anoikto-panepistimio

Του Γιώργου Π. Πεφάνη*

Το άρθρο της κας Ιωάννας Φωτιάδη στην Καθημερινή (19-11-2013) με τίτλο «Βιομηχανία παραπαιδείας για φοιτητές δημοσίους υπαλλήλους» ανήκει σε μια επιθετική δημοσιογραφία που προσελκύει την προσοχή και την ίδια στιγμή καλύπτεται από τον μανδύα της κοινής γνώμης και της ατζέντας των ΜΜΕ. Κοινοί τόποι της ελληνικής δημοσιογραφικής avant-garde: η διαφθορά στα Πανεπιστήμια και στα πέριξ αυτών, αυτή τη φορά με το πρόσωπο της παραπαιδείας, οι αμελείς και καιροσκόποι δημόσιοι υπάλληλοι και η διαφαινόμενη έκπτωση των σπουδών και των πτυχίων.

Εν χορδαίς και οργάνοις παίζεται εδώ και μερικά χρόνια το ρέκβιεμ των δημοσίων πανεπιστημίων, καθώς η μαζική ενημέρωση γνωρίζει καλά τη δύναμη της «μουσικής» στην κατασκευή της κοινής γνώμης. Είναι ένας ανέξοδος τρόπος για να φαλκιδευτεί ο δημόσιος χαρακτήρας των πανεπιστημίων και να προλειανθεί το έδαφος για τη συνδιαχείρισή τους και από ιδιωτικούς φορείς, με ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται (επιβολή διδάκτρων, συρρίκνωση ερευνητικού έργου, απαξίωση ανθρωπιστικών σπουδών κ.ο.κ.).

 Στο ΕΑΠ υπάρχουν φοιτητές από ποικίλες επαγγελματικές και ηλικιακές κατηγορίες. 

Η αρθρογράφος σιωπηλά ταυτίζει τον φοιτητικό πληθυσμό του ΕΑΠ με τους δημοσίους υπαλλήλους που αναζητούν ενίσχυση του βιογραφικού τους προφίλ. Αυτό βεβαίως δεν είναι αληθές. Στο ΕΑΠ υπάρχουν φοιτητές από ποικίλες επαγγελματικές και ηλικιακές κατηγορίες. Με μεγάλο σεβασμό θα θυμάμαι φοιτητές μου που εργάζονται στις φυλακές (δεσμοφύλακες), στις ένοπλες δυνάμεις (ειδικές δυνάμεις) και σε συνοριακές περιοχές της χώρας, στα νοσοκομεία σε ιδιωτικές εταιρείες ή είναι συνταξιούχοι και δεν έχουν τίποτα να περιμένουν από τα οφέλη που υπονοεί η κα Φωτιάδου. Περιμένουν βεβαίως άλλα οφέλη, που η δημοσιογραφία της κρίσης δεν μπορεί (ή δεν θέλει) να κατανοήσει.

Υπάρχει όμως μια εύστοχη παρατήρηση στο άρθρο. Η βιομηχανία της παραπαιδείας αναπτύσσεται και εδώ. Θα πρέπει να ληφθούν μέτρα προστασίας της μαθησιακής διαδικασίας από την παρασιτική κερδοφορία της γνώσης. Όμως η παραπαιδεία δεν είναι ίδιον μόνο του ΕΑΠ, αλλά επιχωριάζει σε όλο το σώμα της εκπαίδευσης και η πολιτεία από μακρού χρόνου αλληθωρίζει μπροστά στο πρόβλημα. Γιατί η αρθρογράφος προσηλοί τα όμματα στο ΕΑΠ, το οποίο άλλωστε είναι και ο τελευταίος χρονικά κρίκος στην αλυσίδα του εκπαιδευτικού παρασιτισμού; Υποψιάζομαι ότι ο στόχος του άρθρου δεν είναι τόσο ο θεσμός του ανοικτού πανεπιστημίου, όσο οι ίδιοι οι δημόσιοι υπάλληλοι. Αυτοί οι κηφήνες που όχι μόνο επιβάρυναν την οικονομία της χώρας, αλλά έχουν και το θράσος, «ενόψει της αξιολόγησης και υπό την απειλή ένταξής τους σε καθεστώς κινητικότητας» να θέλουν να (επι)μορφωθούν και από πάνω. Ως όψιμοι ζηλωτές της γνώσης, σπεύδουν τώρα ενίοτε με ενθουσιασμό να αναπληρώσουν τα κενά τους. Αφού παραμέλησαν πρώτα να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους ή αφού δεν κατάφεραν να σπουδάσουν καν είναι τώρα πρόθυμοι να θυσιάσουν τον ελάχιστο μισθό τους, τον ελάχιστο χρόνο τους, τις ελάχιστες δυνάμεις τους για να αποκτήσουν ένα πτυχίο.

Πού, αλήθεια, αρχίζει το γήρας στη μάθηση; Πότε ο άνθρωπος δεν μπορεί πλέον να αποκτήσει γνώσεις και να καλλιεργήσει τον εαυτό του;

Και τίθεται έτσι το πολύ σοφό ερώτημα: «Πώς, όμως, να ξανακαθίσεις στα θρανία στα «γεράματα», και δη ως εργαζόμενος»; Ένα ερώτημα με άρωμα από τα παλιά, σχεδόν δαρβινικό που αποσιωπά πολλά και δεν μας λέει απολύτως τίποτα. Πού, αλήθεια, αρχίζει το γήρας στη μάθηση; Πότε ο άνθρωπος δεν μπορεί πλέον να αποκτήσει γνώσεις και να καλλιεργήσει τον εαυτό του; Η μέριμνα του εαυτού είναι προσίδιο του dasein, έλεγε ο Heidegger. Εάν μπορούσαμε να θέσουμε λογικά όρια και να περιστείλουμε θεσμικά αυτήν τη μέριμνα θα μας έτρωγαν οι σκορπιοί και, το χειρότερο, θα παύαμε να σκεπτόμαστε και να λειτουργούμε ανθρώπινα.

Από την άλλη μεριά, η αρθρογράφος αναρωτιέται πώς μπορεί κανείς να σπουδάζει ενώ εργάζεται. Εδώ έχουμε επιεικώς μια ρητορική παραπλάνηση. Πώς είναι δυνατόν να αγνοείται το γεγονός ότι άλλοι πριμοδοτούνται από νωρίς με μαθητεία σε ιδιωτικά σχολεία και άλλοι, για να το πω κομψά, πίνοντας το μαύρο γάλα της ανάγκης, εργάζονται (όπου και όπως μπορούν) για να σπουδάσουν; Αντί να προσπαθούμε να κρύψουμε κουνέλια σε ένα καπέλο, θα ήταν ίσως προτιμότερο να ερευνήσουμε τα τρωτά του εκπαιδευτικού μας συστήματος, το οποίο αφήνει πολλούς ανθρώπους διψασμένους για γνώση, ακριβώς επειδή δεν καταφέρνουν να αναπαραγάγουν μασημένες πληροφορίες. Μόνο έτσι ίσως μάθουμε και εμείς κάτι από εκείνους που μοχθούν συνεχώς να μάθουν, όταν όλοι οι άλλοι προσπαθούν να τους πείσουν ότι είναι πια πολύ αργά. Άλλοι γηράσκουν εν αμαρτίαις στα έδρανα της βουλής και στα γραφεία των τραπεζών, ενώ οι επιπόλαιοι δημόσιοι υπάλληλοι θέλουν να «γεράσουν» στα θρανία του ΕΑΠ ή στα έδρανα κάποιου άλλου πανεπιστημίου; Ουαί τοις ηττημένοις λοιπόν; Η άγνοια ψαρεύει πάντα σε θολά νερά και η επιπολάζουσα δημοσιογραφία χρησιμοποιεί τα πιο «εύκολα» δολώματα.

ΓΙΩΡΓΟΣ Π. ΠΕΦΑΝΗΣ

Επίκουρος καθηγητής Θεατρολογίας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, κριτικός θεάτρου, και συνεργάτης του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου.

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το καλύτερο σχολείο στον κόσμο

Το καλύτερο σχολείο στον κόσμο

Αρχές δεκαετίας του ’90. Η φινλανδή υπουργός Παιδείας επισκέπτεται τον Σουηδό ομόλογό της ο οποίος θα της πει ότι μέχρι το 2000 το σουηδικό εκπαιδευτικό σύστημα θα βρισκόταν στην κορυφή του κόσμου. Εκείνη θα του απαντήσει πως ο στόχος της δικής της χώρας είναι πολύ πιο μετριοπαθής. Της...

Σπαταλώντας σπουδή

Σπαταλώντας σπουδή

Του Ρωμανού Σκλαβενίτη-Πιστοφίδη

Όσο περνούν τα έτη σπουδών μου, συνειδητοποιώ πόσα υλικά, πόσος χρόνος, πόσοι άνθρωποι χαραμίζονται μέχρι τη στιγμή της αποφοίτησης. Για παράδειγμα, η Σύγκλητος του Α.Π.Θ., όπου φοιτώ, ανακοίνω...

Το MOOC or not to MOOC?

Το MOOC or not to MOOC?

Εκπαίδευση στη νέα εποχή

Του Ρωμανού Σκλαβενίτη Πιστοφίδη*

Η εκπαίδευση εξ αποστάσεως είναι περίπου όσο παλιά είναι και η κατ' εξοχήν εκπαίδευ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ