alt

Για την παράσταση του Δημήτρη Παπαϊωάννου Ο Μεγάλος Δαμαστής, η οποία παρουσιάζεται στην Κεντρική σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση μέχρι και τις 11 Ιουνίου.

Του Νίκου Ξένιου

Ο μινιμαλιστικός «Μεγάλος Δαμαστής» του Παπαϊωάννου συνεχίζει δημιουργικά και με μεγαλύτερη ελευθερία επιλογών τις εικαστικές αναζητήσεις του Δύο, του Πουθενά, του Μέσα, της Πρώτης Ύλης και του Still Life: στο πλαίσιο μιας υπερπαραγωγής, στο θεματολόγιο του Παπαϊωάννου προστίθεται, τώρα, η ιστορία του βηματισμού του ανθρώπου στη Γη ή η προοπτική της μελλοντικής εποίκησης άλλων πλανητών και ηλιακών συστημάτων. Νέες κατηγορίες craftsmen, νέα εξορύξιμα και μεταπλάσιμα υλικά, η ίδια πάλη ενάντια στη βαρύτητα και η ίδια αναζήτηση της πνευματικής λύτρωσης μέσω του μόχθου. Παιγνιώδης περιδιάβαση σε γνωστούς πίνακες του Ρέμπραντ, του Μέμλινγκ, του Ντίρερ, του Καραβάτζο, του Ρούμπενς, του Ντελακρουά, σε νεκρές φύσεις της κατηγορίας vanitas mundi, ο ίδιος διάλογος με την ελαφρότητα του κορμιού, την εικαστική παράδοση και το κόμικ.

Ύλες και υλικά, σαρκαστικό χαμόγελο

H κυριαρχία του ανδρόγυνου και η εμμονή του Παπαϊωάννου με αυτόν τον μεσογειακό machismo που συνιστά την προσωπική του εκδοχή ερωτισμού.

Η σταθερή μνήμη της μαστοριάς και η προσπάθεια να αποκαλυφθεί η ιερότητα του ευτελούς, η μεταμόρφωση των υλικών από την τέχνη και το δωρικό γκρίζο του τοπίου. Η αλλοιωμένη μουσική του Στράους, η δίψα για αυτοπραγμάτωση, οι ρίζες που παραμένουν στο παπούτσι, η πτυχολογία ενός υφάσματος που αναπλάθει ένα μουσικό/χορογραφικό leitmotif αποκάλυψης και επανασυγκάλυψης του Κώστα Χρυσαφίδη, ο χιτώνας που αποκολλάται σε φλούδες από το άρτιο σώμα, αυτό το μουσειακό εύρημα που υποστηρίζεται από έναν πλάγιο άξονα προεξοφλώντας την ακινησία του στον χρόνο, η λύτρωση του «σπασίματος» αυτής της ακινησίας. Η 19ου αιώνα θεματική της ανασκαφικής/αρχαιολογικής «περιέργειας» που αναπλάθει το γυμνό και το ημίγυμνο επιτύμβιων στηλών με κυρίαρχη τη λαγνεία, αλλά και αποβλέποντας σε μια συμβολική της ρευστότητας των φύλων: η κυριαρχία του ανδρόγυνου και η εμμονή του Παπαϊωάννου με αυτόν τον μεσογειακό machismo που συνιστά την προσωπική του εκδοχή ερωτισμού.

Περιπαικτική αναφορά στην Ιστορία της Τέχνης και στην ιστορία κατάκτησης του είδους, ένα «μεγάλο παιδί» που μόλις μαθαίνει να βηματίζει, απόπειρα προσδιορισμού κι επαναπροσδιορισμού, ο φόβος απέναντι στην ευθραυστότητα...

Γκρίζο σκηνικό, μια γη σκαμμένη και «σκασμένη» φέτες-φέτες. Φωτισμοί ηλεκτρικοί, κάποιος μυστικισμός που διαχέεται σε πανδαισία φωτός και, βεβαίως, πλειάδα συμβόλων: το φρούτο της γνώσης, ένας χάρτης (mappa mundi), ένα ανατομικό σχέδιο από εκείνα τα πρώιμα του Ντα Βίντσι, οι πίνακες του Μαντένια, πέτρες σεληνιακές που ανασκάπτονται και στροβιλίζονται από σιωπηρούς εργάτες που φτάνουν ως σιωπηρός θίασος σε άγνωστο διαπλανητικό τοπίο ακολουθώντας ένα διαστημάνθρωπο αντλημένο από τα πρώτα τηλεοπτικά σήματα μετάδοσης του «ανθρώπου στη Σελήνη». Η ανάσα μέσα από το σκάφανδρο, ο ασθμαίνων άνθρωπος, αυτό το περιστρεφόμενο σκουλήκι που καθορίζει τις κινήσεις της ζωής και καταλήγει ένα άθυρμα πεταμένο σε μια σακούλα σκουπιδιών. Περιπαικτική αναφορά στην Ιστορία της Τέχνης και στην ιστορία κατάκτησης του είδους, ένα «μεγάλο παιδί» που μόλις μαθαίνει να βηματίζει, απόπειρα προσδιορισμού κι επαναπροσδιορισμού, ο φόβος απέναντι στην ευθραυστότητα, η συνεχής αποσυναρμολόγηση κι επανασυναρμολόγηση του δαπέδου που γίνεται με κρότο ανατριχιαστικό, ανασκαφή στο υλικό αλλά και σε ανθρώπινα κορμιά. Ο αιώνιος μύθος του δυτικού ανθρώπου αλλά και η αυτοκριτική και αυτοακύρωσή του: ασημένια χειρουργικά εργαλεία που πετούν και φοριούνται σαν αξεσουάρ, ο κανιβαλλισμός πάνω από το «Μάθημα Ανατομίας» του Ρέμπραντ που ανασχηματίζεται με πτητικό τρόπο. Αυτό το βιβλίο που παραμένει ανοιχτό μέχρι τέλους για να κυλήσουν πάνω του τα θραύσματα του λείψανου και να μας υπενθυμίσει πως: ars longa vita brevis. Κύριο μοτίβο, η «ανάσυρση» σωμάτων από το υπέδαφος και το ξαναζωντάνεμά τους, υπόμνηση του διονυσιακού αρχετύπου μιας βλαστικής θεότητας που συνιστά μιαν αυτοματαιούμενη «υπόσχεση» αθανασίας. Ένα χαμόγελο του Δρόσου Σκώτη όλο νόημα: «τι κρίμα, εκεί θα καταλήξουμε όλοι».

alt

Omnia morte cadunt mors ultima rerum linia 

Παυλίνα Ανδριοπούλου και Ευαγγελία Ράντου. Γυναικεία μικρά στήθη και θραύσματα ανδρικών μηρών του Έκτορα Λιάτσου με υπόνοια γλουτών του Βαγγέλη Άλεξ, αλυσίδα όρχεων που ανασκάπτονται και σαρκάζουν την εμμονή με την υβριδική μορφή του αγοριού, τη φαντασίωση του φαλλού και τη σύμφυτη βιαιότητα ενός μεσογειακού κόσμου ηβικής τριχοφυίας. Αλλά, πάνω απ’ όλα, το κορμί που κινείται με την ανάσα, αυτό το αποπνευματωμένο κορμί, σε μια χορογραφία πρωτότυπη (μετά από πολύν καιρό), που έξοχα ερμηνεύει ο Βαγγέλης Άλεξ, υλοποιώντας αυτήν την homo bulla που είναι η ύπαρξή μας. Δίπλα του, μοτίβο αντίστιξης, ο δωρικός Γιώργος Τσιαντούλας, το στιβαρό κορμί του οποίου κυριαρχεί στα αποτριχωμένα, «άψογα» κορμιά των αγαλματένιων χορευτών του Παπαϊωάννου: ο πόθος των ανδρικών γλουτών.

 Η αναπόφευκτη κατάληξη του σώματος στη λάσπη, στη μάταιη προσπάθεια τιθάσευσης της ζωώδους φύσης και αποπνευμάτωσης. Η δίψα για άντληση νοήματος από τον καρπό της γνώσης. Μια θνησιγενής, σύντομη, τερατώδης μητριαρχική φιγούρα.

Μια θεά Δήμητρα που συλλέγει μνήμες μεσογειακής γης και στάχυα/βέλη που στοχεύουν στο μνημειακό. Η ανασύνθεση των κομματιασμένων κορμιών και η τερατογένεση, το «ξεφλούδισμα» ως αναζήτηση της γυμνής σάρκας, ο αναποφλοίωτος έφηβος και ο αποσυντιθέμενος κορμός της σάρκας, η μνήμη του χάους που έχει τη βαρύτητα και τη δομή ενός πυρήνα με συγκεκριμένη υφή, βάρος, δόνηση και οσμή χώματος. Η αναπόφευκτη κατάληξη του σώματος στη λάσπη, στη μάταιη προσπάθεια τιθάσευσης της ζωώδους φύσης και αποπνευμάτωσης. Η δίψα για άντληση νοήματος από τον καρπό της γνώσης. Μια θνησιγενής, σύντομη, τερατώδης μητριαρχική φιγούρα.

Μια φλαμανδική νεκρή φύση. Ένα ηλιακό ρολόι κι ένας μηχανισμός σπασμένου ρολογιού. Ένα παιχνίδι αποκριάτικο, μια σφυρίχτρα παιγνιώδης. Ένα ανοιγμένο κουτί με κοσμήματα και λιωμένα καλλυντικά. Μια πανοπλία, ένα κλειδί, μια μάσκα καρναβαλιού. Ένας καθρέφτης και μια υδρόγειος/παίγνιο. Σπασμένη πανοπλία, ή σπασμένα πιάτα, μαζεμένα σε μια σακούλα σκουπιδιών. Σπασμένο γυαλί. Ποτήρια ενός συμποσίου, πάνω από ένα τραπέζι ανατομίας. Το φρούτο σε αποσύνθεση, τα άνθη που μαραίνονται, ένα καντήλι που τρεμοσβήνει ή ένα κερί που λιώνει, η τράπουλα, οι καρποί της γης, η δάφνη ως σύμβολο αναγέννησης, ένα σαλιγκάρι που έρπει, σαπουνόφουσκες και ένα ξεσκλίδι υφάσματος που κινείται με την ανάσα. Τέλος, η ανακομιδή των οστών που κυλούν από τα μνημούρια προς το χάος (εδώ θυμήθηκα το «Μοιρολόι της φώκιας» του Παπαδιαμάντη), η φευγαλέα ματιά ενός αυτοσχέδιου, περαστικού Άμλετ στο κρανίο του γελωτοποιού Γιόρικ και η νεκροκεφαλή πάνω στο πάντα ανοιχτό Βιβλίο της Γνώσης, υπενθύμιση του άφευκτου του θανάτου, ανάμνηση της ζωής που «κάποτε» υπήρξε.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

Info
Σύλληψη & Σκηνοθεσία: Δημήτρης Παπαϊωάννου
Ερμηνεύουν: Παυλίνα Ανδριοπούλου, Άλεξ Βαγγέλης, Έκτορας Λιάτσος, Γιάννης Μίχος, Ευαγγελία Ράντου, Καλλιόπη Σίμου, Δρόσος Σκώτης, Χρήστος Στρινόπουλος, Γιώργος Τσιαντούλας, Κώστας Χρυσαφίδης

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι Τσέντσι» του Π. Μπ. Σέλλεϋ σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική) – Ένα έργο φεμινιστικό και βέβηλο

«Οι Τσέντσι» του Π. Μπ. Σέλλεϋ σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική) – Ένα έργο φεμινιστικό και βέβηλο

Για τους «Τσέντσι», του Π. Μπ. Σέλλεϋ, σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου που ανέβηκε στην αίθουσα «Ω» του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Kεντρική εικόνα: © Μαρίζα Καψαμπέλη.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Την τραγωδία «ήρεμ...

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ο ιστορικός χώρος της αρχαίας Αθήνας «συνομιλεί» αρμονικά με τη μαγική νύχτα των Αγγλοσαξόνων, όπως τη συνέθεσε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Κεντρική εικόνα: © Sabrina Brodescu.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Η ομάδα Loxodox είναι ιδέα της Μαρίζας Θεοφυλακτοπού...

«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» (κριτική): Δύο σημαντικά έργα του Ματέι Βίσνιεκ στις αθηναϊκές σκηνές

«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» (κριτική): Δύο σημαντικά έργα του Ματέι Βίσνιεκ στις αθηναϊκές σκηνές

Για τις παραστάσεις «Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» στο θέατρο «Χώρος» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα», στο Θέατρο Μπέλλος, και τα δύο του Γαλλορουμάνου θεατρικού συγγραφέα, ποιητή και δημοσιογράφου Ματέι Βίσνιεκ. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Το σώμα της γυναί...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ