diamantoglou new

Συνέντευξη με τον διατροφολόγο Γιάννη Διαμαντόγλου με αφορμή το βιβλίο του «Διατροφή και συναισθήματα - Πώς αυτό που νιώθουμε επηρεάζει και επηρεάζεται από τη διατροφή», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός. 

Της Ελένης Κορόβηλα

Ο Γιάννης Διαμαντόγλου γεννήθηκε στον Πειραιά και είναι πτυχιούχος του Τμήματος Χημείας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών ενώ τα αμέσως επόμενα χρόνια ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών με τίτλο Εφαρμοσμένη Διαιτολογία και Διατροφή με εξειδίκευση στις αλληλεπιδράσεις της διατροφής σε μοριακό επίπεδο. Κατέχει επίσης μεταπτυχιακό τίτλο από το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο στη Διαχείριση Αποβλήτων. Έχει δημιουργήσει το blog θεμάτων διατροφής με τον τίτλο diatrofoskopio, ενώ ανά διαστήματα αρθρογραφεί ως συνεργάτης για διατροφολογικά θέματα σε διάφορα περιοδικά.

Ξεκινώντας από μια πολύ γενική ερώτηση: το θέμα του βιβλίου σας είναι ταυτόχρονα πολύ ειδικό και πολύ γενικό. Για να απαντηθούν τα ερωτήματα που θέτετε πρέπει να αντλήσει κανείς γνώσεις σχεδόν από όλες τις επιστήμες (βιολογία, ιατρική, μελέτη του εγκεφάλου, ψυχολογία κ.ο.κ.). Πώς αντιμετωπίσατε αυτήν την πραγματικότητα γράφοντας αυτό το βιβλίο;

Η αλήθεια είναι ότι αυτό ακριβώς όπως το περιγράφετε είναι ταυτόχρονα εκτός από πολύ απαιτητικό και η συναρπαστική πρόκληση του εγχειρήματος δημιουργίας ενός τέτοιου βιβλίου. Δεν εξοικειώθηκα ποτέ με την άποψη ότι ένα επιστημονικό βιβλίο, ακόμα και αν είναι εκλαϊκευμένο, δεν πρέπει να έχει λογοτεχνική χροιά. Στην περίπτωση μου ειδικά, επειδή επικαλούμαι τα συναισθήματα, νιώθω υποχρέωση εκτός από απλή καταγραφή να ενσωματώνω και κάποιου τύπου λογοτεχνική αποτύπωση, γι' αυτό χρησιμοποιώ και ορισμένα μικρο-διηγήματα γέννησης και θανάτου, απολύτως εντός θέματος. Επέλεξα συνεπώς το οικοδόμημά μου να έχει στέρεες βάσεις και θεμέλια από το μπετόν της επιστήμης. Χρησιμοποίησα για τη δημιουργία των λεπτομερειών και τη συνάφεια των υλικών τη λεπτότητα της λογοτεχνίας. Ενώ παρέμεινα μακριά από τις επικίνδυνες σκαλωσιές της μαγγανείας.

Τα ανθρώπινα συναισθήματα είναι τόσο εκκωφαντικός παρόντα στις ζωές μας, ώστε είναι μάταιο να τα αγνοούμε. Επίσης η διατροφή και τα συναισθήματα παρουσιάζουν μια εγγενή δυσκολία μελέτης, εφόσον ενδέχεται να είναι αφηρημένοι και μη ειδικοί παράμετροι προς αξιολόγηση. Την ίδια στιγμή όμως είναι τόσο σοφά συνδεδεμένα μεταξύ τους μέσω της εξέλιξης. Για σκεφτείτε, η όψη ενός γλυκίσματος δημιουργεί έναν ηδονικό καταρράκτη χαράς με απώτερο στόχο την αποκόμιση ενέργειας για επιβίωση. Υπάρχει αγαστή συνεργασία τροφής και συναισθήματος με γνώμονα πάντα την επιβίωσή μας. Ωστόσο στις μέρες μας η σχέση αυτή συχνά διαταράσσεται κυρίως λόγω της υπεραφθονίας τροφής, με αποτέλεσμα την παθολογία.

Αυτό που προσπάθησα να κάνω είναι, με κορμό την υπάρχουσα επιστημονική γνώση και βιβλιογραφία, να ξεκινήσω μια εκλαϊκευμένη κουβέντα γύρω από αυτή την παραμελημένη συσχέτιση του πώς αλληλεπιδρά η τροφή με αυτό που νιώθουμε. Αν δεν επιλέξουμε όμως ως κοινή γλώσσα την επιστημονική και με γνώμονα την υπαρκτή δυσκολία μελέτης των συναισθημάτων και της τροφής πάμε σε άλλα αβέβαια μονοπάτια.

Η σχέση του ανθρώπου με την τροφή θεμελιώνεται στην περίοδο του θηλασμού; Με ποιο τρόπο; Και πόσο αμετάκλητες είναι οι βάσεις που παίρνει (ή δεν παίρνει) κανείς σε αυτήν τη φάση;

Ίσως και νωρίτερα κατά την περίοδο της κύησης που όλο και περισσότερο εντάσσεται στην επιστημονική βιβλιογραφία, αλλά ακόμα τα δεδομένα είναι λίγα. Αυτό που είναι σίγουρο και εμπλέκει κάποιου τύπου πρώτη «συναισθηματική ενεργοποίηση» του βρέφους είναι ότι ο θηλασμός αποτελεί κάτι πολύ περισσότερο από απλή άντληση θρεπτικών συστατικών της μητέρας προς το παιδί. Το βρέφος χρησιμοποιεί μη λεκτική επικοινωνία για να τραφεί εκφράζοντας θυμό. Η μητέρα κατά την διάρκεια του θηλασμού εκκρίνει οξυτοκίνη ώστε να παρέχει εκτός από γάλα και θαλπωρή∙ την ίδια στιγμή που αυτός ο μηχανισμός αναστέλλει την όρεξη της ιδίας για φαγητό. Δεν είναι μαγικό; Όλα έχουν ορμονολογική εξήγηση, απλά εμείς ακόμα αγνοούμε ένα μεγάλο μέρος της βιοχημείας μας. Ωστόσο η πραγματική σχέση με την τροφή και τις δυνάμει διαταραχές (υπερφαγία, ανορεξία κτλ) θεμελιώνεται αρκετά αργότερα σε συνάρτηση κυρίως με την οικογένεια και τη σχέση με το φαγητό που διδασκόμαστε από αυτή. Μια μητέρα που μπουκώνει συνεχώς το παιδί να φάει με το ζόρι, δρομολογεί κατά πολύ μεγάλο ποσοστό και τη μετέπειτα διαταραγμένη σχέση του ενήλικα με το φαγητό.

Είμαστε όλοι επιρρεπείς στα λεγόμενα comfort foods, ή «φαγητά άνεσης» ή «ανακουφιστικά φαγητά», όπως τα λέτε. Πόσο πρέπει να αφηνόμαστε σε αυτή τη ροπή μας; Είναι τα «ανακουφιστικά φαγητά» τα καλύτερα για την υγεία μας, ψυχική και σωματική;

Τα ανακουφιστικά ή παρηγορητικά φαγητά, σίγουρα μακροπρόθεσμα δεν κάνουν καλό στην υγεία. Αυτό συμβαίνει διότι έρχονται απευθείας ως μια ανάμνηση από την παιδική μας ηλικία, κουβαλώντας πολύ ζάχαρη, λίπος και απλό τρόπο παρασκευής. Ο παραπάνω συνδυασμός σε βάθος χρόνου δημιουργεί πολλά προβλήματα υγείας σε σωματικό και συναισθηματικό επίπεδο. Το ότι κάποιος μπορεί να φλερτάρει με το διαβήτη, δεν σημαίνει μόνο καρδιαγγειακά προβλήματα και διαβητικό πόδι. Ξέρουμε σίγουρα πλέον ότι το χρονίως αυξημένο σάκχαρο συμπαρασύρει προς τα πάνω και δείκτες φλεγμονής όπως και την κορτιζόλη. Η χρόνια έκθεση σε αυξημένη κορτιζόλη προάγει το άγχος και σε ορισμένους ανθρώπους και την κατάθλιψη. Ωστόσο αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι περιοδικά το να αφηνόμαστε και να βρίσκουμε ένα τροφικό καταφύγιο, όταν νιώθουμε την ανάγκη, δεν είναι πάντα κακό, αρκεί να εκπαιδευτούμε ώστε να το διαχειριζόμαστε σωστά. Είναι προτιμότερο ένας άνθρωπος να βρίσκει δυο φορές τον μήνα αποκούμπι σε μια σοκολάτα, αντί να καπνίζει δυο πακέτα τσιγάρα την ημέρα. Ας πούμε ότι μπορεί να αποτελέσει ένα αρκετά πιο ασφαλή εθισμό προς όφελός μας. Όλα έχουν να κάνουν με το πόσο (ποσότητα) και για πόσο (χρόνο). Στα δύο τελευταία χρειάζεται να εκπαιδευτούμε και βέβαια όπου είναι επιτακτικό να ζητάμε βοήθεια του κατάλληλου ειδικού.

Ψυχή και σώμα φαίνεται να αλληλεπιδρούν με χιλιάδες τρόπους. Από πού μπορεί να πιάσει κανείς αυτό το νήμα; Τι πρέπει να κάνουμε, πρακτικά, ώστε αυτοί οι δυο πόλοι της ύπαρξής μας να συνυπάρχουν αρμονικά;

Κοιτάξτε, αυτός είναι και ο πυρήνας του βιβλίου, αλλά και γενικότερα μια τέτοιου τύπου συζήτηση μοιραία θα καταλήξει εκεί. Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουμε αρκετά πράγματα γύρω απ’ την επιστήμη, ωστόσο νομίζω ότι το να απαριθμούμε στον κόσμο μια λίστα εκατοντάδων τροφίμων και τι θρεπτικά συστατικά αποκομίζει τρώγοντας τα, δεν είναι προς τη σωστή κατεύθυνσή. Αυτό που προτείνω είναι, επειδή ακριβώς ο εγκέφαλος μας δεν παρακινείται από συμβουλές και παραινέσεις μακρόπνοου χρονικού ορίζοντα, να μάθουμε να κάνουμε μικρά καθημερινά πράγματα (συνήθειες) που θα προσφέρουν άμεση ανταμοιβή στον εγκέφαλο, κάτι που είναι και η αποδοτικότερη δύναμη κινητοποίησής του. Είναι διαφορετικό να πεις σε έναν άνθρωπο φάει πορτοκάλια γιατί έχουν βιταμίνη C και μήλα γιατί έχουν κερκετίνη και διαφορετικό να του δώσεις ένα μικρό ορίζοντα λίγων ημερών, λέγοντας του να τρώει πέντε μερίδες φρούτα και λαχανικά ώστε σε δύο μέρες να βιώσει μια πραγματική συναισθηματική ευεξία σε σύγκριση με πριν. Ας το πούμε αλλιώς, θα αγοράζατε ένα αυτοκίνητο χωρίς test drive; Το ίδιο ισχύει και για τον εγκέφαλό μας, δεν αγοράζει οποιοδήποτε κίνητρο δίχως test drive. Είναι το πιο εγωπαθές όργανο από κατασκευής, χρειάζεται εξαγορά για να συνεργαστεί.

diatrofi kai synaisthimata pos ayto pou niothoume epireazei kai epireazetai apo ti diatrofiΥπάρχει μια διατροφή που είναι καλή για όλους; Ακούμε συχνά ότι πρέπει να τρώμε τις τάδε ομάδες τροφών, να αποφεύγουμε άλλες. Ή η αναζήτηση της καλύτερης διατροφής είναι μια πιο εξατομικευμένη υπόθεση;

Η σύγχρονη τάση της διατροφολογίας και της ιατρικής είναι η εξατομίκευση και όσο περνάνε τα χρόνια ενώ προχωράμε επιστημονικά αυτό θα εντείνεται. Παρά ταύτα, το τελευταίο δεν αναιρεί την μεγάλη αξία του χρυσού κανόνα της μεσογειακής διατροφής. Σε καμία περίπτωση δεν αποβάλουμε τρόφιμα η ακόμη χειρότερα κατηγορίες τροφίμων από μόνη μας. Το βασικότερο όπλο της μεσογειακής διατροφής είναι ακριβώς η ποικιλία τροφίμων αλλά και η ποιότητα των πρώτων υλών. Έχουμε τα δεδομένα, έχουμε στην Ελλάδα τα κατάλληλα τρόφιμα, συνεπώς αυτό που μένει είναι ή πράξη. Ασχέτως της εκάστοτε εξατομίκευσης που ίσως αξιολογείται μεμονωμένα, πρέπει από το σχολείο τα παιδιά να μαθαίνουν αυτό το πρότυπο διατροφής. Ας το δούμε ως μια επένδυση για το μέλλον της κοινωνίας. Είναι ανεπίτρεπτο να μην επενδύουμε σε προληπτικές πολιτικές υγείας, όπως μαθήματα διατροφής ή ευ ζην στο Δημοτικό. Δεν είναι δα τόσο δύσκολο να μαθαίνουμε από μικρά τα παιδιά για την εποχικότητα της τροφής ή την αξία και βιωσιμότητα των παραδοσιακών και τοπικών προϊόντων.

Το βιβλίο σας είναι εξαιρετικά πλούσιο σε πληροφορίες για όλα ζητήματα που σχετίζονται με το θέμα σας και που δεν μπορούν να αναπτυχθούν σε μια συνέντευξη. Αν έπρεπε να συμπυκνώσετε το νόημά του σε μια μονάχα συμβουλή, ποια θα ήταν αυτή;

Θα απαντήσω με ένα παράδειγμα άκρως διδακτικό. Στις περιόδους νηστείας όλων των θρησκειών υπάρχει αποχή από τα ζωικά προϊόντα και μια έμφαση σε τρόφιμα με υδατάνθρακες. Αυτό εκ πρώτης όψεως μπορεί να έχει πολλές εξηγήσεις, ωστόσο αυτό που δεν συζητιέται είναι ότι ο υδατάνθρακας είναι το βασικό θρεπτικό συστατικό ώστε να γίνει πιο λειτουργική η σεροτονίνη μέσα στον εγκέφαλο. Αν ακούγεται πολύ επιστημονικό το τελευταίο, να τονίσουμε ότι η σεροτονίνη αποτελεί τον υπεύθυνο νευροδιαβιβαστή της χαλάρωσης, ηρεμίας και ειρηνικότητας. Μήπως σας θυμίζει κάτι το τελευταίο τρίπτυχο, σχετικά με το τι επιζητούμε κατά τις περιόδους νηστείας; Μέσω της επιλογής λοιπόν που άπτεται των ανώτερων νοητικών λειτουργιών, χρησιμοποιούμε ένα συγκεκριμένο είδος διατροφής, ώστε να πετύχουμε ένα επιθυμητό συναισθηματικό αποτέλεσμα. Όλος αυτός ο μηχανισμός έρχεται μέσα από τους αιώνες όχι ως επιστημονικό κεκτημένο, αλλά ως αποτέλεσμα παρατήρησης. Η συμβουλή που δίνω λοιπόν είναι να είστε παρατηρητικοί στο τι τρώτε και στο συναισθηματικό αποτύπωμά του, αλλά και αντιστρόφως. Να είστε σίγουροι, θα βρεθείτε προ εκπλήξεων. Ο εγκέφαλος μέσω των συναισθημάτων, όπως μπορεί να μας οδηγήσει στην ασθένεια, είναι ικανός και να μας ξελασπώσει αν αυτό χρειαστεί, αρκεί να χρησιμοποιηθούν οι αδυναμίες του προς όφελος μας.

* Η Ελένη Κορόβηλα είναι δημοσιογράφος.

politeia link more 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

5 λεπτά με την Κλεονίκη Δρούγκα

5 λεπτά με την Κλεονίκη Δρούγκα

Πέντε λεπτά με μια συγγραφέα. Σήμερα, η Κλεονίκη Δρούγκα, για τη συλλογή διηγημάτων της «Η αλήθεια είναι πολλές» (εκδ. Νίκας).

Επιμέλεια: Book Press

Εντός της συλλογής διηγημάτων σας εμφανίζονται διάφορα π...

Φώτης Τερζάκης: «Ως συμπεριληπτικό όνομα, η

Φώτης Τερζάκης: «Ως συμπεριληπτικό όνομα, η "Ανατολή" είναι ήδη μια ρατσιστική και αποικιοκρατική κατηγορία, ένας τόπος της φαντασίας μας»

Μιλήσαμε με τον Φώτη Τερζάκη με αφορμή την πρόσφατη επανακυκλοφορία της μετάφρασής του της περίφημης μελέτης του Έντουαρντ Σαΐντ (Edward Said) «Οριενταλισμός», στη σειρά «Κάλλιστος» των εκδόσεων Σάλτο.

Στον Κ.Β. Κατσουλάρη 

...
5 λεπτά με τη Μαρία Λουκά

5 λεπτά με τη Μαρία Λουκά

Πέντε λεπτά με μία συγγραφέα. Σήμερα, η Μαρία Λουκά, για το μυθιστόρημά της «Δεκαέξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα» (εκδ. Βακχικόν).

Επιμέλεια: Book Press

Πώς ξεκινήσατε να γράφετε το βιβλίο σας; Θυμάστε το αρχικό ερέθισμα; ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργη της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Stay Awake: H Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στο Athens Pride 2025

Stay Awake: H Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στο Athens Pride 2025

Με την καμπάνια ορατότητας «Stay Awake», η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση επιστρέφει στο Athens Pride 2025, γιορτάζοντας τα 20 χρόνια του. 

Επιμέλεια: Book Press

Στην ομοφοβία, στην τρανσφοβία, στη μισαλλοδοξία, μην κλ...

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργη της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ