piraten-partei-flagge-logo

Του Πάρι Κωνσταντινίδη

Η Πειρατεία σκοτώνει τη μουσική ή ανανεώνει την πολιτική; Το «Κόμμα των Πειρατών» (Piratenpartei) θα κάνει, φαίνεται, την έκπληξη την Κυριακή στις τοπικές εκλογές του Ομόσπονδου Κρατιδίου του Βερολίνου*, καθώς, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, μπαίνει για πρώτη φορά στη Βουλή με 6,5%, εντυπωσιακό ποσοστό για ένα κόμμα μόλις πέντε χρόνων και με μέσο όρο ηλικίας υποψηφίων τα 32 έτη!

Το γεγονός αυτό καθίσταται ακόμα πιο εντυπωσιακό, αν αναλογιστεί κανείς ότι έχουν ξεπεράσει σε δημοτικότητα μία παραδοσιακή πολιτική δύναμη, το σε ομοσπονδιακό επίπεδο συγκυβερνόν κόμμα των «Ελεύθερων Δημοκρατών» (FDP), το οποίο κινδυνεύει να μείνει εκτός τοπικής βουλής. Πώς, όμως, ένα κόμμα των «κομπιουτεράδων» καταφέρνει να γίνει τόσο γρήγορα τόσο δημοφιλές; Μα, ίσως, αυτό ακριβώς να του δίνει τη δύναμή του, το ότι μεταφέρει τις αξίες των εντατικών χρηστών των υπολογιστών και του διαδικτύου (βλ. Κουλτούρα των Χάκερς, Βικιπαίδεια) στην πολιτική: ισότιμη συμμετοχή, περιορισμένη ύπαρξη κάθετων δομών εξουσίας και αποκέντρωση. Σε αυτό το σημείο μοιάζουν με τους «αγανακτισμένους».[1] Και οι δύο διεκδικούν αμεσότερη δημοκρατία. Kαι οι δύο οργανώθηκαν μέσω του διαδικτύου. Οι «Πειρατές», όμως, δρουν σε ένα πολιτικό σύστημα που φαίνεται ότι -ίσως και λόγω της απλής αναλογικής- καταφέρνει να ενσωματώνει τους νέους πολιτικούς σχηματισμούς,[2] όπως το καθιερωμένο πλέον κόμμα των «Πρασίνων» που έχει μόλις 21 χρόνια ζωής.[3] Αντιθέτως σε πολλές δυτικές δημοκρατίες (σε κάποιες εκ των οποίων οι «αγανακτισμένοι» εκφράζονται ή εκφράστηκαν πολιτικά) φαντάζουν τα κοινοβούλια ολοένα και περισσότερο με γκέτο ιδεολογικών σχημάτων της Βιομηχανικής Εποχής, που επικεντρώνονται στο ποιος και με ποιον τρόπο θα ελέγχει τα μέσα παραγωγής αγαθών, καθώς και στο πώς τα παραγόμενα αγαθά θα διανέμονται, χωρίς, όμως, να εξετάζουν ιδιαίτερα την πραγματική συμμετοχή των πολιτών στις αποφάσεις που τους αφορούν. Οι δυσαρεστημένοι εκ των πολιτών της Δύσης έχουν όλο και πιο συχνά την αίσθηση ότι τα κόμματα της Βιομηχανικής Εποχής δεν τους εκπροσωπούν, όπως δείχνουν οι αυξανόμενες κοινωνικές εντάσεις και οι ψήφοι διαμαρτυρίας που κατευθύνονται στα θεωρούμενα ως ακραία κόμματα.

Είναι επομένως οι Πειρατές το πρώτο κόμμα της Εποχής της Πληροφορίας; Ο χαμηλός μέσος όρος της ηλικίας των υποψηφίων των Πειρατών (όπως και των απανταχού «αγανακτισμένων») φαίνεται να επισημαίνει το χάσμα των γενεών στην αντίληψη της δημοκρατίας. Από τη μία βρίσκονται οι νεώτεροι Αυτόχθονες της Εποχής της Πληροφορίας (Digital Natives), που διεκδικούν μία πιο άμεση, πιο συμμετοχική δημοκρατία, και από την άλλη οι παλαιότερες γενιές των Μεταναστών της Εποχής της Πληροφορίας (Digital Immigrants),[4] που είχαν γνωρίσει πρωτίστως ιεραρχημένους και διαμεσολαβημένους τρόπους πολιτικής οργάνωσης (βλ. κόμματα και συνδικαλιστικές οργανώσεις) και επικοινωνίας (βλ. ΜΜΕ). Σε περίπτωση που αυτοί δεν τους ικανοποιούσαν, δεν υπήρχε πρακτικά η δυνατότητα εναλλακτικού τρόπου οργάνωσης.

Ο digital native, όμως, τρόπος παραγωγής πολιτικών θέσεων των Πειρατών ταυτίζεται με τον τρόπο δημιουργίας λημμάτων στη Βικιπαίδεια, τη φόρμα της οποίας και χρησιμοποιούν. Σε μία τέτοια φόρμα ο καθένας μπορεί να συμμετάσχει και να πείσει για τις θέσεις του με βάση τη δύναμη του λόγου του, κρυμμένος συνήθως πίσω ένα ψευδώνυμο, το οποίο τον απελευθερώνει από πιθανές προκαταλήψεις βάσει φύλου, ηλικίας, χρώματος, κοινωνικής ή επαγγελματικής θέσης. Στην περίπτωση της Βικιπαίδειας, λοιπόν, ο Αναγνώστης - Αποδέκτης είναι και δυνητικός Συνδημιουργός του εκάστοτε λήμματος.

Στα κόμματα της Βιομηχανικής Εποχής, όμως, παράγονται οι πολιτικές θέσεις με τρόπο που θυμίζει την Εγκυκλοπαίδεια της παράδοσης του Ντιντερό. Μία κλειστή ομάδα επώνυμων ειδημόνων -με δημοκρατικές μεταξύ τους σχέσεις- δημιουργεί τα λήμματα, τα οποία στη συνέχεια παρουσιάζονται στους αποδέκτες, οι οποίοι, από τις προσφερόμενες εγκυκλοπαίδειες, θα επιλέξουν αυτή που θεωρούν καλύτερη. Οι συντάκτες των λημμάτων αν δεχθούν κριτική, ενδέχεται να αναθεωρήσουν. Σε κάθε περίπτωση η διάκριση μεταξύ του Συγγραφέα και του Αναγνώστη είναι ξεκάθαρη και οι τρόποι διάδρασης μεταξύ τους υπαρκτοί μεν, αλλά περιορισμένοι.

Αυτή η σχέση Συγγραφέα - Αναγνώστη, καθώς και οι δημοκρατικές σχέσεις μεταξύ των δημιουργών αποτέλεσαν, βέβαια, σαφή πρόοδο σε σχέση με το προηγούμενο μοντέλο του Λεξικού της Académie française του 1694, στο οποίο έξι «αυθεντίες» υπέδειξαν ποια είναι η «σωστή» γαλλική γλώσσα, αφιερώνοντας παράλληλα το έργο τους στον βασιλιά «Ήλιο», τον Λουδοβίκο τον 14ο.[5] Μία προσπάθεια ερμηνείας των διαφορετικών πολιτικών συστημάτων (αυταρχική Μοναρχία, αντιπροσωπευτική δημοκρατία, τί δημοκρατία; ) επί τη βάσει μόνο των εγκυκλοπαιδιών ή λεξικών της εκάστοτε εποχής είναι σαφώς απλουστευτική· εντούτοις φωτίζει κάποιες πτυχές τους.

Οι νέοι, οι Αυτόχθονες της Εποχής της Πληροφορίας, προβάλουν το δικό τους πολιτικό λόγο, που εκφράζεται είτε «αγανακτισμένα» ως διαμαρτυρία, σε περίπτωση που αισθάνονται ότι ο κοινοβουλευτικός δρόμος για την πολιτική έκφραση των αξιών τους είναι θεωρητικά μεν ανοιχτός, πρακτικά δε αποκλεισμένος, είτε «πειρατικά» ως οργανωμένη πρόταση ανανέωσης, στην περίπτωση που ο επιτυχής τρόπος πολιτικής έκφρασης στα πλαίσια της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας φαντάζει ρεαλιστικά ανοιχτός.

Με τους Πειρατές φαίνεται να μπαίνει για πρώτη φορά σε κάποιο τοπικό Κοινοβούλιο[6] ένα κόμμα που υιοθετεί αξίες της Εποχής της Πληροφορίας, τόσο στις πολιτικές του θέσεις, όσο και στον τρόπο οργάνωσης των σχέσεών του με τους ψηφοφόρους του. Θα διατηρήσουν τις αρχικές τους θέσεις; Θα τις αφομοιώσουν και τα παραδοσιακά κόμματα; Το μέλλον είναι ανοιχτό...

* Το άρθρο αυτό είχε γραφτεί πριν από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εκλογών, με τα οποία οι σχετικές προβλέψεις δικαιώθηκαν πανηγυρικά.



[1] Ως «αγανακτισμένοι» τείνουν πλέον να αποκαλούνται στον ελληνικό τύπο όσοι αυτοοργανώνονται πολιτικά μέσω διαδικτύου, χωρίς τη διαμεσολάβηση κομμάτων ή άλλων οργανώσεων, για να εκφράσουν συνήθως τη διαμαρτυρία τους για κάτι.

[2] Να διευκρινίσω εδώ, ότι τα κόμματα που ιδρύουν πρώην μέλη ήδη υπαρκτών κομμάτων, και τα οποία φέρουν παρόμοιες θέσεις με αυτές του κόμματος από το οποίο αποχώρησαν, δεν τα θεωρώ πραγματικά νέους πολιτικούς σχηματισμούς, καθώς δεν φέρνουν νέες ιδέες και ούτε εκπροσωπούν νέες αξίες.

[3] Οι Πράσινοι έφεραν τη διάσταση της οικολογίας στην πολιτική και οι ιδέες τους κατόρθωσαν να ξεπεράσουν σε τέτοιο βαθμό τα όρια του κόμματός τους, ώστε η συντηρητική κυβέρνηση της Μέρκελ να αποφασίσει το κλείσιμο όλων των πυρηνικών εργοστασίων της Γερμανίας μέχρι το 2022.

[4] Μετανάστες της τεχνολογίας θεωρούνται όσοι ενηλικιώθηκαν χωρίς να έχουν χρησιμοποιήσει τους υπολογιστές και το ίντερνετ και αργότερα προσαρμόστηκαν σε ένα περιβάλλον που, ως παιδιά, δεν είχαν γνωρίσει.

[5] Για τον συσχετισμό της Βικιπαίδειας με την Εγκυκλοπαίδεια του Ντιντερό και το λεξικό της Académie française βλ. Caspar Hirschi (στα γερμανικά), http://www.nzz.ch/nachrichten/kultur/literatur_und_kunst/ordnung_und_unordnung_des_wissens_1.4941730.html

[6] Στην Ευρωβουλή υπάρχει ήδη ένας Σουηδός «Πειρατής» Βουλευτής.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αυτός ήταν ο Κώστας...» – Λίγα λόγια για τον Κώστα Παπαϊωάννου από τον Άγγελο Στάγκο

«Αυτός ήταν ο Κώστας...» – Λίγα λόγια για τον Κώστα Παπαϊωάννου από τον Άγγελο Στάγκο

Το βράδυ της Δευτέρας 11 Μαρτίου, δύο χρόνια από τον θάνατο του δημοσιογράφου και εκδότη της εφημερίδας «Το Ποντίκι» (1979-2005), Κώστα Παπαϊωάννου (1938-2022), διοργανώθηκε στην Ένωση Συντακτών τιμητική εκδήλωση στη μνήμη του. Βασικοί ομιλητές ήταν οι (από αριστερά στη φωτογραφία) Μιχάλης Ιγνατίου, Αλέξης Παπαχελάς...

Η θεραπευτική και σωτηριακή διάσταση της Αισθητικής

Η θεραπευτική και σωτηριακή διάσταση της Αισθητικής

Η ικανότητα της Αισθητικής είναι να αποδιώχνει το κακό και μέσω της εμπειρίας του ωραίου να οδηγεί τους ανθρώπους σε αυτοαποκαλύψεις, σε γνωστικές περιπέτειες, αλλά και σε ιατρικές θεραπείες. Κεντρική εικόνα: O Δαβίδ του Μιχαήλ Άγγελου ©Wikipedia. 

Γράφει ο Δημο...

«Λογοτεχνικά περιοδικά»: Ποια είναι, ποιο το στίγμα τους, ποιοι τα βγάζουν – Μια απόπειρα καταγραφής των λογοτεχνικών περιοδικών που κυκλοφορούν σήμερα σε έντυπη μορφή

«Λογοτεχνικά περιοδικά»: Ποια είναι, ποιο το στίγμα τους, ποιοι τα βγάζουν – Μια απόπειρα καταγραφής των λογοτεχνικών περιοδικών που κυκλοφορούν σήμερα σε έντυπη μορφή

Σαράντα πέντε λογοτεχνικά περιοδικά: Τα μακροβιότερα, τα καινούργια, τα σπάνια. Μια απόπειρα καταγραφής των λογοτεχνικών και βιβλιολογικών περιοδικών που κυκλοφορούν σήμερα σε έντυπη μορφή, παρουσιάζοντας το πρώτο και το τελευταίο τεύχος από το καθένα. Μια αναδρομή, επίσης, σε ορισμένα από τα σημαντικότερα, που...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ