nightwatch

Του Σωτήρη Βανδώρου

Είναι άχρηστο το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης (ΕΚΕΜΕΛ); Αξίζει τα λεφτά του το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ); Ενώ απειλείται η ίδια η ύπαρξη του πρώτου και στο δεύτερο έχουν γίνει απολύσεις και σημαντικές περικοπές κονδυλίων, έχει φουντώσει ο διάλογος για τις προοπτικές των δύο θεσμών που χρηματοδοτούνται από το Υπουργείο Πολιτισμού. 

Ένα κράτος που απέφυγε στο τσακ τη στάση πληρωμών με πρωτοφανή εξωτερική βοήθεια, ψάχνει απεγνωσμένα τρόπους να περιορίσει τις δαπάνες του. Πολλοί αναρωτιούνται: «Μήπως είναι αστόχαστη πολυτέλεια να χρηματοδοτούμε ως φορολογούμενοι, φερειπείν, ένα κέντρο με αντικείμενο τη μετάφραση την ίδια στιγμή που έχουμε εκατοντάδες εκδοτικούς οίκους που μεταφράζουν βιβλία, πολλά από τα οποία με εξαιρετικό αποτέλεσμα;» Τελώντας υπό καθεστώς πανικού θα απαντούσα, τ’ ομολογώ, «ας “κοπούν” τα πάντα».

Aν διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, αντιλαμβανόμαστε ότι δεν μπορεί να αξιολογείται το έργο οποιουδήποτε φορέα «στο πόδι», συχνά μάλιστα από άσχετους, που εκκινούν από το στερεότυπο πώς ό,τι δημόσιο είναι εξ ορισμού σπάταλο κι αντιπαραγωγικό.

Ωστόσο, αν διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, αντιλαμβανόμαστε ότι δεν μπορεί να αξιολογείται το έργο οποιουδήποτε φορέα «στο πόδι», συχνά μάλιστα από άσχετους, που εκκινούν από το στερεότυπο πώς ό,τι δημόσιο είναι εξ ορισμού σπάταλο κι αντιπαραγωγικό. Δεν χωρά αμφιβολία, βέβαια, ότι η παρασιτική λειτουργία του ελληνικού κράτους με το υπεράριθμο προσωπικό, την κοστοβόρα γραφειοκρατία και την πελατειακού τύπου σύνδεση με την κοινωνία είναι φαινόμενα που, επιτέλους, πρέπει να παύσουν. Αλλά για να μην είναι αυθαίρετες οι σχετικές έκτακτες όσο και μακροπρόθεσμες ενέργειες θα πρέπει να σταθμιστούν με βάση το (διόλου προφανές) ερώτημα «τι κράτος θέλουμε;».

Ορισμένοι έχουν πάρει φόρα κι ονειρεύονται ένα κράτος-νυχτοφύλακα του 19o αιώνα. Δηλαδή εισηγούνται να διατηρήσουμε τελικά από το κράτος σχεδόν μόνο τον λεγόμενο σκληρό πυρήνα του: αστυνομία, στρατό και δικαστήρια. Τα υπόλοιπα, υποτίθεται, μπορεί να τα κάνει καλύτερα η αγορά. Φαντάζομαι, για παράδειγμα, ότι είναι θέμα χρόνου να αρχίσουμε να συζητάμε για τα «οφέλη» του κεφαλοποιητικού συστήματος ασφάλισης και να παρακολουθούμε τους πιο δειλούς από τους πολιτικούς μας να το εισηγούνται «όχι επειδή το θέλουν πραγματικά, αλλά επειδή δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς».

Είναι όμως έτσι; Ε, λοιπόν, όχι! Κι αξίζει να παρακολουθήσουμε πιο προσεκτικά αυτά που συμβαίνουν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Το κράτος δεν ήταν αυτό που παρενέβη αποφασιστικά και διέσωσε την κατάσταση πριν καταρρεύσει το σύμπαν, όταν οι φωστήρες του τούρμπο καπιταλισμού (έχοντας αφεθεί στην ασυδοσία τους, από προηγούμενες κυβερνήσεις στο όνομα του αυτοπεριορισμού του δημοσίου) τα έκαναν μαντάρα με τα απίθανα «τοξικά ομόλογα»; Επιπλέον, ο πρόεδρος Ομπάμα αντιμετώπισε λυσσαλέα αντίδραση των οργανωμένων συμφερόντων, αλλά τελικά κατάφερε να περάσει νομοθέτημα με το οποίο θα έχουν στοιχειώδη, έστω, ιατροφαρμακευτική κι ασφαλιστική κάλυψη όλοι οι Αμερικανοί πολίτες κι όχι μόνο όσοι μπορούν να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Κι αυτή η απόφαση ελήφθη όχι παρά την οικονομική κρίση, αλλά εξαιτίας της.

Επομένως, το κράτος, όταν φέρεται υπεύθυνα έχει ρόλο να παίξει και το τελευταίο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να το απαξιώνουμε ως εκ των προτέρων ανίκανο. Αυτό που θα πρέπει να προσδιορισθεί είναι η ακριβής σχέση συμπληρωματικότητας προς την αγορά, αλλά κι ο έλεγχος αυτής. Και μπορεί να είναι παρωχημένη η νοοτροπία μιας γενικευμένης κρατικοδίαιτης παραγωγής κουλτούρας, αλλά η επιλεκτική και στοχευμένη υποστήριξη πολιτιστικών δράσεων με αυστηρά κριτήρια δεν θα είναι ούτε πολυτέλεια, ούτε πολύ δαπανηρή. Γιατί αμφιβάλλω αν η διάσωση του ΕΚΕΜΕΛ κοστίζει παραπάνω από όσο ένας έλικας πολεμικού ελικοπτέρου (χωρίς να συνυπολογίσουμε τη μίζα).

* Ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΝΔΩΡΟΣ είναι λέκτορας Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Σκέψεις γύρω από τα πιο αποτελεσματικά εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο και αναπόφευκτες συγκρίσεις με το «ελληνικό παράδειγμα», με αφορμή το βιβλίο-μελέτη της Lucy Crehan «Φυτώρια ευφυΐας» (μτφρ. Μαρία Παπαηλιάδη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Του Σωτήρη Βανδώρου ...

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Για το βιβλίο «Life 3.0» του Max Tegmark (μτφρ. Νίκος Αποστολόπουλος, εκδ. Τραυλός).

Του Σωτήρη Βανδώρου

Εξολοθρευτής, Μάτριξ, Blade Runner κτλ. κτλ. Οι συνειρμοί που κάνουμε οι περισσότεροι όταν ακούμε περί τεχνητή...

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Για το βιβλίο «Το πρωτείο της δημοκρατίας - Η σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» του Γιώργου Σιακαντάρη (εκδ. Αλεξάνδρεια).

Του Σωτήρη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ