Για τον Γιάννη Κοντό

Το όνειρο όμως ενός πεδίου πραγμάτωσης των ιδανικών του αυθεντικού ανθρώπου δεν καταλύεται ποτέ. Στο τέλος μάλιστα καθίσταται η υπέρτατη αλήθεια της ίδιας της ύπαρξης. Η τελευταία μπορεί να σφαδάζει και να διαμελίζεται από τη σύγκρουσή της με το πανίσχυρο, παράλογο στοιχείο της ζωής, με τις αντιξοότητες των περιπλοκών της ζωής, αλλά επιβιώνει ως το τέλος. Κρατιέται κατ΄ουσίαν αλώβητη ψυχικά. Όρθια στα πόδια της, συνιστά ένα αμάχητο τεκμήριο αντοχής συγκινησιακών υλικών. Το ποίημα, από την άποψη αυτή, είναι η σωσίβια λέμβος, η σωτήρια έξοδος κινδύνου, το κερδισμένο εντέλει στοίχημα εκείνου του αισθητικού ατόμου, το οποίο αντέταξε με τόλμη και παρρησία, απέναντι ακριβώς από το απειλητικό χάος του σήμερα, και μάλιστα σε απόσταση αναπνοής, τις καταστατικές αξίες του είναι. Ο Γιάννης Κοντός είναι εδώ, ως όριο καλλιτεχνικής συνέπειας. 

Το τελικό αποτύπωμα είναι το ευδιάκριτο αποτύπωμα του εαυτού ενός ευαίσθητου, οξυδερκούς και στοχαστικού ταυτοχρόνως κληρωτού της μεταπολεμικής εποχής.

Βεβαίως το έργο του, σε ανοδική πάντα πορεία, γνώρισε ποικίλες φάσεις λεκτικών αναπροσαρμογών, θεαματικών υφολογικών βελτιώσεων και θεματικών συνεκδοχών. Υπήρξε εν ολίγοις ποιητής πορείας. Το τελικό αποτύπωμα είναι το ευδιάκριτο αποτύπωμα του εαυτού ενός ευαίσθητου, οξυδερκούς και στοχαστικού ταυτοχρόνως κληρωτού της μεταπολεμικής εποχής, αλλά και ο καθρέφτης του κόσμου (του), ο οποίος τον περιβάλλει εκ γενετής, ενίοτε δε, στα πρώτα μετεφηβικά του χρόνια, με ιδιάζουσα αναλγησία. Δεν διακατέχεται από ψευδαισθήσεις, φρούδες ελπίδες και ουτοπικές εμμονές. Ούτε υπερβάλλει, όσον αφορά τις αξιωματικές δυνατότητες της δημιουργικής γραφής. Δεν ταξίδεψε, δεν έμαθε ξένες γλώσσες. Του έφτανε το σύμπαν της στιγμής για να εξοικειωθεί με τα μείζονα, τα διαχρονικά αινίγματα του βίου. Το δεδομένο βιωματικό στοιχείο αρκεί δηλαδή και με το παραπάνω, όσο μονοσήμαντο κι αν φαίνεται εκ πρώτης όψεως, για να τροφοδοτήσει μια από τις χαρακτηριστικότερες γραφές της εποχής μας στο χώρο της ποίησης.

Ακόμη κι αν δεν φέρει την υπογραφή του το ποίημα του Γιάννη Κοντού, προδίδει με την πρώτη κιόλας ανάγνωση τον εμπειρότατο τεχνίτη του. Από τα όσα έχουν κατατεθεί κατά καιρούς για το ατομικό ιδίωμά του και ειδικότερα για τη συγκεκριμένη σημασιοσυντακτική πολιτική του, απομονώνω για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής, τις εξής εύστοχες παρατηρήσεις του ποιητή και κριτικού Κώστα Γ. Παπαγεωργίου, όπως δημοσιεύθηκαν παλαιότερα στην εφημερίδα «Η Καθημερινή»: «Αποτέλεσμα αυτών των τεχνικών είναι, λ.χ., η περίοπτη θέση που κατέχει, στα ποιήματά του, ο πλαθόμενος, όπως το απαιτούν οι ανάγκες της κάθε περίστασης, μύθος, ο άκρατος, συχνά απαστράπτων συνειρμός, η συχνότατα παρατηρούμενη ανατροπή των χρονικών διαστάσεων και της χρονικότητας των πραγμάτων, η σχεδόν ταχυδακτυλουργική, εντελώς απροσδόκητη ανατροπή, δημιουργία, αποκατάσταση κλπ. καταστάσεων, περιστατικών, γεγονότων, με την πρόθεση να δημιουργηθεί λύση στο ξαφνικά προκύπτον αδιέξοδο». (Βλ. επίσης του ιδίου «Δωρεάν ξενάγηση στο σκοτάδι» στον τόμο Τα άδεια γήπεδα - Ποιητικές κριτικές δοκιμές, εκδόσεις Σοκόλη, 1994, σελ. 219).

Ο Γιάννης Κοντός μου έλεγε τον περασμένο Σεπτέμβριο, κάτι που επαναλάμβανε σχεδόν σε κάθε συνάντησή μας τα τελευταία χρόνια, ότι σχεδιάζει δηλαδή κι άλλα ποιήματα, κι άλλα βιβλία, κι άλλα παραμύθια για παιδιά. Το ότι έφυγε δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να επιχειρήσουμε να ολοκληρώσουμε εμείς νοερώς κάποια από όσα δεν πρόλαβε. Σαν παιχνίδι δίπλα στις ανοιγμένες στη μέση συλλογές του. Θα του άρεσε απλώς και σαν ιδέα μόνον. Άλλωστε στάθηκε πάντα όσο ζούσε από την όχθη της ανενδοίαστης κατάφασης στη Φαντασία.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ είναι ποιητής.  

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΝΤΟΥ