alt

Για το μυθιστόρημα του Κόλσον Γουάιτχεντ «Ο υπόγειος σιδηρόδρομος» (μτφρ. Γιώργος Μπλάνας, εκδ. Ψυχογιός).

Του Νίκου Ξένιου

O Υπόγειος Σιδηρόδρομος του 47χρονου Κόλσον Γουάιτχεντ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός σε αριστοτεχνική μετάφραση Γιώργου Μπλάνα. Πρόκειται για το έκτο κατά σειράν μυθιστόρημα του νεοϋορκέζου συγγραφέα, που τον έφερε στην τελική ευθεία για το Μπούκερ και του εξασφάλισε το βραβείο Πούλιτζερ το 2017. 

Από τον πραγματικό στον μυθιστορηματικό «Υπόγειο»

Το βιβλίο θυμίζει εκείνο το κεφάλαιο στα Εκατό χρόνια μοναξιάς του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες όπου η σφαγή των εργατών στις φυτείες μπανάνας αποκρύπτεται από τις επίσημες εκδοχές της ιστοριογραφίας και έτσι περνά στα άγραφα της ιστορικής μνήμης των ανθρώπων. Στο βιβλίο του Γουάιτχεντ, οι μαύροι δεν επιτρέπεται να ξέρουν να διαβάζουν: η ποινή είναι βγάλσιμο των ματιών! Ο Γουάιτχεντ ανέβαλε τη συγγραφή του βιβλίου του λόγω του νεαρού της ηλικίας του, θεωρώντας πως ένα τέτοιο βιβλίο θα προϋπέθετε ωριμότητα και εμπειρία ζωής για να γραφεί. Παράλληλα, συνέχισε την εκτεταμένη έρευνά του σε αρχεία, σε βιβλιοθήκες, σε προσωπικές μαρτυρίες, ακόμη και σε αγγελίες αγοραπωλησίας σκλάβων. Συγκέντρωσε και μελέτησε 2.300 πρωτοπρόσωπες εκμυστηρεύσεις που συγκεντρώθηκαν το 1930 από το Federal Writers’ Project. Και, ενώ σκόπευε πρωταγωνιστής του να είναι ένας νέος άντρας, τελικά επέλεξε την περσόνα της Κόρα.

Το μυθιστόρημα πραγματεύεται τη ζωή αυτής της δεκαπεντάχρονης μαύρης σκλάβας που δραπετεύει από μια φυτεία της Τζόρτζια για ν’ αναζητήσει την τύχη της σε ένα παράλογο, ρατσιστικό κόσμο, ακολουθώντας τα ίχνη της μητέρας της.

Το μυθιστόρημα πραγματεύεται τη ζωή αυτής της δεκαπεντάχρονης μαύρης σκλάβας που δραπετεύει από μια φυτεία της Τζόρτζια για ν’ αναζητήσει την τύχη της σε ένα παράλογο, ρατσιστικό κόσμο, ακολουθώντας τα ίχνη της μητέρας της. H Kόρα είναι ένας πολύ ζωντανός και δυναμικός γυναικείος χαρακτήρας: υποστηρίζει τη μικρή της «φυτεία» (τέσσερα τετραγωνικά μέτρα γης που καλλιεργούσε η μητέρα της) ενάντια στην παραβίαση ενός βίαιου νέγρου, υποστηρίζει και προστατεύει τον Τσέστερ, ένα μικρό σκλαβάκι, από την οργή του αφέντη του. Στη Νότια Καρολίνα η Κόρα βρίσκει δουλειά σε ένα Μουσείο Επιτευγμάτων (Living History), όπου υποδύεται σχηματικά την κοινώς αποδεκτή εικόνα stand still περί του δουλεμπορίου: αυτή η εικόνα είναι παραπλανητική, απηχεί τη ματιά των λευκών και την ανάλγητη ηθική του ιδιοκτήτη των φυτειών. Η ζωή στην Αφρική, το πέρασμα μιας γαλέρας με σκλάβους, η ζωή σε μια φυτεία, σκηνοθετημένα μέσω του αφηγήματος των λευκών, ενσαρκώνει την παραποίηση της ιστορίας των μαύρων. 

Στον δεύτερο σταθμό του πολύπαθου ταξιδιού της προς το άγνωστο, η Κόρα αναγκάζεται να ζει σαν το ποντίκι, παρακολουθώντας από μια σχισμή τον αφανισμό της μαύρης φυλής: διαβάζει κρυφά στη σοφίτα, τη Βίβλο και διάφορα αλμανάκ. Σαν τον Γκιούλιβερ του Τζόναθαν Σουίφτ, η Κόρα συναντά διαφορετικά σύμπαντα σε κάθε σταθμό όπου αποβιβάζεται. Οι τραυματικές εμπειρίες της μαύρης φυλής, η βαρβαρότητα της λευκής, η πλήρης απανθρωποποίηση και εκμετάλλευση περιγράφονται με αδρούς, ρεαλιστικούς τόνους. Το βιβλίο έχει μεγάλες αφηγηματικές αρετές: οικοδομεί τον τρόμο με τη δεξιοτεχνία ενός Στήβεν Κινγκ, ενώ χωρίς να εξιδανικεύει το μοντέλο του «Μπαρμπα-Θωμά», ο Γουάιτχεντ στέκεται με ευαισθησία απέναντι στη βία που μπορεί να ασκηθεί υπό αυτές τις συνθήκες, και μάλιστα συχνά από τους ίδιους τους σκλάβους πάνω στα αδέρφια τους. Έχοντας συνείδηση των συνήθων αφηγηματικών συμβάσεων ενός βιβλίου με αγωνιώδη υπόθεση, ο συγγραφέας επιστράτευσε κεφάλαια «αποπροσανατολιστικά» και διάνθισε το βιβλίο με την ανάδυση πολλών δευτερευόντων χαρακτήρων: για παράδειγμα, ο κυνηγός κεφαλών Ρίτζγουεϊ είναι μια μορφή μοναδική μέσα στον κυνισμό της, πειστική μέσα στην απόλυτη απουσία ηθικών αναστολών.

Η πολύ ανθρώπινη μορφή του βιβλίου

Στην ευφάνταστη σύλληψη του Γουάιτχεντ, το «Underground Railroad» στο βιβλίο δεν εμφανίζεται ως μεταφορά, αλλά συντίθεται από πολύ συγκεκριμένη εικονοπλασία: ποιητική αδεία, μηχανικοί και μηχανοδηγοί της περιόδου προ του αμερικανικού Εμφυλίου πολέμου κινούν υπογείως ένα μυστικό δίκτυο από τούνελ και ράγιες που οδηγούν τους φυγάδες σκλάβους σε Πολιτείες εκ πρώτης όψεως μεγαλύτερης φυλετικής ανοχής, π.χ. στη Νότια Καρολίνα, σε μια πολιτεία που τους φαίνεται παράδεισος... μέχρις αποδείξεως του εναντίου: μαζικές υστερεκτομές πραγματοποιούνται κάτω από τη μύτη τους. Η πρωταγωνίστρια θα συνειδητοποιήσει με τρόμο ότι ένα καλά οργανωμένο «ιατρικό κέντρο» δεν είναι, στην ουσία, παρά ένα καλοστημένο πείραμα ευγονικής και –ίσως– και γενοκτονίας.

Το κυριότερο που κανείς αποκομίζει από την ανάγνωση αυτού του υπέροχου βιβλίου είναι η αίσθηση πως μέσα στη λογοτεχνική αφήγηση δεν μεταμορφώνεται μόνο ο ήρωας σε κάποιον άλλον, αλλά και ο αναγνώστης.

Η τελική μορφή του βιβλίου απέχει πολύ από την αρχική του σύλληψη. Γράφοντας για τους διαύλους δραπέτευσης των μαύρων σκλάβων από τις φυτείες του αμερικανικού Νότου, ο Γουάιτχεντ ήθελε να προσδώσει γνωρίσματα μαγικού ρεαλισμού στο βιβλίο του: έτσι επινόησε ένα δίκτυο υπόγειου σιδηροδρόμου που υποτίθεται ότι έχει ως εξόδους κάποια κτίσματα που ανήκουν σε κατακριτές του ρατσισμού, σε μιαν εποχή όπου ο απόλυτος ρατσισμός ήταν κοινός τόπος. Δομημένη κατά επεισόδια, η περιπέτεια της Κόρα αποκαλύπτει σταδιακά όλες τις κρυφές πτυχές και τις φανερές συνέπειες του ρατσισμού. Η Κόρα είναι η ευθεία απόγονος μιας μακράς γραμμής αίματος μαύρων γυναικών που αντιστάθηκαν στη λευκή βία. Ράτσα, φυλετισμός και υπεροχή της λευκής φυλής είναι τα θέματα που θίγει το βιβλίο.

Η κατανόηση του ιστορικού φαινομένου της εμπορίας ανθρώπων και η εμβάθυνση στο νομικό σύστημα που υποστήριξε κάτι τέτοιο στις Η.Π.Α. δίνει μια πλήρη, εναργέστατη εικόνα μιας επαχθούς πολιτιστικής κληρονομιάς, στα κιτάπια της οποίας έχουν καταγραφεί βασανιστήρια, σεξουαλική βία, ακρωτηριασμοί, λιντσαρίσματα, απίστευτη σκληρότητα και απανθρωπιά. Πρόκειται για ένα εναλλακτικό αφήγημα, μακράν της τυποποιημένης παρουσίασης των σχολικών βιβλίων και των ταινιών του κινηματογράφου, το περίγραμμα του οποίου σκιαγραφεί και την αμερικανική αντίληψη περί ανθρώπινης κοινότητας εν γένει: «συχνά μια χρήσιμη ψευδαίσθηση είναι καλύτερη από μιαν άχρηστη αλήθεια». Το κυριότερο που κανείς αποκομίζει από την ανάγνωση αυτού του υπέροχου βιβλίου είναι η αίσθηση πως μέσα στη λογοτεχνική αφήγηση δεν μεταμορφώνεται μόνο ο ήρωας σε κάποιον άλλον, αλλά και ο αναγνώστης.

alt
Ο Κόλσον Γουάιτχεντ

Ο πραγματικός «Υπόγειος Σιδηρόδρομος» 

Στην πραγματικότητα, με τη συμβολική προσωνυμία «Υπόγειος Σιδηρόδρομος» οι φιλελεύθεροι ακτιβιστές των Η.Π.Α. υπαινίσσονταν ένα χαλαρό δίκτυο «επαφών» που διατηρούσαν σε κάθε μια από τις βόρειες πολιτείες και κατά μήκος της συνοριακής γραμμής με τον Καναδά. Δεν υπήρχε επίσημη «ιδιότητα μέλους» για λόγους ασφαλείας, ούτε κανείς κρατούσε ονομαστικά αρχεία, ωστόσο συγκεκριμένο δίκτυο πράγματι υπήρξε, και έγραψε Ιστορία. Γενικευόμενος ο όρος άρχισε να υποδηλώνει κάθε λευκό «abolitionist» που υποστήριζε την υπόθεση των μαύρων (ο ιστορικός James M. Mc Pherson χρησιμοποιεί τον όρο αυτόν για καθένα που έδρασε για την άμεση, άνευ όρων κατάργηση του δουλεμπορίου στις Η.Π.Α). 

Στην πραγματικότητα, με τη συμβολική προσωνυμία «Υπόγειος Σιδηρόδρομος» οι φιλελεύθεροι ακτιβιστές των Η.Π.Α. υπαινίσσονταν ένα χαλαρό δίκτυο «επαφών» που διατηρούσαν σε κάθε μια από τις βόρειες πολιτείες και κατά μήκος της συνοριακής γραμμής με τον Καναδά.

Μόνο μετά τον Εμφύλιο κάποια μέλη άρχισαν να αποκαλύπτουν την ταυτότητα και τη δράση τους. Ο όρος «υπόγειος σιδηρόδρομος» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά κατά τη δεκαετία του 1840 από ομάδες Κουάκερων του Βορρά, κυρίως από την περιοχή της Φιλαδέλφειας, και επεκτάθηκε στους Κουάκερους που μετακινήθηκαν από τη Μασαχουσέτη στη Βόρεια Καρολίνα και βοηθούσαν περίπου χίλιους σκλάβους ετησίως στο να δραπετεύουν και να κρύβονται από την ανάλγητη πολιτειακή νομοθεσία περί δραπέτευσης και ανθρώπινης ιδιοκτησίας. Το δίκτυο επεκτάθηκε στο Οχάιο και στην Ιντιάνα, ενώ ο ιδεώδης τρόπος προορισμού ήταν ο βρετανοκρατούμενος Καναδάς. Η περίπτωση του Αβραάμ Λίνκολν είναι διαφορετική: το ρεπουμπλικανικό κόμμα είχε ως μόνιμο αίτημά του τη σταδιακή κατάργηση της δουλείας. Όσο για τον Τόμας Τζέφερσον, παρά το γεγονός ότι είχε σκλάβους ο ίδιος, στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας χρησιμοποίησε σκληρή γλώσσα κατά της κακομεταχείρισης των μαύρων. Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, επίσης ιδιοκτήτης σκλάβων, εχρημάτισε ηγετικό στέλεχος της Εταιρείας για την Κατάργηση της Δουλείας στην Πενσυλβανία. 

Το πρώτο σύνταγμα, μετά τον αγώνα της ανεξαρτησίας των Η.Π.Α., που προέβλεπε επίσημα κατάργηση της δουλείας ήταν αυτό του Βέρμοντ (1777), και ακολούθησε η Πενσυλβανία το 1780. Η Νέα Υόρκη και το Νιου Τζέρσεϊ σταδιακά εφήρμοσαν φιλελεύθερη νομοθεσία και το 1804 ο θεσμός της δουλείας είχε περιοριστεί σημαντικά στις βόρειες πολιτείες. Επί προεδρίας Τζέφερσον, το 1807, απαγορεύτηκε η εισαγωγή σκλάβων από την Αφρική. Κατά τη δεκαετία 1850 οι δεκαπέντε πολιτείες του αμερικανικού Νότου συνέχισαν να την εφαρμόζουν πεισματικά (4.000.000 σκλάβοι) εφόσον εξυπηρετούσε την καλλιέργεια του βαμβακιού, της ζάχαρης και του καπνού. Ο Αμερικανικός Εμφύλιος του 1861 οδήγησε στην κατάργηση του δουλεμπορίου σε τέσσερεις ακόμη πολιτείες. Το 1863 με τη Διακήρυξη του Λίνκολν οι αφροαμερικανοί ήταν πια ελεύθεροι σύμφωνα με τον νόμο και πολλοί υπηρέτησαν στο εξής στον αμερικανικό στρατό. Βεβαίως ο ρατσισμός συνεχίστηκε και συνεχίζεται και μέχρι σήμερα. Η Διακήρυξη αυτή προέβλεπε και την απελευθέρωση των ινδιάνων σκλάβων, καθώς και των σκλάβων στο έδαφος της Αλάσκα, που εντάχθηκε ως 52η Πολιτεία το 1867.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

altΥπόγειος σιδηρόδρομος
Κόλσον Γουάιτχεντ
Μτφρ. Γιώργος Μπλάνας
Ψυχογιός 2018
Σελ. 432, τιμή εκδότη €17,70

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Venturini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...
100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ [Virginia Woolf] «Η κυρία Νταλογουέι» που κυκλοφόρησε σαν σήμερα, ακριβώς πριν από 100 χρόνια, στις 14 Μαΐου 1925. Με αυτή την αφορμή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο συλλεκτική έκδοση σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τριανταφυλλόπουλου και εξώφυλλο της Μάριας Μπαχά....

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Παθογένεση» του Τζόναθαν Κένεντι (κριτική) – «Η ιστορία της ανθρωπότητας μέσα από οκτώ επιδημίες»

«Παθογένεση» του Τζόναθαν Κένεντι (κριτική) – «Η ιστορία της ανθρωπότητας μέσα από οκτώ επιδημίες»

Για το βιβλίο του Τζόναθαν Κένεντι (Johnathan Kennedy) «Παθογένεση - Η ιστορία της ανθρωπότητας μέσα από οκτώ επιδημίες» (μτφρ. Χριστόδουλος Λιθαρής, εκδ. Διόπτρα). Στην κεντρική εικόνα, μέλη του Ερυθρού Σταυρού κατά την πανδημία της ισπανικής γρίπης (1918-20). 

Γράφει ...

Ντενίζ Όντε: «Δεν θέλω να γράφω μυθιστορήματα που σου λένε τι είναι σωστό ή λάθος»

Ντενίζ Όντε: «Δεν θέλω να γράφω μυθιστορήματα που σου λένε τι είναι σωστό ή λάθος»

Η Γερμανίδα συγγραφέας Ντενίζ Όντε [Deniz Ohde] βρέθηκε στην Ελλάδα και συμμετείχε στην 21η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης όπου παρουσίασε το πρώτο της μυθιστόρημα «Διάχυτο φως» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Gutenberg). Μιλήσαμε μαζί της για την ταξική και φυλετική βία, τη γλώσσα και για το τι μπορεί, ...

«Χρυσή εποχή» του Κωνσταντίνου Ρήγου – Μουσική του παρελθόντος και χορός του μέλλοντος

«Χρυσή εποχή» του Κωνσταντίνου Ρήγου – Μουσική του παρελθόντος και χορός του μέλλοντος

Για την παράσταση «Χρυσή εποχή» του Κωνσταντίνου Ρήγου που ανεβαίνει στην Εθνική Λυρική Σκηνή. © φωτογραφίες: Βασίλης Κεχαγιάς. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Η «Χρυσή εποχή» του ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ