alt

Για την παράσταση «Crowd» σε σύλληψη, χορογραφία και σκηνογραφία της Gisèle Vienne, η οποία παρουσιάζεται και απόψε στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Του Νίκου Ξένιου

Έντονη δόση πρωτογονισμού και ένα τελετουργικό που συντίθεται από πολλές διακριτές λεπτομέρειες «συνενοχής» και επαφής των μελών μιας χορευτικής συνάντησης. Ψυχολογικά υπονοούμενα, τα ζωντανά φαντάσματα των «free parties», ο εκκεντρισμός και οι επιθυμίες που προκαλούν πρωτεϊκό ερωτισμό πέρα από τις εμμονές και τα κλισέ, ενθουσιασμός για τους πανκ και την υπερβολή και η ανάγκη αποκάλυψης των ένοχων σκέψεων που συγγενεύουν με τη νοσηρή παράδοση του καθολικισμού, κυρίως όμως η αναζήτηση μιας «culture du viol» που μπορεί να αποβεί εποικοδομητική: ο προβληματισμός αυτός ενέπνευσε στη γαλλοαυστριακή χορογράφο Ζιζέλ Βιεν την παράσταση Crowd, που παρακολουθήσαμε με θαυμασμό στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. 

Σαν να έχουν χορογραφηθεί βάσει συγκεκριμένης παρτιτούρας που μελετά δυναμικές και εκτινάξεις, επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις, τα κορμιά των χορευτών επιτελούν μια νεανική «Ιεροτελεστία της Άνοιξης» που στη θέση του Στραβίνσκι έχει τη ρέιβ μουσική.

κυρίαρχη έννοια της «κοινότητας» ως χορογραφική θεματική

Ημιτελή tableaux vivants ή αποσπάσματα κινήσεων που τείνουν να γίνουν «κάτι»: η χορογραφία αναχαιτίζει την απαρτίωση της διαδρομής του ανθρώπινου σώματος και ακινητοποιεί τη σημαντική λεπτομέρεια. Σαν να έχουν χορογραφηθεί βάσει συγκεκριμένης παρτιτούρας που μελετά δυναμικές και εκτινάξεις, επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις, τα κορμιά των χορευτών επιτελούν μια νεανική «Ιεροτελεστία της Άνοιξης» που στη θέση του Στραβίνσκι έχει τη ρέιβ μουσική. Η χορογράφος ψηλαφεί τη θρησκευτική διάσταση του χορού μέσω μιας εναλλακτικής κουλτούρας που στη δεκαετία του ’90 ήταν «εκτός σκηνής» αλλά γρήγορα εμπορευματοποιήθηκε και έγινε mainstream. Οργανώνει μια επικοινωνιακή συνθήκη έντονα συναισθηματική, όπου ο χορευτής αναπαράγει το slow motion του κινηματογράφου στην αίσθηση που δημιουργεί το φωτορυθμικό τέτοιων χώρων συνεύρεσης όπως ήταν τα ρέιβ πάρτυ. Η μυστικότητα, το γνώρισμα της παραβατικότητας και η αίσθηση του after-hours είναι επίσης ερωτογενή κίνητρα. Ο παγανιστικός συμβολισμός είναι πασιφανής. 

Η χορογραφία αναπαράγει τεχνικές του μοντάζ που επιτρέπουν απότομες μεταβάσεις σε στιγμιότυπα βίας εύκολα αποκρυπτογραφήσιμες από το κοινό. Η εναλλαγή αργής και γρήγορης κίνησης επιτρέπει τον πολλαπλασιασμό των υπό διερεύνησιν συναισθημάτων, που εκτείνονται από τον απλό αισθησιασμό έως το φονικό ένστικτο. Θεωρώντας πως «η βία είναι κομμάτι της πολιτισμένης ανθρώπινης φύσης», η Ζιζέλ Βιεν μάς δείχνει την πάλη πάνω στην πίστα του χορού ως απελευθερωτικό παράγοντα. Οργανωμένα χορευτικά ρέιβ πάρτυ, είτε σε κλαμπ, είτε σε υπαίθριο φεστιβάλ, σε μιαν αποθήκη ή άλλον ιδιωτικό χώρο, εκεί όπου οι Ντι-Τζέι έπαιζαν ηλεκτρονική μουσική από βινύλια, αλλά και τέκνο, και χάρντκορ, και χάουζ και drum 'n' bass, και dubstep και post-industrial και η μουσική ήταν εκκωφαντική με τεράστια γούφερς που υπερτόνιζαν τα μπάσα και ακτίνες λέιζερ να προβάλλονται σε όλον τον χώρο, ενώ μηχανές παραγωγής «ομίχλης» λειτουργούσαν ανελλιπώς. Ντραγκς όπως τα περίφημα MDMA, MDA, LSD, GHB, οι κεταμίνες, οι μεταμφεταμίνες, η κοκαΐνη και η κάνναβη έδιναν κι έπαιρναν. Η ελευθερία να ανεβάσει κανείς επί σκηνής τις πιο βίαιες ερωτικές φαντασιώσεις, η μοναχική διάσταση της εκστατικής αυτής εμπειρίας και η προσπάθεια κατανόησης του εαυτού καθενός, κυρίως όμως η δραπέτευση από την όχληση της πραγματικότητας, το «λιώσιμο» από τα ναρκωτικά και το σεξ που υποφώσκει, κάποιες «υπερβατικές» κινήσεις, χιούμορ και βαθύτατη θλίψη κάποιες φορές. Αναρχική δυναμική σε μια σειρά από κινήσεις που εξερευνούν κάθε δυνατότητα επικοινωνίας: κυριαρχεί ο πανίσχυρος παράγοντας της βίας που, αντί να ενώνει τα μέλη του πάρτυ, τα φέρνει σε αντιπαράθεση, χωρίς ωστόσο να υπονομεύει τη διεξαγωγή του κοινωνικού γεγονότος.  

Η ατμόσφαιρα του «κατεπείγοντος» και του «σκοτεινού»

Το πάρτυ γίνεται στο χώμα, σε υπαίθριο χώρο. Άδειες κονσέρβες από μπύρα και πλαστικές σακούλες μέσα στη λάσπη, λαμπτήρες εδώ κι εκεί. Οι συμμετέχοντες χορεύουν σαν να είναι η τελευταία νύχτα της ζωής τους. 

Έτσι, η Gisèle Vienne ως σκηνική δημιουργός εκστατικών καταστάσεων και ως μελετήτρια των διανοητικών χασμάτων που προκύπτουν από το «μαστούρωμα» της νεολαίας του '90, στήνει ένα μικρό «πλήθος» σε ένα συναισθηματικά αβυσσαλέο ρέιβ πάρτυ, παράγοντας μιαν ατμόσφαιρα κατεπείγοντος: οι κινήσεις των καλεσμένων επιβραδύνονται και στυλιζάρονται με αριστουργηματικό τρόπο, επιτρέποντας στους χορευτές να εκφράσουν την έκσταση και μιαν ολόκληρη γκάμα από σύνθετα συναισθήματα. Αγάπη και πάθος, οικειότητα και αποστροφή, ομαδική φρενίτιδα και ανάμειξη με το πλήθος, όλα σε αυτό το «σκηνικό κείμενο» μετατρέπουν την κονίστρα με τα χώματα σε ένα μικρόκοσμο από «σπέσιαλ εφέ». Το πάρτυ γίνεται στο χώμα, σε υπαίθριο χώρο. Άδειες κονσέρβες από μπύρα και πλαστικές σακούλες μέσα στη λάσπη, λαμπτήρες εδώ κι εκεί. Οι συμμετέχοντες χορεύουν σαν να είναι η τελευταία νύχτα της ζωής τους. 

Δεκαπέντε νέοι χορευτές και χορεύτριες φορούν τζάκετ και κοντομάνικα. Υπάρχει σκοτεινό, ζοφερό κλίμα και ένα πλούσιο απάνθισμα κινήσεων του club dance. Το μεθύσι ξημερώνει τη μέρα μετά από την Αποκάλυψη. Κάθε χορευτής έχει αναγνωρίσιμο, διακριτό χαρακτήρα, όμως όλοι απορροφώνται σε αυτό το αποκαλυπτικό happening. Κάτι θυσιάζουν, κάτι εκμυστηρεύονται, κάποιον αγγίζουν, κάποιον αποχαιρετούν. Ιστορίες ανταλλάσσονται μέσα στο θορυβώδες σκηνικό, τα κορμιά αναρριγούν, κάποιος κλωτσάει κάποιον, κάποιος φιλά κάποιον άλλον, κάποιος χαϊδεύει και κάποιος αρνείται ένα φιλί. Οι χορευτές, εκτός των άλλων, ενσωματώνουν και την εμπειρία της χορογράφου στο θέατρο μαριονέττας, εμπειρία που την οδήγησε σε διαφορετικές οδούς αμφισβήτησης της σχέσης μεταξύ του ανθρώπινου σώματος και των ποικίλων «αναπαραστάσεών» του, έως και του «τεχνητού» σώματος της εποχής των ψηφιακών μέσων. Τα όρια ανάμεσα στην εσωτερίκευση και την επικοινωνιακή χειρονομία αλληλοδιαχέονται. Θεατρικότητα χολυγουντιανής κλίμακας, σχέσεις εξώφθαλμες και σχέσεις υπαινικτικές. Κάποιοι κινούνται σαν roller coasters – κι έτσι αποκαλύπτεται μια ιδιαίτερα σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης ύπαρξης, σε μια κλιμάκωση που θα επιφέρει την κάθαρση του τέλους.

alt

Η μουσική επένδυση της παράστασης και η δημιουργός

Διαβάζοντας Ζωρζ Μπατάιγ και μελετώντας τις παρενέργειες του LSD, παρακολουθώντας εναλλακτικές μουσικές σκηνές, πανκ και τέκνο σε μια υστερία κλάμπινγκ, η δημιουργός ζητά από τον συνθέτη ηλεκτροακουστικής μουσικής Πήτερ Ρέμπεργκ να συνθέσει ένα σάουντρακ κατάλληλο ώστε να πλαισιώσει μουσικά τη σύλληψή της.

Ο νεοϋορκέζος συγγραφέας Ντένις Κούπερ κάνει τη σεναριακή αναφορά που ζητά η Ζιζέλ Βιεν για την underground και indie μουσική σκηνή. Ίχνη των αναμνήσεων των λυκειακών τάξεων στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, όταν παγανιστικές γιορτές την έλκυαν και τα ρέιβ πάρτυ με όλο το ποσοστό πνευματικότητας που υπέκρυπταν. Διαβάζοντας Ζωρζ Μπατάιγ και μελετώντας τις παρενέργειες του LSD, παρακολουθώντας εναλλακτικές μουσικές σκηνές, πανκ και τέκνο σε μια υστερία κλάμπινγκ, η δημιουργός ζητά από τον συνθέτη ηλεκτροακουστικής μουσικής Πήτερ Ρέμπεργκ να συνθέσει ένα σάουντρακ κατάλληλο ώστε να πλαισιώσει μουσικά τη σύλληψή της: το «πάγωμα της εικόνας» ή τη «θρυμματισμένη» επανάληψη ενός αρχείου gif, ούτως ώστε να τα εντάξει σε μια τεχνικά άρτια δραματουργία που έχει υψηλή αισθητική και έντονα εικαστικό προβληματισμό. 

Όλα ξεκίνησαν από τους χίππις και από το «Drive-In Saturday» του Ντέιβιντ Μπάουι και οδηγήθηκαν, στη δεκαετία του ’90, στην acid, στο break beat hardcore και στην ηλεκτρονική μουσική. Όμως ο Ρέμπεργκ περιορίζεται στη ρέιβ μουσική του τέλους της δεκαετίας του ’80 (E2-E4 του Manuel Göttsching), στην τέκνο σκηνή του Ντητρόιτ της δεκαετίας του '90 (για παράδειγμα, το «Phase 4» του Jeff Mills, το «Code Red», τους Lunar Rhythms, το «Vapour Space Gravitational Arch Of 10», το «14 31» των Global Communication και τα «Illuminator», «Sweat Electric», «Hi-Tech Funk» και «Twista» των Underground Resistance), αλλά και νεότερες παραγωγές του συγκροτήματος όπως τη μείξη του DJ Rolando και το «Wave jumper» των Drexciya, το «Intruder» των Martian, το «Lampshade» των KTL καθώς και το «Furgen Matrix/Telegene» που έχει γράψει ο ίδιος το 2017 σε συνεργασία με τον Stephen O’Malley των Sunn O. 

Η Ζιζέλ Βιεν γεννήθηκε το 1976, στη Σαρλβίλ-Μεζιέ της Γαλλίας. Η μητέρα της, πρώην μαθήτρια του Όσκαρ Κοκόσκα στη Σχολή Καλών Τεχνών της Βιέννης, τη μύησε στον δημιουργικό πυρετό των θεατρικών κατασκευών κοστουμιού και μαριονέττας, ενώ ως παιδί σπούδασε άρπα. Μετά από σπουδές φιλοσοφίας και μουσικής, φοίτησε στην Εθνική Σχολή Μαριονέττας (École Nationale Supérieure des Arts de la Marionnette) στη γενέτειρά της. Ίδρυσε τη δική της ομάδα το 1999 και από τότε έχει δημιουργήσει 14 παραστάσεις. Συνεργάζεται συχνά με τον συγγραφέα Ντένις Κούπερ, τους μουσικούς Πήτερ Ρέμπεργκ και Στέφεν Ο’ Μάλεϊ, τον φωτιστή Patrick Riou και τον ηθοποιό Jonathan Capdevielle, σε έργα που κατέκτησαν αμέσως τις ευρωπαϊκές σκηνές, όπως τα Jerk (2008), Showroomdummies #3, LAST SPRING: A Prequel (2011), The Pyre (2013) και The Ventriloquists Convention (2015, σε συνεργασία με το Puppentheater Halle). Εκτός από την rave μουσική σκηνή, την Ζιζέλ Βιεν την ενδιαφέρουν και η metal, η black metal, η punk, η rock και η industrial μουσική.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

«Αρκουδοράχη» του Εντ Τόμας, σε σκηνοθεσία Ιώς Βουλγαράκη, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική)

«Αρκουδοράχη» του Εντ Τόμας, σε σκηνοθεσία Ιώς Βουλγαράκη, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική)

Η «Αρκουδοράχη» του Εντ Τόμας παρουσιάζεται στη σκηνή Ωμέγα του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, σε σκηνοθεσία Ιώς Βουλγαράκη. Φωτογραφίες μέσα στο κείμενο: Κική Παπαδοπούλου

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...

«Ροβινσόνας Κρούσος» για όλη την οικογένεια στο Μέγαρο Μουσικής, σε σκηνοθεσία Τατιάνας Λύγαρη

«Ροβινσόνας Κρούσος» για όλη την οικογένεια στο Μέγαρο Μουσικής, σε σκηνοθεσία Τατιάνας Λύγαρη

Η παράσταση «Ροβινσόνας Κρούσος» σε σκηνοθεσία Τατιάνας Λύγαρη συνεχίζεται έως τις 9 Απριλίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας, Έλλη Πουπουλίδου. 

Επιμέλεια: Book Press

Η μουσικοθεατρική παρά...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές», που θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΠΕΝΤΕΜΙΣΙ ΒΔΟΜΑΔΕΣ 

...
«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

«Τα σινεμά μας, η πόλη μας» – Κάλεσμα στήριξης των Άστορ, Ιντεάλ και Ίριδα με δωρεάν προβολές

«Τα σινεμά μας, η πόλη μας» – Κάλεσμα στήριξης των Άστορ, Ιντεάλ και Ίριδα με δωρεάν προβολές

Τα ιστορικά σινεμά του κέντρου της Αθήνας απευθύνουν κάλεσμα στήριξης σε όλους τους σινεφίλ και τους κατοίκους της πόλης για τη συνέχιση της λειτουργίας τους, διοργανώνοντας δωρεάν προβολές και live στις 2 Απριλίου. Στην κεντρική εικόνα, το κινηματοθέατρο «Ίρις».

Επιμέλεια: ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές», που θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΠΕΝΤΕΜΙΣΙ ΒΔΟΜΑΔΕΣ 

...
«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ