
Για την παράσταση χορού της Ίριδος Καραγιάν Αλάσκα, η οποία παρουσιάζεται στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών μέχρι και τις 29 Φεβρουαρίου.
Του Νίκου Ξένιου
Η χορογράφος Ίρις Καραγιάν με την ομάδα «Ζήτα» παρουσιάζουν την αξιοσημείωτη χορογραφία Alaska στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών έως τις 29 Φεβρουαρίου. Δύο χορευτές και τρεις χορεύτριες ενώνονται σε ένα σώμα και χωρίζουν, πιέζουν και χαλαρώνουν, μπαίνουν ατομικά στους ομαδικούς σχηματισμούς και βγαίνουν, πλησιάζουν και απομακρύνονται, παράγοντας διαφορετικούς σχηματισμούς, επαναλαμβάνοντας τμηματικά μια μινιμαλιστική χορογραφία, παρατηρώντας έκπληκτοι την ίδια τους την κίνηση να επισπεύδεται και να επιβραδύνεται σε σχέση με τον χρόνο και να αναπροσδιορίζεται αποκτώντας πολλαπλή νοηματοδότηση σε συνάρτηση με τον χώρο. Η πολύ καλοδουλεμένη αυτή παράσταση θα παρουσιαστεί στις 4 Μαρτίου στη Μπρεστ της Γαλλίας.
Πιέζοντας και χαλαρώνοντας
Σημαντικό ζήτημα που προκύπτει από τη συγκεκριμένη χορογραφία είναι ο βαθμός «καθαρότητας» της κίνησης που, σκόπιμα, από ένα σημείο και μετά, γίνεται θολή. Έτσι, στα πρώτα τέσσερα μέρη η κίνηση είναι απολύτως προσδιορισμένη και με ευκρίνεια επαναλαμβανόμενη, παραλλάσσοντας μόνο ως προς την ταχύτητα εκτέλεσης και σε συνεχή αναφορά προς την απόλυτα αφαιρετική μουσική σύνθεση του Νίκου Βελιώτη. Ξεκινώντας με αργή κίνηση, οι χορευτές ολοκληρώνουν μιαν «ακολουθία» κινήσεων με τις οποίες ο θεατής εξοικειώνεται: οι εκπλήξεις στη σύνθεση αυτήν σπανίζουν και αφορούν σχεδόν αποκλειστικά τον ρυθμό εκτέλεσης, γιατί σταδιακά εντοπίζονται συγκεκριμένες είσοδοι και έξοδοι του κάθε μεμονωμένου χορευτή στην ομάδα των πέντε.
Διατηρώντας μιαν άφυλη προσέγγιση και ένα συνεσταλμένο ερωτισμό, ντυμένοι σε κομψές αποχρώσεις του μπεζ, του γκρι και του λευκού και ένα μόνιμο δισταγμό στο βήμα, πέντε «σκυφτοί, διστακτικοί εισβολείς» αγγίζονται και ψηλαφούν τον βαθμό επικινδυνότητας της επαφής τους.
Διατηρώντας μιαν άφυλη προσέγγιση και ένα συνεσταλμένο ερωτισμό, ντυμένοι σε κομψές αποχρώσεις του μπεζ, του γκρι και του λευκού και ένα μόνιμο δισταγμό στο βήμα, πέντε πιθανοί «εξερευνητές» του λευκού τοπίου του Γιώργου Μαραζιώτη, πέντε «σκυφτοί, διστακτικοί εισβολείς» αλλά και πέντε «χρυσοθήρες εκτεθειμένοι σ’ έναν αδιόρατο κίνδυνο» αγγίζονται και ψηλαφούν τον βαθμό επικινδυνότητας της επαφής τους, «προσεγγίζουν το σώμα του άλλου, αγγίζουν, πιέζουν, ασκούν και δέχονται ερεθίσματα, γλιστράνε και εφαρμόζουν πάνω και γύρω στις επιφάνειες των σωμάτων», όπως λέει η χορογράφος, που επιλέγει τον τίτλο «Αλάσκα» για να αφήσει ελεύθερο το πεδίο ερμηνειών στον θεατή.
Σταθερά διατηρείται η δυνατότητα ανακάλυψης νέων εισόδων εισβολής στους μικροσχηματισμούς των σωμάτων, στις επιμέρους χορογραφικές συνθέσεις που παράγονται, καθώς και κατάτμησης της ενότητάς τους.
Κύριος κορμός της προσοχής των πολύ καλών χορευτών -που διατηρούν εσκεμμένα ένα σχετικά ανέκφραστο και έκπληκτο βλέμμα- είναι η ανακάλυψη επιφανειών που διευρύνουν ή περιορίζουν τον χώρο που έχουν στη διάθεσή τους. Ο παγωμένος αυτός χώρος (που το κοινό του στοιχείο με την Αλάσκα είναι η λευκότητα και η εναλλαγή της μέρας με τη νύχτα χάρη στους διαφορετικούς φωτισμούς) επιμερίζεται σε μικροδιαστήματα και παροδικές, εφήμερες επιφάνειες επαφής, διανοίγοντας δίοδο σε νέους σχηματισμούς, που κάποια στιγμή δείχνουν να έχουν εξαντληθεί. Σταθερά διατηρείται η δυνατότητα ανακάλυψης νέων εισόδων εισβολής στους μικροσχηματισμούς των σωμάτων, στις επιμέρους χορογραφικές συνθέσεις που παράγονται, καθώς και κατάτμησης της ενότητάς τους: αυτό είναι το ενδιαφέρον στοιχείο της χορογραφίας της Καραγιάν, που με δραματουργικό σύμβουλο τον Σωτήρη Μπαχτσετζή μας εκπλήσσει στο τέταρτο μέρος, καταργώντας αίφνης την «καθαρότητα» της κίνησης και επιτρέποντας στους ερμηνευτές της μεγαλύτερο βαθμό αυθαιρεσίας στο τρέξιμο, στη συνάντηση με τους άλλους, στη χωρίς δισταγμό κατάκτηση του χώρου, στην καθαρή θέαση της κατεύθυνσής τους. Η έκπληξη αναιρείται γρήγορα στο φινάλε, καθώς η χορογραφία ανακτά τις αρχικές της φόρμες και επανέρχεται στη μινιμαλιστική ακολουθία της αρχής.
![]() Η Ίρις Καραγιάν
|
Καλλιτεχνική πορεία
Η Ίρις Καραγιάν σπούδασε χορό στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στην Βρετανία (Goldsmiths College), με τίτλο Παραστατικές Τέχνες και Πολιτισμός: διαθεματική προσέγγιση (Performance and Culture: interdisciplinary perspectives). Είναι ιδρυτικό μέλος και χορογράφος της ομάδας ΖΗΤΑ και έργα της έχουν παρουσιαστεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 2003 το «Δάσος» παρουσιάστηκε στο Βουκουρέστι με την ομάδα Ζήτα. Το 2010, με τα έργα «A time to mourn» and «Legacy», απέσπασε το 1ο βραβείο χορογραφίας Jarmila Jerabkova Award στο New Europe Festival, στην Πράγα. Το 2014 ίδρυσε μαζί με τον Μενέλαο Τσαούση ένα εργαστήριο για ανθρώπους με και χωρίς προβλήματα όρασης, που παρουσίασαν το 2015 στη Στέγη το «Ακούς έναν ήχο». Το «Μητέρες» παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών το 2012 και στο Φεστιβάλ Καλαμάτας το 2013, ενώ το 2014 παρουσιάστηκε στη Σουηδία, στο Σεράγεβο, στην Κοπεγχάγη και στη Βαλανσιέν. Το 2013 η περφόρμανς «Root» ανέβηκε στη γκαλερί Καππάτος μαζί με τον Ματ Τσίβερς. Από το 2009 η Ίρις Καραγιάν διδάσκει χορογραφία στην Κ.Σ.Ο.Τ. ενώ έχει διδάξει στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών Ναυπλίου και στο Καλλιτεχνικό Λύκειο Γέρακα.
* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.
Info
Ιδέα & Χορογραφία: Ίρις Καραγιάν
Μουσική: Νίκος Βελιώτης
Εικαστική εγκατάσταση: Γιώργος Μαραζιώτης
Σύμβουλοι δραματουργίας: Μυρτώ Κατσίκη, Σωτήρης Μπαχτσετζής
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Kοστούμια: Ελευθερία Αράπογλου
Ερμηνεύουν: Φίλιππος Βασιλείου, Νώντας Δαμόπουλος, Χαρά Κότσαλη, Κατερίνα Λιόντου, Ιωάννα Παρασκευοπούλου
Παραγωγή: Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών
Εκτέλεση παραγωγής: Ομάδα χορού ΖΗΤΑ