Τι απαντάτε σε όσους θα πουν: ακόμη ένας ποιητής; Τι το καινούργιο φέρνει;

Αυτή η ερώτηση είναι πολύ λογικό να γίνεται, αφού στον σύγχρονο λογοτεχνικό χώρο υπάρχει μεγάλη πληθώρα βιβλίων και ποιητών. Η απάντηση περιέχεται μέσα στα ίδια τα βιβλία. Και ο μόνος που μπορεί να απαντήσει είναι ο αναγνώστης. Σ’ εκείνον άλλωστε απευθύνεται το βιβλίο. Ο ποιητής βέβαια οφείλει να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε ο αναγνώστης να κατανοήσει την ιδέα τόσο, που να αφεθεί να παρασυρθεί από αυτή, μέχρι να την αναγνωρίσει μέσα στην ίδια την καρδιά του.

Με ποιους στίχους από τη Συλλογή σας θα την συστήνατε σε κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτε γι’ αυτήν; 

Ίσως με αυτό το ποίημα:

ΑΚΟΜΑ

«Δεν έχω γεννηθεί ακόμα
Ούτε κι εσείς
Κι είμαστε η τροφή του φόβου
Μες στο σκοτάδι
στοιβαγμένοι κι άγριοι
μέχρι να βρούμε
έναν μεγάλο λόγο
για να γεννηθούμε»

Πώς κατανοείτε τον περίφημο στίχο του Γιώργου Σεφέρη «Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας»;

Από την ώρα που γεννιέται ο άνθρωπος είναι ήδη κληρονόμος της ιστορίας όλης της ανθρωπότητας. Οι σκέψεις και τα συναισθήματά του, οι επιλογές, το βλέμμα του προς τη ζωή, οι πράξεις και οι παραλείψεις του, δεν είναι αποτέλεσμα των δικών του μόνο επιλογών. Βέβαια, καλείται κάποια στιγμή απ’ την ανάγκη του για αυτογνωσία να βρει εκείνα που για τον ίδιο είναι τα πιο σημαντικά και να τα υπηρετήσει. Όμως σε όποιο στάδιο ωριμότητας κι αν φτάσει μέσα στο ταξίδι του στη ζωή, τα λόγια και οι πράξεις του, το έργο του δηλαδή –ελλειπές ή πλήρες– θα προστεθεί στην αλυσίδα της πανανθρώπινης σκέψης. Συνεπώς, τα λόγια μας τα βρήκαμε μέσα στους άλλους κι εκείνα που με τη σειρά μας απευθύνουμε, δεν μένουνε δικά μας μόνο. Τα λόγια μας πριν ειπωθούν, πριν καν ακόμα τα σκεφτούμε, βρίσκονται ήδη στο ασυνείδητο του ανθρώπου.

Οι τέχνες ακουμπούν η μια πάνω στην άλλη, όπως ο άνθρωπος στον άλλον άνθρωπο, κι όλες μαζί είναι ένα πράγμα ισχυρό και ακλόνητο. Τα ίχνη μας από το πέρασμά μας στην ζωή. Η απόδειξη της αναζήτησής μας για το άπιαστο, το υψηλό, το θείο.

Ελληνική ποίηση, μεταφρασμένη ποίηση. Ποιο είναι το δικό σας «αναγνωστικό ισοζύγιο»;

Είναι γεγονός ότι μερικές φορές η μεταφρασμένη ποίηση μοιάζει ν’ αδυνατεί να συλλάβει και να αποδώσει την ουσία της ιδέας. Σαν να μην είναι αρκετό αυτό που διαβάζουμε. Σαν να μας λείπει κάτι σημαντικό. Για να συλληφθεί και να αποδοθεί το πλήρες μήνυμα του μεταφρασμένου ποιήματος, πρέπει ο μεταφραστής να μπορέσει να το πλησιάσει με σεβασμό, να ταυτιστεί, να συμπλεύσει νοητικά και συναισθηματικά με τον δημιουργό και το έργο του. Αν δεν συμβεί αυτό, θα μεταφράσει μόνο λέξεις και οι λέξεις από μόνες τους, δεν έχουν καμιά δύναμη. Μια καλή μετάφραση μπορεί ακόμα και να εξελίξει το αρχικό κείμενο. Από την άλλη, υπάρχει και εκείνη η ελληνική ποίηση που κάποτε αδυνατεί να δώσει στον αναγνώστη αυτό που έχει χρέος να προσφέρει. Με δυο λόγια, μια μετάφραση που «σέβεται» το έργο και τον δημιουργό του, μας δίνει την ίδια αίσθηση πληρότητας με ένα υψηλής αισθητικής ποίημα που είναι γραμμένο στην γλώσσα μας.

Έχουν επηρεάσει άλλες τέχνες –εικαστικά, μουσική, κινηματογράφος κ.ά.– το ποιητικό σας έργο;

Μα δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Άκουσα μουσικές, είδα ταινίες και γλυπτά και πίνακες ζωγραφικής, διάβασα ποιήματα που δεν είναι δικά μου, και βρήκα μέσα τους πολλές φορές τα λόγια μου. Εκείνα που έχω γράψει και τα άλλα, που δεν μπόρεσα ακόμα να τα πω, μα τα ακούω κάπου μέσα μου να ανασαίνουν. Είναι κι η άλλη τέχνη, η μητέρα όλων, η ζωή, που σ΄ αναγκάζει να κοιτάξεις μες στην ομορφιά και μες στην αθλιότητα. Πρέπει με κάποιον τρόπο να μιλήσουμε για κείνα τα παράξενα που μπαίνουν μέσα μας και διεκδικούν τον χώρο τους. Οι τέχνες ακουμπούν η μια πάνω στην άλλη, όπως ο άνθρωπος στον άλλον άνθρωπο, κι όλες μαζί είναι ένα πράγμα ισχυρό και ακλόνητο. Τα ίχνη μας από το πέρασμά μας στην ζωή. Η απόδειξη της αναζήτησής μας για το άπιαστο, το υψηλό, το θείο.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.

Και βέβαια τους φοβάμαι
Κορίνα Καλούδη
Περισπωμένη 2020
Σελ. 48, τιμή εκδότη €8,50