π. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος: «Η επιστήμη είναι δώρο Θεού στην ανθρωπότητα και πρέπει να την εμπιστευόμαστε»

Στο νέο σας βιβλίο ζητάτε από τον καθένα μας να κοιτάξει κατάματα τα τραύματά του. Πόσο εύκολο είναι αυτό για τον μέσο άνθρωπο;

Σίγουρα δεν είναι εύκολο να κοιτάζει κάποιος τις πληγές και τα τραύματά του. Θέλει δύναμη ψυχής και διάθεση πνευματικής και ψυχικής εξέλιξης. Όμως είναι ο μόνος δρόμος για τη θεραπεία της ύπαρξης. Το πρώτο βήμα της πνευματικής μας εξέλιξης είναι η συνειδητοποίηση. Δηλαδή, να αντιληφθώ ότι πίσω από πολλές δυσκολίες και δοκιμασίες της ζωής μου, κακοδαιμονίες και αποτυχίες, πάθη και λάθη, κρύβονται ψυχικά τραύματα που εν πολλοίς καθορίζουν τις επιλογές μου. Δεν είναι εύκολη η συνειδητοποίηση, αλλά δεν γνωρίζω κάτι εύκολο που να έχει αξία σε αυτή τη ζωή. 

Συχνά τα τραύματα των ανθρώπων είναι τόσο βαθιά που για να καταφέρουν να τα ανασύρουν χρειάζονται τη βοήθεια κάποιου άλλου προσώπου, συχνά ενός ειδικού. Πιστεύετε ότι βοηθάει η ψυχοθεραπεία σε αυτήν την κατεύθυνση ή η πίστη από μόνη της αρκεί;

Γιατί όχι και τα δυο; Νομίζω σε τέτοιες περιπτώσεις, όπως αναφέρατε παραπάνω, χρειάζεται η βοήθεια και των δυο. Η ψυχοθεραπεία σίγουρα θα μας βοηθήσει ώστε να γίνει ένα νοητικό και συναισθηματικό ξεκαθάρισμα, ενώ η πίστη θα μας χαρίσει νόημα και προοπτική ζωής. Θα μας ανοίξει σε άλλες πραγματικότητες της ύπαρξης. Η ψυχοθεραπεία θα καθαρίσει το ψυχικό μας πιάτο για να σερβίρει ο Θεός την Χάρη Του. Δηλαδή, αυτή την μυστική δύναμη και ενέργεια που έχουμε τόσο ανάγκη σε κάθε μεταμορφωτικό ταξίδι της ύπαρξής μας. Δεν τα μπορούμε όλα μόνοι μας. Είμαστε ελλειπτικές υπάρξεις, με πολλαπλά κενά, έχουμε ανάγκη από ψυχικές ανάσες όταν το δικό μας οξυγόνο τελειώνει. Κι ο Θεός δίνει τα ωραιότερα φιλιά ζωής.

Τι είναι σήμερα ένα θαύμα; Πόσο έτοιμοι είναι οι άνθρωποι να το υποδεχτούν ή να το προκαλέσουν; Μήπως έχει χαθεί η ταπεινότητα ή η αθωότητα που έχει στερήσει από πολλούς την ικανότητα να αφεθούν, να εμπιστευτούν τον άλλον, κι άρα και το θαύμα;

Το θαύμα δεν είναι θέαμα αλλά θέα στη Βασιλεία του Θεού. Είναι ο Θεός που μας κλείνει το μάτι από το αλλιώς της ύπαρξης. Δηλαδή, μας δείχνει έναν άλλο τρόπο να ζήσουμε. Μας φανερώνει πού μπορούμε να φτάσουμε, τον λόγο που υπάρχουμε και πού πηγαίνουμε. Κάθε θαύμα είναι μια γεύση αθανασίας, μια αποκάλυψη του λόγου που πλαστήκαμε και ήρθαμε στη ζωή. Όμως το θαύμα για να το ζήσεις πρέπει να γίνεις παιδί. Δηλαδή, να πιστεύεις στην έκπληξη και έκσταση της ζωής. Να αφεθείς στον Θεό, να επιτρέψεις να νικηθείς από Αυτόν, να καταργήσεις τις άμυνες του εγώ σου, που εμποδίζουν τον Θεό γίνει το θαύμα της ζωής σου. 

Ζούμε σε μια περίοδο που μας έχει ζώσει ο θάνατος, οι άνθρωποι φοβούνται, και συχνά ο φόβος δεν είναι καλός σύμβουλος. Με ποια λόγια θα μιλούσατε στους φοβισμένους ανθρώπους, για παράδειγμα αυτούς που φοβούνται να εμβολιαστούν;

Ο φόβος είναι τραύμα. Ένα τραύμα όμως που πρέπει να γίνει θαύμα. Συχνά αναφέρω στα κείμενά μου ότι εάν δεν ξέρεις ποιο δρόμο να πάρεις, πάρε εκείνον που φοβάσαι περισσότερο. Διότι εκεί είναι μια κρυμμένη λανθάνουσα δύναμή σου, ένα ξεχασμένο χάρισμά σου, ένα θαύμα που περιμένει να το ανακαλύψεις. Τα πάθη, οι αδυναμίες και οι φόβοι μας, τις περισσότερες φορές κρύβουν τα ομορφότερα χαρίσματά μας. Ξεχασμένες και μπλοκαρισμένες αλήθειες και δυνατότητες της ύπαρξής μας. Αυτό που φοβάσαι είναι αυτό που μπορεί να σε ελευθερώσει. Η ζωή θέλει τόλμη και πίστη. Κανείς δεν έζησε πραγματικά μέσα απ’ οχυρά. Κι ένα μεγάλο οχυρό είναι ο νους, δηλαδή ότι πολύ περισσότερο σκεφτόμαστε και λιγότερο ζούμε. Ότι αναλύουμε αλλά δεν βιώνουμε τη ζωή. Κάποτε ο μεγάλος ζωγράφος Τσαρούχης, σε προχωρημένη ηλικία, θέλησε να κάνει έναν περίπατο σε μια κρύα και δύσκολη ημέρα του Αθηναϊκού χειμώνα. Η κυρία που τον περιποιούταν του είπε «πού πάτε κ. Τσαρούχη, θα πεθάνετε με τέτοιο κακό καιρό», και εκείνος της απάντησε, «και για να μην πεθάνω, να μην ζήσω;». Πρέπει να πάρουμε τη ζωή μας πίσω σκορπώντας τον φόβο. Κι αυτό είναι μια καθημερινή μάχη. Η άποψή μου για τα εμβόλια είναι ότι δεν πρόκειται για πνευματικό θέμα αλλά για καθαρά ιατρικό. Η επιστήμη είναι δώρο Θεού στην ανθρωπότητα και πρέπει να την εμπιστευόμαστε. Δεν υπάρχει ζωή δίχως εμπιστοσύνη. Εμπιστευόμενοι ο ένας τον άλλο μπορούμε να ζούμε, διαφορετικά έρχεται το χάος. 

Γράφετε βιβλία, κι είναι ξεκάθαρο ότι είστε ένας άνθρωπος που αγαπάει την ανάγνωση γενικότερα. Πιστεύετε ότι η ενίσχυση της φιλαναγνωσίας θα βοηθήσει να μετατρέψουμε τα τραύματά μας σε θαύματα; Είναι κατά τη γνώμη σας μέσα στον σημερινό ρόλο της εκκλησίας όχι απλώς να παρηγορεί αλλά να βοηθάει στην ευρύτερη μόρφωση του λαού;

Το βιβλίο και γενικότερα η ανάγνωση υπήρξε αιώνες τώρα φίλος του ανθρώπου. Δεν ξέρω τι θα είμασταν δίχως το βιβλίο, τη γνώση, τον πολιτισμό. Σαφέστατα λοιπόν το καλό βιβλίο είναι ένα εφόδιο ζωής. Είναι γνώση και παρηγοριά, παραμυθία σε δύσκολες και στενάχωρες στιγμές του βίου. Είναι φως και χαρά, δημιουργία και απόλαυση. Πολλές φορές ένα καλό βιβλίο γίνεται αφορμή και αιτία να ξυπνήσουν μέσα μας θεραπευτικές διαδικασίες. Πόσες φορές έχουμε ακούσει ότι ένα βιβλίο στάθηκε αιτία να αλλάξουν ζωές; Κι αυτό είναι απόλυτη αλήθεια. Διότι το βιβλίο μπορεί να μην είναι ζωή, δηλαδή άμεσο βίωμα, αλλά προέρχεται από τη ζωή και παράγει ζωή. 

Κάποιοι ιερείς φαίνεται ότι έχουν καχυποψία απέναντι στην επιστήμη, ίσως και μια προκατάληψη. Πιστεύετε ότι η εκκλησία, η πίστη, και η επιστήμη, έχουν τόπο συνάντησης, και πού είναι αυτός;

Η εκκλησία, τουλάχιστον στην δική μας παράδοση, στάθηκε πάντα με σεβασμό απέναντι στην επιστήμη, διότι ακριβώς την είδε εξ αρχής ως δώρο Του Θεού στην ανθρωπότητα. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο Θεός δρα και ενεργεί μέσα στην ιστορία με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Ένας από τους πολλούς τρόπους δράσεις και παρουσίας του Θεού στην ζωή του ανθρώπου είναι κι αυτός της επιστήμης. Γι αυτό τον λόγο και πολύ πρώιμα ήδη από τους πρώτους αιώνες της εκκλησιαστικής ζωής, οι πατέρες της εκκλησίας, έθεσαν αυτό που ονομάζουμε διπλή μεθοδολογία της γνώσης, λέγοντας ότι το «ποιος» δημιούργησε τον κόσμο θα μας το πει η θεολογία αλλά το «πως» έγινε ο κόσμος είναι υπόθεση της επιστήμης. Νομίζω ότι με αυτή την τοποθέτηση των πατέρων της εκκλησίας διαμορφώθηκαν τα πεδία και όρια της κάθε γνωσιολογίας. Και όλα αυτά πάντα με ένα στόχο και σκοπό την διακονία του ανθρώπου. Για να ζήσει ο άνθρωπος.

* Η Ελένη Κορόβηλα είναι δημοσιογράφος.