«Το αύριο θα είναι καλύτερο» της Μπέτι Σμιθ (προδημοσίευση)

Πιο παγωμένο, πιο μοναχικό μέρος σ’ ολόκληρο τον κόσμο, σκέφτηκε η Μάρτζι Σάνον, από έναν έρημο δρόμο του Μπρούκλιν Σάββατο βράδυ δεν θα μπορούσε να υπάρχει. Έσφιξε ακόμα πιο πολύ πάνω της το παλτό της καθώς έστριβε σε μια γωνία. Είχε βγει και περπατούσε στους παγωμένους χειμωνιάτικους δρόμους επειδή ήταν δεκαεφτά χρονών και δούλευε. Ήταν ανεξάρτητη πλέον. Δεν ήταν υποχρεωμένη να γυρίζει σπίτι απ’ τις εννιά. Ένιωθε ότι όφειλε να εκμεταλλευτεί τούτη την ελευθερία, που με τόσο κόπο είχε κερδίσει, ακόμα κι αν πέθαινε απ’ το κρύο. Πόσο εύκολα όμως θα μπορούσε να τα παρατήσει· να γυρίσει στο σπίτι της και να καθίσει στη ζεστή κουζίνα! Αλλά έπρεπε να αντέξει· να κάνει τη μητέρα της να συνηθίσει στην ιδέα ότι πέρα από τους τοίχους του θλιβερού σπιτιού υπήρχε ένας μεγαλύτερος κόσμος. Έτσι, περπατούσε μόνη στους δρόμους ένα παγωμένο βράδυ του Ιανουαρίου.

Η Μάρτζι είχε παρατήσει το σχολείο στα δεκάξι, αφού φοίτησε για δύο χρόνια στο Γυμνάσιο της Ανατολικής Περιφέρειας. Περίμενε πώς και πώς να παρατήσει το σχολείο, να πιάσει δουλειά, να είναι ανεξάρτητη και να έχει λίγα δικά της χρήματα. Ανυπομονούσε να αρχίσει να ζει τη ζωή της. Είχε βρει δουλειά – μια ενδιαφέρουσα δουλειά. Διάβαζε την αλληλογραφία στην εταιρεία ταχυδρομικών παραγγελιών Τόμσον-Τζόνσον, η οποία είχε τα γραφεία και τις αποθήκες της κοντά στις αποβάθρες του Μπρούκλιν – μία ώρα με το τρόλεϊ από το σπίτι της.

Παρ’ όλα αυτά, είχε τελικά αποδειχτεί ότι η ανεξαρτησία που με τόση λαχτάρα αποζητούσε απείχε πολύ από την πραγματικότητα. Η μητέρα της έσφιξε κι άλλο τα λουριά και η κτητικότητά της έγινε ακόμα πιο ασφυκτική, έτσι η Μάρτζι, όπως πολλά κορίτσια φτωχών οικογενειών στο Μπρούκλιν, ήταν αναγκασμένη να δίνει όλο τον μισθό της για να βοηθάει στο σπίτι.

Έβγαζε δώδεκα δολάρια την εβδομάδα. Όπως ο πατέρας της, άφηνε τον σφραγισμένο φάκελο με τον μισθό στην απλωμένη παλάμη της μητέρας της κάθε απόγευμα Σαββάτου. Αυτό ήταν το έθιμο· ένας τίμιος άντρας ή ένα καλό παιδί έφερνε κλειστό στο σπίτι τον φάκελο με τον μισθό.

Η Φλο έπαιρνε δύο δολάρια από τον φάκελο και τα έδινε στη Μάρτζι. Απ’ αυτά εκείνη πλήρωνε τα ναύλα του τρόλεϊ για να πηγαινοέρχεται στη δουλειά και αγόραζε κάθε μέρα ένα σάντουιτς με μορταδέλα και καφέ, το κλασικό μεσημεριανό που έτρωγαν στο διάλειμμα οι περισσότερες συνάδελφοί της. Της έμεναν πενήντα σεντς την εβδομάδα για όλα τα υπόλοιπα: το χοτ ντογκ που απολάμβανε μαζί με μία φίλη όταν έπαιρναν το τρόλεϊ για το Κανάρσι τις Κυριακές του καλοκαιριού ή τη ζεστή σοκολάτα με την ψεύτικη κρέμα σαντιγί και τα δυο μπισκότα στο πιατάκι, τη λιχουδιά με την οποία έκλεινε παραδοσιακά μια κυριακάτικη βόλτα στο Μπρούκλιν. Με αυτό το ποσό επίσης έπρεπε να αγοράζει κάπου κάπου και ένα φτηνό κραγιόν.

Ποτέ δεν της έφταναν τα χρήματα της Μάρτζι για όλα αυτά τα πράγματα που ένα νεαρό κορίτσι θέλει τόσο απεγνωσμένα. Παραδείγματος χάρη, πολύ θα ήθελε να κάνει αυτό το φιλαριστό καρέ που ήταν τώρα της μόδας, όπως είχε τα μαλλιά της η Ρίνι, η φίλη της από το γραφείο. Όμως ένα τέτοιο κούρεμα σήμαινε ότι θα έπρεπε να πηγαίνει συχνά στον κουρέα (και να δίνει επιπλέον μία πεντάρα πουρμπουάρ), για να διατηρούνται τα μαλλιά της περιποιημένα. Από τη στιγμή που δεν της περίσσευαν, έπρεπε να αρκεστεί στο κοντό, ίσιο καρέ με τα λεπτά, γυριστά σαν αγκίστρι μπουκλάκια που κολλούσε σε κάθε μάγουλο.

Καμιά φορά είχε μια μικρή φαντασίωση. Πες ότι έπαιρνε αύξηση! Θα το έλεγε στη μητέρα της; Θα μπορούσε να πάρει τα επιπλέον δολάρια, ένα ή δύο, από τον φάκελο και να τον ξανακλείσει προτού τον φέρει στο σπίτι. Και πόσα θα μπορούσε να κάνει η Μάρτζι μ’ αυτά τα επιπλέον χρήματα! Και πάλι όμως, σκέφτηκε, θα ήταν κλεψιά. Θυμήθηκε τι της είχε πει μία δασκάλα στο δημοτικό, όταν την είχε τσακώσει να ρίχνει κλεφτές ματιές στην κόλα της διπλανής της την ώρα που έγραφαν διαγώνισμα.

«Έτσι ξεκινά ένας εγκληματίας» είχε πει η δασκάλα. «Αντιγράφει σε ένα διαγώνισμα και την βγάζει καθαρή. Μετά περνάει σε άλλες απατεωνιές, όλο και μεγαλύτερες. Και στο τέλος καταλήγει στη φυλακή».

Αν μπορούσες να πατήσεις ένα κουμπί και να πεθάνει ένας Κινέζος στην Κίνα που θα σου άφηνε ένα εκατομμύριο δολάρια, θα το πατούσες; Κάποιες φορές η Μάρτζι είχε αποφασίσει ότι θα το πατούσε πολύ αποφασιστικά·

Η Μάρτζι δεν είχε καμία πρόθεση να γίνει εγκληματίας. Όμως… Ποιος θα το μάθαινε; Ήταν σαν εκείνο το παλιό δίλημμα που της έθεταν όταν ήταν μικρή: Αν μπορούσες να πατήσεις ένα κουμπί και να πεθάνει ένας Κινέζος στην Κίνα που θα σου άφηνε ένα εκατομμύριο δολάρια, θα το πατούσες; Κάποιες φορές η Μάρτζι είχε αποφασίσει ότι θα το πατούσε πολύ αποφασιστικά· άλλες, πάλι, είχε αποφασίσει ότι ένα εκατομμύριο δολάρια ποτέ δεν θα επανόρθωναν για το γεγονός ότι θα είχε προκαλέσει έναν θάνατο – ακόμα κι ενός Κινέζου στην άλλη άκρη του κόσμου. Όπως και να ’χει, ποτέ δεν της δόθηκε η ευκαιρία να πατήσει αυτό το κουμπί και άμεσα δεν διαφαινόταν η παραμικρή ελπίδα να της δώσουν αύξηση. Οπότε δεν είχε καμία απόφαση να πάρει.

Η Μάρτζι σχεδίαζε να περάσει από το σπίτι του Φράνκι άλλη μια φορά προτού γυρίσει στο δικό της. Δεν ήταν ερωτευμένη μαζί του, όμως ήταν ένα από τα ελάχιστα αγόρια που γνώριζε. Της είχε τραβήξει πρώτη φορά το ενδιαφέρον όταν ανέβηκε να παραλάβει το απολυτήριό του την ημέρα που αποφοίτησαν από το δημόσιο δημοτικό σχολείο. Εκείνη ήξερε μόνο ότι τον έλεγαν Φράνκι κι ότι ήταν ένα ταπεινό μελαχρινό αγόρι με καταγωγή από την Ιρλανδία. Στην αποφοίτηση όμως τον φώναξαν με το ονοματεπώνυμό του: Φράνσις Ξαβιέ Μαλόουν. Το όνομα, έτσι όπως ακούστηκε, είχε κάτι το σπουδαίο, σαν ένα μυστήριο που αποκαλύπτεται. Και έκτοτε ο ίδιος ο Φράνκι τής φαινόταν σπουδαίος.
Η Μάρτζι είχε περάσει ήδη δύο φορές από το σπίτι του κάνοντας βόλτα γύρω από το τετράγωνο. Αυτή τη φορά ανταμείφθηκε. Ο Φράνκι κατέβαινε με ζωηρό βήμα τα σκαλιά. Εκείνη έκανε ότι ξαφνιάστηκε κάπως όταν της μίλησε, λες και την έβγαλε από βαθιά περισυλλογή.

«Πώς πάει, Μαρτζ;»
«Δεν έχει φρικτό κρύο;» απάντησε με ένα νάζι στη φωνή εκείνη, προσπαθώντας να ακουστεί προκλητική.
«Δεν λες τίποτα!»

Ο Φράνκι πήγε προς την αντίθετη κατεύθυνση, προς το γωνιακό ψιλικατζίδικο, για ένα πακέτο τσιγάρα ή για να δει αν είχε έρθει η πρωινή εφημερίδα. Η Μάρτζι καταράστηκε την τύχη της που είχε πάει προς τα δεξιά κάνοντας βόλτα στο τετράγωνο. Αν είχε πάει από την άλλη, θα την είχε προφτάσει και θα είχαν περπατήσει μαζί μέχρι τη γωνία. Ο Φράνκι δεν ήταν καμιά σπουδαία περίπτωση, το ’ξερε αυτό η Μάρτζι, αλλά από το τίποτα καλός ήταν. Έφτανε και περίσσευε μέχρι να εμφανιστεί ένα κανονικό αγόρι.

Παρόλο που ήταν μόλις λίγο μετά τις εννιά όταν γύρισε στο σπίτι, η Φλο, καχύποπτη, την τάραξε στις ερωτήσεις.

«Πού ήσουν;» την ρώτησε.
«Πουθενά».
«Κανείς δεν πάει πουθενά βραδιάτικα μες στον χειμώνα».
«Είχα βγει απλώς μια βόλτα».
«Κανείς δεν βγαίνει απλώς μια βόλτα μες στο κρύο. Κάπου ήσουν και φοβάσαι να το πεις στη μητέρα σου».
«Ωχ, μαμά!» παραπονέθηκε η Μάρτζι.
«Εγώ για το καλό σου το λέω. Αν γυρνάς από δω κι από κει και σε εκμεταλλευτεί κάνας άντρας, μην έρθεις μετά να μου κλαυτείς».
«Δεν ξέρω κανέναν άντρα. Κι ακόμα κι αν ήξερα, δεν έχω πού να πάω για να με εκμεταλλευτεί».
«Και μέρη υπάρχουν και τρόποι υπάρχουν, αν πηγαίνεις γυρεύοντας» είπε αινιγματικά η Φλο. «Πες μου πού ήσουν».
«Είχα πάει βόλτα στη γειτονιά. Αλήθεια σου λέω, μα τον Θεό. Άσε με ήσυχη, μαμά. Σε παρακαλώ!»
«Ίδια ο πατέρας σου! Αρπάζεσαι με το παραμικρό».
«Πού είναι ο μπαμπάς;» ρώτησε η Μάρτζι, χαρούμενη που άλλαζε θέμα.
«Ένας Θεός ξέρει. Και λείπει όλη την ώρα. Κάθε βράδυ μ’ αφήνει να κάθομαι μόνη στο σπίτι και…»

Η Φλο συνέχισε να μιλάει, να μιλάει ακατάπαυστα, για ένα γνώριμο θέμα.

Η Μάρτζι άργησε να ζεσταθεί, όταν ξάπλωσε. Στο τέλος κουκουλώθηκε με τα σκεπάσματα και, παίρνοντας βαθιές ανάσες μες στον περίκλειστο αυτό χώρο, τα κατάφερε. Χαλάρωσε και σιγά σιγά νύσταξε ακούγοντας τον χειμωνιάτικο αέρα που χτυπούσε στο παράθυρο. Πόσο τυχερή είμαι, σκέφτηκε, που έχω ένα σπίτι και είμαι στα ζεστά. Πρέπει να είναι φρικτό να μην έχεις πού να πας τα κρύα βράδια και απλώς να περιφέρεσαι στους δρόμους μέχρι να πεθάνεις απ’ το κρύο. Κι αν πάρω αύξηση, ευχαρίστως θα την δώσω στη μαμά. Είναι υπέροχο να έχεις σπίτι και οικογένεια.

Το όνειρο άρχισε προτού την πάρει για τα καλά ο ύπνος. Ήταν ένα παλιό όνειρο, που το έβλεπε ξανά και ξανά· αναβίωνε εκείνη τη μέρα που, όταν ήταν μικρή, είχε χαθεί στους δρόμους του Μπρούκλιν. Ήξερε ότι το όνειρο ερχόταν και ήξερε πόσο τρομακτικό ήταν. Καθώς λαγοκοιμόταν, έπαιξε με την ιδέα να ξυπνήσει προτού παρασυρθεί και κοιμηθεί βαθιά. Όμως δεν κατάφερε να καταπολεμήσει τη γλυκιά, χαλαρωτική αδυναμία. Βυθίστηκε στον ύπνο.

Το όνειρο άρχισε προτού την πάρει για τα καλά ο ύπνος. Ήταν ένα παλιό όνειρο, που το έβλεπε ξανά και ξανά· αναβίωνε εκείνη τη μέρα που, όταν ήταν μικρή, είχε χαθεί στους δρόμους του Μπρούκλιν.

Ήταν καλοκαίρι στο όνειρο· ένα ζεστό καλοκαιρινό πρωινό. Το όνειρο άρχιζε με την αίσθηση του καυτού αέρα στα πόδια της. Χαμήλωσε το βλέμμα. Ναι, φορούσε κοντές κάλτσες και τα καινούργια καφετιά σανδάλια που της είχε αγοράσει η μητέρα της στου Μπάτερμαν με σαράντα εννέα σεντς. Καμάρωνε πολύ γι’ αυτά τα καινούργια σανδάλια. Η χαρά που ένιωθε γι’ αυτά ήταν από τις πρώτες της αναμνήσεις. Και στο όνειρο καμάρωνε για τα σανδάλια ξανά απ’ την αρχή.

Ήταν πέντε χρονών στο όνειρο και η μητέρα της μια όμορφη γυναίκα στα είκοσι πέντε – τουλάχιστον φάνταζε όμορφη στα μάτια του μικρού κοριτσιού. Με κάποιον ανεξήγητο τρόπο η μητέρα εξαφανίστηκε και το παιδί χάθηκε. Χάθηκε στους δρόμους του Μπρούκλιν. Η Μάρτζι τριγύριζε από στενό σε στενό νιώθοντας τον πανικό να μεγαλώνει ολοένα μέσα της. Τότε έστριψε σε μία γωνία ενός γνώριμου δρόμου και χάρηκε, επειδή ήξερε ότι το σπίτι της βρισκόταν μόλις δυο βήματα μακριά. Όμως υπήρχαν δύο θεόρατες σιδερένιες πύλες στο τέρμα του δρόμου, που τον έφραζαν. Έτρεξε προς τα εκεί. Είδε τον Φράνκι να στέκεται πίσω τους. Ήταν ο Φράνκι σε νεαρή ηλικία, όχι το αγόρι από το δημοτικό. Το κορίτσι ανακουφίστηκε. Εκείνος θα της άνοιγε τις βαριές σιδερένιες πύλες. Καθώς όμως πλησίαζε, τον είδε που χαμογελούσε ειρωνικά και άκουσε έναν ξερό μεταλλικό κρότο. Είχε κλειδώσει τις πύλες κι εκείνη δεν μπορούσε να περάσει. Η Μάρτζι άρχισε να κλαίει με λυγμούς.

Ένας ήχος στο δωμάτιο την ξύπνησε. Ανακάθισε και αφουγκράστηκε προσεκτικά για μια στιγμή προτού καταλάβει ότι ο ήχος προερχόταν από την ίδια. Είχε κλάψει φωναχτά στον ύπνο της. Τι χαζή, μάλωσε τον εαυτό της, να κλαίω μες στον ύπνο μου! Και από πού κι ως πού είδα τον Φράνκι; Άπλωσε το χέρι και άγγιξε τον τοίχο. Κοίταξε από την πόρτα του υπνοδωματίου της προς το σαλόνι και είδε τα μακρόστενα παράθυρα να φέγγουν από τα φώτα του δρόμου. Είμαι στο σπίτι μου, καθησύχασε τον εαυτό της. Είμαι ασφαλής στο κρεβάτι μου. Αν όμως με πάρει πάλι ο ύπνος, το όνειρο θα συνεχιστεί. Θα μετρήσω αργά μέχρι το εκατό.

Όμως αποκοιμήθηκε πριν φτάσει στο εξήντα. Κι αυτή τη φορά ήταν ένας ύπνος βαθύς και χωρίς όνειρα – όπως δικαιούνται να κοιμούνται οι νέοι.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Μπρούκλιν, δεκαετία του 1920. Η Μάρτζι Σάνον μόλις τελείωσε το σχολείο. Οι γονείς της είναι εξουθενωμένοι από την ασταμάτητη σκληρή δουλειά. Εκείνη διαπνέεται από ακλόνητη αισιοδοξία και από την πίστη ότι μια καλύτερη ζωή είναι εφικτή. Οι στόχοι της είναι απλοί: να βρει έναν άντρα να αγαπήσει, να κάνει οικογένεια και να ζήσει σ’ ένα ωραίο σπίτι, όπου τα παιδιά της δεν θα γνωρίσουν ποτέ τον τρόμο της ανέχειας, την ανάγκη να κρυφτούν από γονείς που καβγαδίζουν και τον φόβο της τιμωρίας. Έτσι, όταν γνωρίζει τον Φράνκι Μαλόουν, πιστεύει ότι επιτέλους τα όνειρά της μπορεί να γίνουν πραγματικότητα.

Γραμμένο με απλότητα, τρυφερότητα και χιούμορ, το Αύριο θα είναι καλύτερο είναι μια διαχρονική ιστορία για τις χαρές και τους σπαραγμούς της οικογενειακής ζωής.