marina lykoydi

Με αφορμή το βιβλίο της «Στην Αλβανία του Ενβέρ Χότζα» (εκδ. Βακχικόν), η συγγραφέας Μαρίνα Λυκούδη μιλά για τα χρόνια που έζησε στην Αλβανία κατά το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα.

Συνέντευξη στην Ευλαλία Πάνου

Το βιβλίο σας «Στην Αλβανία του Ενβέρ Χότζα» (εκδ. Βακχικόν) είναι ουσιαστικά μια μαρτυρία της παραμονής σας στη γειτονική μας χώρα τα χρόνια του καθεστώτος του Χότζα. Προσωπικό βίωμα ή ιστορική καταγραφή; Προς τα πού γέρνει η πλάστιγγα;

Θα έλεγα και τα δύο μαζί. Δεν μπορώ να αποκόψω το ένα από το άλλο. Ζώντας σε ένα τόπο ερμητικά κλειστό στον έξω κόσμο, αναπόφευκτα τα προσωπικά βιώματα σφραγίστηκαν από τα διαδραματιζόμενα στη χώρα γεγονότα. Ίσως και κάπως έντονα λόγω του παραλογισμού της κατάστασης.

Στη χώρα της «ξενηλασίας» δεν υπήρχαν ξένοι επισκέπτες.

Ο λόγος της παραμονής σας στα Τίρανα ήταν η θέση του συζύγου σας ως Γραμματέας της Ελληνικής Πρεσβείας εκεί. Ποια ήταν η αντιμετώπιση του τότε κομμουνιστικού καθεστώτος απέναντι στους ξένους επισκέπτες, και ειδικά απέναντι στους Έλληνες;

Στη χώρα της «ξενηλασίας» δεν υπήρχαν ξένοι επισκέπτες. Όσοι έρχονταν ήσαν προσκεκλημένοι του καθεστώτος, εκπρόσωποι διαφόρων μαρξιστικο-λενινιστικών κινημάτων προσκείμενων στη «χοτζική» ιδεολογία, και ετύγχαναν πλουσιοπάροχης φιλοξενίας. Ελληνικά μουσικά συγκροτήματα έρχονταν στην Αλβανία κατόπιν ειδικής άδειας. Οι συναυλίες που έδιναν στις κυριότερες αλβανικές πόλεις συνετέλεσαν στην αλλαγή των εχθρικών διαθέσεων που είχαν αναπτύξει οι Αλβανοί από την προπαγάνδα εναντίον της χώρας μας. Ήταν η εποχή που ο Χότζα έκανε ένα άνοιγμα προς την Ελλάδα.

Τι «γεύση» άφησαν στα παιδιά σας εκείνα τα χρόνια; Πώς μπορεί κανείς να εξηγήσει σε ένα παιδί, μεταξύ άλλων, την προπαγάνδα, τη λογοκρισία και την έλλειψη αγαθών;

Τα παιδιά ήταν μικρά, οπότε δεν «σημαδεύτηκαν» από την κατάσταση. Φροντίζαμε κι εμείς να τους υποδεικνύουμε ορισμένα πράγματα, να μη πετάνε τίποτε κάτω, να μη κοιτάνε παράξενα τα άλλα παιδιά, να μη τρώνε λιχουδιές στο δρόμο. Γενικά η ηλικία τους ήταν τέτοια που δεν απαιτούσε από εμάς ιδιαίτερες συζητήσεις, εξηγήσεις ή αναλύσεις. Οι εκδρομές στην πανέμορφη φύση παρέα με συνομήλικα παιδιά, που οι γονείς τους υπηρετούσαν σε άλλες πρεσβείες, μικρές φιλίες και ανταλλαγές δώρων, προετοιμασίες μικρογιορτών γέμιζαν τον χρόνο τους.

Ούτε χρόνο είχαν οι άνθρωποι να σκεφτούν, ούτε διάθεση, ούτε δυνατότητα να διαβάσουν μη προπαγανδιστικά βιβλία.

Ποια ήταν τα συναισθήματα και οι σκέψεις των Αλβανών πολιτών εκείνα τα χρόνια; Ανέπτυσσαν δράση ενάντια στο καθεστώς;

Πώς να τα εκφράσουν; Να ρισκάρουν ένα Σπατς; Οπωσδήποτε κάτι γινόταν μέσα τους, αλλά το κατάπιναν.

Στην Αλβανία του Ενβέρ ΧότζαΣτο βιβλίο σας αναφέρεστε στις διώξεις που υπέστησαν Αλβανοί άνδρες και γυναίκες συγγραφείς που τόλμησαν να γράψουν ό,τι ήθελαν, χωρίς να πάρουν έγκριση από το κράτος. Αυτό το «χτύπημα» στη λογοτεχνία καθυστέρησε πιστεύετε την ωρίμανση της αλβανικής κοινωνίας;

Οπωσδήποτε, αλλά δεν ήταν το μόνο. Ούτε χρόνο είχαν οι άνθρωποι να σκεφτούν, ούτε διάθεση, ούτε δυνατότητα να διαβάσουν μη προπαγανδιστικά βιβλία. Τι να κάνουν; Πότε-πότε ξεπρόβαλαν κάποιες ελάχιστες εξαιρέσεις. Η ανελευθερία οδηγούσε στη μοιρολατρία.

Υπήρξε στιγμή που αισθανθήκατε ότι κινδυνεύετε, εσείς ή ή οικογένειά σας;

Όχι, ποτέ. Είχαμε άλλωστε τη Sigurimi που μας προστάτευε! Κι αν μερικές φορές οι ματιές των ανθρώπων απέναντί μας ήταν βλοσυρές, υπήρχαν πολλοί λόγοι δικαιολογίας.

Έχετε επισκεφθεί ξανά την Αλβανία μετά τον θάνατο του Χότζα και την πτώση του ολοκληρωτικού καθεστώτος του; Θυμίζει σε τίποτα τη «Γη των Αετών» του 1978;

Όχι, προς το παρόν. Έχω δει όμως ντοκιμαντέρ, φωτογραφίες, έχω ακροαστεί αφηγήσεις επισκεπτών και κυρίως του συζύγου μου και έχω μείνει άναυδη μπροστά στον οικοδομικό οργασμό της χώρας. Όντως δεν θυμίζει σε τίποτε τη «Γη των Αετών» του 1978. Κυρίως, όταν είδα το Δυρράχιο, έμεινα. Δεν ξέρω αν θα μου άρεσε…

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Με αφορμή το βιβλίο του, «Κρυμμένη ψυχική ομορφιά» (εκδ. Αρμός), ο Δημήτρης Καραγιάννης, παιδοψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής, μιλά για τη συστημική ψυχοθεραπεία, το κακό, τα ένστικτα και τις ενορμήσεις, και λέει ότι  «η καλοσύνη μπορεί στην αυθεντική έκφρασή της να αποτελεί έκφραση της ψυχικής ομορφιάς».  ...

5 λεπτά με την Ιωάννα Καραμαλή

5 λεπτά με την Ιωάννα Καραμαλή

Πέντε λεπτά με μια ποιήτρια. Σήμερα, η Ιωάννα Καραμαλή, για την ποιητική συλλογή της «Συνέβη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

Ο τίτλος είναι μια πόρτα ή ένα κλειδί; Πώς μας βοηθάει τα πλησιάσουμε τα ποιήματα αυτ...

Μανώλης Ανδριωτάκης: «Αν τα ρομπότ αποκτήσουν ψυχή, τότε θα έχουμε αποκτήσει έναν πιο ευκρινή καθρέφτη της δικής μας ψυχής»

Μανώλης Ανδριωτάκης: «Αν τα ρομπότ αποκτήσουν ψυχή, τότε θα έχουμε αποκτήσει έναν πιο ευκρινή καθρέφτη της δικής μας ψυχής»

Συνέντευξη με τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Μανώλη Ανδριωτάκη με αφορμή το πρόσφατο μυθιστόρημά του «Ο θάνατος του συγγραφέα» (εκδ. Ψυχογιός). Όπως σημειώνει ο ίδιος, «η λογοτεχνία μπορεί να γίνει μια υπερδύναμη κατανόησης και μια εξαιρετική άσκηση στην ταπεινοφροσύνη».

Συνέντευξη στον Κ.Β. Κατσουλά...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη για το βιβλίο «ρησπέκτ» του Άρι Γεωργίου

Εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη για το βιβλίο «ρησπέκτ» του Άρι Γεωργίου

Εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου ΡΗΣΠΕΚΤ [λέξεις για τρίτους] του Άρι Γεωργίου διοργανώνει στη Θεσσαλονίκη ο εκδοτικός οίκος University Studio Press, την Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2024 ώρα 19:00, στον χώρο ΥΨΙΛΟΝ.

Επιμέλεια Book Press

Η ...

Εκδήλωση για το λεύκωμα «200 χρόνια Ελλάδα - 200 χρόνια Εθνικές Υποδομές»

Εκδήλωση για το λεύκωμα «200 χρόνια Ελλάδα - 200 χρόνια Εθνικές Υποδομές»

Η Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ) και οι εκδόσεις Καπόν, διοργανώνουν εκδήλωση για την παρουσίαση του λευκώματος «200 χρόνια Ελλάδα - 200 χρόνια Εθνικές Υποδομές». Στην κεντρική εικόνα, Εγνατία οδός, Γέφυρα της Κρυσταλλοπηγής. 

Επιμέλεια Book Press

...
Στη Ρέιτσελ Κασκ το βραβείο Γκόλντσμιθς 2024: Για το Parade που «γυρίζει τον κόσμο μας ανάποδα»

Στη Ρέιτσελ Κασκ το βραβείο Γκόλντσμιθς 2024: Για το Parade που «γυρίζει τον κόσμο μας ανάποδα»

Στη Ρέιτσελ Κασκ [Rachel Cusk] απονεμήθηκε το βραβείο Γκόλντσμιθς [Goldsmiths] για το μυθιστόρημά της Parade. Τα βιβλία της Κασκ κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg.

Επιμέλεια Book Press

Στη ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ