Το ίδιο χώμα, της Λίλας Τρουλινού (προδημοσίευση)

[Tαξίδι στον χρόνο δύο εφήβων από ένα ορεινό χωριό της Κρήτης, σε μια απέλπιδα αναζήτηση της ρίζας του κακού στην αναστατωμένη εποχή μας. Ιστορικό μυθιστόρημα, με στοιχεία παραμυθιού και φαντασίας].

ΑΓΙΟΣ ΦΑΝΟΥΡΗΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΣ ΛΕΝΙΝ

Στην κορυφή του κίτρινου λόφου είναι το σπίτι της Καλής Κορνέρου, της γιαγιάς του Αγγελή. Αυτός κι ο αδελφός του μένουν δίπλα, στο παλιό πατρικό της σπίτι. Διασχίζουμε ένα κηπάκι με κόκκινα και λευκά γεράνια κι ακέφαλες αγκινάρες που τα φύλλα τους τσακίζουν κάτω από τη βία της δυνατής βροχής. Στο ισόγειο, που μοιάζει με στάβλο, η πόρτα είναι μισάνοιχτη και βλέπουμε τη σκιά ενός γέρου στο ημίφως. Ο γέρο Αντρουλής βγαίνει τρεκλίζοντας και ανεβαίνει τα σκαλοπάτια. Το σπίτι στον πάνω όροφο είναι μονόχωρο, με ένα στενό, δροσερό παράθυρο που βλέπει στη μενεξεδένια οροσειρά της Ίδης. Λινή κουρτίνα χωρίζει την κρεβατοκάμαρα από την κουζίνα. Ο γέρος κινείται τώρα απειλητικά στο αραιό σκοτάδι του δωματίου ψάχνοντας κάτι κι εκσφενδονίζοντας αντικείμενα στον τοίχο. Η μπόρα τραντάζει το σπίτι, κοχλάδια σέρνονται στα χοντρά ντουβάρια, και οι αστραπές φωτίζουν ένα άλλο, γυναικείο σώμα, καθισμένο δίπλα στην πιατοθήκη με τα ράφια. Προλαβαίνω να δω τη θαυμάσια δαντέλα, τα παλιά πορσελάνινα πιάτα και δύο γυαλιστερές εικονίτσες με ένα ανθοδοχείο στη μέση.  

Ο Αγγελής ανάβει τη λάμπα. Ένα φως ξεχύνεται από τα μάλλινα υφαντά στους τοίχους, λευκές και κόκκινες πατανίες με σπάνια πουλιά, κονταρομαχίες, σκηνές κυνηγιού, λιβάδια με ολόλευκα κρίνα. Ο μικρός παίρνει τη σκούπα και το φαράσι και μαζεύει τα θρυμματισμένα ποτήρια. Ο γέρος χωρίς να του ρίξει ένα βλέμμα φεύγει ωρυόμενος, ενώ ένα σκυλί τον παίρνει στο κατόπι. Τον βλέπουμε που κατηφορίζει το καλντερίμι, ενώ χειρονομεί και καταριέται. Η γριά στη γωνία παραμένει ακίνητη. Το παιδί της πιάνει το χέρι: 

«Ήρθε ο φίλος μου ο Χρυσάφης».    

Η γυναίκα σηκώνεται. Είναι ελαφριά και ευκίνητη, και φοράει κεντητό μεσοφόρι κάτω από τη γαλάζια της ρόμπα και εσάρπα με σαρκώδη κόκκινα άνθη. 

«Καλώς τον!» μου λέει και μου δίνει στο μάγουλο ένα φιλί. Το πρόσωπό της είναι λευκό, στρογγυλό, το στόμα της μικρό σαν κεράσι. Τα μάτια της το ένα πράσινο και το άλλο σκούρο γαλάζιο με ιώδεις λάμψεις που μοιάζουν να έρχονται από βαθιά ωκεάνια νερά. 

«Αχ, τι καλό αγόρι! Με ρόδινα μάγουλα! Και κατάμαυρες μπούκλες! Ίδιο αγγελούδι!» μου λέει με ένα γέλιο τόσο απαλό λες κι ανθίζει λουλούδι. 

Εγώ γίνομαι κατακόκκινος από τη συστολή. Πλησιάζω το ραγισμένο ποτήρι με τους κατιφέδες. Όλα τα ευπαρουσίαστα βάζα θα έχουν γίνει μάλλον κομμάτια. Θέλω να δω τις εικονίτσες αλλά είναι σκοτεινά.  

«Ποιος είναι ο Άγιος;»
«Ο Άγιος Φανούρης». 
«Και ο άλλος;» 
«Ο Λένιν, του παππού μου Αντρουλή ο Άγιος», απαντά ο μικρός.
«Οι πρόγονοί μου», μας λέει η γριά ενώ ανοίγει ένα τριανταφυλλί βάζο με γλυκό του κουταλιού, «έβοσκαν τα πρόβατα στις πλαγιές της Βουβάλας που βλέπαν στο πέλαγος, η στάνη ήταν στην κορυφή του λόφου με τα αμπέλια. Το εκκλησάκι του Άγιου Φανούρη πιο κάτω, σε ένα διάσελο, σφηνωμένο σ’ ένα βράχο αγνάντι στις κυματιστές ράχες που έφταναν μέχρι τη θάλασσα και στο ηγεμονικό όρος του Σιδέροντα. Το επισκεύασε ο πατέρας μου για να στεγάσει την παλιά εικόνα του Αγίου των βοσκών. Μεγάλη ιστορία…»

«Ποιος είναι ο Άγιος;»
«Ο Άγιος Φανούρης». 
«Και ο άλλος;» 
«Ο Λένιν, του παππού μου Αντρουλή ο Άγιος», απαντά ο μικρός.

Κλείνει τα μάτια της, μοιάζει να αποκοιμιέται για λίγο. Ακούμε την κοφτή της ανάσα και τον θόρυβο της βροχής. Ξαφνικά ακούω έναν ψίθυρο. Ονειρεύεται; Τα μάτια της ανοίγουν. Και είναι απλανή. Μόλις βλέπει τον Αγγελή ζωηρεύει. 

«Αύριο είναι τα γενέθλιά μου. 28 Οκτωβρίου», της λέει. «Τι δώρο θα μου κάνεις;»

Η γιαγιά στηρίζεται στην καρέκλα. Το δέρμα στα χέρια της είναι λεπτό, έτοιμο να σχιστεί. 

«Ναι, τα γενέθλιά σου», μουρμουρίζει. Βάζει από ένα κουταλάκι γλυκό κυδώνι στα γυάλινα πιάτα. Αρχίζουμε να τρώμε.  

«Το θυμάμαι… Το δωμάτιο ήταν ζεστό, μύριζε σαν φάτνη. Ο πατέρας σου σε κράτησε στην παλάμη. Με δυσκολία ανέπνεες. Ήσουν ένα κουρελάκι βουτηγμένο στο αίμα. Η μητέρα σου σε κοίταξε με θαμπωμένα μάτια. Της φάνηκε πως φορούσες τρία φωτοστέφανα, ένα γαλάζιο, ένα μεγαλύτερο κίτρινο κι ένα αιμάτινο, λασπωμένο και βρώμικο, σαν τη σκουριά της σελήνης. Μην πεθάνεις! είπε η μάνα σου και στέναξε. Γονάτισα μπροστά στο εικόνισμα με τους Τέσσερις Μάρτυρες, που σαν αύριο τιμούμε την χάρη τους, και τους παρακάλεσα ζωή να σου δώσουν. Έβγαλα από το συρτάρι το συναξάρι κι άρχισα να διαβάζω», λέει, και παίρνει πάλι το συναξάρι στα χέρια της: 

«“Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, στο χωριό Μέλαμπες της επαρχίας Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνης, γεννήθηκαν οι Άγιοι Τέσσερις Νεομάρτυρες. Ήταν σεμνοί και ενάρετοι στον βίο. Ξέσπασε η επανάσταση του ’21 κι αμέσως πήραν τα όπλα ενάντια στους Τούρκους. Όμως η επανάσταση καταπνίγηκε στην Κρήτη και οι βάρβαροι συνέλαβαν τους τέσσερις νέους, τους υποκινητές και πρωταίτιους, και τους καταδίκασαν σε θάνατο. Την παραμονή του αποκεφαλισμού τους ο ντελάλης τριγύριζε στους δρόμους της πόλης και φώναζε: Αύριο τα λαδομάγαζα και τα ντουκιάνια να ’ναι κλειστά, να ’ρθείτε Τούρκοι και Ρωμιοί στη Μεγάλη Πόρτα του Ρεθέμνου γιατί θα σφάξομεν άπιστους. Και οι τέσσερις μάρτυρες, Αγγελής, Μανουήλ, Γεώργιος και Νικόλαος, των Μελάμπων τα θρέμματα, μ’ ένα  εξαίσιο Αλληλούια αναλήφθηκαν στις νεφέλες πάνω σε ουρανοδρόμα άλογα. Ο Τούρκος, ο δήμιος, σκούπισε με την πετσέτα το γιαταγάνι. 28 Οκτωβρίου του 1824. Πιάνει η τυφλή μάνα του δήμιου την πετσέτα με το αίμα του πρώτου σφαγμένου και βρίσκει το φως της”. 

»Το άκουσε η μάνα σου και αναθάρρησε. Μην πεθάνεις! ξαναλέει γεμάτη ελπίδα, Αγγελή θα σε λέω. Σαν τον πρώτο τον μάρτυρα. Κι άνοιξαν διάπλατα τα μάτια σου από τη λάμψη του θαύματος. 

Οι υλοτόμοι του χρόνου πριονίζαν έξω τα δέντρα. 

»Μην πεθάνεις, είπε ο μεγάλος σου αδελφός απ’ τον λόγγο γυρνώντας. Και φυσάει τον κοκάλινο αυλό, που έφτιαξε από το μεγάλο κόκκαλο φτερούγας χρυσαετού, ήχους φυσάει ολόδροσους, δυνάμωσαν τα πνευμόνια σου κι άρχισες να αναπνέεις. 

»Μην πεθάνεις, είπε ο πατέρας σου και στον λόφο σ’ ανέβασε. Περάσατε σπίτια, περιβόλια και φτάσατε στην κορυφή του Αμύγδαλου, στη στάνη. Τα σκυλιά κουνούσαν την ουρά τους. Οι αίγες στη σκιά του πλατύφυλλου δένδρου μασουλούσαν χορτάρι κι ανασαίναν γλυκά. Κι όλα τα νιογέννητα, βυζαστάρια, αναδεσιάρικα και φλουμάρια, σου έγλειψαν τις ρόγες απ’ τα δάχτυλα. Κι ο πατέρας αρπάζει ένα ρίφι, μεμιάς του σχίζει πέρα ως πέρα την κοιλιά και σου δίνει να γευτείς το αίμα. Τώρα πήρες, λέει, το βάπτισμα.

»Κι έτσι βοσκός εγεννήθηκες με τρία φωτοστέφανα, ένα γαλάζιο, ένα μεγαλύτερο κίτρινο κι ένα λασπωμένο αιμάτινο, και τρέχεις στο λιβάδι μαζί με τα ρίφια, τρέχεις δίπλα στο άγριο ζώο, τον άνθρωπο, που σκορπάει γύρω του φρίκη και πόνο».

Το άκουσε η μάνα σου και αναθάρρησε. Μην πεθάνεις! ξαναλέει γεμάτη ελπίδα, Αγγελή θα σε λέω. Σαν τον πρώτο τον μάρτυρα. Κι άνοιξαν διάπλατα τα μάτια σου από τη λάμψη του θαύματος. 
Οι υλοτόμοι του χρόνου πριονίζαν έξω τα δέντρα. 

«Εγώ δεν βλέπω κανένα φωτοστέφανο», λέω κοιτάζοντας τον Αγγελή.
«Κι εσύ φοράς. Όχι ακριβώς φωτοστέφανο, κάτι σαν καλώδιο που πετάει σπινθήρες… Φωτεινό», μου λέει η γριά και ρίχνει μια σκανταλιάρικη συνωμοτική ματιά στον εγγονό της.

Ο Αγγελής χαμογελάει και την σκεπάζει με μία λεπτή κουβέρτα.

Η Λίλα Τρουλινού γεννήθηκε το 1961. Κατάγεται από τη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Φιλολογία, φιλοσοφία και θέατρο. Μέχρι το 1995 έζησε στη Θεσσαλονίκη και έκτοτε ζει και εργάζεται στην Κρήτη. Έχει γράψει τις νουβέλες Στον κάμπο στροβιλίζονται τ’ αγκάθια και Αουρέλια - Η πρώτη μνήμη (Περισπωμένη, 2016 και 2017 αντίστοιχα). Έχει ασχοληθεί με μεταφράσεις φιλοσοφικών έργων.