anoikto-panepistimio

Του Γιώργου Π. Πεφάνη*

Το άρθρο της κας Ιωάννας Φωτιάδη στην Καθημερινή (19-11-2013) με τίτλο «Βιομηχανία παραπαιδείας για φοιτητές δημοσίους υπαλλήλους» ανήκει σε μια επιθετική δημοσιογραφία που προσελκύει την προσοχή και την ίδια στιγμή καλύπτεται από τον μανδύα της κοινής γνώμης και της ατζέντας των ΜΜΕ. Κοινοί τόποι της ελληνικής δημοσιογραφικής avant-garde: η διαφθορά στα Πανεπιστήμια και στα πέριξ αυτών, αυτή τη φορά με το πρόσωπο της παραπαιδείας, οι αμελείς και καιροσκόποι δημόσιοι υπάλληλοι και η διαφαινόμενη έκπτωση των σπουδών και των πτυχίων.

Εν χορδαίς και οργάνοις παίζεται εδώ και μερικά χρόνια το ρέκβιεμ των δημοσίων πανεπιστημίων, καθώς η μαζική ενημέρωση γνωρίζει καλά τη δύναμη της «μουσικής» στην κατασκευή της κοινής γνώμης. Είναι ένας ανέξοδος τρόπος για να φαλκιδευτεί ο δημόσιος χαρακτήρας των πανεπιστημίων και να προλειανθεί το έδαφος για τη συνδιαχείρισή τους και από ιδιωτικούς φορείς, με ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται (επιβολή διδάκτρων, συρρίκνωση ερευνητικού έργου, απαξίωση ανθρωπιστικών σπουδών κ.ο.κ.).

 Στο ΕΑΠ υπάρχουν φοιτητές από ποικίλες επαγγελματικές και ηλικιακές κατηγορίες. 

Η αρθρογράφος σιωπηλά ταυτίζει τον φοιτητικό πληθυσμό του ΕΑΠ με τους δημοσίους υπαλλήλους που αναζητούν ενίσχυση του βιογραφικού τους προφίλ. Αυτό βεβαίως δεν είναι αληθές. Στο ΕΑΠ υπάρχουν φοιτητές από ποικίλες επαγγελματικές και ηλικιακές κατηγορίες. Με μεγάλο σεβασμό θα θυμάμαι φοιτητές μου που εργάζονται στις φυλακές (δεσμοφύλακες), στις ένοπλες δυνάμεις (ειδικές δυνάμεις) και σε συνοριακές περιοχές της χώρας, στα νοσοκομεία σε ιδιωτικές εταιρείες ή είναι συνταξιούχοι και δεν έχουν τίποτα να περιμένουν από τα οφέλη που υπονοεί η κα Φωτιάδου. Περιμένουν βεβαίως άλλα οφέλη, που η δημοσιογραφία της κρίσης δεν μπορεί (ή δεν θέλει) να κατανοήσει.

Υπάρχει όμως μια εύστοχη παρατήρηση στο άρθρο. Η βιομηχανία της παραπαιδείας αναπτύσσεται και εδώ. Θα πρέπει να ληφθούν μέτρα προστασίας της μαθησιακής διαδικασίας από την παρασιτική κερδοφορία της γνώσης. Όμως η παραπαιδεία δεν είναι ίδιον μόνο του ΕΑΠ, αλλά επιχωριάζει σε όλο το σώμα της εκπαίδευσης και η πολιτεία από μακρού χρόνου αλληθωρίζει μπροστά στο πρόβλημα. Γιατί η αρθρογράφος προσηλοί τα όμματα στο ΕΑΠ, το οποίο άλλωστε είναι και ο τελευταίος χρονικά κρίκος στην αλυσίδα του εκπαιδευτικού παρασιτισμού; Υποψιάζομαι ότι ο στόχος του άρθρου δεν είναι τόσο ο θεσμός του ανοικτού πανεπιστημίου, όσο οι ίδιοι οι δημόσιοι υπάλληλοι. Αυτοί οι κηφήνες που όχι μόνο επιβάρυναν την οικονομία της χώρας, αλλά έχουν και το θράσος, «ενόψει της αξιολόγησης και υπό την απειλή ένταξής τους σε καθεστώς κινητικότητας» να θέλουν να (επι)μορφωθούν και από πάνω. Ως όψιμοι ζηλωτές της γνώσης, σπεύδουν τώρα ενίοτε με ενθουσιασμό να αναπληρώσουν τα κενά τους. Αφού παραμέλησαν πρώτα να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους ή αφού δεν κατάφεραν να σπουδάσουν καν είναι τώρα πρόθυμοι να θυσιάσουν τον ελάχιστο μισθό τους, τον ελάχιστο χρόνο τους, τις ελάχιστες δυνάμεις τους για να αποκτήσουν ένα πτυχίο.

Πού, αλήθεια, αρχίζει το γήρας στη μάθηση; Πότε ο άνθρωπος δεν μπορεί πλέον να αποκτήσει γνώσεις και να καλλιεργήσει τον εαυτό του;

Και τίθεται έτσι το πολύ σοφό ερώτημα: «Πώς, όμως, να ξανακαθίσεις στα θρανία στα «γεράματα», και δη ως εργαζόμενος»; Ένα ερώτημα με άρωμα από τα παλιά, σχεδόν δαρβινικό που αποσιωπά πολλά και δεν μας λέει απολύτως τίποτα. Πού, αλήθεια, αρχίζει το γήρας στη μάθηση; Πότε ο άνθρωπος δεν μπορεί πλέον να αποκτήσει γνώσεις και να καλλιεργήσει τον εαυτό του; Η μέριμνα του εαυτού είναι προσίδιο του dasein, έλεγε ο Heidegger. Εάν μπορούσαμε να θέσουμε λογικά όρια και να περιστείλουμε θεσμικά αυτήν τη μέριμνα θα μας έτρωγαν οι σκορπιοί και, το χειρότερο, θα παύαμε να σκεπτόμαστε και να λειτουργούμε ανθρώπινα.

Από την άλλη μεριά, η αρθρογράφος αναρωτιέται πώς μπορεί κανείς να σπουδάζει ενώ εργάζεται. Εδώ έχουμε επιεικώς μια ρητορική παραπλάνηση. Πώς είναι δυνατόν να αγνοείται το γεγονός ότι άλλοι πριμοδοτούνται από νωρίς με μαθητεία σε ιδιωτικά σχολεία και άλλοι, για να το πω κομψά, πίνοντας το μαύρο γάλα της ανάγκης, εργάζονται (όπου και όπως μπορούν) για να σπουδάσουν; Αντί να προσπαθούμε να κρύψουμε κουνέλια σε ένα καπέλο, θα ήταν ίσως προτιμότερο να ερευνήσουμε τα τρωτά του εκπαιδευτικού μας συστήματος, το οποίο αφήνει πολλούς ανθρώπους διψασμένους για γνώση, ακριβώς επειδή δεν καταφέρνουν να αναπαραγάγουν μασημένες πληροφορίες. Μόνο έτσι ίσως μάθουμε και εμείς κάτι από εκείνους που μοχθούν συνεχώς να μάθουν, όταν όλοι οι άλλοι προσπαθούν να τους πείσουν ότι είναι πια πολύ αργά. Άλλοι γηράσκουν εν αμαρτίαις στα έδρανα της βουλής και στα γραφεία των τραπεζών, ενώ οι επιπόλαιοι δημόσιοι υπάλληλοι θέλουν να «γεράσουν» στα θρανία του ΕΑΠ ή στα έδρανα κάποιου άλλου πανεπιστημίου; Ουαί τοις ηττημένοις λοιπόν; Η άγνοια ψαρεύει πάντα σε θολά νερά και η επιπολάζουσα δημοσιογραφία χρησιμοποιεί τα πιο «εύκολα» δολώματα.

ΓΙΩΡΓΟΣ Π. ΠΕΦΑΝΗΣ

Επίκουρος καθηγητής Θεατρολογίας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, κριτικός θεάτρου, και συνεργάτης του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου.

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το καλύτερο σχολείο στον κόσμο

Το καλύτερο σχολείο στον κόσμο

Αρχές δεκαετίας του ’90. Η φινλανδή υπουργός Παιδείας επισκέπτεται τον Σουηδό ομόλογό της ο οποίος θα της πει ότι μέχρι το 2000 το σουηδικό εκπαιδευτικό σύστημα θα βρισκόταν στην κορυφή του κόσμου. Εκείνη θα του απαντήσει πως ο στόχος της δικής της χώρας είναι πολύ πιο μετριοπαθής. Της...

Σπαταλώντας σπουδή

Σπαταλώντας σπουδή

Του Ρωμανού Σκλαβενίτη-Πιστοφίδη

Όσο περνούν τα έτη σπουδών μου, συνειδητοποιώ πόσα υλικά, πόσος χρόνος, πόσοι άνθρωποι χαραμίζονται μέχρι τη στιγμή της αποφοίτησης. Για παράδειγμα, η Σύγκλητος του Α.Π.Θ., όπου φοιτώ, ανακοίνω...

Το MOOC or not to MOOC?

Το MOOC or not to MOOC?

Εκπαίδευση στη νέα εποχή

Του Ρωμανού Σκλαβενίτη Πιστοφίδη*

Η εκπαίδευση εξ αποστάσεως είναι περίπου όσο παλιά είναι και η κατ' εξοχήν εκπαίδευ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

«Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου (κριτική) – Αξίζει να κάνεις παιδιά σε έναν τέτοιο κόσμο;

«Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου (κριτική) – Αξίζει να κάνεις παιδιά σε έναν τέτοιο κόσμο;

Για την παράσταση «Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου, στο θέατρο Κάτω από τη Γέφυρα μέχρι τις 13 Μαΐου. © για την εικόνα: Joey Leo

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο Κάτω...

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο πάπας των φτωχών, ο μεταρρυθμιστής και προοδευτικός πάπας που άσκησε τα παπικά του καθήκοντα επί 12 χρόνια από το 2013, πέθανε σε ηλικία 88 ετών. Στα πέντε βιβλία που παρουσιάζουμε συγκαταλέγεται η μοναδική αυτοβιογραφία του («Ελπίδα» εκδ. Gutenberg) αλλά και συνομιλίες που είχε κάνει και είχαν αποτυπωθεί στο χαρτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την νουβέλα του Αλέξανδρου Δουμά [Alexandre Dumas], «Η χλωμή κυρία» (εισαγωγή – μτφρ. – επίμετρο: Γιώργος Θάνος), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου στη σειρά «microMEGA/Λογοτεχνία», των εκδόσεων Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Νίκου Ιατρού «Αυτό έκανες πάντα», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περπατώ κάτω από τον δυνατό ήλιο. Το δέρμα μου αντιστέκεται, τα πνευμόνια...

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Νταβίντε Κόπο [Davide Coppo] «Η λάθος πλευρά» (μτφρ. Μαρία Οικονομίδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην αρχή του ντοκιμαντ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο πάπας των φτωχών, ο μεταρρυθμιστής και προοδευτικός πάπας που άσκησε τα παπικά του καθήκοντα επί 12 χρόνια από το 2013, πέθανε σε ηλικία 88 ετών. Στα πέντε βιβλία που παρουσιάζουμε συγκαταλέγεται η μοναδική αυτοβιογραφία του («Ελπίδα» εκδ. Gutenberg) αλλά και συνομιλίες που είχε κάνει και είχαν αποτυπωθεί στο χαρτ...

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές από γυναίκες συγγραφείς – Διηγήματα μεταξύ υπογείωσης και απογείωσης

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές από γυναίκες συγγραφείς – Διηγήματα μεταξύ υπογείωσης και απογείωσης

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές διηγημάτων από γυναίκες συγγραφείς, που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2024 και ενδεχομένως πέρασαν κάτω από το ραντάρ μας. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το διήγημα μένει συνήθως χαμηλόφωνο...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ