
Για τις παραστάσεις χορού της Γεωργίας Βαρδαρού New narratives και της Σοφίας Μαυραγάνη Σάλος, οι οποίες παρουσιάστηκαν στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.
Του Νίκου Ξένιου
Νέες μορφές αφήγησης απασχολούν έντονα τη Γεωργία Βαρδαρού και «μικρές ιστορίες» που διαδραματίζονται ανάμεσα στα πρόσωπά της εξατομικεύουν μνήμες και βιώματα και τα εντάσσουν σε δύσκολα κινησιολογικά μοτίβα.
Όσο για τη δουλειά της Σοφίας Μαυραγάνη, αυτή είναι ευρύτερη γνωστή στη χώρα μας, και προκαλεί πραγματικά τον θαυμασμό με την άρτια τεχνική και τα σαφή πολιτικά της μηνύματα.
Νέες αφηγήσεις
Η χορογράφος πιάνει το νήμα από το σημείο του άλεκτου, επιχειρώντας να παραστήσει αφηρημένες ιστορίες, που δεν είναι δυνατόν να καταγραφούν με λεκτική αφήγηση.
Με την πεποίθηση ότι «κάτι άλλο» πέραν της κίνησης καθορίζει την κίνηση, η Γεωργία Βαρδαρού μπαίνει στο δύσκολο πεδίο της εξερεύνησης των προσωπικών ιδιαιτεροτήτων, αντιπαραβάλλοντάς τις στη δομημένη χορογραφία. Με το νέο της κουαρτέτο δημιουργεί ένα μικρό «αφηγηματικό» σύμπαν, το «νόημα» του οποίου στέκει απέναντι στην αφαίρεση, ενώ η γραμμική χορογραφία της διαλέγεται με τη λογοτεχνία, με την τέχνη του φωτισμού και με τη μουσική. Κατά τη Βαρδαρού, μέσα στην κάθε κίνηση εγκλείονται «ενδιάθετες» δραματουργικές λύσεις, που αποκτούν την ιδιαίτερη χορογραφική ποιότητά τους μέσω αναγωγών που ο κάθε ερμηνευτής κάνει στο παρελθόν του. Η χορογράφος πιάνει το νήμα από το σημείο του άλεκτου, επιχειρώντας να παραστήσει αφηρημένες ιστορίες, που δεν είναι δυνατόν να καταγραφούν με λεκτική αφήγηση. Το non verbal, λοιπόν, είναι το θέμα των «Νew Νarratives», που καλύπτουν το διάκενο ανάμεσα στη λεκτικοποιημένη αφήγηση και την αφαιρετική παρουσίαση της ατομικής εμπειρίας. Κάποιες παροδικές, βραχύβιες κινήσεις καταγράφονται στη χορογραφία σε διαρκή ροή και «πλάθουν» το αφηγηματικό πλαίσιο, ενώ οι ερμηνευτές, Elizaveta Penkóva, Zoltán Vakulya, Γεωργία Βαρδαρού και Sue-Yeon Youn ακολουθούν τη σχεδόν αυτοσχεδιαστική ζωντανή μουσική του Gašper Piano: ο ίδιος ο μουσικός «δραπετεύει» από την κονσόλα του και σε κάποια στιγμή εντάσσεται στη χορογραφία, ερμηνεύοντας και ο ίδιος. Αναδεικνύοντας τον μόχθο διαφοροποίησης του ατόμου στα πλαίσια των αυστηρών κοινωνικών δομών, η χορογράφος επιχειρεί αυτοσχεδιαστικούς πειραματισμούς και τονίζει τη σημασία της εμπειρίας έναντι της κυριαρχίας της λογικής.
Σε συνεργασία με δεκατρία ευρωπαϊκά ιδρύματα για τον σύγχρονο χορό, το project [DNA] (DEPARTURES AND ARRIVALS) ξεκίνησε από τα PARTS, τη σχολή σύγχρονου χορού των Βρυξελλών. Η ονομασία αναφέρεται σε νέα ξεκινήματα, που καταργούν τα παλιά μοντέλα καλλιτεχνικής παιδείας και επιτρέπουν την πρόσβαση σε πλήθος νέους χορευτές: ένα γκρουπ που αποτελείται από έξι, επτά ή οκτώ «Focus Artists» υποστηρίζεται ενεργά για μια περίοδο δύο χρόνων, ώστε να παρουσιάσει τις δημιουργικές του ιδέες. Η ευκαιρία, κατά την ίδια αντιστοιχία, ανοίγεται και για τους νέους χορογράφους.
«Σάλος»
Με σκωπτική διάθεση και έντονο χιούμορ η Σοφία Μαυραγάνη δημιούργησε τον «Σάλο», μια εκπληκτική παράσταση φτιαγμένη με υλικά και όρους παιχνιδιού, για να υποσκάψει την έννοια του τέλους κάθε παράστασης. Το κοινό παρασύρεται και χειροκροτεί σε ψευδείς υποκλίσεις, οι πρωταγωνιστές αλληλοσυγχαίρονται και τότε όλα αρχίζουν: όπως δηλώνει ο τίτλος, ο προβληματισμός της χορογράφου επιστρατεύει ως αλληγορία τα απόνερα, την αποθαλασσιά, το κύμα που δημιουργείται χωρίς να αιτιολογείται απόλυτα και είναι αποτέλεσμα ατμοσφαιρικών φαινομένων που συμβαίνουν σε διαφορετικά μήκη και πλάτη της γης. Τρεις χορευτές υποστηρίζουν επάξια αυτήν την ποιητική αλληγορία που αναφέρεται σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση που βρίσκεται σε πλήρη σύγχιση και ασυνεννοησία σε μια χρονική στιγμή κομβική, ένα στάδιο πριν τη σαρώσει ένα τέτοιο κύμα.
Ένα χορογραφικό επίτευγμα από τη Σοφία Μαυραγάνη και επιτέλους μια παράσταση που εισάγει τον σύγχρονο χορό στους γνωστούς μας κώδικες και εξοικειώνει το κοινό με τις πολιτικές διαστάσεις της αρχαιότερης των τεχνών.
Ο Νώντας Δαμόπουλος, πρωταγωνιστής του περυσινού «The Hero» της Σοφίας Μαυραγάνη, δίνει και φέτος τον καλύτερο εαυτό του στο πλευρό της Χαράς Κότσαλη και της Σάνιας Στριμπάκου, που λάμπουν κυριολεκτικά επί σκηνής, με ισχυρή πεποίθηση στην τεχνική τους και εξαιρετικό έλεγχο των εκφραστικών τους μέσων. Η ικανότητα χειρισμού της δύσκολης τεχνικής της αργής κίνησης προϋποθέτει το «μοίρασμα» κοινού κινησιολογικού κώδικα στο εργαστήριο του χορογράφου: στη γλώσσα του χορού αυτό υπονομεύει την παράσταση εν τη γενέσει της, καταγράφοντας στη συνείδηση του θεατή όλα τα στάδια μιας ψευδεπίγραφης «αδελφοποίησης» των ευρωπαϊκών κρατών. Στο βάθος, πίσω από ένα σχηματικό Δούναβη και μια σχηματική Μεσόγειο, φαντάζει ένας χρωματιστός φοίνικας φωτισμένος με neon light νυκτερινού κέντρου, σαφής υπαινιγμός για τους αραβόφωνους κατοίκους της Ευρώπης που οριοθετούν το άμεσο μέλλον. Η βουβή, άηχη φωνή της πολιτικής ρητορείας φαντάζει γελοία δίπλα στα υπεραισιόδοξα μηνύματα για μιαν Ευρώπη που «μπορεί αλλά δεν θέλει» να ενωθεί, απλώς υποκλίνεται με «έπεα πτερόεντα» και κωφεύει στην πραγματικότητα. Ένα χορογραφικό επίτευγμα από τη Σοφία Μαυραγάνη και επιτέλους μια παράσταση που εισάγει τον σύγχρονο χορό στους γνωστούς μας κώδικες και εξοικειώνει το κοινό με τις πολιτικές διαστάσεις της αρχαιότερης των τεχνών.
Γεωργία Βαρδαρού
Η Γεωργία Βαρδαρού στα δεκαοκτώ της φοίτησε στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης και συνεργάστηκε με την Αποστολία Παπαδαμάκη, τη Salva Sanchis (Kunst/Werk), τον Marc Vanrunxt, τη Cecilie Ullerup Schmidt, τον Lance Gries, τον Gilles Polet, τον Τάσο Καραχάλιο, τους Sanchis και Kunihiko Komori, τους Stijn Demeulenaere και Marisa Cabal Cabeza (Busy Rocks) και τον Stijn Demeulenaere. Το 2012 ξεκίνησε την ατομική της δημιουργία με το Hardcore Research on Dance που παρουσιάστηκε ως τριλογία με τον τίτλο Trigon. Είναι γνωστή για τη μετάκλησή της από την Anne Teresa De Keersmaeker των Rosas.
Σοφία Μαυραγάνη
Η Σοφία Μαυραγάνη δεν προέρχεται από τις κλασικές σπουδές χορού. Σπούδασε Marketing στo Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Χορογραφία στο ArtEZ University of Arts του Άρνεμ της Ολλανδίας. Ως concept designer είναι γνωστή για τον κοινωνικο-πολιτικό χαρακτήρα των έργων της και τα πρωτότυπα εκπαιδευτικά και καλλιτεχνικά της προγράμματα που γύρισαν τον κόσμο. Είναι ιδρυτικό μέλος του διεθνούς καλλιτεχνικού δικτύου FINGERSIX και της αντίστοιχης ομάδας στην Αθήνα. Μαζί με την ομάδα amorphy, σχεδιάζει και διοργανώνει τις βραδιές αυτοσχεδιασμού DoBeDOBEDO. Σε συνεργασία με τη Μπέττυ Δραμισιώτη δημιουργεί παραστάσεις που εντάσσουν τη δυνατότητα της σωματικής εκφραστικότητας σε ένα παιχνίδι ανατρεπόμενης χορογραφικής σύνθεσης.
* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.