ta agoria tou nickel kentriki

Για το βραβευμένο με Πούλιτζερ μυθιστόρημα του Colson Whitehead «Τα αγόρια του Νίκελ» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Ίκαρος), μια ιστορία για τη ζοφερή πλευρά της Αμερικής.

Του Νίκου Ξένιου

Το μυθιστόρημα του Κόλσον Γουάιτχεντ Τα αγόρια του Νίκελ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος στην εξαιρετική μετάφραση της Μυρσίνης Γκανά. Το βιβλίο τιμήθηκε με τα βραβεία Pulitzer 2020 και Kirkus Prize 2019 και ήταν στη λίστα του US National Book Award 2019. To Time το χαρακτήρισε ως ένα από τα δέκα σημαντικότερα μυθιστορήματα της δεκαετίας. Τοποθετημένο στη δεκαετία του 1960, παρακολουθεί τα βήματα του Έλγουντ Κέρτις, ενός μελετηρού αφροαμερικανού με αυξημένο αίσθημα δικαιοσύνης και μεγάλη αισιοδοξία, που υποπίπτει σ’ ένα έλασσον παράπτωμα και βρίσκεται στην Ακαδημία Νίκελ, ένα αναμορφωτήριο της Φλόριντα. Ο Έλγουντ έχει ως μοναδικό του όπλο την εγγραμματοσύνη και την επαφή του με τα βιβλία και με το περιοδικό Life. Έγκλειστος στο αναμορφωτήριο, θα δώσει αγώνα για να υπερβεί τα φυλετιστικά στερεότυπα που τον ακολουθούν και για να κατορθώσει να δραπετεύσει μαζί με τον Τέρνερ, τον νέο του φίλο.

Στο ύφος ενός γκροτέσκου, γοτθικού τύπου ρεαλισμού, τα Αγόρια του Νίκελ μετατρέπουν σε μυθιστόρημα τα ευρήματα σχετικά με ένα αναμορφωτικό ίδρυμα «τύπου σχολείου» που λειτούργησε στη Φλόριντα από το 1900 έως και το 2011, όταν το Πανεπιστήμιο της Νότιας Φλόριντα ζήτησε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης να διεξαγάγει έρευνα για τις συνθήκες κράτησης των υποτιθέμενων «σπουδαστών» εκεί μέσα.

Μαύροι εναντίον λευκών: προκανονισμένη σαδιστική έκβαση

Το καλοκαίρι του 2014 –ένα καλοκαίρι στιγματισμένο από ρατσιστικές επιθέσεις αστυνομικών κατά μαύρων αμερικανών πολιτών– ο Γουάιτχεντ άκουσε γι’ αυτήν την έρευνα που αφορούσε τους τάφους πενήντα πέντε μαύρων παιδιών στο κοιμητήριο του αναμορφωτηρίου Άρθουρ Τζ. Ντόζιερ της Μαριάννα, στη Φλόριντα. Όταν ο αριθμός των ανώνυμων τάφων ανέρχεται στους ογδόντα έναν, με οδύνη διαπιστώνει ότι η χώρα του έχει θεμελιώσει την Ιστορία της στη γενοκτονία, τον φόνο και τη δουλεία. Η δουλεία, άλλωστε, ήταν και το θέμα του εξαιρετικού βιβλίου του Υπόγειος Σιδηρόδρομος, και τώρα, επί Τραμπ, αποφασίζει να ξαναθίξει το θέμα του φυλετικού ρατσισμού, δομικού συστατικού του αμερικανικού εθνικού ψυχισμού. Το ζήτημα της φυλής και η σχέση του με το «αμερικανικό όνειρο» ήταν και το θέμα του πρώτου του μυθιστορήματος “The Intuitionist” (1998), και η επικών διαστάσεων απομυθοποίηση αυτού του «ονείρου» επανέρχεται στα Αγόρια του Νίκελ.

Θεσμοθετημένος ρατσισμός και κοινωνικός διαχωρισμός που λειτουργεί ως νόρμα: οι λευκοί τρόφιμοι έχουν, φυσικά, ιδιαίτερη μεταχείριση. Οι μαύροι είναι καταδικασμένοι σε αφανισμό.

Ο συγγραφέας, αφού έγραψε σατιρικά κείμενα, κείμενα με θέμα το έγκλημα και μια ιστορία με ζόμπι, αποφάσισε να στραφεί και πάλι στον πολιτικοκοινωνικό προβληματισμό και να αποκαλύψει ένα ακόμη τεράστιο όνειδος της αμερικανικής ιστορίας. Όπως αμέτρητοι άλλοι ανήλικοι έγχρωμοι, ο ήρωας του μυθιστορήματος φυλακίζεται σε ένα «Βιομηχανικό Σχολείο για Άρρενες» της Φλόριντα, που αποκαλεί τους φυλακισμένους «μαθητές» και του οποίου το διευθυντικό προσωπικό είναι μια μικρογραφία της Κου Κλουξ Κλαν και των αποτρόπαιων μεθόδων της. Δεν είναι τυχαίο το ότι το «δωμάτιο τιμωρίας» έχει την ονομασία «Λευκός Οίκος». Μια φορά τον χρόνο όλοι συμμετέχουν στο ετήσιο «Βlack-versus-white boxing match», όπου παίρνει σάρκα και οστά η διεστραμμένη αντίληψη των λευκών περί δικαιοσύνης. Στο Νίκελ συμβαίνει ό,τι συνέβαινε στα καθολικά ορφανοτροφεία ή στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως των Αβορίγινων, ή σε οποιανδήποτε άλλη διεφθαρμένη και κακόβουλη δομή του είδους. Θεσμοθετημένος ρατσισμός και κοινωνικός διαχωρισμός που λειτουργεί ως νόρμα: οι λευκοί τρόφιμοι έχουν, φυσικά, ιδιαίτερη μεταχείριση. Οι μαύροι είναι καταδικασμένοι σε αφανισμό. Kαι να ’ναι αυτή η ηθελημένη άγνοια της Ιστορίας; Που τάχατες «δεν έχουν ακούσει για τις σφαγές»; Που πάνε να πουν «μαύρος» και τους πιάνει κάτι σαν λόξυγγας;

Colson Whitehead 2

Μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος;

Η γιαγιά Χάριετ που έχει μεγαλώσει τον Έλγουντ είναι καθαρίστρια σε ξενοδοχείο: κόρη, η ίδια, ενός μαύρου κατάδικου που πέθανε στη φυλακή γιατί μια λευκή γυναίκα τον κατηγόρησε πως «δεν έκανε πέρα όταν την είδε να περπατά στον δρόμο», ζει μέσα στον φόβο και προσπαθεί να βγάλει τον εγγονό της από τη μοίρα της φυλής. Ο Έλγουντ θεωρεί ότι μπορεί να υλοποιήσει ένα από τα μάντρα του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ: «Πέταξέ μας στη φυλακή! Εμείς θα συνεχίσουμε να σε αγαπούμε!», και «Πρέπει να πιστέψουμε στην ψυχή μας ότι είμαστε κάτι, ότι είμαστε σημαντικοί, ότι είμαστε άξιοι και πρέπει να περπατάμε στον δρόμο της ζωής κάθε μέρα με αυτή την αίσθηση αξιοπρέπειας και αυτή την αίσθηση ότι είμαστε κάποιοι». Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ συμβούλευε τους μαύρους Αμερικανούς να εμπιστεύονται τη βαθύτερη αξιοπρέπεια και καλωσύνη που κρύβεται στο βάθος κάθε ανθρώπινης καρδιάς, να επιλέγουν τον δρόμο της αγάπης έναντι του δρόμου του μίσους, και αυτή η προσέγγιση βρίσκει αντίθετο τον Τέρνερ.

Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ συμβούλευε τους μαύρους Αμερικανούς να εμπιστεύονται τη βαθύτερη αξιοπρέπεια και καλωσύνη που κρύβεται στο βάθος κάθε ανθρώπινης καρδιάς, να επιλέγουν τον δρόμο της αγάπης έναντι του δρόμου του μίσους, και αυτή η προσέγγιση βρίσκει αντίθετο τον Τέρνερ.

Ο Έλγουντ και ο Τέρνερ θα δραπετεύσουν από το «σπίτι του τρόμου» και τα όσα θα ακολουθήσουν σηματοδοτούν τόσο μια τραγωδία, όσο κι ένα θαύμα. Ο Τέρνερ είναι ο τύπος του ανθρώπου που μπορεί να ζει και ταυτόχρονα να κοιτάζει αφ’ υψηλού την Ιστορία: πραγματιστής, προσγειωμένος και παρατηρητικός, κρατά κριτικές αποστάσεις από τον ιδεαλισμό του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, στη δημόσια ομιλία του το 1960 στον δίσκο «Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στην εκκλησία Βαπτιστών Zion Hill». Αυτό που τον απασχολεί είναι το πώς οι λευκοί Αμερικανοί υπονομεύουν, στρεβλώνουν, συγκαλύπτουν και επιμελώς εξωραΐζουν τη ζοφερή πραγματικότητα της μεγάλης αυτής χώρας. Αρκεί κανείς να θυμηθεί τους μαζικούς τάφους εκατοντάδων μαύρων αμερικανών στη σφαγή της Τούλσα, το 1921: πόσα ακόμη τέτοια περιστατικά θα αποκαλυφθούν στην πορεία του χρόνου;

Colson Whitehead

Ο Colson Whitehead (Κόλσον Γουάιτχεντ) γεννήθηκε το 1969 και μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη, όπου ζει. Αφού αποφοίτησε από το Χάρβαρντ, άρχισε να εργάζεται για την εφημερίδα Village Voice, γράφοντας κριτικές για τηλεοπτικές εκπομπές, βιβλία και μουσική. Άρθρα και δοκίμιά του έχουν δημοσιευτεί στα New York Times, The New Yorker, New York Magazine, Harper's και Granta. Έχει γράψει επτά μυθιστορήματα, τα οποία έχουν αποσπάσει πολλά βραβεία. To βιβλίο Υπόγειος σιδηρόδρομος (Ψυχογιός, 2018) τιμήθηκε με τα βραβεία US National Book Award 2016, Pulitzer 2017, Carnegie Medal 2017 και Indies Choice Book Award 2017· ήταν επίσης υποψήφιο για το Βραβείο Booker 2017. Το βιβλίο Τα αγόρια του Νίκελ (Ίκαρος, 2020) απέσπασε τα βραβεία Pulitzer 2020 και Kirkus Prize 2019, βρέθηκε στη μακρά λίστα του US National Book Award 2019 και διακρίθηκε ως ένα από τα δέκα σημαντικότερα μυθιστορήματα της δεκαετίας σύμφωνα με το περιοδικό Time.

 

 

Τεκμηριώνοντας το απίστευτο

«Γέλασαν γιατί το μαγαζί δεν εξυπηρετούσε έγχρωμους πελάτες». Να μια φράση χαρακτηριστική από το βιβλίο, που με την απλότητά της συνοψίζει μια ολόκληρη στάση ζωής, υιοθετημένη από τη συντριπτική πλειοψηφία των Αμερικανών του δέκατου ένατου (και μεγάλου μέρους του εικοστού) αιώνα.

Πρόσφατα το πανεπιστήμιο της Φλόριντα προσκάλεσε τον Κόλσον Γουάιτχεντ να μιλήσει δημόσια για το βιβλίο του, αλλά εκείνος αρνήθηκε γιατί, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε: «δεν έχει καταφέρει ακόμη να ξεπεράσει τον θυμό και τη στενοχώρια του». Ο Γουάιτχεντ φέρει τον θυμό γι’ αυτήν την ιστορική αδικία ως σήμα κατατεθέν της λογοτεχνίας του. Γεννημένος το 1969 (συγγραφέας της γενιάς του Τζόναθαν Λέδεμ και του Τζούνοτ Ντίαζ, του Γκρεγκ Τέιτ, του Χίλτον Αλς και της Μανόλα Ντάρτζις), ο συγγραφέας ξεκίνησε μετά από τις σπουδές του στο Χάρβαρντ μια καριέρα δημοσιογράφου, για να συνεχίσει ως καθηγητής δημιουργικής γραφής σε διάφορα επιφανή κολέγια και πανεπιστήμια των Η.Π.Α. Σήμερα, μετά από την επιτυχία επτά μυθιστορημάτων, φέρει τη φυλετική του ταυτότητα ως μετωπίδα, όπως ένας ράπερ ή ένας τραγουδιστής της ρέγκε που δεν φοβάται μήπως χαρακτηριστεί «pseudo» ή «inconegro», είτε γιατί έζησε στο Μπρούκλιν, είτε γιατί επέλεξε να δημιουργήσει «postblack» χαρακτήρες στα μυθιστορήματά του. Είναι γεγονός ότι ζούμε σήμερα μια επίπλαστη «μεταρατσιστική» περίοδο, που καθόλου δεν επιβεβαιώνεται από τα κοινωνικά φαινόμενα υπέρτατου ρατσισμού που παρακολουθούμε στις ειδήσεις. Και ότι, ενώ ο Υπόγειος Σιδηρόδρομος ήταν προϊόν της «ευτυχούς» περιόδου της προεδρίας Ομπάμα, τα Αγόρια του Νίκελ ενσαρκώνουν το ζοφερό προϊόν της ζοφερώτατης προεδρίας Τραμπ.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Τα σπλάχνα» (εκδ. Κριτική). 


whiteheadΤα αγόρια του Νίκελ
Colson Whitehead
Μτφρ. Μυρσίνη Γκανά
Ίκαρος 2020
Σελ. 264, τιμή εκδότη €15,50 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ COLSON WHITEHEAD

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ