prodimosieysi petropoulos

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν υπάρχει ιδανικότερος ξεναγός στον συγγραφικό βιότοπο του Ηλία Πετρόπουλου (Αθήνα 1928 – Παρίσι 2003) από τον John Taylor. Βούτηξε στα κύματα των πετροπουλικών κειμένων ως μεταφραστής, έζησε δίπλα στον άνθρωπο, τόσο κοντά όσο επιβαλλόταν για να μεταφέρει αξιόπιστη μαρτυρία, τόσο μακριά όσο χρειαζόταν για να ξανοιχτεί, αργότερα, σε δικούς του λογοτεχνικούς δρόμους τηρώντας αποστάσεις από τον αλησμόνητο μέντορά του.

Σ’ αυτό το βιβλίο ο Πετρόπουλος ψέλνει παλιά ρεμπέτικα με κλειστά τα μάτια σε μια παρισινή μπουάτ. Βλέπει σερί σοβιετικές ταινίες και εκτιμά ιδιαίτερα τον Αντρέι Ταρκόφσκι. Μπαίνει βαθιά στα σπήλαια της τυπογραφίας και της σελιδοποίησης. Κάνει φάρσες στον Αλέκο Φασιανό, σε φίλους και συνεργάτες. Εξηγεί τη διαφορά ανάμεσα στον ψυχογιό και το ογλάνι. Τονίζει την πρωταρχική σημασία της διάσωσης του λαογραφικού «υλικού» και την δευτερεύουσα σημασία των προσωπικών απόψεων. Τριγυρνάει κοστουμαρισμένος, πεντακάθαρος και μυρωδάτος σε εγκαίνια εκθέσεων ζωγραφικής. Βάζει έναν καθρέφτη μπροστά στο ελληνικό κράτος που μέχρι τότε σφύριζε κλέφτικα και απαιτεί, πρώτος αυτός, να τιμηθεί η μνήμη των Εβραίων της Ελλάδας που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα.

Την ίδια στιγμή, αποκτά εμμονή με την εβραϊκότητα που εγγίζει τα όρια της ψύχωσης. Γίνεται άδικος με τους Γάλλους, σιχαίνεται τα μπλουζάκια τύπου Lacoste και δεν εννοεί να καταλάβει ότι η γαλλική λογοτεχνία έχει ξεκολλήσει από τον Σατωβριάνδο. Είναι απόλυτος, συχνά εριστικός, ξεροκέφαλος – «une tête dure». Πολυβολεί κατά ριπάς ταμπουρωμένος στο οχυρό, που με αγάπη και γενναιοδωρία του ’χτισε η σύντροφός του, η Μαίρη Κουκουλέ. Δεν τον πτοεί το γεγονός ότι κανένας εκδότης εκτός Ελλάδος, μεγάλος ή μικρός, δεν ενδιαφέρεται για τα βιβλία του.

Στην Ελλάδα οι ανοικτοί λογαριασμοί με τα δικαστήρια, το γαϊτανάκι με την επικαιρότητα, οι απλωμένοι σε όλο το κοινωνικό φάσμα –όπως ορθά παρατηρεί ο Taylor–, υποστηρικτές και εχθροί του Πετρόπουλου, αποτέλεσαν σκηνικό ενός μακροχρόνιου πολέμου στα πεδία της Μεταπολίτευσης. Ήταν πόλεμος εξ αποστάσεως που συνεχίστηκε με άλλους όρους, «εκσυγχρονιστικούς» εκ μέρους του ΠΑΣΟΚικού κράτους, και στην μετά το 1981 εποχή.

Κάπου εκεί, τέλη 1984 με αρχές 1985, τον πρωτοσυνάντησα κι εγώ, όταν με το θράσος-που-κατεβάζει-ντακότα του 20χρονου του ζήτησα να μου δώσει μία συνέντευξη για το περιοδικό «Ήχος & Hi-Fi» (Μάρτιος 1985). Ακολούθησαν άλλες δύο συνεντεύξεις («Σχολιαστής», Μάρτιος 1986 και «Μετρό», 18 Απριλίου 1997).

Τα βιβλία και οι δημόσιες παρεμβάσεις του ήταν προβολείς που σάρωναν το σκοτάδι. Αδυνατούσα ακόμη να αντιληφθώ πόσο βαθιά θα με επηρέαζε η συνάφεια με έναν ερευνητή χαλκέντερο, μεθοδικό σαν μερμήγκι, ειλικρινή, τεκμηριωτικό, τακτοποιητή, αθυρόστομο και –τεχνικά, κυρίως αυτό–, πρωτομάστορα της προφορικότητας του γραπτού λόγου.

Ο Πετρόπουλος δραπέτευσε στη Γαλλία το 1975, στα 47 του. Δεν είχε ταξιδέψει ποτέ στο εξωτερικό, δεν μίλαγε ακόμη καμία ξένη γλώσσα. Απ’ τα μέσα της δεκαετίας το ’80 μπορούσε να συνεννοηθεί άνετα στα γαλλικά. Το προσωπικό άλμα που έκανε ήταν θεόρατο. Άλμα επιβίωσης και αυτοεξέλιξης.

Ένας μοναχικός καβαλάρης πρόσφερε κορυφαίες υπηρεσίες στην ταλαιπωρημένη έννοια της «ελληνικότητας». Ανέδειξε στοιχεία ταυτότητας που ο ντόπιος εθνικισμός είχε πετάξει στον πάτο του πηγαδιού. Η συμβολή του στη αυτογνωσία των Νεοελλήνων είναι καθοριστική, όπλο ενάντια στην πατριδοκάπηλη νεοσυντηρητική στροφή της κοινωνίας που βιώνουμε τουλάχιστον από τις αρχές της δεκαετίας του ’90.

Σήμερα, κακά τα ψέματα, έχει πεθάνει και η Ελλάδα την οποία υπερασπίστηκε, και η Ελλάδα η οποία τον πολέμησε λυσσασμένα. «Τα ρεμπέτικα να διδάσκονται στα σχολεία» έγραψε. Ε, διδάσκονται. «Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος δεν είναι παρά ένας σωρός κοπριά» έγραψε, κι αν αυτό ίσχυε τότε σε κάποιο βαθμό, σήμερα δεν ισχύει με τίποτα. Στα ελληνικά πανεπιστήμια καλλιεργούνται οι οθωμανικές σπουδές, οι gay studies, οι διάφορες αργκό. Η δε απαξίωση συλλήβδην «των πανεπιστημιακών μας» νομίζω ότι δεν έστεκε, τόσο απόλυτα, ούτε όταν ο Πετρόπουλος την διατύπωνε. Πανεπιστημιακός ήταν ο Γ.Π. Σαββίδης που έσπευσε να τον υπερασπιστεί στις δικαστικές του περιπέτειες επί χούντας με αφορμή το ποίημα «Σώμα».

Απ’ την άλλη, κάτι μεγαλειώδες έχει συντελεστεί. Ένας μοναχικός καβαλάρης πρόσφερε κορυφαίες υπηρεσίες στην ταλαιπωρημένη έννοια της «ελληνικότητας». Ανέδειξε στοιχεία ταυτότητας που ο ντόπιος εθνικισμός είχε πετάξει στον πάτο του πηγαδιού. Η συμβολή του στη αυτογνωσία των Νεοελλήνων είναι καθοριστική, όπλο ενάντια στην πατριδοκάπηλη νεοσυντηρητική στροφή της κοινωνίας που βιώνουμε τουλάχιστον από τις αρχές της δεκαετίας του ’90.

Μόνο προσοχή· ήδη έχει ξεκινήσει η αγιοποίηση του Ηλία Πετρόπουλου. Καρδούλες στα κοινωνικά δίκτυα, ξεκομμένα τσιτάτα δια πάσαν νόσον, επίκληση του ονόματός του από ανθρώπους κάθε ιδεολογικοπολιτικής τοποθέτησης.

Επιστροφή στο πρόσωπο Ηλίας Πετρόπουλος. Τακτικά ανακαλεί ο ίδιος περιστατικά του βίου του, πάντα σε σχέση με τα θέματα που εξετάζει. Όμως 100% αυτοβιογραφική αφήγησή του υπάρχει μία και μοναδική. Είναι η συνέντευξη-ποταμός που έδωσε στη Μαρία Δούση και δημοσιεύθηκε σε 25 χορταστικές σελίδες στο αφιέρωμα του περιοδικού «Μανδραγόρας» στον Πετρόπουλο (τ.18-19, Οκτώβριος 1997). Ας την αναζητήσουν οι διψώντες, παράλληλα με όσα μνημονεύονται στο Σκληρός από τρυφερότητα. Μαρτυρίες δικών του ανθρώπων, φίλων και συγγενών, πολλές και διαφωτιστικές, περιλαμβάνονται και στο βιβλίο του Γιάννη Βασιλάκου με τον ατυχή τίτλο Ηλίας Πετρόπουλος. Ο τεχνίτης της διαστροφής (Οδός Πανός, 2018).

Ο Πετρόπουλος γράφει Γαλία, Ρόμη, αλήθια, ανόνυμος κ.λπ. Ας έχει υπόψη του ο αναγνώστης ότι τα αυθεντικά αποσπάσματα κειμένων που παρατίθενται εδώ, σέβονται και διατηρούν την ορθογραφική άποψη του λαογράφου και ποιητή.

Ευχαριστώ από καρδιάς τον John Taylor, τη Μαίρη Κουκουλέ, τον Κώστα Πάλλη, τον Γιάννη Ανδρουλιδάκη, τη Μικέλα Χαρτουλάρη, τη Μάγδα Διαλεκτού. Και την οικογενειακή φίλη Χριστίνα Δήμα, δεν ζει πια, που το 1984 μου έδωσε τα μισά λεφτά για το αεροπορικό εισιτήριο να πάω στο Παρίσι να συναντήσω τον Πετρόπουλο. Δεν είχε ακούσει ούτε το όνομά του, καλή της ώρα.

Γιώργος Ι. Αλλαμανής

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Τσαρλς Μπουκόβσκι (προδημοσίευση)

«Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Τσαρλς Μπουκόβσκι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Τσαρλς Μπουκόβσκι [Charles Bukowski] «Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» (νέα μτφρ. Γιάννης Λειβαδάς), που κυκλοφορεί στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κατίνα Παπά», ανθολογία, σε επιμ. Ανδρέα Ζαρμπαλά (προδημοσίευση)

«Κατίνα Παπά», ανθολογία, σε επιμ. Ανδρέα Ζαρμπαλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον συλλογικό τόμο «Κατίνα Παπά: 
Η γυναίκα – Η λογοτέχνις – Η παιδαγωγός» (επιλογή κειμένων / επιμέλεια: Ανδρέας Ζαρμπαλάς), ο οποίος θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα πρώτα βήματα: Με...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Η εμμονή» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν ήθελε να μου πει το όνομά της.

...
Ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος τιμήθηκε από τον Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου για το σύνολο του έργου του

Ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος τιμήθηκε από τον Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου για το σύνολο του έργου του

O Σύνδεσμος Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου τίμησε το περασμένο Σάββατο (2/12) σε μια σεμνή τελετή τον Γιώργο Μαρκόπουλο, καθώς και τον Κύπριο ομότεχνό του Αντώνη Πιλλά.

Επιμέλεια: Book Press

Tο Βραβείο «Λογοτέχνη για το σύν...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Η εμμονή» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν ήθελε να μου πει το όνομά της.

...
«Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Τσαρλς Μπουκόβσκι (προδημοσίευση)

«Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Τσαρλς Μπουκόβσκι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Τσαρλς Μπουκόβσκι [Charles Bukowski] «Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» (νέα μτφρ. Γιάννης Λειβαδάς), που κυκλοφορεί στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ