depth 2018 motionteam

Σκέψεις για την 15η ΔΕΒΘ.

Της Εύας Στάμου

Τι είναι η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης; Θα μπορούσε κάποιος να απαντήσει: η επέλαση των Αθηναίων συγγραφέων που έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν τα βιβλία τους στο κοινό της Μακεδονίας. Παρουσιάσεις που έχουν γίνει στα κεντρικά αθηναϊκά βιβλιοπωλεία μεταφέρονται στην Έκθεση, συχνά με τους ίδιους ομιλητές κι ενίοτε με τα ίδια ακριβώς κείμενα.

Κάποιος άλλος θα έλεγε ότι η Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης είναι οι δημόσιες σχέσεις μεταξύ συγγραφέων, εκδοτών, επιμελητών, μεταφραστών. Φιλιά, αγκαλιές, κουτσομπολιό για το ποιος συγγραφέας είχε τον περισσότερο κόσμο στην παρουσίασή του, παράπονα από τους εκδότες για την μειωμένη αγοραστική κίνηση καθώς και από καθιερωμένους συγγραφείς για το πόσο έχουν κουραστεί από τον τρόπο που λειτουργεί το «σύστημα» και από τις αλλεπάλληλες παρουσιάσεις που «εξαναγκάζονται» να κάνουν. Βιαστικές ανταλλαγές απόψεων και φιλοφρονήσεων για να προλάβεις να χαιρετίσεις τον επόμενο.

Χάρη στον Μανώλη Πιμπλή και την ομάδα των συνεργατών του, παρατηρείται ήδη από πέρυσι μια συστηματική προσπάθεια αναβάθμισης του θεσμού τόσο στο περιεχόμενο των θεματικών εκδηλώσεων, όσο και στην οργάνωση του χώρου.

Πολλές ήταν οι εκδηλώσεις που παρουσίαζαν φέτος ενδιαφέρον με αποτέλεσμα το κοινό να στέκει αμήχανο όταν δεν καταφέρνει να προγραμματίσει ποιες θα παρακολουθήσει. Η αλήθεια είναι ότι αρκετοί από εμάς τείνουμε να παρακολουθούμε τις εκδηλώσεις που αφορούν φίλους μας ή συγγραφείς στους οποίους έχουμε κάποια υποχρέωση και παραβλέπουμε ομιλίες που θα είχαν πιθανόν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη δουλειά μας.

Η φετινή διοργάνωση ήταν σαφώς καλύτερη από αυτές των παλαιότερων ετών. Χάρη στον Μανώλη Πιμπλή και την ομάδα των συνεργατών του, παρατηρείται ήδη από πέρυσι μια συστηματική προσπάθεια αναβάθμισης του θεσμού τόσο στο περιεχόμενο των θεματικών εκδηλώσεων, όσο και στην οργάνωση του χώρου, των χρωματικών επιλογών, του φωτισμού, δημιουργώντας ένα πολύ πιο καλόγουστο και φιλόξενο πεδίο συνάντησης ανθρώπων που αγαπούν το βιβλίο.

Συνεχίζουν όμως να υφίστανται κάποια προβλήματα τα οποία δεν οφείλονται τόσο στην κεντρική διοργάνωση όσο στις πρακτικές που υιοθετούνται από όσους τείνουν εδώ και χρόνια να κάνουν τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο. Ενδεικτικά ας αναφέρω τα εξής:

Η χώρα μας διαθέτει δημοσιογράφους που ασχολούνται συστηματικά με το βιβλίο, και έχουν γνώση της εγχώριας και διεθνούς παραγωγής. Αντ' αυτών, κάποιοι οίκοι επιλέγουν να συντονίζουν τις εκδηλώσεις τους δημοσιογράφοι γενικού ρεπορτάζ που δεν είναι σαφές κατά πόσο γνωρίζουν το βιβλίο που παρουσιάζουν, και που αδυνατούν να διατηρήσουν το ενδιαφέρον του κοινού που βρίσκεται εκεί για να μάθει κάτι για το έργο του εκάστοτε συγγραφέα, κι όχι ανέκδοτα για τη ζωή του.

Η κατάσταση δεν είναι πολύ καλύτερη και με κάποιους συνεργάτες εκδοτικών οίκων, οι οποίοι αναλαμβάνουν να συστήσουν ξένους προσκεκλημένους στο ελληνικό κοινό, δίχως να μπορούν να επικοινωνήσουν ικανοποιητικά ούτε στη γλώσσα του συγγραφέα, ούτε σε στοιχειώδη αγγλικά, δημιουργώντας δυσφορία τόσο στο κοινό όσο και στον προσκεκλημένο τους. 

Ορισμένα προβλήματα οφείλονται και στο συγγραφικό συνάφι μας: κάποιοι συγγραφείς καλό θα είναι όταν συμμετέχουν σε πάνελ που δεν αφορά δικό τους βιβλίο, αλλά ένα θέμα γενικότερου ενδιαφέροντος σε σχέση με τη λογοτεχνία, να προσέρχονται ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι για ανταλλαγή απόψεων, ώστε να αποφεύγεται η πλήξη και η αμηχανία που δημιουργείται από τον πρόδηλο αυτοσχεδιασμό. Είναι επίσης σημαντικό για την επιτυχία μιας εκδήλωσης να διασφαλίζεται η συμμετοχή του κοινού –θα ήταν ως εκ τούτου καλό οι συγγραφείς να φροντίζουν να μην επεκτείνονται σε βαθμό που να εξαντλείται ο χρόνος, ακυρώνοντας τη δυνατότητα συζήτησης με το κοινό– δέκα λεπτά στο τέλος της παρουσίασης δεν είναι αρκετά.

Το σημαντικότερο στοίχημα παραμένει το πόσο περισσότερο διεθνής μπορεί να γίνει η Έκθεση.

Κατά τη γνώμη μου, πάντως, το σημαντικότερο στοίχημα παραμένει το πόσο περισσότερο διεθνής μπορεί να γίνει η Έκθεση. Τα αφιερώματα, αποκομμένα από τις υπόλοιπες δραστηριότητες της Έκθεσης, δεν λειτουργούν πάντα με επιτυχία, όπως διαπίστωσα από την περιορισμένη προσέλευση σε κάποιες εξαιρετικά ενδιαφέρουσες συζητήσεις στο περίπτερο της Γαλλοφωνίας. Θα ήταν νομίζω πολύ πιο λειτουργικό αν υπήρχε τρόπος Έλληνες και ξένοι συγγραφείς να συναντώνται σε πάνελ προσελκύοντας ένα ευρύτερο κοινό.

Για να γίνει βέβαια κάτι τέτοιο, για να γεμίσει η Έκθεση Βιβλίου από ξένους εκδότες, συγγραφείς και απλούς βιβλιόφιλους, θα πρέπει να χαραχτεί επιτέλους μία εθνική πολιτική βιβλίου, μια στρατηγική μετάφρασης και προώθησης του καλού ελληνικού βιβλίου –λογοτεχνικού και δοκιμιακού– στο εξωτερικό, η οποία θα διασφαλίσει και το ενδιαφέρον ξένων βιβλιοκριτικών και του ευρύτερου αναγνωστικού κοινού. Ένα διεθνές φόρουμ βιβλίου λειτουργεί όταν όλες οι πλευρές που συμμετέχουν –τόσο οι φιλοξενούμενοι όσο και οι οικοδεσπότες– έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν κάποια έργα τους μεταφρασμένα σε διαφορετικές γλώσσες.

Η γενική εντύπωσή μου από την φετινή έκθεση ήταν πολύ θετική, καθώς παρά τα όποια προβλήματα, ήταν έκδηλη η μέριμνα και η σοβαρότητα της διοργάνωσης. Περιμένω με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την επόμενη Έκθεση, ελπίζοντας σε μια ακόμα πιο διεθνοποιημένη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης.

* Η ΕΥΑ ΣΤΑΜΟΥ είναι συγγραφέας και ψυχοθεραπεύτρια.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλυντήρια» και εθνικά βαπτιστήρια – Διαβάζοντας τον Γιάννη Ατζακά δίπλα στην Κλερ Κίγκαν

«Πλυντήρια» και εθνικά βαπτιστήρια – Διαβάζοντας τον Γιάννη Ατζακά δίπλα στην Κλερ Κίγκαν

Σκέψεις για τέσσερα βιβλία του Γιάννη Ατζακά με όχημα και γέφυρα τα «Μικρά πράγματα σαν κι αυτά» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο), της Κλερ Κίγκαν. Κεντρική εικόνα: Ο μικρός Φίλιππος Μηλίκας, στην ταινία «Θολός βυθός» της Ελένης Αλεξανδράκη.

Γράφει ο ...

Για έναν νέο ανθρωπισμό – Η επανεφεύρεση του μυθιστορήματος μετά τον μεταμοντερνισμό

Για έναν νέο ανθρωπισμό – Η επανεφεύρεση του μυθιστορήματος μετά τον μεταμοντερνισμό

Σκέψεις για την εξέλιξη του μυθιστορηματικού είδους και της λογοτεχνίας ανά τους αιώνες, καθώς και τη σημερινή θέση της, στην εποχή «μετά» τον μεταμοντερνισμό. Στην κεντρική εικόνα, ο Φρέντρικ Τζέιμσον (Fredric Jameson), θεωρητικός που μελέτησε αναλυτικά τον μεταμοντερνισμό. 

...
Τι είναι το διήγημα της μεταμυθοπλασίας;

Τι είναι το διήγημα της μεταμυθοπλασίας;

Τι είναι το διήγημα της μεταμυθοπλασίας; Μια προσπάθεια ορισμού, κατηγορίες μεταμυθοπλασίας και ενδεικτικά παραδείγματα.

Του Π. Ένιγουεϊ

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και ας μιλήσουμε για τον όρο «μεταμυθοπλασία», που...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

«Γράφω για να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη, γι’ αυτό και έχω πάντα στο νου μου να διεγείρω το ενδιαφέρον του» μας είπε ο Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες (Juan Gabriel Vásquez), που συμμετέχει στο Φεστιβάλ ΛΕΑ. Με αφορμή το βιβλίο του «Η μετάφραση του κόσμου» (μτφρ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), μιλά για την πολιτική μυθοπλα...

Η γλώσσα, η σημειολογία και το σκοτεινό αίνιγμα του Τρίτου Ράιχ – Τότε και σήμερα

Η γλώσσα, η σημειολογία και το σκοτεινό αίνιγμα του Τρίτου Ράιχ – Τότε και σήμερα

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης επιστρέφει με τον «Σάκο Εκστρατείας» του μιλώντας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, για το μυθιστόρημα του Μάξιμ Μπίλλερ (Maxim Biller) «Ο λάθος χαιρετισμός» (μτφρ. Πελαγία Τσινάρη, εκδ. Πατάκη), καθώς και για τη μελέτη του Βίκτορ ...

Τελευταία μέρα για το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025: Τι θα δούμε σήμερα, Κυριακή 22 Ιουνίου

Τελευταία μέρα για το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025: Τι θα δούμε σήμερα, Κυριακή 22 Ιουνίου

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 ολοκληρώνεται σήμερα με μια θεατρική παράσταση για την ισπανική γλώσσα. Κεντρική εικόνα: Ο Πέδρο Σαλίνας (Pedro Salinas), σημαντικός Ισπανός ποιητής και ένας από τους συγγραφείς του έργου «Doña Gramática» («Η κυρά-Γραμματική») του 1942.

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ