Η τραγωδία της Γάζας*

Όταν ολοκληρωθεί αυτή η «επιχείρηση» με τη χυδαία ονομασία «βαρύ μολύβι» και καταμετρηθούν οι νεκροί, οι τραυματίες, τα κατεστραμμένα σπίτια και υποδομές, το αίτημα για ουσιαστική ειρήνευση θα έχει κάνει άλλο ένα πισωγύρισμα. Παρά τα όποια σοβαρά πλήγματα θα έχει υποστεί η Χαμάς, μια νέα φουρνιά ανθρώπων οδηγημένοι από την οργή και την απελπισία θα είναι πρόθυμοι να μετατραπούν σε φονικά εργαλεία υπό τις διαταγές των φανατικών.

«Με 50% ανεργία, με μόνιμο αποκλεισμό των πόλεων της Δυτικής Όχθης από τον ισραηλινό στρατό, με ηλεκτροφόρο φράκτη γύρω από τη Λωρίδα της Γάζας και καμία ελπίδα πολιτικής λύσης, δεν υπήρχε πλέον ανάγκη για κήρυκες και “διαβιβαστές”, μόνο για συνεχή προμήθεια εκρηκτικών και χειροβομβίδων». Αυτά γράφει στο βιβλίο του ο Ισραηλινός ιστορικός Ιλάν Πάπε περιγράφοντας την κατάσταση κατά το ξέσπασμα της δεύτερης Ιντιφάντα, το 2000, όταν οι συμφωνίες του Όσλο είχαν καταρρεύσει οριστικά, ο παλαιστινιακός λαός ήταν και πάλι σε αξιοθρήνητη κατάσταση και η στρατολόγηση «μαρτύρων» ήταν πιο εύκολη από ποτέ. Κι αλίμονο, διαβάζονται ως τραγικά επίκαιρες επισημάνσεις, ως εάν ο αδιέξοδος κύκλος της αιματοχυσίας να επαναλαμβάνεται τόσο προβλέψιμα όσο η ανατολή του ηλίου. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν υπάρχει δυνατότητα διεξόδου από αυτό το τέλμα.

Ναι, υπάρχει, αλλά μόνον εφόσον οι δύο λαοί είναι διατεθειμένοι να αναμετρηθούν με την ιστορία τους και να επιχειρήσουν να κοιτάξουν πέρα από τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις από τα οποία βρίθουν τόσο η κυρίαρχη ισραηλινή όσο και η κυρίαρχη παλαιστινιακή αφήγηση. Στερεότυπα και προκαταλήψεις που στρέφονται βέβαια εναντίον του Άλλου στον οποίο δεν αναγνωρίζουν παρά το ρόλο του θύτη. Ο Ιλάν Πάπε αναλαμβάνει αυτή την εξιστόρηση, δείχνοντας ότι η ιστορία της Παλαιστίνης δεν είναι αποκλειστικά ιστορία σύγκρουσης, ούτε ότι το ένα μέρος έχει όλο το δίκιο με το μέρος του.

Αλλά το βιβλίο του, «γραμμένο από κάποιον που υιοθετεί τη συμπάθεια έναντι του αποικιοκρατούμενου κι όχι του αποικιοκράτη», δείχνει ότι η προσπάθεια προσέγγισης των δύο λαών βαραίνει πρωτίστως το ισχυρό μέρος. Και ψέγει το Ισραήλ για τις χαμένες ευκαιρίες με πλέον χαρακτηριστική αυτή του Όσλο το 1993, όταν δεν επέδειξε γενναιοφροσύνη αλλά προσέφερε μια συμφωνία ειρήνευσης τόσο άδικη που δεν θα μπορούσε πρακτικά να επιβληθεί απλώς λόγω της διαφοράς ισχύος. Αλλά το Ισραήλ δεν είναι μόνο ένα μιλιταριστικό κράτος, είναι και μια δημοκρατική κοινωνία που υποφέρει από το φετίχ της «ασφάλειας». Η κοινωνία πολιτών και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις που άνθισαν τη δεκαετία του ’90 δραστηριοποιούμενες στην προοπτική της ειρήνευσης έχουν χρέος να βγουν και πάλι στο προσκήνιο.

 H ιστορία της σύγχρονης Παλαιστίνης
 ΙLAN PAPPE
 ΜΤΦΡ. ΜΑΡΙΑ-ΑΡΙΑΔΝΗ ΑΛΑΒΑΝΟΥ
 ΚΕΔΡΟΣ 2007
 ΣΕΛ. 448, ΤΙΜΗ €25,00

* Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στον Ελεύθερο Τύπο στις 11/01/2009.