mono-oi-gynaikes-diavazoun-turquie-1948 390

Του Παναγιώτη Γούτα

Η φωνή της κοπέλας του εκδοτικού οίκου όπου τηλεφώνησα ήταν τρυφερή και φιλική. Έδειχνε απίστευτη κατανόηση στην επιμονή μου να την καλώ, μια επιμονή που άγγιζε τα όρια της υστερίας. Ωστόσο, στα τα λόγια ήταν φειδωλή. «Δεν μπορώ να σας πω τίποτα ακόμη, κύριε, περιμένω και την εισήγηση του αναγνώστη». Όταν τόλμησα να την ρωτήσω αν ο αναγνώστης τού προς έκδοση κειμένου μου ήταν κάποιος επώνυμος συγγραφέας που γνώριζα πως εκδίδει στον συγκεκριμένο οίκο, η συμπεριφορά της άλλαξε απότομα. «Αυτά δεν τα ανακοινώνουμε ποτέ, κύριε. Θα κάνετε υπομονή λίγες μέρες ακόμη». 

Τι ιδιότητες έχουν, άραγε, αυτοί οι αναγνώστες; Υποθέτω πως ακριβέστερος όρος θα ήταν «επαρκής αναγνώστης» ή κάτι συναφές, αλλά διατηρώ σοβαρές επιφυλάξεις γι' αυτό το τελευταίο. Άλλωστε ποιος ορίζει ποιος ο επαρκής και ποιος ο ανεπαρκής αναγνώστης; Υπάρχει κάπου γραμμένο ότι εδώ τελειώνουν τα όρια της αναγνωστικής επάρκειας κι από 'δω και πέρα αρχίζει η αναγνωστική ανεπάρκεια; Κι αν όλα είναι θέμα διαβασμάτων, ποιος θα μας πει στα πόσα διαβασμένα λογοτεχνικά αριστουργήματα κατοχυρώνεται η επάρκεια στην ανάγνωση; Στα πενήντα, στα εκατό, στα χίλια ή στις πέντε χιλιάδες; Και γιατί εγώ που διάβασα λιγότερο να θεωρούμαι ανεπαρκέστερος από κάποιον άλλο βιβλιοφάγο, που είναι όμως κολλημένος σε ένα συγκεκριμένο είδος γραφής;

...σκοτεινά, άγνωστα πρόσωπα...

Μπορεί να είναι επώνυμοι συγγραφείς που τυπώνουν αλλού και εισηγούνται αλλού

Όπως και να έχει το θέμα, οι αναγνώστες των εκδοτικών οίκων είναι μυστήριες περιπτώσεις. Σκοτεινά, άγνωστα πρόσωπα, που μπορεί να παίζουν τη λογοτεχνία και τις θεωρίες της στα δάχτυλα ή να μην σκαμπάζουν γρι απ' αυτά. Μπορεί να είναι επώνυμοι συγγραφείς που τυπώνουν αλλού και εισηγούνται αλλού, μπορεί να είναι ο μπατζανάκης ή ο κουμπάρος του εκδότη ή η συννυφάδα της εκδότριας που θέλει μια δεύτερη ή τρίτη γνώμη. Μπορεί να είναι κάποια κυρία, συνήθως πρόσχαρη, που διατηρεί στήλη σε κουτσομπολίστικο περιοδικό ή γράφει στίχους σε ελαφρολαϊκές καλλιτέχνιδες. Μπορεί να είναι ακόμη και ο ίδιος ο εκδότης, ο οποίος θέλοντας να εξωραΐσει το συγκεντρωτικό του πρόσωπο, υποδύεται ότι διατηρεί, τάχαμου, αυλή ολόκληρη με επαΐοντες που τους συμβουλεύεται και τους ακούει για τις προσεχείς εκδόσεις του. Το ενδεχόμενο να είναι αναγνώστης κάποιος παροπλισμένος, στραγγισμένος συγγραφέας που θέλει να ανατροφοδοτήσει την έμπνευσή του μέσα από πρωτόλεια κείμενα φιλόδοξων συγγραφέων, δεν το κρατώ ως σκέψη ούτε για δευτερόλεπτο. Το απωθώ ακαριαία.

...αλλά ίσως και όχι...

Έπεσα από τα σύννεφα τελευταία όταν ανακάλυψα πως καλός φίλος και συγγραφέας ήταν αναγνώστης σε εκδοτικό οίκο. Μου το αποκάλυψε τυχαία, σε μια συζήτηση που είχαμε σε μπαράκι της πόλης. «Και γιατί, ρε συ, δεν το έλεγες τόσο καιρό; Θα διάλεγες ένα από τα αδημοσίευτα βιβλία μου και θα το τυπώνατε ...» του γκρίνιαξα. «Α, όχι, αυτά δεν γίνονται έτσι. Εσένα σε γνωρίζω καλά και θα μεροληπτούσα. Ποτέ δεν θα έπαιρνα την ευθύνη για ένα δικό σου βιβλίο. Η κρίση μου δεν πρέπει να επηρεάζεται από γνωριμίες και συγγένειες», απάντησε τελείως ψυχρά και επαγγελματικά. «Και τι θα έκανες σε μια τέτοια περίπτωση;» τον ξαναρωτώ, έκπληκτος από το προσωπείο δικαιοσύνης και αξιοκρατίας που επέμενε να μου παρουσιάζει. «Ε, τότε θα έστελνα το κείμενό σου σε άλλον αναγνώστη ...»

Υπάρχουν συγγραφείς που εναρμονίζουν τη γραφή τους με τις απαιτήσεις του εκδοτικού οίκου στον οποίο ζητούν καταφύγιο

Υπάρχουν συγγραφείς που εναρμονίζουν τη γραφή τους με τις απαιτήσεις του εκδοτικού οίκου στον οποίο ζητούν καταφύγιο. Άλλοι κάνουν εκπτώσεις στην ποιότητα για να φανούν ότι αγκαλιάζουν πλατιές μάζες αναγνωστών, άλλοι γράφουν ιδιότροπα και αλλόκοτα για να θέλξουν και να συγκινήσουν, άλλοι το γυρίζουν στο κοινωνικό ή στο πολιτικό, άλλοι γίνονται ερευνητές μιας εποχής για την οποία δεν δίνουν δεκάρα τσακιστή, άλλοι παρακάμπτουν το ταλέντο τους και γίνονται μελό ή απροσδόκητα βαρύγδουποι ή μεταφυσικοί. Οι πρώτοι που θα τους διαβάσουν είναι οι αναγνώστες των εκδοτικών οίκων. Αν αυτοί δώσουν την έγκριση, το κείμενο θα προχωρήσει. Αν όχι, θα πεταχτεί στα σκουπίδια. Ή θα ταχυδρομηθεί σε άλλους αναγνώστες άλλων εκδοτικών οίκων που σκέφτονται αλλιώς, που κρίνουν και αποφασίζουν διαφορετικά.

***

Γράφω αποκλειστικά για τον εαυτό μου και την τρέλα μου και δεν βασίζομαι, πλέον, σε κανέναν αναγνώστη. Τα κείμενα που κάποτε ταχυδρομούσα, σπάνια συνέπιπταν με τις προτιμήσεις των «αναγνωστών», οπότε απορρίπτονταν δίχως δεύτερη κουβέντα. Ο πρώτος και καλύτερος αναγνώστης που εμπιστεύομαι πια είναι το δικό μου μάτι, το δικό μου αυτί, η δικιά μου συνείδηση, το δικό μου συναίσθημα. Εάν πάρω την έγκρισή τους, προχωρώ και δεν υπολογίζω κανέναν. Και πάντα ελπίζω να συναντήσω εσένα, αφανή και άγνωστε αναγνώστη, αγγίζοντας τις πιο βαθιές χορδές της ψυχής σου, τις πιο μύχιες σκέψεις σου. Έστω και ένας τέτοιος αναγνώστης να υπάρχει στον κόσμο για μένα, είμαι υποχρεωμένος να συνεχίσω να γράφω και να τυπώνω. 

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΟΥΤΑΣ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σαν το κούρντισμα των οργάνων»: Η Κική Δημουλά για τον Θανάση Βαλτινό

«Σαν το κούρντισμα των οργάνων»: Η Κική Δημουλά για τον Θανάση Βαλτινό

Της Κικής Δημουλά

Δεν είμαι ομιλήτρια, είμαι παρουσιάστρια του δικού μου εγκάρδιου χαιρετισμού, προς την αποψινή εκδήλωση που τιμά τον Θανάση Βαλτινό, αλλά για να μη λέμε μισές αλήθειες, και ο Βαλτινός τιμά με το παραπάνω αυτό που του αφιερώνεται απόψε, και το δικαιώνει. Ας θεωρ...

Μνήμη Γιώργου Ιωάννου

Μνήμη Γιώργου Ιωάννου

Της Αρχοντούλας Διαβάτη

Θυμάμαι την καθημερινή εκείνη του Φεβρουαρίου, τη μέρα της κηδείας του Γιώργου Ιωάννου, μια μέρα με κρύο και χιονόνερο, καθώς πηγαίναμε προς στην Αγιά Σοφιά, πριν από χρόνια. Εικοσιεννιά χρόνια. Να όμως...

Όψιμοι ζηλωτές και αυτόκλητοι τιμητές

Όψιμοι ζηλωτές και αυτόκλητοι τιμητές

Του Γιώργου Π. Πεφάνη*

Το άρθρο της κας Ιωάννας Φωτιάδη στην Καθημερινή (19-11-2013) με τίτλο «Βιομηχανία παραπαιδείας για φοιτητές...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ