
Πέντε λεπτά με έναν συγγραφέα. Σήμερα, ο ψυχοθεραπευτής – ομαδικός αναλυτής Κυριάκος Βλασσόπουλος με αφορμή το βιβλίο του «Μαζί δεν κάνουμε και χώρια δεν μπορούμε», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός.
Επιμέλεια: Book Press
Το βιβλίο σας «Μαζί δεν κάνουμε και χώρια δεν μπορούμε» απαρτίζεται από τρεις διαλέξεις σας στο Ίδρυμα Θεοχαράκη. Ποιο νήμα τις ενώνει;
Επιδίωξή μου ήταν να αναδειχθούν διαδρομές και τρόποι ώστε οι συμμετέχοντες να σκεφθούν, να θυμηθούν την οικογένεια προέλευσής τους, τις συνθήκες που διαμόρφωσαν την πορεία της, τις λύσεις που επινόησαν για να διαχειριστούν τις δυσκολίες, τις χαρές που φέρουν ως περιουσία. Η αίσθηση που έχουμε για τον εαυτό μας, όταν επιστρέφουμε στις οικογενειακές αναμνήσεις, ταξιδεύοντας ήδη μακριά τους.
Κατάθλιψη είναι η βαριά σκιά μιας απώλειας, ένα αδύνατο πένθος που παραλύει την επιθυμία και την όρεξη για την περιπέτεια της ζωής.
Τι είναι για σας η κατάθλιψη; Γιατί κάποιος στρέφεται ενάντια στον εαυτό του;
Κατάθλιψη είναι η βαριά σκιά μιας απώλειας, ένα αδύνατο πένθος που παραλύει την επιθυμία και την όρεξη για την περιπέτεια της ζωής, την βλέπει μόνο σαν ένα κλειστό σκοτεινό ορίζοντα, και το ίδιο το σώμα σαν ακίνητο πόνο χωρίς νόημα. Στρεφόμαστε εναντίον εαυτού για να τον τιμωρήσουμε για κάτι κακό που έκανε, ή φαντάστηκε, ή επιθύμησε, πολλές φορές με τρόπο ανομολόγητο, ή για να τιμωρήσουμε ή επιτεθούμε σε κάποιον άλλον, που ο θυμός και η καταστροφική μας επιθυμία δεν επιτρέπεται να αγγίξει, διότι ταυτοχρόνως τον αγαπάμε. Επίσης, μέσα από διαδικασίες οδύνης ή τραυματισμών κερδίζεται μία παράδοξη, γλυκόπικρη γεύση ικανοποίησης, ρύθμισης.
![]() |
![]() |
Μπορεί κάποιος να βρει εσωτερική ισορροπία μόνος του ή είναι απαραίτητος ο άλλος; Κι αυτός ο άλλος πρέπει να είναι απαραιτήτως θεραπευτής;
Μα κανείς δεν είναι νησί! Και αυτό είναι το διαρκές στοίχημα, μία επισφαλής συν-ομιλία εαυτού, του άλλου και της κοινότητας. Αλληλεπιδρούμε συνεχώς, αλληλεξαρτώμεθα με τον άλλον, το άλλο, το διαφορετικό, το ξένο που ταυτοχρόνως είναι και εντός μας, ο άγνωστος εαυτός μας. Προσπαθούμε να αποκτήσουμε πρόσωπο απαντώντας συνεχώς σε ένα βλέμμα, σε ένα άλλο πρόσωπο που μας κοιτάζει. Η πρώτη μας ισορροπία κατορθώνεται όταν πάρουμε μέσα μας αυτό το ήπιο αγαπητικό βλέμμα και μπορέσουμε να κοιτάξουμε και μόνοι μας τον κόσμο με εμπιστοσύνη στην ομορφιά του. Επειδή όμως αυτή η διεργασία συνήθως έχει κενά και ελλείμματα, χρειαζόμαστε έναν επανορθωτικό άλλο για να μας ξανακοιτάξει και να μας ξανακούσει. Εάν δεν είναι ο θεραπευτής, μπορεί να είναι ένας καλός φίλος, μία συντροφική σχέση, ένας δάσκαλος ή μέντορας, μία δεμένη παρέα, η αφοσίωση σε κάποιο έργο. Είναι πολλές οι διαδρομές που η ανθρώπινη επινοητικότητα δημιουργεί, για να ησυχάζει την ταραχή τής μέσα θάλασσας και των σπλάγχνων.
Σε ένα σημείο στην πρώτη διάλεξή σας αναφέρεστε στη Φόνισσα, του Αλ. Παπαδιαμάντη; Πώς εντάσσετε τη λογοτεχνία ή τις τέχνες στη δουλειά σας;
Μου φαίνονται αξεχώριστα με την ψυχική εργασία ενός θεραπευτή, την προσωπική, αλλά και με τους θεραπευόμενους. Πιστεύω ότι οι ποιητές, όπως και οι σημαντικοί καλλιτέχνες προηγούνται των ψυχαναλυτών στην ανάδειξη του καίριου και ουσιώδους. Νομίζω ότι δεν τις εντάσσω απλώς στην δουλειά μου, αλλά προϋπήρχαν, με υποδέχτηκαν, με διαμορφώνουν, με συντροφεύουν, είναι περισσότερο παραμυθία και ζωτική ανάγκη και λιγότερο επιλογή. Αυθαιρετώντας ίσως, θα έλεγα πως μία λειτουργική ψυχοθεραπευτική διαδικασία ως «ποίησις εαυτού» έχει στοιχεία καλλιτεχνικής δημιουργίας: ονειροπόληση, αφήγηση, μουσικές αποχρώσεις στους ήχους του σώματος και του λόγου, σιωπές, τραυματισμούς, παιχνίδι, χιούμορ, φόρμα, κανόνες, συνεχείς δοκιμές και αβεβαιότητα.
Πώς θα περιγράφατε τον ιδανικό αναγνώστη του βιβλίου σας;
Δεν νομίζω ότι θα με ενδιέφερε ο ιδανικός αναγνώστης, πάντως θα φανταζόμουν κάποιον που έχει σκεφθεί λίγο τον εαυτό του και την προσωπική του ιστορία και έχει αναρωτηθεί ποιοι ήταν οι γονείς του, από πού ξεκίνησαν, τι αντιμετώπισαν στη ζωή τους και πώς πορεύτηκαν μαζί του μέσα στις δυσκολίες τους.
Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτές τις μέρες;
Ζωή και Πεπρωμένο του Βασίλι Γκρόσμαν, εκδ. Γκοβόστη.