karatzaf-grothia2

Του Σωτήρη Βανδώρου

Εάν το προηγούμενο διάστημα δεν διακινούνταν στη δημοσιότητα φήμες για πιθανή επιστροφή του Γιώργου Καρατζαφέρη στη Νέα Δημοκρατία, και ο ίδιος δεν έκανε μια προσεκτική δήλωση με την οποία δεν αποκλείει κατηγορηματικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο στο μέλλον, ίσως ουδείς να ασχολείτο ένα χρόνο μετά τις περσινές εθνικές εκλογές με τον Λαϊκό Ορθόδοξο Συναγερμό. Γιατί άλλωστε;

Στη Βουλή δεν εισήλθε, ενώ τη «θέση» του, κατά κάποιον τρόπο, έχουν λάβει Ανεξάρτητοι Έλληνες και Χρυσή Αυγή. Μήπως πια αποτελεί αντικείμενο ακαδημαϊκού μόνο ενδιαφέροντος; Όχι! Ακόμη κι αν βάσιμα μπορούμε να εκτιμήσουμε ως απίθανη την προοπτική να αποκτήσει ξανά κοινοβουλευτική παρουσία, ένας αναστοχασμός της 12χρονης και πλέον ζωής του είναι πολλαπλά ωφέλιμος και διδακτικός και θα εντοπίσει πιθανόν σημαντικές επιδράσεις του στο κομματικό και πολιτικό σύστημα, διαρκέστερες από την κοινοβουλευτική του διαδρομή. Αυτό ακριβώς προσφέρει με τον καλύτερο τρόπο το βιβλίο του πολιτικού επιστήμονα Στάθη Τσιρά, «Έθνος και ΛΑ.Ο.Σ.», μια εμπεριστατωμένη μονογραφία η οποία εμμέσως φωτίζει κι άλλες διεργασίες που επισυμβαίνουν στο τόσο ριζικά διαφορετικό όσο και ρευστό κομματικό σύστημα που προέκυψε ένα χρόνο πριν.

Ο συγγραφέας ξεκινά με μια επισκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας περί την άκρα δεξιά, διασαφηνίζοντας σχετικές έννοιες και περιγράφοντας βασικά ερωτήματα κι ερμηνευτικές προσεγγίσεις αναφορικά με την ιδεολογία, την πολιτική πρακτική και τη λειτουργία που έχουν στο κομματικό και πολιτικό σύστημα τα σύγχρονα ευρωπαϊκά, κυρίως, κόμματα της πιο πολυμελετημένης κομματικής οικογένειας της τελευταίας 30ετίας. Και μόνον με αυτή τη συνοπτική περιδιάβαση του πεδίου καταγράφεται ένας κόσμος πολύπλοκος κι αντιφατικός που απαιτεί από μας να είμαστε προσεκτικοί και λεπτολόγοι, π.χ. ως προς το πόσο ακραίο είναι το κάθε υπό εξέταση κόμμα και για το πότε πρέπει (για λόγους αρχής ή στρατηγικής αντιμετώπισης) να λογίζεται εντός ή εκτός δημοκρατικού «συνταγματικού τόξου».

karatzaf-karamanlisΣτη συνέχεια το βιβλίο κάνει μια ιστορική αναδρομή στην εξέλιξη της ελληνικής ακροδεξίας, η οποία μολονότι έχει προγενέστερες απαρχές αναγνωρίζει ως καταγωγική της αναφορά που της προσδίδει ταυτότητα το καθεστώς της 4ης Αυγούστου του Μεταξά. Βεβαίως, ο συγγραφέας ενδιαφέρεται περισσότερο για την πορεία της από τη Μεταπολίτευση και μετά, οπότε και θεωρεί ότι διαχωρίζεται σε τρία παρακλάδια, στο εθνικοσοσιαλιστικό (Κωνσταντίνος Πλεύρης, ΕΝΕΚ, Χρυσή Αυγή), το φασιστικό-μεταφασιστικό (ΕΠΕΝ, Ελληνικό Μέτωπο του Μάκη Βορίδη), και τους βασιλόφρονες (παραδοσιακή ακροδεξιά). Επίσης, κι αυτό είναι σημαντικό, η ακροδεξιά εκφράζεται και μέσω της ΝΔ με την έννοια ότι από πολύ νωρίς επελέγη από το κύριο κόμμα της Δεξιάς μια στρατηγική απομόνωσης και μη συνεργασίας με τα αυτοτελή ακροδεξιά κόμματα με ταυτόχρονη όμως συμπερίληψη στις τάξεις της ακροδεξιών στελεχών, ενίοτε και με υιοθέτηση τμήματος της «ατζέντας» της, με ανάλογα εκλογικά οφέλη. Η ίδια η ύπαρξη του ΛΑΟΣ και η για κάποια χρόνια εκλογική και πολιτική του επιτυχία εν μέρει οφείλεται στην εγκατάλειψη αυτής της στρατηγικής από τον Κώστα Καραμανλή, όταν υιοθετώντας την περίφημη προσέγγιση του «μεσαίου χώρου» με την αντίστοιχη ηθικολογικού χαρακτήρα απαξίωση των «άκρων και των ακροτήτων» δημιούργησε δυσαρέσκεια σε τμήμα πολιτευτών αλλά κι εκλογέων της ΝΔ που τελικά εκφράστηκε το 2000 από τον (διαγραφέντα βουλευτή της ΝΔ) Γ. Καρατζαφέρη με την ίδρυση του κόμματός του.

Στο κύριο μέρος της εργασίας του, ο Τσιράς μελετά διεξοδικά τις συνθήκες δημιουργίας, τα οργανωτικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά, την εκλογική πορεία, την κοινοβουλευτική παρουσία, επίσημα κείμενα και δημοσιεύματα, καθώς και την τηλεοπτική ρητορική του ΛΑΟΣ, ενώ πολύ χρήσιμα είναι και τα παραρτήματα με γραπτό και οπτικό υλικό του κόμματος όπως κι επεξεργασμένα από το συγγραφέα στοιχεία από το λόγο και τη δράση του. Για τον Τσιρά, ακόμη κι αν θεωρηθεί ότι ο ΛΑΟΣ ενισχύθηκε από τη λεγόμενη ψήφο διαμαρτυρίας, και παρά τις ακραίες θέσεις που έλαβε σε σειρά ζητημάτων, εκφράζοντας λόγο ξενοφοβικό, αντισημητικό, ρατιστσικό κ.ο.κ., μετά από μια περίοδο αναζήτησης, αντιφάσεων, λαϊκιστικών μετατοπίσεων κτλ., επέλεξε ως στρατηγική επιλογή την «αποπεριθωριοποίηση» και κατά προέκταση την άρση του αντι-συστημικού χαρακτήρα του, είτε υποτεθεί ότι υπήρχε αυτός πράγματι ως πολιτική επιλογή (π.χ. φιλοχουντικές τοποθετήσεις, αυταρχική εκδοχή «νόμου και τάξης», υπεράσπιση μιας δημοψηφισματικής «δημοκρατίας» κόντρα στο διεφθαρμένο «σύστημα») είτε όχι. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα εδώ η αναλογία που εντοπίζεται με την περίπτωση του μετασχηματισμού από τον Τζιανφράνκο Φίνι του Movimento Sociale Italiano σε Alleanza Nazionale κι από ένα κόμμα που εξέφραζε τη φασιστική παράδοση σε ένα συντηρητικό, δημοκρατικών διαπιστευτηρίων κόμμα.

Μεταστροφή προς το «επίκεντρο» της πολιτικής ζωής

Η επιχείρηση αποπεριθωριοποίησης στηρίχθηκε στη φιλοτέχνηση ενός πιο μετριοπαθούς προφίλ και κυρίως της εικόνας ενός «υπεύθυνου» πολιτικού εταίρου που διακρίνεται περισσότερο για τον πραγματισμό και την αποτελεσματικότητά του, παρά για τις ιδεολογικές του εμμονές. Αυτή η μεταστροφή ενισχύθηκε από το φθινόπωρο του 2009 όταν η ΝΔ όχι μόνο πλέον δεν ήταν στην κυβέρνηση κι επομένως εύκολος στόχος, αλλά επιπλέον ο νέος της πρόεδρος επέλεξε μια σαφή μετατόπιση προς τα δεξιά, διεκδικώντας χώρο που «κάλυπτε» ο ΛΑΟΣ. Ο Καρατζαφέρης θεώρησε πως η συμμετοχή στην κυβέρνηση Παπαδήμου θα συνιστούσε ακριβώς αυτή την ευκαιρία μετάβασης από το περιθώριο στο επίκεντρο της πολιτικής ζωής. Ωστόσο, όπως φάνηκε εκ του αποτελέσματος, αυτό έγινε στη χειρότερη για τον ίδιο συγκυρία: όταν εν μέσω κρίσης οι ίδιοι του οι ψηφοφόροι ήθελαν ο ΛΑΟΣ να εκφραστεί ακόμη πιο επικριτικά για την ασκούμενη πολιτική και τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις, αντί να συμπορευτεί με αυτές. Μάλιστα, θα προσθέταμε, υπήρχε το σχετικό προμήνυμα των δημοτικών εκλογών του 2010, όταν στο δήμο Αθηναίων η υποστήριξη του υποψηφίου της ΝΔ Νικήτα Κακλαμάνη δεν βοήθησε εκλογικά ούτε τον ίδιο, ούτε τον ΛΑΟΣ, αντίθετα ωφέλησε κατά κόρον τη ΧΑ που εκτοξεύτηκε στο 5,3%, εξέλεξε τον αρχηγό της δημοτικό σύμβουλο κι απέκτησε απροσδόκητη «ορατότητα» στη δημόσια σφαίρα.

karatzaf-voridisΟι εκλογές του 2012, εάν διαβάσει κανείς το βιβλίο του Τσιρά και σταθμίσει τις εξελίξεις από τότε, φαίνεται να αποτελούν και το κύκνειο άσμα του κόμματος, εφόσον όλες οι συνθήκες λειτουργούν πλέον σε βάρος του: για να ανακτήσει τον πολιτικό του χώρο έχει πλέον να ανταγωνιστεί (τουλάχιστον) τη Χρυσή Αυγή, τους ΑΝΕΛ και τη ΝΔ, όντας αποψιλωμένο από τα πιο επιφανή στελέχη του (Βορίδης, Γεωργιάδης κ.ά.), έχοντας συντριπτικά λιγότερη προβολή από τα μέσα ενημέρωσης (τα οποία «βοήθησαν» καθοριστικά στις εκλογικές του επιτυχίες), διαθέτοντας πολύ λιγότερους πόρους (λόγω υποπολλαπλάσιας κρατικής επιχορήγησης) κι όντας οργανωτικά υπανάπτυκτο (εφόσον ποτέ δεν επένδυσε στην οργάνωσή του ο συγκεντρωτικός ιδρυτής κι αρχηγός του, που το διεύθυνε ως εάν να πρόκειται για μια από τις επιχειρήσεις του, όπως λέει ο συγγραφέας). Ωστόσο, αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότι δεν έχει αφήσει το σημάδι του στην πολιτική μας ζωή. Ορθά προβληματίζεται ο Τσιράς, φερ’ ειπείν, για την ευκολία με την οποία ο Μάκης Βορίδης μετακινήθηκε από τη φιλοχουντική ΕΠΕΝ (με χρίσμα Γεωργίου Παπαδόπουλου) και το δικό του μεταφασιστικό Ελληνικό Μέτωπο (κατά το πρότυπο του Λεπέν) κατόπιν στον ΛΑΟΣ, μέχρι να βρεθεί υπουργός στην κυβέρνηση Παπαδήμου και σήμερα πλέον κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος και πρωτοκλασάτο στέλεχος της ΝΔ, χωρίς ποτέ να κάνει ουσιαστική αυτοκριτική ή αποκήρυξη της παλαιότερης βίαιης δράσης του (τσεκούρι) και του βίαιου, μέχρι πριν λίγα χρόνια, λόγου του («φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους»).

Γενικότερα, η σταδιακή «εξοικείωση» με και τελικά «νομιμοποίηση» ενός ακροδεξιού κόμματος από τα κύρια κόμματα και βεβαίως από το δημοσιογραφικό κόσμο, συνέβαλε σε μια συνολική μετατόπιση προς τα δεξιά, καθώς και στην εκδήλωση ακραίων πολιτικών από τις δυνάμεις του παλαιού δικομματισμού που υποτίθεται ότι αντιτίθενται στα άκρα. Εάν, ας πούμε, γίνεται κοινός τόπος η διασύνδεση της μετανάστευσης με την εγκληματικότητα και τελικά με όλα τα δεινά, και η συστηματική εκφορά ξενοφοβικού και ρατσιστικού λόγου αρχίζει να συνηθίζεται και να δικαιολογείται, τότε δεν είναι δα και τόσο αναπάντεχο, εν μέσω πρωτοφανούς οικονομικής και πολιτικής κρίσης, να θεριεύει το νεοναζιστικό μόρφωμα και οι βίαιες εκδηλώσεις του.

 

tsiras_exof Έθνος και ΛΑ.Ο.Σ.
 Νέα άκρα δεξιά και λαϊκισμός
 Στάθης Τσιράς
 Πρόλογος Νίκος Μαραντζίδης
 Εκδόσεις Επίκεντρο, 2012
Τιμή € 29,50, σελ. 482

politeia-link

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Σκέψεις γύρω από τα πιο αποτελεσματικά εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο και αναπόφευκτες συγκρίσεις με το «ελληνικό παράδειγμα», με αφορμή το βιβλίο-μελέτη της Lucy Crehan «Φυτώρια ευφυΐας» (μτφρ. Μαρία Παπαηλιάδη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Του Σωτήρη Βανδώρου ...

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Για το βιβλίο «Life 3.0» του Max Tegmark (μτφρ. Νίκος Αποστολόπουλος, εκδ. Τραυλός).

Του Σωτήρη Βανδώρου

Εξολοθρευτής, Μάτριξ, Blade Runner κτλ. κτλ. Οι συνειρμοί που κάνουμε οι περισσότεροι όταν ακούμε περί τεχνητή...

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Για το βιβλίο «Το πρωτείο της δημοκρατίας - Η σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» του Γιώργου Σιακαντάρη (εκδ. Αλεξάνδρεια).

Του Σωτήρη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

Στο 65ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συνομιλεί με τον ποιητή και φιλόσοφο Νίκο Ερηνάκη. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά την Πέμπτη, 6 Φεβρουαρίου, στις 7.00μμ.

Επιμέλεια: Book Press

...
Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Μια επίκαιρη συνέντευξη με τον Αθηνόδωρο Μεταλλίδη, με αφορμή το βιβλίο του «Intelligence: το ηθικό δίλημμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποιότητα. «Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις απειλές, καταλήγουν να βλάπτουν το αξιακό τους σύστημα».

...
Εκδήλωση για το βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ

Εκδήλωση για το βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός. Τρεις δημιουργοί καταθέτουν τα νέα τους έργα και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά.

Επιμέλεια: Book Press

Δημήτρης Βασιλάκης,  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ