
Για την παράσταση «Baby» του Christopher Durang σε σκηνοθεσία της Αναστασίας Κουμίδου, στο Black Box στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης».
Της Εύας Στάμου
Ένας κλασικός θεατρικός τόπος είναι το πεδίο της οικογένειας. Η μαύρη κωμωδία του Christopher Durang Baby (ή «Baby with the bath water» όπως είναι ο πλήρης τίτλος του πρωτότυπου), που παίζεται στο Black Box του Ιδρύματος «Μιχάλης Κακογιάννης», σε σκηνοθεσία Αναστασίας Κουμίδου, ανατρέπει παραδοσιακές αντιλήψεις για τη μητρότητα και την πατρότητα, σχολιάζοντας ταυτόχρονα με καυστικότητα τον ρόλο του εκπαιδευτικού συστήματος για την ψυχική ανάπτυξη του παιδιού, και θέτει με τρόπο ανάλαφρο σοβαρά ερωτήματα για τη διαδικασία του αυτοπροσδιορισμού της ταυτότητας φύλου.
Στην πρώτη σκηνή του έργου βλέπουμε ένα νεαρό ζευγάρι στο σπίτι με το νεογέννητο μωρό του. Τόσο η γυναίκα όσο και ο άντρας είναι εντελώς απροετοίμαστοι, συναισθηματικά ανώριμοι, έτοιμοι να λιποτακτήσουν, ανίκανοι να λάβουν οποιαδήποτε ευθύνη για την ανατροφή του παιδιού.
Στην πρώτη σκηνή του έργου βλέπουμε ένα νεαρό ζευγάρι στο σπίτι με το νεογέννητο μωρό του. Τόσο η γυναίκα όσο και ο άντρας είναι εντελώς απροετοίμαστοι, συναισθηματικά ανώριμοι, έτοιμοι να λιποτακτήσουν, ανίκανοι να λάβουν οποιαδήποτε ευθύνη για την ανατροφή του παιδιού σε σημείο που αν και δεν φαίνεται να συντρέχει κάποιος λόγος αμφιβολίας για το φύλο του, αδυνατούν να κατανοήσουν αν είναι κορίτσι ή αγόρι, ή να αποφασίσουν το γένος του ονόματός του.
Στις ανατρεπτικές σκηνές που ακολουθούν μέσα από έναν συνδυασμό φάρσας και γλυκόπικρης σάτιρας θα δούμε τους γονείς να μεταφέρουν σταδιακά τον εσωτερικό διχασμό τους, τις φοβίες, την ανταγωνιστικότητα, την ευθυνοφοβία τους, στο παιδί, το οποίο τελικά θα ονομαστεί «Νταίζη».
Η ξαφνική παρουσία της νταντάς που εμφανίζεται απρόσκλητη –μια διαστρεβλωμένη εικόνα, ίσως της Mary Poppins– προσθέτει με την ασταθή, νευρωτική συμπεριφορά της στη γενική αποδιοργάνωση της οικογένειας. Ο αλκοολικός κι εθισμένος σε ουσίες πατέρας, η φαντασιόπληκτη και κατά βάθος μνησίκακη μάνα, η επικίνδυνα χειριστική νταντά και η διαταραγμένη διευθύντρια του σχολείου, μεθυσμένη από την εξουσία του ρόλου της και ταυτόχρονα ανίκανη να διαγνώσει πως η νεαρή Νταίζη χρήζει άμεσης ψυχολογικής βοήθειας, συνθέτουν μια απρόβλεπτη, αλλά άριστα συντονισμένη επί σκηνής, ομάδα αλληλοϋποστήριξης – ή αλληλοϋπονόμευσης.
Θα συναντήσουμε ξανά την Νταίζη προς το τέλος της εφηβείας, έναν νεαρό, αρρενωπό άντρα ντυμένο με φόρεμα, χωρίς να αποτελεί οπωσδήποτε δική του επιλογή, μια ζωντανή απόδειξη της σχιζοφρενικής συμπεριφοράς των γονιών του που έχει εσωτερικεύσει: θυμωμένο, καταθλιπτικό, ανίκανο να ολοκληρώσει τις σπουδές του, εθισμένο στο σεξ με αγνώστους –μια πράξη εμμονικής επανάληψης που του προσφέρει μια προσωρινή ανακούφιση– καθηλωμένο σε μια παρατεταμένη εφηβεία και σε πλήρη συναισθηματική σύγχυση.
Έπειτα από δέκα χρόνια ψυχοθεραπείας αποφασίζει να απαλλαγεί από κάθε είδους δεκανίκι, και ξεκινά διακόπτοντας τη σχέση με τον θεραπευτή, αφού φαίνεται ότι δεν υπάρχουν πλέον στο πλαίσιό της, περιθώρια προσωπικής εξέλιξης. Τι θα γίνει με τις σπουδές του, τον σεξουαλικό εθισμό του; Τι θα γίνει με τους γονείς; Θα δείξουν τη διάθεση να αλλάξουν και να παραδεχθούν τα λάθη τους; Θα καταφέρει ο νεαρός άντρας να συμβιβάσει το τραυματικό παρελθόν με το παρόν του και να βρει την έξοδο από τον λαβύρινθο των προβλημάτων του;
Η εύστοχη θεατρική απόδοση του Χρήστου Παρίδη, αφενός αναδεικνύει θέματα που μας απασχολούν στην Ελλάδα ακόμα και σήμερα, όπως είναι ο αυτοπροσδιορισμός του φύλου, αφετέρου επικαιροποιεί ένα έργο που γράφτηκε τη δεκαετία του '80 παρενθέτοντας τρέχουσες αναφορές στην πολιτική και κοινωνική καθημερινότητα με τρόπο αβίαστο στη ροή του κειμένου.
Το Baby είναι ένα έργο που χωρίς επιτήδευση και διδακτισμό επιτυγχάνει να θίξει ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα εγείροντας τον κοινωνικό προβληματισμό και προκαλώντας, χάρη στο πηγαίο χιούμορ του, την τέρψη του κοινού.
Η διεισδυτική και ανατρεπτική σκηνοθετική ματιά της Αναστασίας Κουμίδου μας προσφέρει ένα άρτια συντονισμένο έργο, με γοργό ρυθμό, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή ως το τέλος, επιτρέποντας σε όλα τα μέλη του θιάσου να συνεισφέρουν στο κωμικοτραγικό κλίμα της ιστορίας.
Σκηνογραφικά, οι ηθοποιοί επιτυγχάνουν τα μέγιστα με τα απολύτως ελάχιστα που συνθέτουν το σκηνικό του Black Box – ιδιαίτερα λειτουργικό, λόγου χάριν, είναι το εύρημα της παιδικής κλίνης-καθρέφτης. Πρόκειται για μια δεμένη και ταλαντούχα ομάδα που αποδίδει εναργώς το ιδιαίτερο ύφος της αιχμηρής και ταυτόχρονα λυτρωτικά διασκεδαστικής σάτιρας του συγγραφέα.
Το Baby είναι ένα έργο που χωρίς επιτήδευση και διδακτισμό επιτυγχάνει να θίξει ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα εγείροντας τον κοινωνικό προβληματισμό και προκαλώντας, χάρη στο πηγαίο χιούμορ του, την τέρψη του κοινού. Μια παράσταση με πολλές δυνατές στιγμές που σίγουρα αξίζει να ανακαλύψουν οι Έλληνες θεατρόφιλοι.
* Η ΕΥΑ ΣΤΑΜΟΥ είναι συγγραφέας και ψυχοθεραπεύτρια.
Info
Συγγραφή: Christopher Durang
Απόδοση: Χρήστος Παρίδης
Σκηνοθεσία: Αναστασία Κουμίδου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαρία Απατσίδου
Εικαστική επιμέλεια: Άγγελος Παπαδημητρίου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Στέλλα Κάλτσου
Μουσική: The Burger Project
Κίνηση - Χορογραφίες: Στεφανί Τσάκωνα
Φωτογραφίες: Δημήτρης Τρανός / Aris Hathaway
Παραγωγή: Red Moonlight Productions
Παίζουν οι ηθοποιοί:
Αθηνά Αλεξοπούλου
Χάρης Μπόσσινας
Ντέπυ Πάγκα
Μαργαρίτα Παπαγιάννη
Γιώργος Σουλεϊμάν
Εύα Φρακτοπούλου
Στο ρόλο του ψυχιάτρου ακούγεται η Φωνή του Άγγελου Παπαδημητρίου