Ο Διογένης Κοπανάκης είναι ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής. Οι επαγγελματικές του γνώσεις αποτέλεσαν τη βάση επάνω στην οποία «χτίστηκε» ο Άρης, ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου. Ο Άρης αρκετά νωρίς, θα γνωρίσει το σκληρό πρόσωπο της κοινωνίας, θα νιώσει τη σύνθλιψη και τον εκφοβισμό, θα χλευαστεί για τη σεξουαλικότητά του, θα οχυρωθεί πίσω από μια αδιαπέραστη εικόνα επαγγελματικής επιτυχίας. Η αποδόμηση της εικόνας και η αμφισβήτηση μηχανισμών σκέψης, υιοθετημένους για χρόνια, είναι δύσκολη και χρόνια διεργασία. Ο Άρης, με τη βοήθεια του θεραπευτή του, διασχίζει σκοτεινές μνήμες, ξαναζει όσα τον πλήγωσαν, κρατάει ό,τι αγάπησε. Και βγαίνει στο φως.

Με ποια λόγια θα συστήνατε το βιβλίο σας σε κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτε για σας;

Το μυθιστόρημα Άρης, μια ιστορία ψυχοθεραπείας, είναι το ψυχογράφημα του Άρη, του κεντρικού ήρωα, και ταυτόχρονα η παρακολούθηση μιας μαγικής ψυχικής διαδικασίας, της ψυχοθεραπείας του. Ο αναγνώστης μπαίνει κυριολεκτικά στα άδυτα ενός ψυχιατρικού γραφείου και παρακολουθεί τον Άρη στις πιο κρίσιμες μάχες του, στην αναμέτρηση με τη μοναξιά, στη συμφιλίωση με τον εαυτό του.

Ο Άρης είναι ένας ιδιαίτερος ήρωας. Ζει, κινείται, αναπνέει ανάμεσά μας, αλλά κανείς δεν τον γνωρίζει πραγματικά. Η ομορφιά, η γοητεία και η χαρισματική του προσωπικότητα κρύβουν επιμελώς το συναισθηματικό και ψυχολογικό τέλμα στο οποίο έχει βυθιστεί μέσα σε μια κοινωνία αδιάφορη για το διαφορετικό. Και όχι μόνο αδιάφορη αλλά και απορριπτική και κακοποιητική. Ο Άρης θεωρείται διαφορετικός. Όχι γιατί είναι όμορφος, ικανός, ταλαντούχος, εργατικός. Όχι. Αυτά είναι στοιχεία διαφορετικότητας που κανένας δεν τολμάει να τα χτυπήσει. Τα ζηλεύουν αλλά δεν τα αγγίζουν. Αλλού χτυπάνε. Στη σεξουαλική διαφορετικότητα. Εκεί στοχεύουν και εκεί τον πονάνε. Μπούλινγκ στην παιδική ηλικία, σεξουαλική κακοποίηση στην εφηβεία, ρατσισμός αργότερα. Γιατί ο Άρης είναι γκέι και άρα «διαφορετικός». Διαφορετικός από τις νόρμες και τα στερεότυπα της κοινωνίας.

Αυτός είναι ο Άρης και η ιστορία του είναι μια διαμαρτυρία απέναντι σε κάθε είδους ρατσισμό και διάκριση.

Τι απαντάτε σε όσους θα πουν: ακόμη ένας συγγραφέας; Τι το καινούργιο φέρνει;

Δεν φέρνω κάτι καινούργιο στη γραφή, ούτε καν στο θέμα και την ιστορία. Το καινούργιο είναι ότι στο βιβλίο μου θα βρει κανείς την ψυχή μου, τα συναισθήματά μου, τις γνώσεις και τις εμπειρίες μου. Ουσιαστικά την κατάθεση της δικής μου αλήθειας, που ακόμη κι αν φαίνεται παρόμοια με άλλων, είναι μοναδική και ξεχωριστή όπως και κάθε ψυχική και νοητική αλήθεια.

Πείτε μας δυο λόγια για το νεότευκτο «συγγραφικό σας εργαστήρι».

Ένα από τα όπλα που επιστράτευσα ήταν οι γνώσεις και οι εμπειρίες μου ως ψυχίατρος/ψυχοθεραπευτής. Η ψυχολογική γνώση βοηθάει έναν ψυχίατρο να αντιλαμβάνεται ευκολότερα τις ανθρώπινες συγκρούσεις και του δίνει την ικανότητα να χαρτογραφεί τα πιο σκοτεινά κομμάτια της ψυχή και του νου ενός ατόμου. Αυτό δίνει έναν πλούτων εμπειριών και πληροφοριών απαραίτητων στη συγγραφή.

Ταυτόχρονα έκανα μαθήματα δημιουργικής γραφής με δύο εξαιρετικούς συγγραφείς και δασκάλους, τον Κώστα Καβανόζη και τον Χρήστο Οικονόμου, που μου δίδαξαν τεχνικές, μου έμαθαν τι σημαίνει συγγραφική πειθαρχία και με έστρωσαν στη μελέτη, την έρευνα και το συνεχές διάβασμα.

Η ψυχή μου, οι σκέψεις μου, οι μνήμες μου, αναπόφευκτα κουβαλούν το συναισθηματικό αποτύπωμα όλων των έργων τέχνης που κατά καιρούς με άγγιξαν, και είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα αποτυπώνονται και στα δικά μου γραπτά. Διαβάζοντας λοιπόν κάποιος τον Άρη μπορεί να ακούσει μια μουσική του Χατζιδάκι, να δει μια εικόνα του Τσαρούχη, να θυμηθεί μια φράση του Ταχτσή.

Έχουν επηρεάσει άλλες τέχνες –κινηματογράφος, εικαστικά, κόμικς, μουσική κ.ά.– τη συγγραφική σας δουλειά; Αν ναι, με ποιους τρόπους;

Πώς θα μπορούσαν να μην με έχουν επηρεάσει; Η ψυχή μου, οι σκέψεις μου, οι μνήμες μου, αναπόφευκτα κουβαλούν το συναισθηματικό αποτύπωμα όλων των έργων τέχνης που κατά καιρούς με άγγιξαν, και είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα αποτυπώνονται και στα δικά μου γραπτά. Διαβάζοντας λοιπόν κάποιος τον Άρη μπορεί να ακούσει μια μουσική του Χατζιδάκι, να δει μια εικόνα του Τσαρούχη, να θυμηθεί μια φράση του Ταχτσή και τόσα άλλα. Αυτός άλλωστε δεν είναι και ο σκοπός της τέχνης; Να γίνεται αφορμή για συναισθήματα, τροφή για σκέψη και έμπνευση για δημιουργία.

Ο δρόμος προς την έκδοση για τους νέους συγγραφείς συνήθως δεν είναι σπαρμένος με ροδοπέταλα. Ποια είναι η δική σας ιστορία;

Οι σπαρμένοι με ροδοπέταλα δρόμοι είναι για τις νύφες και τα παρανυφάκια στους γάμους. Στην πραγματική ζωή τίποτε δεν είναι παραμυθένιο και τίποτε δεν χαρίζεται. Η μεγαλύτερη δυσκολία για μένα ήταν το θέμα του βιβλίου. Η Λ.Ο.Α.Τ.Κ.Ι θεματολογία, κάποιες ωμές σκηνές και η ψυχιατρική προσέγγιση δεν ήταν κάτι εύκολα αποδεκτό. Θα παραθέσω την απάντηση που είχα λάβει από έναν εκδοτικό οίκο. Απορριπτική μεν, συμβουλευτική δε. «Ενδιαφέρον θέμα αλλά δεν μπορεί ο κεντρικός ήρωας να είναι γκέι και μάλιστα με τόσα ψυχολογικά. Δεν μπορεί να ταυτιστεί ο αναγνώστης. Θα μπορούσατε να ξαναδείτε το θέμα από την πλευρά της μητέρας». Γιατί βλέπετε σ’ ένα βιβλίο, ταινία ή σειρά, ο γκέι δεν μπορεί να είναι ο πρωταγωνιστής. Μπορεί να είναι ο χαριτωμένος φίλος της πρωταγωνίστριας, ο τύπος που βγάζει γέλιο ως καρικατούρα, ή ο προβληματικός γιος της οικογένειας. Απλά να δείξουμε ότι στηρίζουμε το diversity χωρίς όμως να το αναδεικνύουμε ή να ασχολούμαστε σε βάθος. Ο Άρης όμως είναι γεννημένος πρωταγωνιστής και επέμεινε, εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Βακχικόν» χωρίς κανέναν συμβιβασμό και γι’ αυτό αγαπήθηκε.

* Ο ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΑΛΟΥΣΗΣ είναι δημοσιογράφος.

Άρης
Μια ιστορία ψυχοθεραπείας
Διογένης Κοπανάκης
Βακχικόν 2020
Σελ. 298, τιμή εκδότη €14,85