alt

Για την παράσταση «Crowd» σε σύλληψη, χορογραφία και σκηνογραφία της Gisèle Vienne, η οποία παρουσιάζεται και απόψε στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Του Νίκου Ξένιου

Έντονη δόση πρωτογονισμού και ένα τελετουργικό που συντίθεται από πολλές διακριτές λεπτομέρειες «συνενοχής» και επαφής των μελών μιας χορευτικής συνάντησης. Ψυχολογικά υπονοούμενα, τα ζωντανά φαντάσματα των «free parties», ο εκκεντρισμός και οι επιθυμίες που προκαλούν πρωτεϊκό ερωτισμό πέρα από τις εμμονές και τα κλισέ, ενθουσιασμός για τους πανκ και την υπερβολή και η ανάγκη αποκάλυψης των ένοχων σκέψεων που συγγενεύουν με τη νοσηρή παράδοση του καθολικισμού, κυρίως όμως η αναζήτηση μιας «culture du viol» που μπορεί να αποβεί εποικοδομητική: ο προβληματισμός αυτός ενέπνευσε στη γαλλοαυστριακή χορογράφο Ζιζέλ Βιεν την παράσταση Crowd, που παρακολουθήσαμε με θαυμασμό στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. 

Σαν να έχουν χορογραφηθεί βάσει συγκεκριμένης παρτιτούρας που μελετά δυναμικές και εκτινάξεις, επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις, τα κορμιά των χορευτών επιτελούν μια νεανική «Ιεροτελεστία της Άνοιξης» που στη θέση του Στραβίνσκι έχει τη ρέιβ μουσική.

κυρίαρχη έννοια της «κοινότητας» ως χορογραφική θεματική

Ημιτελή tableaux vivants ή αποσπάσματα κινήσεων που τείνουν να γίνουν «κάτι»: η χορογραφία αναχαιτίζει την απαρτίωση της διαδρομής του ανθρώπινου σώματος και ακινητοποιεί τη σημαντική λεπτομέρεια. Σαν να έχουν χορογραφηθεί βάσει συγκεκριμένης παρτιτούρας που μελετά δυναμικές και εκτινάξεις, επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις, τα κορμιά των χορευτών επιτελούν μια νεανική «Ιεροτελεστία της Άνοιξης» που στη θέση του Στραβίνσκι έχει τη ρέιβ μουσική. Η χορογράφος ψηλαφεί τη θρησκευτική διάσταση του χορού μέσω μιας εναλλακτικής κουλτούρας που στη δεκαετία του ’90 ήταν «εκτός σκηνής» αλλά γρήγορα εμπορευματοποιήθηκε και έγινε mainstream. Οργανώνει μια επικοινωνιακή συνθήκη έντονα συναισθηματική, όπου ο χορευτής αναπαράγει το slow motion του κινηματογράφου στην αίσθηση που δημιουργεί το φωτορυθμικό τέτοιων χώρων συνεύρεσης όπως ήταν τα ρέιβ πάρτυ. Η μυστικότητα, το γνώρισμα της παραβατικότητας και η αίσθηση του after-hours είναι επίσης ερωτογενή κίνητρα. Ο παγανιστικός συμβολισμός είναι πασιφανής. 

Η χορογραφία αναπαράγει τεχνικές του μοντάζ που επιτρέπουν απότομες μεταβάσεις σε στιγμιότυπα βίας εύκολα αποκρυπτογραφήσιμες από το κοινό. Η εναλλαγή αργής και γρήγορης κίνησης επιτρέπει τον πολλαπλασιασμό των υπό διερεύνησιν συναισθημάτων, που εκτείνονται από τον απλό αισθησιασμό έως το φονικό ένστικτο. Θεωρώντας πως «η βία είναι κομμάτι της πολιτισμένης ανθρώπινης φύσης», η Ζιζέλ Βιεν μάς δείχνει την πάλη πάνω στην πίστα του χορού ως απελευθερωτικό παράγοντα. Οργανωμένα χορευτικά ρέιβ πάρτυ, είτε σε κλαμπ, είτε σε υπαίθριο φεστιβάλ, σε μιαν αποθήκη ή άλλον ιδιωτικό χώρο, εκεί όπου οι Ντι-Τζέι έπαιζαν ηλεκτρονική μουσική από βινύλια, αλλά και τέκνο, και χάρντκορ, και χάουζ και drum 'n' bass, και dubstep και post-industrial και η μουσική ήταν εκκωφαντική με τεράστια γούφερς που υπερτόνιζαν τα μπάσα και ακτίνες λέιζερ να προβάλλονται σε όλον τον χώρο, ενώ μηχανές παραγωγής «ομίχλης» λειτουργούσαν ανελλιπώς. Ντραγκς όπως τα περίφημα MDMA, MDA, LSD, GHB, οι κεταμίνες, οι μεταμφεταμίνες, η κοκαΐνη και η κάνναβη έδιναν κι έπαιρναν. Η ελευθερία να ανεβάσει κανείς επί σκηνής τις πιο βίαιες ερωτικές φαντασιώσεις, η μοναχική διάσταση της εκστατικής αυτής εμπειρίας και η προσπάθεια κατανόησης του εαυτού καθενός, κυρίως όμως η δραπέτευση από την όχληση της πραγματικότητας, το «λιώσιμο» από τα ναρκωτικά και το σεξ που υποφώσκει, κάποιες «υπερβατικές» κινήσεις, χιούμορ και βαθύτατη θλίψη κάποιες φορές. Αναρχική δυναμική σε μια σειρά από κινήσεις που εξερευνούν κάθε δυνατότητα επικοινωνίας: κυριαρχεί ο πανίσχυρος παράγοντας της βίας που, αντί να ενώνει τα μέλη του πάρτυ, τα φέρνει σε αντιπαράθεση, χωρίς ωστόσο να υπονομεύει τη διεξαγωγή του κοινωνικού γεγονότος.  

Η ατμόσφαιρα του «κατεπείγοντος» και του «σκοτεινού»

Το πάρτυ γίνεται στο χώμα, σε υπαίθριο χώρο. Άδειες κονσέρβες από μπύρα και πλαστικές σακούλες μέσα στη λάσπη, λαμπτήρες εδώ κι εκεί. Οι συμμετέχοντες χορεύουν σαν να είναι η τελευταία νύχτα της ζωής τους. 

Έτσι, η Gisèle Vienne ως σκηνική δημιουργός εκστατικών καταστάσεων και ως μελετήτρια των διανοητικών χασμάτων που προκύπτουν από το «μαστούρωμα» της νεολαίας του '90, στήνει ένα μικρό «πλήθος» σε ένα συναισθηματικά αβυσσαλέο ρέιβ πάρτυ, παράγοντας μιαν ατμόσφαιρα κατεπείγοντος: οι κινήσεις των καλεσμένων επιβραδύνονται και στυλιζάρονται με αριστουργηματικό τρόπο, επιτρέποντας στους χορευτές να εκφράσουν την έκσταση και μιαν ολόκληρη γκάμα από σύνθετα συναισθήματα. Αγάπη και πάθος, οικειότητα και αποστροφή, ομαδική φρενίτιδα και ανάμειξη με το πλήθος, όλα σε αυτό το «σκηνικό κείμενο» μετατρέπουν την κονίστρα με τα χώματα σε ένα μικρόκοσμο από «σπέσιαλ εφέ». Το πάρτυ γίνεται στο χώμα, σε υπαίθριο χώρο. Άδειες κονσέρβες από μπύρα και πλαστικές σακούλες μέσα στη λάσπη, λαμπτήρες εδώ κι εκεί. Οι συμμετέχοντες χορεύουν σαν να είναι η τελευταία νύχτα της ζωής τους. 

Δεκαπέντε νέοι χορευτές και χορεύτριες φορούν τζάκετ και κοντομάνικα. Υπάρχει σκοτεινό, ζοφερό κλίμα και ένα πλούσιο απάνθισμα κινήσεων του club dance. Το μεθύσι ξημερώνει τη μέρα μετά από την Αποκάλυψη. Κάθε χορευτής έχει αναγνωρίσιμο, διακριτό χαρακτήρα, όμως όλοι απορροφώνται σε αυτό το αποκαλυπτικό happening. Κάτι θυσιάζουν, κάτι εκμυστηρεύονται, κάποιον αγγίζουν, κάποιον αποχαιρετούν. Ιστορίες ανταλλάσσονται μέσα στο θορυβώδες σκηνικό, τα κορμιά αναρριγούν, κάποιος κλωτσάει κάποιον, κάποιος φιλά κάποιον άλλον, κάποιος χαϊδεύει και κάποιος αρνείται ένα φιλί. Οι χορευτές, εκτός των άλλων, ενσωματώνουν και την εμπειρία της χορογράφου στο θέατρο μαριονέττας, εμπειρία που την οδήγησε σε διαφορετικές οδούς αμφισβήτησης της σχέσης μεταξύ του ανθρώπινου σώματος και των ποικίλων «αναπαραστάσεών» του, έως και του «τεχνητού» σώματος της εποχής των ψηφιακών μέσων. Τα όρια ανάμεσα στην εσωτερίκευση και την επικοινωνιακή χειρονομία αλληλοδιαχέονται. Θεατρικότητα χολυγουντιανής κλίμακας, σχέσεις εξώφθαλμες και σχέσεις υπαινικτικές. Κάποιοι κινούνται σαν roller coasters – κι έτσι αποκαλύπτεται μια ιδιαίτερα σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης ύπαρξης, σε μια κλιμάκωση που θα επιφέρει την κάθαρση του τέλους.

alt

Η μουσική επένδυση της παράστασης και η δημιουργός

Διαβάζοντας Ζωρζ Μπατάιγ και μελετώντας τις παρενέργειες του LSD, παρακολουθώντας εναλλακτικές μουσικές σκηνές, πανκ και τέκνο σε μια υστερία κλάμπινγκ, η δημιουργός ζητά από τον συνθέτη ηλεκτροακουστικής μουσικής Πήτερ Ρέμπεργκ να συνθέσει ένα σάουντρακ κατάλληλο ώστε να πλαισιώσει μουσικά τη σύλληψή της.

Ο νεοϋορκέζος συγγραφέας Ντένις Κούπερ κάνει τη σεναριακή αναφορά που ζητά η Ζιζέλ Βιεν για την underground και indie μουσική σκηνή. Ίχνη των αναμνήσεων των λυκειακών τάξεων στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, όταν παγανιστικές γιορτές την έλκυαν και τα ρέιβ πάρτυ με όλο το ποσοστό πνευματικότητας που υπέκρυπταν. Διαβάζοντας Ζωρζ Μπατάιγ και μελετώντας τις παρενέργειες του LSD, παρακολουθώντας εναλλακτικές μουσικές σκηνές, πανκ και τέκνο σε μια υστερία κλάμπινγκ, η δημιουργός ζητά από τον συνθέτη ηλεκτροακουστικής μουσικής Πήτερ Ρέμπεργκ να συνθέσει ένα σάουντρακ κατάλληλο ώστε να πλαισιώσει μουσικά τη σύλληψή της: το «πάγωμα της εικόνας» ή τη «θρυμματισμένη» επανάληψη ενός αρχείου gif, ούτως ώστε να τα εντάξει σε μια τεχνικά άρτια δραματουργία που έχει υψηλή αισθητική και έντονα εικαστικό προβληματισμό. 

Όλα ξεκίνησαν από τους χίππις και από το «Drive-In Saturday» του Ντέιβιντ Μπάουι και οδηγήθηκαν, στη δεκαετία του ’90, στην acid, στο break beat hardcore και στην ηλεκτρονική μουσική. Όμως ο Ρέμπεργκ περιορίζεται στη ρέιβ μουσική του τέλους της δεκαετίας του ’80 (E2-E4 του Manuel Göttsching), στην τέκνο σκηνή του Ντητρόιτ της δεκαετίας του '90 (για παράδειγμα, το «Phase 4» του Jeff Mills, το «Code Red», τους Lunar Rhythms, το «Vapour Space Gravitational Arch Of 10», το «14 31» των Global Communication και τα «Illuminator», «Sweat Electric», «Hi-Tech Funk» και «Twista» των Underground Resistance), αλλά και νεότερες παραγωγές του συγκροτήματος όπως τη μείξη του DJ Rolando και το «Wave jumper» των Drexciya, το «Intruder» των Martian, το «Lampshade» των KTL καθώς και το «Furgen Matrix/Telegene» που έχει γράψει ο ίδιος το 2017 σε συνεργασία με τον Stephen O’Malley των Sunn O. 

Η Ζιζέλ Βιεν γεννήθηκε το 1976, στη Σαρλβίλ-Μεζιέ της Γαλλίας. Η μητέρα της, πρώην μαθήτρια του Όσκαρ Κοκόσκα στη Σχολή Καλών Τεχνών της Βιέννης, τη μύησε στον δημιουργικό πυρετό των θεατρικών κατασκευών κοστουμιού και μαριονέττας, ενώ ως παιδί σπούδασε άρπα. Μετά από σπουδές φιλοσοφίας και μουσικής, φοίτησε στην Εθνική Σχολή Μαριονέττας (École Nationale Supérieure des Arts de la Marionnette) στη γενέτειρά της. Ίδρυσε τη δική της ομάδα το 1999 και από τότε έχει δημιουργήσει 14 παραστάσεις. Συνεργάζεται συχνά με τον συγγραφέα Ντένις Κούπερ, τους μουσικούς Πήτερ Ρέμπεργκ και Στέφεν Ο’ Μάλεϊ, τον φωτιστή Patrick Riou και τον ηθοποιό Jonathan Capdevielle, σε έργα που κατέκτησαν αμέσως τις ευρωπαϊκές σκηνές, όπως τα Jerk (2008), Showroomdummies #3, LAST SPRING: A Prequel (2011), The Pyre (2013) και The Ventriloquists Convention (2015, σε συνεργασία με το Puppentheater Halle). Εκτός από την rave μουσική σκηνή, την Ζιζέλ Βιεν την ενδιαφέρουν και η metal, η black metal, η punk, η rock και η industrial μουσική.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Χρυσή εποχή» του Κωνσταντίνου Ρήγου – Μουσική του παρελθόντος και χορός του μέλλοντος

«Χρυσή εποχή» του Κωνσταντίνου Ρήγου – Μουσική του παρελθόντος και χορός του μέλλοντος

Για την παράσταση «Χρυσή εποχή» του Κωνσταντίνου Ρήγου που ανεβαίνει στην Εθνική Λυρική Σκηνή. © φωτογραφίες: Βασίλης Κεχαγιάς. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Η «Χρυσή εποχή» του ...

«New Order» του Σέρτζι Πομπερμάγιερ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά (κριτική) – Τραγικωμωδία στα χρόνια του όψιμου καπιταλισμού

«New Order» του Σέρτζι Πομπερμάγιερ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά (κριτική) – Τραγικωμωδία στα χρόνια του όψιμου καπιταλισμού

Για την παράσταση «New Order» του Σέρτζι Πομπερμάγιερ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά που ανεβαίνει στο θέατρο Εν Αθήναις. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Eίδα, στο θέατρο Εν Αθήναις, το κοινωνικοπολιτικό δράμα του Καταλανού συ...

«Τυφλή, τυφλή φοράδα, πού πας;» σε σκηνοθεσία Διαμιανού Κωνσταντινίδη (κριτική) – Από τα διηγήματα του Σωτήρη Δημητρίου, στη σκηνή

«Τυφλή, τυφλή φοράδα, πού πας;» σε σκηνοθεσία Διαμιανού Κωνσταντινίδη (κριτική) – Από τα διηγήματα του Σωτήρη Δημητρίου, στη σκηνή

Για την παράσταση «Τυφλή, τυφλή φοράδα, πού πας;» σε σκηνοθεσία Δαμιανού Κωνσταντινίδη, βασισμένη σε πέντε διηγήματα του Σωτήρη Δημητρίου που ανεβαίνει στο θέατρο Φούρνος. «Δεν υπάρχει κάποια προεξοφλημένη συνθήκη επιτυχίας: η δραματουργική παρέμβαση είναι απειροελάχιστη, ο σκηνοθέτης εμπιστεύεται τα κείμενα του συγ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Διεθνές Βραβείο Μπούκερ 2025: Στην Ινδή συγγραφέα Banu Mushtaq και τη μεταφράστρια Deepa Bhasthi – Για πρώτη φορά σε συλλογή διηγημάτων

Διεθνές Βραβείο Μπούκερ 2025: Στην Ινδή συγγραφέα Banu Mushtaq και τη μεταφράστρια Deepa Bhasthi – Για πρώτη φορά σε συλλογή διηγημάτων

Η Ινδή συγγραφέας Banu Mushtaq και η μεταφράστρια Deepa Bhasthi τιμήθηκαν με το Διεθνές Βραβείο Μπούκερ 2025 για τη συλλογή διηγημάτων «Heart lamp», γραμμένη στη γλώσσα Κανάντα.

Επιμέλεια: Book Press

Η Ινδή συγγραφέας ...

«Παθογένεση» του Τζόναθαν Κένεντι (κριτική) – «Η ιστορία της ανθρωπότητας μέσα από οκτώ επιδημίες»

«Παθογένεση» του Τζόναθαν Κένεντι (κριτική) – «Η ιστορία της ανθρωπότητας μέσα από οκτώ επιδημίες»

Για το βιβλίο του Τζόναθαν Κένεντι (Johnathan Kennedy) «Παθογένεση - Η ιστορία της ανθρωπότητας μέσα από οκτώ επιδημίες» (μτφρ. Χριστόδουλος Λιθαρής, εκδ. Διόπτρα). Στην κεντρική εικόνα, μέλη του Ερυθρού Σταυρού κατά την πανδημία της ισπανικής γρίπης (1918-20). 

Γράφει ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ