου 1928. Πολύ μικρή, τριών ετών, στάλθηκε στο Αρκάνσας μαζί με τον κατά ένα χρόνο μεγαλύτερο αδελφό της να ζήσει με τη γιαγιά της από την πλευρά του πατέρα της. Λίγα χρόνια αργότερα θα επιστρέψει στο Σαιντ Λιούις για να ζήσει με τη μητέρα της και εκεί θα κακοποιηθεί σεξουαλικά από τον φίλο της μητέρας της. Ο άνδρας αυτός συνελήφθη, καταδικάστηκε, φυλακίστηκε όμως μόνο για μέρα. Μετά την αποφυλάκισή του δολοφονήθηκε, κατά μια εκδοχή από τους θείους της. Η τραυματική αυτή εμπειρία της προκάλεσε κώφωση και αλαλία για πέντε χρόνια. Σε αυτά τα χρόνια παρηγοριά και καταφύγιό της ήταν τα βιβλία.

AGGELOU EXOFYLLOΣτη ζωή της ήταν πρωτοπόρος. Πολύ μικρή δούλεψε σαν οδηγός τρόλεϊ, μια πρωτιά για γυναίκα και μάλιστα μαύρη. Έγινε μητέρα στα 17 της κι ακολούθησαν χρόνια κατά τα οποία έκανε τα πάντα: μαγείρισσα, πόρνη, χορεύτρια σε νυχτερινά μαγαζιά, τραγουδίστρια, ηθοποιός στην όπερα Porgy and Bess, συντονίστρια σε συνέδρια της βόρειο-χριστιανών και δημοσιογράφος. Ήταν σκηνοθέτης, ηθοποιός, συγγραφέας και παραγωγός παραστάσεων, ταινιών και τηλεοπτικών προγραμμάτων.

Το καλλιτεχνικό της ψευδώνυμο το οφείλει στον πρώτο σύζυγό της, τον ελληνικής καταγωγής ηλεκτρολόγο, πρώην ναυτικό και μουσικό Tosh Angelos. 

Το καλλιτεχνικό της ψευδώνυμο το οφείλει στον πρώτο σύζυγό της, τον ελληνικής καταγωγής ηλεκτρολόγο, πρώην ναυτικό και μουσικό Tosh Angelos. 

Απέκτησε τεράστια αναγνώριση στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και διεθνώς, με την πρώτη αυτοβιογραφία της που κυκλοφόρησε το 1969. Τίτλος της I Know Why the Caged Bird Sings, Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί (μτφρ. Ιωάννα Καρατζαφέρη, εκδ. Πατάκη). Στο βιβλίο περιγράφει τη ζωή της μέχρι τα 17 της χρόνια. 

Το 1982 έγινε η πρώτη καθηγήτρια στο Τμήμα Αμερικανικών Σπουδών στο Wake Forest University της Βόρειας Καρολίνα. Ήταν ενεργό μέλος του Κινήματος των Δικαιωμάτων των Πολιτών και εργάστηκε μαζί με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και τον Μάλκολμ. Μέχρι τα γεράματά της, επισκεπτόταν πανεπιστήμια και μιλούσε στους νέους για τα βιώματά της, για τους αγώνες των Αφροαμερικανών, για τα ανθρώπινα δικαιώματα. 

AGGELOU GORMANΤο 1993, στην ορκωμοσία του Μπιλ Κλίντον, απήγγειλε το ποίημά της «On the Pulse of Morning». Στις αρχές του 2021, η νεαρή Αφροαμερικανή ποιήτρια Αμάντα Γκόρμαν απέτισε φόρο τιμής στην Αγγέλου, όταν στην ορκωμοσία του Τζο Μπάιντεν φόρεσε ένα ζευγάρι σκουλαρίκια εμπνευσμένα από την αυτοβιογραφία της Αγγέλου Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί. 

Τιμήθηκε με πολλά βραβεία. Το 2000 έλαβε, για τη συνολική προσφορά της στην ποίηση το Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών (National Medal of Arts) και το 2010 ο Μπαράκ Ομπάμα της απένημε το Μετάλιο της Ελευθερίας (Presidential Medal of Freedom), την ύψιστη πολιτική διάκριση που προβλέπεται από το αμερικανικό κράτος. 

 

 

 

 

Ο στίχος στον τίτλο είναι από το ποίημα «Ακόμα Ανατέλλω» (μτφρ. Ασημίνα Ξηρογιάννη, απόσπασμα)

[...]
Ακριβώς όπως τα φεγγάρια και όπως οι ήλιοι
Mε τη βεβαιότητα της παλίρροιας
Ακριβώς όπως οι ελπίδες που πηγάζουν από ψηλά
Ακόμα θ’ ανατέλλω.

Θέλατε να με δείτε να σπάω;
Καλυμμένο κεφάλι και χαμηλωμένα μάτια;
Ώμους που πέφτουν κάτω σαν δάκρυα
Aδύναμη από τις οργισμένες μου κραυγές;

Μήπως το αγέρωχό μου ανάστημα σας προσβάλλει;
Δεν σας έρχεται πολύ δύσκολο
Που γελώ σαν να έχω ορυχεία χρυσού
Σκάβοντας στην πίσω αυλή μου;

Μπορείτε να με πυροβολήσετε με τις λέξεις σας
Μπορείτε να με σφάξετε με τη ματιά σας
Μπορείτε να με δολοφονήσετε με το μίσος σας
Αλλά ακόμα, σαν αέρας, θα ανεβαίνω ψηλά. 
[...]

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Θόρντον Ουάιλντερ: «Η ελπίδα, όπως και η πίστη, δεν είναι τίποτα αν δεν είναι θαρραλέες»

Θόρντον Ουάιλντερ: «Η ελπίδα, όπως και η πίστη, δεν είναι τίποτα αν δεν είναι θαρραλέες»

Μια μέρα σαν σήμερα, 7 Δεκεμβρίου 1975, πέθανε στο Κονέκτικατ των ΗΠΑ ο συγγραφέας Θόρντον Ουάιλντερ. Πήρε τρεις φορείς βραβείο Πούλιτζερ καθώς και το National Book Award.

Του Ευθύμιου Σακκά

Είχε γεννηθεί στο Ουισκό...

Πατρίσια Χάισμιθ: «Με το που φόρεσα το δέρμα του Ρίπλεϋ, άρχισα να γράφω με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση»

Πατρίσια Χάισμιθ: «Με το που φόρεσα το δέρμα του Ρίπλεϋ, άρχισα να γράφω με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση»

Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 19 Ιανουαρίου 1921, γεννήθηκε στο Τέξας η Πατρίσια Χάισμιθ [Patricia Highsmith], συγγραφέας εξίσου ταλαντούχα και δαιμόνια με τους ήρωές της. Τα μυθιστορήματά της κυκλοφορούν στη γλώσσα μας από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, Άγρα, Μίνωας και Πατάκη.

Επιμέλεια:...

Χαρούκι Μουρακάμι: «Ανακάλυψα παραδόξως ότι μπορείς να ακούσεις τη σιωπή»

Χαρούκι Μουρακάμι: «Ανακάλυψα παραδόξως ότι μπορείς να ακούσεις τη σιωπή»

Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 12 Ιανουαρίου 1949, γεννήθηκε στο Κιότο ο Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami], πολυβραβευμένος συγγραφέας, μεταφραστής, μαραθωνοδρόμος και λάτρης της τζαζ μουσικής. Τα βιβλία του κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

«Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου (κριτική) – Αξίζει να κάνεις παιδιά σε έναν τέτοιο κόσμο;

«Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου (κριτική) – Αξίζει να κάνεις παιδιά σε έναν τέτοιο κόσμο;

Για την παράσταση «Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου, στο θέατρο Κάτω από τη Γέφυρα μέχρι τις 13 Μαΐου. © για την εικόνα: Joey Leo

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο Κάτω...

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο πάπας των φτωχών, ο μεταρρυθμιστής και προοδευτικός πάπας που άσκησε τα παπικά του καθήκοντα επί 12 χρόνια από το 2013, πέθανε σε ηλικία 88 ετών. Στα πέντε βιβλία που παρουσιάζουμε συγκαταλέγεται η μοναδική αυτοβιογραφία του («Ελπίδα» εκδ. Gutenberg) αλλά και συνομιλίες που είχε κάνει και είχαν αποτυπωθεί στο χαρτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την νουβέλα του Αλέξανδρου Δουμά [Alexandre Dumas], «Η χλωμή κυρία» (εισαγωγή – μτφρ. – επίμετρο: Γιώργος Θάνος), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου στη σειρά «microMEGA/Λογοτεχνία», των εκδόσεων Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Νίκου Ιατρού «Αυτό έκανες πάντα», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περπατώ κάτω από τον δυνατό ήλιο. Το δέρμα μου αντιστέκεται, τα πνευμόνια...

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Νταβίντε Κόπο [Davide Coppo] «Η λάθος πλευρά» (μτφρ. Μαρία Οικονομίδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην αρχή του ντοκιμαντ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο πάπας των φτωχών, ο μεταρρυθμιστής και προοδευτικός πάπας που άσκησε τα παπικά του καθήκοντα επί 12 χρόνια από το 2013, πέθανε σε ηλικία 88 ετών. Στα πέντε βιβλία που παρουσιάζουμε συγκαταλέγεται η μοναδική αυτοβιογραφία του («Ελπίδα» εκδ. Gutenberg) αλλά και συνομιλίες που είχε κάνει και είχαν αποτυπωθεί στο χαρτ...

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές από γυναίκες συγγραφείς – Διηγήματα μεταξύ υπογείωσης και απογείωσης

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές από γυναίκες συγγραφείς – Διηγήματα μεταξύ υπογείωσης και απογείωσης

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές διηγημάτων από γυναίκες συγγραφείς, που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2024 και ενδεχομένως πέρασαν κάτω από το ραντάρ μας. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το διήγημα μένει συνήθως χαμηλόφωνο...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ