douka_new

Λίγο πριν φύγει για τα Χανιά, η Μάρω Δούκα μίλησε στον Κώστα Κατσουλάρη για τα αδιέξοδα και τις ευκαιρίες των σημερινών νέων και την ασυδοσία της εξουσίας.

Σινεμά, διαδίκτυο, video games, τηλεόραση: Ο σημερινός εικοσάχρονος έχει στη διάθεσή του πολλούς τρόπους επικοινωνίας και διασκέδασης. Ίσως αισθάνεται ότι η ανάγνωση λογοτεχνίας και γενικότερα βιβλίων είναι χαμένος χρόνος. Τι θα του λέγατε;

Ο σημερινός εικοσάχρονος γεννήθηκε όταν ξεκινούσε στην Ελλάδα η ιδιωτική τηλεόραση, όταν έκανε τα πρώτα του βήματα το internet… Άρα είναι το παιδί που μεγάλωσε σε μια συγκεκριμένη τηλεοπτική πραγματικότητα σε ό,τι αφορά την κοινή αντίληψη για τον πολιτισμό, τις κοινωνικές αξίες. Σινεμά δεν είναι μόνο χολιγουντιανές ταινίες δράσης, είναι και υψηλή τέχνη. Διαδίκτυο δεν είναι μόνο παιχνίδια και χάζεμα, είναι και μόρφωση και διεύρυνση οριζόντων. Αντίστοιχα, βιβλία δεν είναι μόνο η καλή λογοτεχνία, είναι και το πάσης φύσεως σκουπιδαριό που κατακλύζει την αγορά. Επομένως το μόνο που θα μπορούσα να του πω, αναγνωρίζοντας τη φυσιολογική δυσκολία του να θέσει προτεραιότητες και να αντιληφθεί τις πραγματικές αξίες μέσα στον ορυμαγδό του προσφερόμενου υλικού, είναι να αναζητά, να αμφιβάλλει, να μη βολεύεται στα εύκολα, να μη δελεάζεται άκριτα από την εικόνα, ελπίζοντας ότι μέσα από αυτή την αναζήτηση και την αμφιβολία θα φτάσει κάποτε και στην καλή λογοτεχνία…

Πολλοί νέοι, πριν τα τριάντα ή και λίγο μετά, διαβάζουν μεταφρασμένη πεζογραφία, κι είναι μάλιστα αρκετά ενήμεροι και καλλιεργημένοι αναγνώστες. Όταν όμως η κουβέντα έρχεται στους σύγχρονους Έλληνες πεζογράφους, εισπράττουμε τη στερεότυπη απάντηση: «Έλληνες, δεν διαβάζω». Τι φταίει;

Πρώτα απ’ όλα, δεν πρέπει να αγνοούμε το σνομπισμό και την ξενομανία που μας διαπερνούν ως κοινωνία. Ούτε πρέπει επίσης να λησμονούμε ότι πολιτιστικά, από καταβολής νεοελληνικού κράτους, ετεροκαθοριζόμαστε σε σχέση με τα μεγάλα μητροπολιτικά κέντρα. Σε ό,τι αφορά, μάλιστα, τη λογοτεχνία, ακόμη και σε εποχές που ήταν κυρίαρχο το ρεύμα της αναζήτησης της πολιτισμικής μας ταυτότητας, οι κατευθυντήριες τάσεις ήταν ξενότροπες. Και, για να είμαστε δίκαιοι, ακόμη και οι παλαιότερες γενιές, όσο και αν είχαν σταθερό σημείο αναφοράς την ελληνική πεζογραφία, όταν ήθελαν να αναζητήσουν τα μυστικά και τα μυστήρια της γραφής, σε ξένους συγγραφείς κατέφευγαν. Ο σημερινός, λοιπόν, καλλιεργημένος αναγνώστης θα μπορούσε να αισθάνεται ότι έχει πιο πολλά να μάθει διαβάζοντας έναν ξένο συγγραφέα, και αυτό θα ήταν απολύτως θεμιτό, εάν δεν συνέβαινε, όπως εγώ πιστεύω, να έχει σε γενικές γραμμές παγιώσει τη σχέση του με το χρόνο και τον κόσμο έξω από τη δική του λογοτεχνική και ιστορική παράδοση. Και αυτό είναι το λυπηρό. Το ίδιο, όμως, θα έλεγα ότι ισχύει και με τις νεότερες γενιές των συγγραφέων, που ως επί το πλείστον εμπνέονται, όπως δηλώνουν, από την ξένη λογοτεχνία. Το ερώτημα, επομένως, θα μπορούσε να είναι γιατί θα πρέπει ένας απαιτητικός και καλλιεργημένος αναγνώστης να διαβάζει σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς, όταν οι ίδιοι οι Έλληνες συγγραφείς δεν διαβάζουν Έλληνες συγγραφείς.

Το Δεκέμβρη που μας πέρασε, η Αθήνα, και η χώρα ολόκληρη, γνώρισε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, την οποία ο καθένας, αναλόγως την οπτική του, την ονομάζει και την περιγράφει διαφορετικά. Τι σκέφτεστε σήμερα για όλα αυτά τα γεγονότα, τώρα που, όπως λέμε, έχει κατακαθίσει ο κουρνιαχτός;

Έχει στ’ αλήθεια κατακαθίσει ο κουρνιαχτός; Με τα προβλήματα που μας ροκανίζουν εδώ και δεκαετίες να χορεύουν «λεβέντικα» καλαματιανό, με τη ρητορεία των πολιτικών, την ασυδοσία της εξουσίας, τον κοινωνικό συντηρητισμό. Και με τον αυτισμό και την αγκύλωση της Αριστεράς να κρατούν το ίσο. Τι να σκεφτώ; Τόποι υποδοχής ή στρατόπεδα συγκέντρωσης θα είναι οι χώροι όπου θα στοιβάζονται κατακαλόκαιρο οι λαθρομετανάστες; Και θα έρθει πάλι ο Δεκέμβρης. Εθιμικά, αλλά και τιμώντας τη μνήμη του δολοφονημένου μαθητή Αλέξη Γρηγορόπουλου, θα ξεχυθούν για άλλη μια φορά οι νέοι στους δρόμους, θα γίνουν καταλήψεις στα σχολεία, θα πάρουν φωτιά τα τηλεοπτικά παράθυρα. Αυτό για δυο τρεις βδομάδες. Έπειτα θα μαζευτούν, ως συνήθως, στο μαντρί, θα συνεχίσουμε κι εμείς, ανακουφισμένοι, τη ζωούλα μας. Πριν από μήνες με ρώτησαν σ’ ένα σχολείο οι μαθητές τη γνώμη μου για τις καταλήψεις. Και φυσικά τους παραξένεψα λέγοντάς τους ότι εάν πραγματικά νοιάζονται για τη δημόσια δωρεάν εκπαίδευση και για την ποιότητά της θα πρέπει να αναζητήσουν άλλες μορφές διαμαρτυρίας… Και ότι πρωτίστως οφείλουν να σεβαστούν το σχολείο τους όπως ακριβώς σέβονται και το ακριβοπληρωμένο φροντιστήριο…

Τι θα λέγατε στο γιο σας αν σας έλεγε ότι βρήκε μια καλή δουλειά στη Γαλλία ή στη Γερμανία, μια δουλειά στην οποία του αναγνωρίζουν τους κόπους του, τα πτυχία του, την προσωπικότητά του, και δεν απαιτούν από αυτόν να είναι «κουμπάρος», «ημέτερος», κ.λπ. Θα τον ενθαρρύνατε να φύγει, να φτιάξει τη ζωή του αλλού;

Δεν θα τον εμπόδιζα… Αν και πιστεύω ότι είναι προτιμότερο να μένουμε στον τόπο μας και να αγωνιζόμαστε για το καλύτερο.

Τα τελευταία δυο τρία χρόνια, επανακυκλοφορούν «ξανακοιταγμένα» από εσάς τα παλιότερά σας βιβλία. Πώς νιώθετε κοιτώντας προς τα πίσω; Όλες αυτές οι ώρες που περάσατε γράφοντας και δουλεύοντας για τα βιβλία σας φαντάζουν σήμερα κερδισμένος ή χαμένος χρόνος;

Κέρδη και χασούρες δεν συνιστούν το υπόλοιπο της ζωής; Αν μη τι άλλο, σκέφτομαι, όσο μου το επέτρεπαν οι δυνατότητες και τα όριά μου, προσπάθησα να αποτυπώσω τη δυσθυμία και τα αδιέξοδα των τελευταίων δεκαετιών του 20ου αιώνα στον τόπο μας…

Το τελευταίο βιβλίο σας (σ.σ. «Αθώοι και φταίχτες») διαδραματίζεται στην Κρήτη, και συγκεκριμένα στη γενέτειρά σας, τα Χανιά. Αυτό που γράφετε αυτή την περίοδο έχει επίσης στο κέντρο της δράσης του την Κρήτη, την Ιστορία του νησιού, ή μάλλον ορισμένες σκοτεινές πλευρές της. Θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια για το νέο σας βιβλίο;

Αν και έχω τελειώσει την πρώτη γραφή, έχω αρκετή δουλειά ακόμη. Έναυσμα, πάντως, για να γραφτεί το βιβλίο υπήρξε το γεγονός ότι οι Γερμανοί, Οκτώβριο του 1944, εκκενώνοντας τους άλλους νομούς της Κρήτης, συμπτύχθηκαν στα Χανιά, όπου παρέμειναν οκτώ μήνες ως στρατός κατοχής. Αλλά και αφού παραδόθηκαν, Μάιο του 1945, θα παραμείνουν στην πόλη ακόμη δυο μήνες, με εντολή των Βρετανών, υπεύθυνοι για την τάξη και την «ασφάλεια» των πολιτών… Και αυτό που κέρδισα για άλλη μια φορά, γράφοντας, είναι η διαπίστωση ότι το παρόν μας φωτίζεται λοξά, και γι’ αυτό πολυεπίπεδα, μέσα από τη μυθοπλασία της Ιστορίας όπου ο άνθρωπος κινείται τραγικά ωραίος, αφελής και πάντα ανυπεράσπιστος.

Κώστας Κατσουλάρης 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Mε αφορμή την επανέκδοση του μυθιστορήματός της «Πατρίδα από βαμβάκι» (εκδ. Πατάκη), η συγγραφέας Έλενα Χουζούρη μάς μιλάει για τη λιγότερη γνωστή ιστορία των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ελλάδα μετά το τέλος του Εμφυλίου και τη σημερινή συγκυρία με το πρόβλημα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς.&nb...

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Συνέντευξη με τον συγγραφέα Αλέξη Πανσέληνο με αφορμή την επανέκδοση του πρώτου του βιβλίου «Ιστορίες με σκύλους» (εκδ. Μεταίχμιο), μια συλλογή με τέσσερα εκτενή διηγήματα. Μια επιστροφή έπειτα από 42 συναπτά χρόνια στις συγγραφικές απαρχές του. Φωτογραφία: © Νίκος Κοκκαλιάς.

Συνέντευξη στον ...

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Συνέντευξη με τον Διδάκτορα Ψυχοπαθολογίας και συγγραφέα Φώτη Καγγελάρη με αφορμή το βιβλίο του «Μια ιστορία της τέχνης. Από την μεριά της επιθυμίας» (εκδ. Παπαζήση). Μια πρωτότυτη θέαση της τέχνης και της άμεσης σχέσης που έχει με την ουσία της ζωής μας. 

Συνέντευξη στ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ