alt

Μια κουβέντα με τη δημοσιογράφο και συγγραφέα Μελίσσα Στοΐλη με αφορμή το βιβλίο της «Και διηγώντας τα... να τρως» (εκδ. Κίχλη).

Του Κώστα Αγοραστού

Στο βιβλίο καταγράφετε 38 συνταγές και πλήθος ιστοριών που αυτές κουβαλάνε. Πόσα χρόνια σημειώνατε, διαβάζατε και διασταυρώνατε πληροφορίες για να συνθέσετε το βιβλίο;

Από τη στιγμή που άρχισα να γράφω μέχρι την ολοκλήρωση πέρασαν περίπου 3 χρόνια, αλλά πολλές ιστορίες βρισκόντουσαν ήδη μέσα στο μυαλό μου. Ένα πλήθος πληροφοριών έπρεπε βέβαια να ελεγχθούν γι΄αυτό και ήταν απαραίτητο να επανέλθω σε κάθε ιστορία ξανά και ξανά. Ήταν σαν να είχα ένα δωμάτιο με ανοιχτές αστυνομικές υποθέσεις. Κατά καιρούς ένα στοιχείο με οδηγούσε να ανοίξω και πάλι μια από αυτές και κάτω από το φως των νέων δεδομένων να επαναπροσδιορίσω την όλη υπόθεση.

Οι τρυφερές καρδιές αγκινάρας γίνονταν αφορμή για κόρτε, τα όμορφα μάτια έμοιαζαν με κάστανα, οι πιπεριές άναβαν πόθους. Το φαγητό γινόταν μια γέφυρα για ερωτοτροπίες, καθώς και στις δύο περιπτώσεις πρωτοστατούν οι αισθήσεις. Ο κόσμος της ύλης σε μεγάλα κέφια.

Διαβάζοντας τις ιστορίες των συνταγών, εκτός από τις γλωσσολογικές πηγές και τις καταγραφές σε βιβλία περασμένων αιώνων, παρατηρώ ότι αξιοποιείτε ιδιαιτέρως τις αναφορές των φαγητών στους στίχους των ρεμπέτικων τραγουδιών. Μιλήστε μου για τη σύνδεση πολλών «ταπεινών» εδεσμάτων με την καθημερινότητα εκείνης της εποχής, όπως καταγράφηκε μέσα από το ρεμπέτικο τραγούδι.

Σε πολλές περιπτώσεις την ώρα που σκέφτομαι ένα φαγητό μέσα στο μυαλό μου αρχίζουν τα όργανα... Για παράδειγμα κάποιος παραγγέλνει σε ένα εστιατόριο αρνάκι φρικασέ. Αυτόματα θυμάμαι ένα ρεμπέτικο του '36 όπου ένα χασαπάκι παραγγέλνει στην Ελένη τη ζωντοχήρα να φτιάξει το αρνάκι που της στέλνει με σπανάκι «γιατί θάρθει το βραδάκι». Ή ένας στρουμπουλός κεφτές στο πιάτο με παραπέμπει στο «Άμαν Κατερίνα μου» όπου η εν λόγω Κατερίνα έχει τηγάνι στη φωτιά και γλυκοτηγανίζει. Οι ρεμπέτες δεν ωραιοποιούσαν τα πράγματα, τραγουδούσαν ό,τι ζούσαν, δεν θεωρούσαν υποτιμητικά τα ταπεινά εδέσματα, ίσα ίσα που έβρισκαν ερωτικά υπονοούμενα σε αυτά. Οι τρυφερές καρδιές αγκινάρας γίνονταν αφορμή για κόρτε, τα όμορφα μάτια έμοιαζαν με κάστανα, οι πιπεριές άναβαν πόθους. Το φαγητό γινόταν μια γέφυρα για ερωτοτροπίες, καθώς και στις δύο περιπτώσεις πρωτοστατούν οι αισθήσεις. Ο κόσμος της ύλης σε μεγάλα κέφια.

Η ελληνική κουζίνα, έτσι όπως διαμορφώθηκε τα τελευταία 100 χρόνια, είναι ένα δημιουργικό συμπίλημα εδεσμάτων, υλικών και τεχνικών που μας ήρθαν τόσο από την Ανατολή, όσο και από τη Δύση. Σήμερα, πιστεύετε, έχουμε βρει μια ισορροπία;

Υπάρχει μεγάλος δρόμος μπροστά μας ακόμη ώσπου να βρούμε τη γευστική μας ταυτότητα.

Υπήρξαν εποχές κατά τις οποίες οποιαδήποτε επιλογή φαγητού έξω από τα συνηθισμένα δημιουργούσε ειρωνικά σχόλια διότι σε ρωτούσαν αμέσως «είχες και στο χωριό σου λάδι τρούφας;». Ταυτόχρονα, μια πυκνή στρώση κρέμας γάλακτος σκέπαζε και ισοπέδωνε τα πάντα. Αργότερα, η δημιουργική κουζίνα έφτασε σε ακρότητες. Οι κατάλογοι των εστιατορίων δεν ανέφεραν πιάτα αλλά παραγράφους ολόκληρες που περιέγραφαν πως το ροζ αλάτι πασπαλίζει τρυφερά φιλετάκια σοταρισμένα σε χαμηλή φωτιά και σβησμένα με ένα σπάνιο απόσταγμα. Θεωρώ ότι όλα αυτά έχουν βρει μια κάποια ισορροπία ανάμεσα στον συντηρητισμό του πατροπαράδοτου και στο κυνήγι του μοντέρνου αλλά πως υπάρχει μεγάλος δρόμος μπροστά μας ακόμη ώσπου να βρούμε τη γευστική μας ταυτότητα. Αυτή τη στιγμή περνάμε την πορνογραφική φάση του φαγητού, βλέπουμε σε εκπομπές άλλους να μαγειρεύουν και να δοκιμάζουν, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο καθένας φωτογραφίζει τα μπισκότα του και μας καλεί να μας «κεράσει» σε μιαν εικονική πραγματικότητα, τα περιοδικά προσφέρουν μια πληθώρα συνταγών από τα οποία νομίζω πως μαγειρεύονται λίγα, ενώ προσφέρουν περισσότερο ηδονοβλεπτική υπηρεσία.

stoiliΠαλαιότερα, τα ρεμπέτικα τραγούδια, οι λαϊκές ρήσεις καθώς και οι αναφορές μέσα από την πεζογραφία (π.χ. ο Παπαδιαμάντης) αποτελούσαν πηγές, όπου καταγράφονταν οι διατροφικές συνήθειες του μέσου Έλληνα. Αν σας ζητούσα να μου αναφέρετε 3 πιάτα, που χαρακτηρίζουν τον σημερινό μέσο Έλληνα, και δίνουν στοιχεία γι' αυτόν και τις συνήθειές του, ποια θα ήταν αυτά;

Το σουβλάκι και κάθε κρεατικό στα κάρβουνα είναι η σύνδεσή μας με την αρχαία Ελλάδα. Το ίδιο φαγητό προσφέραμε στους θεούς, το ίδιο τρώμε στα πανηγύρια στο όνομα κάποιου εορτάζοντος αγίου, αλλά κυρίως με το ίδιο ευφραινόμαστε κι εμείς. Έπειτα είναι το κοκκινιστό με χοντρά μακαρόνια, φαγητό που χτυπάει κατευθείαν στο συναίσθημα, είναι συνυφασμένο με κυριακάτικα τραπέζια αλλά είναι και ένα κατεξοχήν comfort food, παρηγορητικό φαγητό δηλαδή, που μαζί με τη νοστιμιά σου δίνει και την αίσθηση της ασφάλειας και της θερμότητας. Και έπειτα πιστεύω πως είναι το ριζότο που δίνει μιαν αίσθηση κοσμοπολιτισμού και φινέτσας χωρίς ωστόσο να είναι εξαντρίκ και μακριά από τις οικείες γεύσεις του.

Η κινητήριος δύναμη είναι το μοίρασμα και η ανάγκη να ευχαριστήσεις τους άλλους.

Στο μεταίχμιο του μύθου και των πραγματικών συνθηκών μέσα στις οποίες γεννήθηκαν και εξελίχθηκαν πολλές συνταγές συναντούμε την επιθυμία του ανθρώπου να εμπλουτίσει τις καθημερινές του γευστικές απολαύσεις, καθώς και την ανάγκη του να εκφράσει τη χαρά, τη γιορτή αλλά και το πένθος του μέσα από μια ποικιλία υλικών και παρασκευών. Σήμερα, σε ποιον βαθμό πιστεύετε ότι ο μέσος Έλληνας εκφράζεται μέσω της μαγειρικής;

Η προσωπική έκφραση σαφώς υπάρχει γι' αυτό την ίδια συνταγή θα την μεταμορφώσει ο καθένας σύμφωνα με το γούστο του και την φαντασία του. Μπορεί να την απογειώσει ή να την καταστρέψει, δεν έχει σημασία, άλλωστε οι πειραματισμοί εμπεριέχουν το ρίσκο. Αν πάλι δεν κάνεις τίποτε διαφορετικό πιθανόν να οδηγείσαι σε πιο ασφαλή αποτελέσματα αλλά η διαδικασία είναι βαρετή. Συμβαίνει ό,τι ακριβώς και στις υπόλοιπες εκφάνσεις της ζωής. Έπειτα, στη χώρα μας, είτε πρόκειται για ένα τραπέζι χαράς ή θλίψης, η κινητήριος δύναμη είναι το μοίρασμα και η ανάγκη να ευχαριστήσεις τους άλλους. Υπάρχει δηλαδή συναίσθημα και το συναίσθημα έχει ανάγκη να εκφραστεί.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Mε αφορμή την επανέκδοση του μυθιστορήματός της «Πατρίδα από βαμβάκι» (εκδ. Πατάκη), η συγγραφέας Έλενα Χουζούρη μάς μιλάει για τη λιγότερη γνωστή ιστορία των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ελλάδα μετά το τέλος του Εμφυλίου και τη σημερινή συγκυρία με το πρόβλημα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς.&nb...

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Συνέντευξη με τον συγγραφέα Αλέξη Πανσέληνο με αφορμή την επανέκδοση του πρώτου του βιβλίου «Ιστορίες με σκύλους» (εκδ. Μεταίχμιο), μια συλλογή με τέσσερα εκτενή διηγήματα. Μια επιστροφή έπειτα από 42 συναπτά χρόνια στις συγγραφικές απαρχές του. Φωτογραφία: © Νίκος Κοκκαλιάς.

Συνέντευξη στον ...

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Συνέντευξη με τον Διδάκτορα Ψυχοπαθολογίας και συγγραφέα Φώτη Καγγελάρη με αφορμή το βιβλίο του «Μια ιστορία της τέχνης. Από την μεριά της επιθυμίας» (εκδ. Παπαζήση). Μια πρωτότυτη θέαση της τέχνης και της άμεσης σχέσης που έχει με την ουσία της ζωής μας. 

Συνέντευξη στ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ